March 31, 2017 – Speech of President Rodrigo Roa Duterte during his Attendance to the “Digong’s Day for Women”
Speech of President Rodrigo Roa Duterte during his Attendance to the “Digong’s Day for Women” |
Kalayaan Grounds, Malacañang Complex |
31 March 2017 |
Kindly sit down. Thank you for… Executive Secretary Salvador Medialdea and members of the Cabinet, members of the different women’s sector groups, fellow workers in government, my beloved countrymen. Medyo mahaba ito ng konti because… Alam mo sa totoo lang ang nanay ko Maranao, pero nagtanan nawala sa — but sa Iligan talaga tumira nang matagal. Maalaala ko noong my father died at the age of 56, and we were then, all of us children were still schooling. And ang masama pa noon, ang nanay ko nagkaroon ng nervous breakdown. She was sleeping always for one year and nagkautang-utang kami, but when she finally recovered, she had to look for the money to send us to schools. Ako nandito na ako sa San Beda noon and I said to my mother na, “Ma dito na lang ako mag-aral sa Davao kasi medyo kulang.” Sabi ng nanay ko, “Sige lang.” But we had a little — ang medyo may pera kasi ang nanay ko. Tatay ko pulitiko lang talaga ‘yun. Walang pera ‘yun. It was my mother even financing the first, ‘yung election niya halos kanya lang. Eh ‘yung… Siyempre negosyante ‘yung lolo ko, may naiwan sa kanya na konti hanggang dahan-dahan nung maubos na, at least nakatapos na kaming lahat and I became a lawyer. That’s why I went home, I never practiced here in Manila, sabi ko, magtulong na lang ako doon sa manggahan namin kawawa kasi ‘yung nanay ko. Now for that alone, sabi ko nga ‘yung ruckus nila dito na Libingan ng mga Bayani, eh nag-a-away-away. Sabi ko, kung sinong mag gustong Libingan ng mga Bayani, kung may lugar ako diyan, ibigay ko sa inyo. [laughter] I will just… I prefer to be cremated and my ashes placed beside the urn of my mother. Ang gusto rin kasi niya kaagad-agad. Her last order to us was ano kasi may dugo kasi… When I die, within 24 hours you cremate me and tapos na lahat. So she died at 3 o’clock in the morning, halos dawn na and at 11 o’clock, we cremated her. So ‘yun ang… And the sacrifices that she has to endure because she was working for all of us. That is why… I am not trying to marginalize my father but I’ve always been close to my mother kasi siya lang ‘yung — who stood by me. I finished high school for seven years. Kung saan-saan ako. But my sorrow really is that makita lang naman niya sana ako naging Presidente. But, of course, alam ko na hindi rin siya maniwala. Eh pati nga ako eh kung manalo ako. Eh alam naman ninyo, I never — mga PRRD. Ilan lang ang governor ko? Nandiyan nagkita kami kanina, we had this command conference meeting. Nakita ko si Obet pati si Imee – ‘yun lang ang — Marcos, ang nagsuporta sa akin. And sana kung buhay pa siya eh ‘di mas maligaya siya lalo. So sabi ko sayang hindi umabot ang nanay ko. But inabot na niya na mayor na ako. Everything was not… Everybody was not — not everything — to all na anong mangyari sa buhay ko. Balewala ka ganun. It was my mother na who had faith in me at hindi siya nagkamali. Though 75, 75 lang pero dumating naman ako sa lugar na ito, okay man pala. [laughter and applause] Ang Davao city ho hindi nagkulang sa ano. When I became mayor, I passed a law, an ordinance, basically the law of the city against ‘yung bigotry, discrimination. And there was a time in Davao pumuputok. Alam ito ng mga halos Maguindanao pati Maranao. Iyong mga subdivisions noon, ayaw magpabili. The bigotry ‘yung mga basta Muslim-Muslim. Kasi hindi naman sila Muslim nga. But you know, the prevailing notion about a certain tribe and this and that. I also came up with an ordinance, bawal mag-refuse ng — if you are a registered subdivision pati mga condo, ayaw na pabilihan. Eh sabi ko mag-away tayo nito. Sabi ko sa mga Filinvest, lahat, do not do that in my city because I hate bigotry. Maybe because it’s a colored one of the mixed blood but the same, it is not good. May Women’s Code kami and it’s strictly followed. Alam ba ninyo na sa Davao, walang contest doon na bikini? ‘Yung Mutya ng Davao o Kadayawan ‘yung para sa mga tribal. The fiesta for the Lumads and the Moro community doon sa amin, I… Binawal namin. Sabagay mga babae, walang bikini-bikini. No swimsuit. Short pants lang pati blouse. Iyon ang standard doon. Walang… Lalo na si Inday hindi pumapayag ng ganon, talagang walang display. Ang makita lang ninyo maybe objects — objectionable to you is pabiro ako sa babae eh ganon talaga ako. There was this attack against me about holding the hand of a woman na she was struggling tapos there was an item about us. Actually, sa ayaw man niya at sa hindi, aminin man niya, talagang kasintahan ko siya noon. Ang ginawa ko kasi magkatabi kami. Iyang worm na brown na ‘pag ginalaw mo mag-ikot, mag-curl bigla. Kasi gusto ko ilagay sa kamay niya tapos sabi ko, wala man akong singsing maibigay, ito lang. [laughter] Inilagay ko sa kamay niya, ‘hay ano ‘yan?’ Pabiro ako maski sa publiko. Ganoon talaga ako pati ‘yung mag-speech ako ‘yung formal? Mahaluan ko talaga ng… Hindi naman ako nagpapatawa pero I usually veer. That’s why I do not read speeches. Meron dito sigurado. Ah see? Pagkatapos nito, buong araw kayo naghintay, in one minute, uwi na tayo. [laughter] But I cannot… You know, you have to know what is in my heart. When I was running for the presidency, kokonti lang ‘yung promise ko sa inyo. Ma’am, Madam Acosta, si congresswoman, hello. Ang sabi ko, walang corruption. Masiguro ninyo talaga, sa panahon ko, walang corruption. I have fired although silently kasi ayaw kong… Iyong iba patapos na, pa-retirement na, may mga anak na doctor, eh bakit mo pahiyain? So sabi ko lang, you just resign quietly, walang ruckus. And even a guy who was with me since 1988 when I started as mayor, all the years magkasama kami. But for a one simple… Sabi ko sa Cabinet members, even a whiff maski konting amoy lang whether or not totoo o hindi, you go. For those who cannot follow my orders, noon sa Cabinet, mga Cabinet member, NEDA is very famous for that or the infamous. It would take you follow up siguro one year, two years. A simple commuter train, wala talagang nangyari. Nobody was working at it and I just don’t know why. But itong indolence sa gobyerno is one of the causes na — a form of graft because you are paid and you are not doing anything about your job. So dito sa Cabinet ko ngayon, if you have something, a business or what, it’s one month. Ke ma-Defense, ke ma-Trade, ke ma-Justice department, one month, ilabas ninyo. Ang mga director sa probinsya, ito ‘yung — hindi naman lahat, hindi ko naman nilalahat. Pero that’s why the public is really at a loss kung paano nila, how they can, you know, catch up with the timetable, ‘yung maturity ng pambayad na hiniram nila. So the directors are really forewarned. Hindi lang warned kasi tapos na eh, na you have only 15 days. Lahat ng papeles na dumaan sa inyo, you have 15 days — BIR, Customs, whatever, ilabas ninyo ‘yan kaagad. Walang follow-up dito sa mga director. Kasi itong mga ibang directors, sinasabi ko man hindi lahat. ‘Yan minsan wala sa opisina, wala kung saan and they seemed to be privileged of absenting as if it was really a privilege. So ‘yan ang palakad ko sa gobyerno and I’m moving because I promised you first, I will stop corruption. There will be no corruption. Wala talaga. Ayaw ko. [applause] And you can look for the records of anything. I do not allow business applications or papers or documents sa table ko. Every Cabinet secretary is empowered to, you know, just ibigay mo kung anong kailangan at wala ng satsatan pa dito sa — just go ahead. If it is for approval, approve it and then implement it, sa inyo lang. Huwag ninyo akong… Ang akin appointments lang and other matters of, especially national security matters. Walang… I do not claim any allowance. Wala akong pinirmahan ni isang voucher na humingi ako ng… Sweldo lang ako. So ‘yung mga nasa government corporations kasi ‘yung mga allowances nila. But I’ll leave it that way but next time, I have imposed a moratorium sa increases, masyadong malaki na. And I will control the — whatever increases that you may enjoy in the future. All the things curtailed. And I’m sure that you from the provinces alam ninyo. I have not given any green light there kasi ‘pag — sabi ko huwag ninyong buksan ang mga bagahe. Sa airport naman, pag-deplane ng cargo, dadaan doon ng bodega, may camera ‘yan eh. So if there’s a contraband, shabu or a gun, makikita na ‘yan doon. Why do you have to wait for tapos doon mo pa buksan? Kaya sa airport, if you are traveling, there is no more inspection. Lalo na sa mga mahirap. Eh kasi kaming mga congressman noon, mga mayors, we are just waved by and waved through. O sige, sige and isang train na bagahe. This time sabi ko, lalo na sa mga mahirap, OFW, do not open anything there. [applause]Kaya ngayon maski saan kayo magpuntang airport, wala nang bukas-bukas. Kasi kukunan lang ‘yan eh. Alam mo kung bakit? Bakit talaga ako galit oppressing, including drugs? O, I’ll lay the predicate. Alam mo sa mga Pilipino, maraming nagtrabaho. China, Middle East, lahat. It is not news to us na na–rape doon, tumalon doon sa ika palapag ng or whatever, mag-suicide. And there are cases na abuses are just being tolerated because they cannot report to anybody. They might as well just bring with them wherever they go ‘yung pills para hindi kayo mabuntis. Otherwise, pagdating dito, manganak diyan sa toilet. You know, ‘yang sa drugs pati ‘yung corruption. Itong mga tao na ito the husband is working in one country. The mother works in another country. Once a mother gets out of the family circle or the father, that family becomes dysfunctional already. Na isipin mo naman kung ang dalawa nawala maliit pa ang mga anak because they have to go out to earn money so that they can send their children to school. Kasi sometimes they endure abuses, sexual pati lahat na. Nilulunok nila ‘yan para makapadala lang ng pera dito makapag-aral ang mga anak nila. Tapos they remit the money thinking all the while na ‘yung anak nag-aaral or that the daughter is safe only to find out after all of the sacrifices and indignities makuha nila, ‘yung anak nila nalululong sa droga, ‘yung isang anak nila na-rape o ano. That’s the rage inside me. Kung anu-ano na lang ang gawin ng mga magulang para ang mga anak natin makapag-aral and someday hindi man tayo mayaman, iyan ang magbili ng medisina mo, ‘yung oxygen mo pati ‘yung hospitalization bills mo. Kaya diyan ako galit sa mga durugista pati ‘yung mga corrupt p***** i** papatayin ko talaga kayo. [applause] Huwag mo akong… Iyang human rights na ‘yan, huwag mo akong bigyan ng b***** na ‘yan. There are four million already Filipinos into drugs. And even the forensics of America says that constant use of shabu will shrink the brain of a person. Eight months to one year on, hindi ko alam ilang milyon dito na may tama na, sa Bisaya may liki, crack. Wala akong… Na tayong mga abugado alam natin na kung itong tao na ito nag-commit ng crime, pero at that time high siya sa drugs or he killed his own mother because the guardian angel was whispering, ‘you kill your mother because she’s evil.’ Pagdating sa korte, magsabi lang ang defense counsel, ‘Your honor, may we ask for a preliminary hearing to determine the mental faculties of my client?’ Kung sabihin ng doktor eh paano ‘yan? Tanungin mo ang pangalan ha doon nagpunta ako sa ano. Hindi na sumasagot, eh ‘di sabihin na talaga ng judge loko-loko ‘yan. Now, you review. If you keep on listening to this itong mga basura ng media particularly Inquirer pati ABS-CBN. Ah p***** i**, kalokohan. [applause] Kung anu-anong basura ang… Iyon ang sabi nitong ABS sige repeat during the last days of the campaign, may 200 million sabi nitong ugok na Trillanes. Kung meron akong kalahati niyan, sabihin ninyo sa publiko and I will resign tomorrow. Wala akong ilusyon dito. Eh ‘di mag-uwi ako sa amin and enjoy the kung merong 211… Walang tulog dito, sigeg kurus-kurus diyan araw-araw para kang buang. [laughter] You know how many meetings kanina command conference and all? Kanina pa akong alas-dos hanggang ngayon. Tapos meron pa ako pagkatapos nito. Then I have to review again because I have a briefing because I am going to the Middle East sa Saudi, Qatar pati Bahrain. Kung sabihin mo, kaya nga sabihin mo na, ‘ikaw ba Rodrigo happy ka pagka-mayor mo? Are you extremely proud?’ I’ll tell you no, I’m not. Why? I committed a mistake in running. Eh hindi na natin mabawi iyan.[laughter] Pero huwag mong sabihin na ayaw mo nandiyan ka na hindi ka mag-trabaho. So four million, let’s get to another set of figures. I got six million more votes than the nearest candidates behind me or below me. 15 million, 16 million all in all, six million of that bumoto sa akin. Tanungin ko kayo straight kilala ninyo ako noon? Alam ninyo na may mayor? Lahat naman ng siyudad may mayor eh. Pero hindi ninyo ako kilala. Ang partido ko PDP. It’s just a party in Mindanao as of this time, wala na it has become — moribund na eh, matagal na kasi. Iyon lang ang sinakyan ko. I had three governors si Abet — Obet sa Bataan, one is from Mindanao because of love nag-Duterte ‘yan. Alam ko pati may isa si Imee. So wala akong pera. Hindi ako nakapag-meeting sa inyong lugar hindi ninyo kilala ang mukha ko. Bakit itong 15 million bumoto sa akin? At itong six million na partida ko. Why? Because I am bright? No, I’m not. I said it took me seven years to finish high school. Sabagay sige lang pasyal-pasyal. Pagdating ng Zamboanga, eh kasi punta ng Marawi. May refuge kasi ako may mapuntahan ako sa Mindanao. Punta ako doon sa lola ko, hindi ko naman inabot ‘yung lolo ko. Punta ako ng Zamboanga kasi may mga pinsan. Pumupunta pa ako ng Jolo noon, pasyal-pasyal. Kaya na-delay lang ng konti pero okay man. Sonny Dominguez ‘yung Finance ko, puro bilyonaryo ‘yon. Sonny Dominguez is a billionaire. Kindergarten pa kami hanggang high school valedictorian ‘yan. Tugade is a billionaire. Mayaman na ‘yan. He was our valedictorian sa San Beda. Abet… Ito cum laude ‘yan si Vit Aguirre. Lahat ‘yan sila with… Si Leonor Briones, Taguiwalo, she’s a good administrator ha at saka mataray ‘yan. Gusto ko ‘yung ganon istrikto lahat. Ako 75 pero ang trabahante ko ‘yung mga valedictorian pati ‘yung… [laughter and applause] Kaya kung may anak kayo kagaya ko at you’re undergoing the ordeal just like my mother had to…Medyo bigyan ninyo ng konting partida baka ma-presidente pa ‘yan. [laughter] At saka hindi ako ‘yung sinabi na [unclear] mabiro lang talaga ako. Pati ‘yang silang lahat ng pulis na babae. ‘Pag nasalubong ko ‘yan mainit ng ulo ko hinahampas ko ng… Hmmmm t*** i**. Iyan ‘yung mga nurse ko. Iyong nurse ko kalaban ko ‘yon, sabi ko, ‘panget ka umalis ka diyan.’ [laughter] Sige dala-dala ng medisina ipainom kaya paglabas ko. Hindi ako ano mabiro lang ako na tao pero sa respeto ng babae. Tanungin mo ‘yang mga pulis na dito naka-assign diyan. Sa Davao magsabi ang asawa, ‘binugbog ako.’ ‘Sino ang nambugbog? Ano ang trabaho ng asawa mo?’ ‘Pulis.’ ‘P**** i** kang pulisa ka. Tawagin mo ‘yung pulis.’ Tapos dalhin ko ‘yan doon sa may opisina kung kayo nagpunta ng Davao may likod doon sa washroom may konting ano doon. Tawagin ko ‘yung asawa, ‘Anong ginawa sa iyo?’ ‘Sinuntok ako dito ayan.’ ‘P**** i** ka.’ Tapos sunod, ‘anong ginawa mo?’ ‘Sinipa ako dito.’ Eh ‘di huwag na huwag na may sipa ka diyan p**** i** ka sipain ko ‘yung asawa. Eh may sakit ako na pagka — kagaya ng nanay ko. Nanay ko kung magalit sus maski anong mahawakan n’on. Ito kung ito ang mahawakan niya ihampas niya sa akin ‘yan. [laughter] Pagka-child abuser talaga ng nanay ko. [laughter] Kung itong panahon ngayon? Ah demandado siya. [laughter] Oo totoo. She converted to Christian. Alam mo ang ginawa niya may parang altar sa ancestral ng Chinese ng lolo ko. Mga nag-convert ng Katoliko. Three times a week nakaganun ako diyan sa altar. Si Kristo noon nakaganun pa, parang father forgive me for the ano… Ngayon magbalik ako nakaganun na si Kristo, nakatingin. [laughter] Sabi siguro ‘yon nasaan na p***** i**, y*** wala na dito matagal na eh. Ayaw kong pumunta doon sa Iligan kasi masasaktan ako. Wala I’ve been… Since seven years ago, hindi talaga ako umakyat sa… Ayaw ko na, mapaiyak lang ako. Sa balik tayo diyan sa babae ‘yung sakripisyo tapos ganunin lang ninyo. Sabihin ng pari itong mga p***** i**** EU na ito. Sabi na pinatay mo 10,000. P**** i** karami naman isali mo siguro ang baboy na pinatay diyan sa slaughter house. Anong 10,000? Pero ako sa mayorship ko, for the 23 years that I was mayor, 600 meron, over the years. Pero iyon ang order ko nga klaro man. Go out and hunt for them and if you are confronted violently placing your life in danger, shoot. Ayaw maniwala hanggang ngayon. Eh bakit ako extrajudicial killing l****. Bakit ako ngayon I continue to lose three soldiers, two policemen? Naga-average ako ng apat araw-araw. Iyong pag-raid, pag-serve ng warrant barilin. Akala mo naman na…At saka por Diyos itong mga puti tanungin mo kung sino ‘yang pinatay, sino ‘yung pumatay at sino ‘yung pinatay at bakit? Itong mga EU naniniwala diyan sa NGOs pagsabi may patay maski na epilepsy lang ‘yan, kwentada kaagad sa akin. [laughter] Aba, loko-loko ka. Tingnan mo ha ang latest communication nila, totoo ‘yan. Sinong may hawak ng… Ang suggestion ng EU, sabi ko, ‘come here and we will talk because I want to slap you.’ Ang suggestion nila magtayo ako ng mga clinics around kagaya ng ibang countries at magbigay ako ng shabu, cocaine pati heroine kagaya sa Holland. Eh ‘di naloko na. Kung magbili ako ng ganun hala. Maraming negosyante diyan Batangueño, Maranao, magside bet na ‘yan, ‘O, sige huwag ka ng pumunta dito na lang mas mura.’ Hindi ko talaga maintindihan ang Amerikano. Napaka-stupid. Kaya sabi ko hindi ako makinig sa’yo. Tapos sabi naman nitong Obama na ito ipapreso niya ako kasi sa International Criminal Court. Alam mo tiningnan ko ‘yung International Criminal Court, they are not even a signatory. Kasi if they had signed the document, ang unang makulong Amerikano si Bush. They went to destroy Iraq, killed Sadam without any — killed Gaddafi on the pretext of weapons of mass destruction. Tapos they… I’d like to remind them. They invaded Panama. Hindi lang sila nag-operation. Pumasok sila sa Panama, a sovereign country. Kinuha nila ‘yung president, dinala nila sa Amerika, tried him there and still in prison. Invading a country for the reasons sa drugs. Ako dito, Presidente ako. Hindi ko malaman kung sinong papatayin ng mga ugok and how to rehabilitate them, millions of them. And even if I wanted to, I am not sure if every Tom, Dick and Harry who is an addict would surrender to government and allow themselves to be inside the confines of the rehab. Kaya nga kailangan mo ng korte, deprive of their freedom, and they have to secure the court order for you to be placed behind bars. Or treatment even behind bars. Eh hindi kami nagkaintindihan. ‘Yan, ‘yang drugs na ‘yan, to the very last day, wala akong choice eh. It’s not even I said, sabihin na ‘si Duterte ‘yang [inaudible]. ‘ah si Duterte gusto to stay in power.’ I can go anytime. Wala akong ilusyon diyan president-presidente ‘yang… Sabi ko nga eh, if you are happy? No, I’m not. I do not need it at this time, matanda na ako. I can go. Ouster, coup d’etat, maski ano. Ako pa ang… Sundalo, huwag kayo mag-fight-fight ng sarili ninyo puro kayo sundalo. Sino ang gusto mag junta na dito, sabihin niya ‘ I (I ), general, now a member of junta. I will solve the problems of the country.’ O sige, inyo na. Eh kung mahulog ‘yang eroplano ko ngayong gabi. Anong oras na? Uwi ako eh. Mahulog ‘yung eroplano diyan, next Women’s Day si Robredo na ang kaharap ninyo. [laughter] Let us solve the problem. Madali kasi mag-ano. Sige daw. Ako ‘yung killer p***, nahirapan ako. Tapos ikaw ‘yung santo, kaya mo kayang…? Sabi ko it is my… the sacred thing is my oath of office. I have to preserve the Filipino nation. Kung walang compromise diyan, hindi ako papaya. Now, in the matter of livelihood, ang pinakamalaking ibinigay ko edukasyon. Billions ‘yan. [inaudible] Ang sunod na maraming billion, ang agriculture. Tinanggal ko na kasi yung 5,000 sa irrigation na magbayad ang farmers. Wala na. Sabi ko. [applause] So I gave the, ‘yung sinabi ko but ‘yung binigyan ko ng opisina even as I said the first whiff, even just a suggestion, I will fire you. Hiwalay-hiwalay tayo. Tutal marami namang Pilipino dito, mag-sabi ka lang na men of extraordinary character and, dito sa crowd na ito, sobra-sobra. Bakit ako magtiis sa mga ganon? Pati ‘yung… now, you have 40 percent of the total barangays in the Philippines nasa droga ha. They are into drugs: barangay captains, policemen, wala masyadong… Pulis because they go out to enforce the laws, that’s why. Kaya pag akyat ko, kita mo seven, nine generals all in all, tinanggal ko kaagad. Kasi sabihin lang ng America ganon kaya and to think that even generals of the PNP were involved in drugs. And you take it lightly, sabihin mo, ang inisip mo lang ‘yung pinatay? Sabi niya na… bakit ko, at saka bakit ko utusan ‘yang pulis na patay? Ang order… batas ‘yun eh. Hindi ko kailangan mag order sa pulis, trabaho nila ‘yan. Bakit ako magbayad? Totoo ‘yan may pera because you know, the most heinous crime there is trafficking kaya no bail. If there is no selling of drugs and there is no buying, there is no trafficking. Mere possession isang sachet lang will not send you to prison eternally and you can even post a bail. Pero itong maramihan kaya maski maliit basta changes hands, pera na, it becomes trafficking. Trafficking of drugs. Parang buy and sell ng drugs. ‘Yun ang mabigat. Kung hindi mo naman bigyan ng pera ‘yung mga buang na ‘yan, anong gamitin nila doon na pambili? Tama ‘yang sinabi nila but I do it dito sa command conference ngayon. Ayan o. Pero sabihin mo nagbibigay ako magkano 100,000? Eh di ako na lang magpatay, kunin ko na lang ‘yung pera. Kalokohan. Totoo ‘yan because galit talaga ako sa droga. Ngayon ‘yung dito tayo sa empowerment of women. May pumapasok na ang pera ng China. I think I made the correct decision to change course na… kasi nakita ko lahat ng banana namin sa Davao, pomelo, pineapple, nababara. Sabihin ng China ganon ng ganon. Sabi ko bakit? Nung nag-Presidente ako, I will go to China. Tapos pagpunta ko roon, sabi ko, ‘what’s wrong with our products? We’re you know, up to the standards imposed by you.’ ‘Ah, ganon ganon.’ So doon ko nalaman kasi ‘yung ni-review ko, nagda-dovetail tayo. Kung ano, saan ‘yung foreign policy ng Amerika, kaya umalis ako. Sabi ko, ayaw ko na diyan. Tapos sabi ko doon sa China, ‘I come here in peace. I want to take your hand. Just to find out what’s wrong with our product because you have stopped buying.’ Hirap kami sa Mindanao. Kaya ‘yung mga saging pinapakain lang doon sa piggery. So ang sabi ko, wala man akong… and ‘yung arbitral ruling, sabi ko, arbitral ruling says that it… China Sea is ours. But I will not impose on this document today. But there will be a time in my term that I will have to confront you, itong arbitral ruling because it isn’t longer– it is no longer a side issue. It becomes critical. When is that? When they try to excavate the minerals and the resources in the bowels of the sea na atin. Sabihan ko sila, ‘amin rin ‘yan so please do not forget us when you start exploiting kasi dalawa tayong claimant. Eh kung magsabi siya ‘hati, eh di mas maganda na. Bakit ba ako makipag giyera doon? Eh ito lahat ipapatay ko? Wala man tayong laban talaga. And besides, ang new front of the war would be Palawan, just about 20 kilometers, diyan ang bakbakan. And they will bomb Palawan because nandiyan ‘yung mga equipments ng Amerikano pati ‘yung mga bala nila pati [inaudible]. Diyan sila nag stop by. I would be a very stupid President if I place the lives of the Filipinos in jeopardy. Kaya ako pumunta lang. So ngayon, okay na. Banana has been restored 100 percent; ang pineapple kasi wala nagtanim kasi hindi na binibili eh, ngayon nagtaniman na naman so we’re hitting the 60, 70. Medyo normal na. Sabi ng China, napakabait naman ng China. I’d like to thank China for just this humanitarian gesture. Sabi niya, ‘you can sell everything to us and we will buy. You know China is a country which is really frigid half of the year kasi snow man. Like Russia. So I’m going there to Putin to tell him also that I’d like to open a market in the Eastern Europe. Ang gateway ko gawin ko siya. Sabi ko, I want to trade with you. Sabi niya, we’ll talk about it. Go to Moscow. Nagkausap kami ni Putin pati ni Medmedev. So okay na tayo. Ngayon may pera na. Why am I talking here? Because they are interested sa small and medium industries. Si Mon Lopez, is he here? He has been — 100 million dollars ipinapahiram na niya. Kaya kayong, kayong mga ano marunong ‘yan eh. So I’d like him to talk about it. But all the money ‘yung grant na ibinigay ng China will go to the people, ‘yan ang maasahan ninyo.[applause] Kaya tapos itong si Jack Lam na gusto kong patayin pero nakasibat. You know why I ordered his arrest? No specific charge but he was there in Clark. When he was talking he was saying that everybody was in his pocket. Nabasa ko ‘yung briefer lumusot ‘yan sa intelligence eh. P***** i** itong g*** na ito. Lam, eh ang lolo ko Lam rin. My Chinese grandfather. Eh Lam iyon eh. Sabi ko, ‘Arestuhin mo.’ I called NBI. Sabi niya, ‘anong charge, sir?’ ‘Ah walang charge, charge basta kung maghingi ng charge patayin mo ‘yung ang charge.’[laughter] Charge to experience l*** kayo. [laughter] Now, he has offered to pay 888 installments. Sabi ko, ‘no, no, no’. Sabi ko, give it to me at once because as I have announced earlier I will build a hospital sa Basilan worth one billion Jolo and Mary Johnston [applause] diyan sa… Sabi ko do not give me the money you give the check direct to… I will ask the Army to do the building. Kasi wala man magpunta doon, kasi nakikita rin kasi ng mga Moro, mga Tausug na bakit kasi pinutol natin ‘yung barter trade? They should have… Pinapagaralan lang ng finance people, it’s Dulay and Dominguez and Pernia. Pagmagkaisa ‘yan sila, I will restore the barter trade sa Jolo. [applause] Kasi ‘yung barter trade noon nandoon pa noon walang gulo, walang Abu Sayyaf tinanggal bigla o kita mo. Eh siyempre kung walang makain tinitira nila ‘yung akala nila siguro ito ‘yung mga tao na deprived them of their business, that is why. Wala silang mapuntahan. Iyong sa Basilan… But Office of the President gusto ko Office of the President. Kasi pagdating ko sa inauguration makita ko clinic hindi hospital. Ay naku kaya ako mismo mag… I’ll use the engineer sa Army. Bigyan ninyo ako ng building na—at saka kasali na ang ano diyan sa Sulu, Jolo meron naman tayong MRI meron na, CT scan. Ito kumpletuhin ko rin itong dalawa. You know the state of the art now is ganito, kung anong makita nila endoscopy ganoon. Wala man masyadong expert doon. Pero talaga ‘yung resolution ng –kung ano ‘yung kulay ng tumor mo, ayun ang kulay sa parang polaroid. Then you send it to DMC naka-assemble doon na mga ‘yung pinadala natin sa abroad to study. Nandoon ‘yung mga neuro and they will just take a look at it,’yung mga — then sabihin na cellphone na dito mo, dito ‘yan—‘yan ang gawin mo dito ka pumasok. Hindi mo kailangan padala pa tayo ng—para bang mahinto na ‘yang giyera susmaryosep. Pero nag-warning rin ako sa kanina na stop the slaughter of innocent people. The last ang nabasa ko ‘yung sa Iligan ba ‘yun o Marawi? Isang pamilya na Moro driver and asawa tapos ‘yung dalawang bata napatay. And also dito sa — nilagyan nila ang Zamboanga ng IED. At dito naman sa mga war lords, dito sa lahat diyan sa Davao… Do not force my hand into it. Sabi ko sa kanila, I beg you do not force my hand into it. Kaya sabi ko hindi ako maggamit ng papel ng martial law by virtue. It’s there [raises his right hand] to preserve and protect the Filipino. Iyan lang ang gamitin ko. ‘Pag nag-martial law ako tapusin ko na lahat. ‘Pag nag-martial law ako sa Mindanao, bantayan ninyo ang baba ko. Tapusin ko na ang lahat and I will ask what else ails this island? Wala akong… Tatapusin ko. Ano pa bang problemang iba na gustong mong yariin ko? Tatapusin ko talaga lahat ‘yan. So kayong nakikinig in Mindanao all the drug lords, all the war lords, all the terrorists ‘pag ako ang pumasok tatapusin ko talaga lahat. It could be whatever basta tapusin ko para wala ng… So that we… What ails Mindanao wala na. [applause] I will finish everything. So iyan ang mensahe ko doon ganun din dito kasi nga ‘yung mga babae… So you’d receive mga usually niyan nakita ko kay Ramon mga 500. But you have to attend a seminar. You have to attend a seminar then they will… Sila ‘yung expert if they want tailoring? Meron silang tailoringan ‘yung Go Negosyo ni Ramon Lopez ng Department of Trade and Industry. ‘Yung lang ang… Women, maraming babae sa ano ko— si Liza, si Leonor, Taguiwalo, sino pang isa? Si Briones, Gina, si Ubial, si ‘yung palaaway si ah si Gina, Teo Wanda, iyan sila. Ilang babae na—o talagang ibinigay ko ‘yung dapat para sa babae. Ngayon si Gina, alam ninyo we collect 70 billion in taxes sa mining. l’ll give you a figure ha. A drug addict in Tondo now or at least before I became the President, mahal na ngayon eh, walang supply. 200 pesos per snort. Working ‘yan ha, nagta-trabaho diyan sa Pantalan kung saan. That money is intended for food pati eskwela sa mga bata. But kung ang sweldo niya 400, 300 magbili siya ng shabu that’s minus 200 a day. In one week times huwag na ‘yung aking one million doon nalang sa three million times seven days that’s 6,000 every week, times the contaminated Filipinos of 3 million, that is 18 billion a week, times 12 months that is 216 billion a year. Kaya kayong may pera, I’ll ask you? Kung negosyante ka, how many years did it take you to earn your first million? Kayong negosyante o maski na nagta-trabaho ka at what time in your life under the employment of the government that you enjoyed a better salary as you climb the ladder? Shabu? Itong mga mayor they are into it, and in two months time, they are billionaire. Sabi ko nga publicly wala hindi ako nakikialam ha, ’yung pulis na naka-demanda pinatay nila si Albuera, Albuera mayor. Wla akong ano —wala akong kuwan… It was Aguirre who filed the murder charges. Ang akin hindi ako nakikialam baka sabihin nila nag-protect, no. Sabi ko, sige i-file lang. But iyon ang theory ng… The Department of Justice is under me but his theory [inaudible] was that they were murdered. Ako naman I asked the police, anong nangyari? So ‘yung mga testigos niya kanya lahat trabaho nila ‘yan hindi mo pakialaman. Pero itong pulis ngayon nasabit hindi ko rin pwedeng iwanan, hindi ko talaga pwedeng iwanan. Kasi baka nga talaga sinunod ‘yung utos ko. Maconvict? Ay walang problema. Magsibasa ng ‘you are hereby sentenced to.’ Ah, tatawag niyan, ‘Sir convicted kami.’ ‘Sabihin mo sa judge sandali lang.’ Pardon O, bigay mo sa judge. Ipabasa mo sa judge. O pardon pala kayo lahat. O, restored to full and political, civil rights. And reinstated order with the promotion one rank higher. Sige away tayo? Ganon ang mangyari. Trabahuhin mo lang. I never… murder ang finile ng Department of Justice. But I tell the police now. Basta sinunod lang ninyo o ‘yung pinatay nitong mga p***** inang ito. Why do you grieve for a son of a b****? He destroyed half of the Visayas. How many crazy people are now left unattended, ang pamilya wala na? When you destroy somebody there in the family, that family is eternally dysfunctional. Pag naloko na ang tatay then you grieve for this idiot na pinatay daw sa loob ng. S***. Sige kako. Tutal we will legally follow. Legal ‘yung pagfile ni Secretary Aguirre. Hindi ko pinakialaman. Sige. Ni hindi ko tinanong. Ni hindi ko… classmate kami. Kilala nila ako. Ni minsan hindi ko sakit iyan. Pero when I will say I will help, meron rin akong gagamitin. Nagamit man niya yung libro. Gagamit din ako ng Constitution. The Constitution says the President can pardon either conditional or absolute a convicted criminal or grant amnesty with the concurrence of Congress. ‘Yan kung marami kung rebelled, magka-ayos kami. Baka lang magka-ayos. Wala naman kasi tayong problema sana. Sa panahon ko, I was really dreaming of talking to the Communists kasi nag-uusap naman talaga kami. Hindi ko naman dineny na leftist ako. But ngayon as Presidente ako, ibang storya na iyan. So I am talking to the Communists. MI, okay sila. Nur Misuari is also waiting for the right time. What’s bugging the country? Drugs and terrorism. Wala na sana. Kung wala nang terrorism, drugs, heaven na tayo at least. Pero ‘yun eh,. Itong pumasok na terrorism, isa rin iyan. Kaya sabi for the first time, sabi ko, ‘bombahin mo iyang. I am now allowing the air assets to be used.’ Nakita ninyo iyang jet plane dumaan sa inyo? Wala, hindi ninyo napansin? Muli pa, ‘yung Air Force pag mag show ulit. Dahan-dahan lang huwag iyong eh faster than sound ito. Pagdaan niyan hindi mo makita. Maya na yung sound. Brrrrr. Wala na kaya hindi ninyo nakita. But I told the pilots na ipakita mo ‘yung jet plane natin na bago. May bago akong mga jet plane. Marami na akong mga eroplano. [applause] Para masabi rin nila na may ibuga tayo. By the time I go out. So ‘yun ang prangk-prangkahan dito. Nationwide. That’s why. I will not allow any military or police personnel to go to jail for doing their duty. Sabi ko, hayaan mo. Eh kung interesado ako na i-corrupt ang system? Eh di sinabi ko n asana kay… hanapan mo ng paraan diyan. Sinabi ko, ‘sige, imbestigahan mo.’ So nandiyan na. O, file. Ngayon, pakatapos ninyo, ako na naman. Pardon. With the order reinstatement sa kanyang position or promoted. May promotion pa. ‘Yan lang ang pnalaban ko sa Ombudsman, sa UE, EU, i*** [laughter] Sorry, I slipped there. Pati si Obama, “I’d like to just remind some countries that are practicing extra-judicial killing and I’d like to mention’ Sabi ko, saba diyan, tumahimik ka nga. Go to hell. So mas popular pa tuloy ako ngayon ‘di ba? [applause] So most influential, wala naman akong ma-influence. Hindi ko nga naimpluwensya ‘yang Secretary of Justice ko. I do not influence people. Sabi nila number 1 na daw ako. [applause] Anong sikreto? P***hin mo lang . P**** i** ninyong lahat. Eh kung mag— sabi nga ni Ping Lacson, ang birthday wish niya sa akin is for this time, for Duterte to be a statesman. Nag bili kaagad ako ng libro sa Abreeza sa Davao. Statesman, statesman. Si Lacson man ang nakikita ko dito, hindi man ako. [laughter] Ikaw na lang mag-Presidente sunod. Hindi talaga ako maging statesman. Frankly, I’ve never graduated to being really a President. Ang ugali ko, I remain to be a mayor. ‘Yung basta kung ano lang sabihin diyan, akala mo nasa sabungan ka. [laughter] Nagpu-p***** i** — pag ginalit mo ako, ganon eh kaya makita mo pagdating ko ng China, meron na tayo lahat. Sabi pa nila, if it does not pass our quality control we will wash it for you. [applause]Ganon. Kasi sinabi ko, it’s not the right time to be insisting on that arbitral judgment Mr. President. But there will always be a day in my life when I am still President that I have to confront you with the arbitral ruling. And when is that? Wala naman siyang sinabi pero ako, sabihin ko sa inyo. When they start to dig the resources of the earth. That’s ours. Pero ang sabi ko yung mga structures diyan, takot lang man ang Amerika diyan. Mga Pilipino maka… They are now fishing again. Sinabi ko lang do not do it sa lagoon because that is a spawning ground. China does not want it. Ako, I do not want it also. Do not destroy the marine cycle. ‘Pag pinatay mo lahat ng isda diyan pati yung baby nila, eh ‘di wala na tayong makain. China is right and I agree. I said I would impose the same on our fishermen. But they are now free to fish and to the credit of China ha, hindi ‘yan sila nagfi-fishing diyan. They are carrying experiments but they are not actually na nangingisda? And I received word nung sa Benham Rise, pinag-usapan namin sa Command Conference kahapon. They explained na we will not claim Benham Rise, Benham Rise on the right side of the Philippines, part of the continental shelf. Ganun ‘yan eh para maintindihan ninyo. Ito ‘yung lupa, Pilipinas. Hindi naman pagdating mo doon sa territory mahulog kaagad kasi puro mountain pa rin ‘yan. Iyong continental shelf ‘yung nakatali, ‘yung konektado sa lupa natin nandiyan sa dagat. Submerge iyan hindi nakikita. That is the continental shelf. So anong makita. Para ba tayong residente tayo Pilipinas, binigyan tayo ng fish pond, o iyo ‘yan. Iyan ang ibig sabihin ng continental shelf. Iyong paganun tapos kantilado sabi nila. Hindi man kaagad mag-ganon. May bukid rin ‘yan mga mountains pero covered na lang. Kasi nagkamali si Moses, pag-ganun niya sa ano… Hindi kasi ‘yung asawa ko Baptist relihiyosa masyado. Eh ngayon noong eleksyon, wala man akong pera eh di ang mabayaran ko lang ‘yung Cessna 1983 model. Minsan sila ang nagsakay ng anak ko, nag-conk out. Buti diyan pa lang sa runway. Ako naman, pag-landing ko sa, sa ano nag-landing, nawalaan ng break. Buti’t na lang mataas ‘yung runway eh. Hintayin na lang talaga mag-hinto kundi diretso sa dagat. [laughter] ‘Yan tapos sabi niya, kinuwento ko. Pati siya naka-experience ng nag-[flip?] ang engine. Sabi niya, magdasal tayo. Sabi ko, sige. Everytime maglipad ako, buksan niya ‘yung Bible. Gusto niya mag Baptist. Tapos basahin ko. Ganon, ganon, Moses ganon, King David, tapos siya ang mag, “Lord, my husband is going to…” Minsan pagbukas ko, nandoon si Saul pati si David. P***, nakalagay doon, 43 wives. Sabi ko, ayoko na niyan. [laughter] Holy Bible tapos siya 43 wives, ako dalawa lang? Ma-buang. [laughter] Ayoko na. ayaw ko basahin ang ganon. Tapos… you know, I’m not offending anybody. I’m just, I’m a Christian but I’m not… maniwala na ako, I’m just for identification. I believe in Allah. Wala akong santa Rosario, san Sebastian, tapos santo Rodrigo [laughter] Karami naman nitong santo, isa lang — Tapos minsan hindi natin alam. You know, that document, mind you, was written 3,000 years ago. Carbon dated, okay? Earth if 5 billion years old. Earth, ‘yung planet natin, unless bumagsak nitong gabing ‘to, it’s 500 billion years old plus plus. So when was the time God really went down in this planet? Kung pabasahin mo ako ng document that has been written by — hindi nga nag-aral ng grade 1 ‘yang mga ‘yan, kung ano-anong pinagsusulat doon. “Bawal ‘yan, bawal.” Naloko na, puro bawal. Eh kung 3,000 years old, dibaang ating, sa mga drawing sa, itong mukhang unggoy, o di itong nanay pati tatay natin mukhang unggoy. Mabuti na lang tayo nag-improve.[laughter] Meron pa doon, “and Moses went up to the mountains to get…” Pakialam, sinong may utos sa kanya mag-akyat doon sa mountain? [laughter] Ibigay mo na lang saakindito sa baba, magkakaroon pa ako ng kalyo diyan. [laughter] Kasi ang asaawa ko talaga, araw-araw —wala ako diyan, I just believe in Allah. Huiwag mo akong bigyan ng — kaya baka makarma ako, magtake off man ako, pag nahulog ‘yan. “G*** kasi nagyawyaw doon sa ano” wala tayo niyan. Kaya tingnan mo, eh di nahulog. Unahin na itong dalawang pulis ko. Mga major ito perop pagkabalik ng mga… ‘Yang eroplano, above clouds talaga ‘yan. Ang clouds, nandito lang ‘yan. Pag meron mang mataas na nimbus, gaganon lang ‘yan. hindi mag daan ng ano. Pati they noticed, kagaya sa Mindanao, pag pa-landing na, magulo. Magulo nang eroplano. Kasi ‘yung mga clouds, those are really turbulence, passing turbulence kasi may umiikot ‘yan na mga hangin, sinusuyod kaya… there’s a gravity there pulling them together. So ‘yun ang… pag uwi namin last time, gumanon ‘yung eroplano. Eh di kinalabit koi tong pulis, dalawang pulis, babae. Sabi ko… thunderstorm eh. Kasi ang clouds, nagrereflect sa, ‘yung blinker sa eroplano. May parang makikita mo ‘yung blinker kasi parang mirror eh. Sabi ko sa kanya, “psst. Tingnan mo umuulan pa.” kasi pababa eh. Thunderstorm ‘yan. Kita mo, naghila to left and right. Tapos tinginan ‘yan sila. Tapos sabi nung major na pulis, andito pa ba? Sabi niya doon sa nurse na pulis, nurse ko. Kasi ang sabi, “hindi nagbibiro ‘yan si Presidente. Kita mo clouds, gumaganon.” Ang sabi, ano ‘yan? Sabi ko, “Ba-bye na lang ha.” [laughter] Pagbaba namin ng Davao, sabi ni Allison, parang nasusuka siya, nasusuka, ninenerbyos daw. Ayaw mamatay. G***. Pagbalik nitong mga pulis, sakay ng eroplano. Eh klase, pag mag-ganon ‘yan, be careful with that kasi makikita mo talaga, nagrereflect ‘yan, parang mirror. So makikita mo ‘yung ganon, head blinker ‘yan . Sabi ko may thunderstorm. Sabi ko, si Daphne. Sabi ko, “Halika Daphne. Tingnan mo.” Sa right side ako eh. Andito siya. Sabi ko, “halika, halika. Tingnan mo, tingnan mo ‘to.” “Bakit sir?” Kaluluhod lang ng [laughter] Kaya ako, “Sorry ha, nadamay ko kayo. See you in heaven.” [laughter] Kaya kayong mga babae, mabait man ako. Hindi man ako ka, palabiro lang ako. Kaya ‘yang ginagawa ko sa kanila, ganon ang style ko. Basta may panahon ako mag kaloko-loko ‘yang lalo na babae, naloloko. ‘See you in heaven’ pa. Putlang-putla ‘yung isa. [laughter] Pagka ang ano mo na-disorient, ayan. Pero hindi ako bad boy talaga, huwag kayong maniwala diyan sa — kilala naman ninyo, kalian ba ako nag bastos ng babae? [applause] May anak akong babae, palabiro lang talaga ako. ‘Yung diyan sa picture, I will not tell you her name. Pero ‘yang pina-publish nilang… alam mo, kasi gusto kong hawakan ‘yung, sabi ko bulate ‘yung gumaganon. Nung nakita niya… bumaba ka na. sige ka pa English – English diyan maraming NPA dito. Mabaril pa tayo. [laughter] Ganon lang ako pero hindi ako ‘yung sabi mag— I do not oppress women. Biniro ko ‘yun because kasintahan ko noon. Ngayon wala na. No more. At dahil huli na talaga ako ngayon. Nahuli na ako. [applause] Nahuli na ako ni Honeylet. [laughter] Thank you. —END— |