Mr. Palo: Magandang araw po.

SEC. ANDANAR: Hello. Good Morning, Leo.

Mr. Palo: Yes, good morning, Secretary.

SEC. ANDANAR: [garbled]

Mr. Palo: Ah, nagsosolo tayo. Nagsosolo ako ngayon, Secretary.

SEC. ANDANAR: Ah, okay. O, kamusta ka na?

Mr. Palo: Mabuti naman, Sec. At sa awa ng Diyos ay sana’y pagpapalain pa. At saka sa kabila ng papalapit na ang Pasko, mukhang maraming pagsubok pa rin.

SEC. ANDANAR: Oo, ganyan talaga ang buhay.

Mr. Palo: Oo nga eh.

SEC. ANDANAR: Maraming pagsubok pero kailangan eh…

Mr. Palo: Kailangan maging malakas.

SEC. ANDANAR: Kailangan manalangin lang tayo. Kailangan ay ipaubaya natin sa Panginoon lahat ng pagsubok.

Mr. Palo: Correct. Tama ka diyan, Secretary. At actually ipinaubaya ko na ‘yan sa kanya. Bahala na siya sa atin. At sana ‘yung Paskong ito ay maging maganda kahit papaano sa kapwa natin at sa pamilya natin.

Anyway secretary. Any message muna sa ating mga kababayan? Bakit nandiyan ka sa Cambodia?

SEC. ANDANAR: Ah nagkaroon tayo ng isang Memorandum of Cooperation between the Philippine Government’s Communication Department, PCOO at ang Cambodian Minister of Information at ang kanilang departamento.

Kahapon po ay kasama natin sa isang bilateral meeting at signing si Minister of Information, Dr. Khieu Kanharith dito sa Siem Reap, Cambodia.

At itong mutual understanding sa kanila or Memorandum of Cooperation po natin ay tungkol po ito sa pakikipagtulungan sa Cambodia pagdating sa larangan ng komunikasyon, ‘yung training ng mga tauhan natin sa broadcast, sa print, online, sa telebisyon, sa radyo.

At ganun din po sa kanila kung ano ‘yung kanilang matututunan sa atin sa Pilipinas ay tutulungan din po natin sila.

Maganda po ito dahil ito ay magpapalakas ng relasyon ng Pilipinas at ng Cambodia.

Mr. Palo: Actually Secretary, just like ano, kahapon mayroon din mga kasunduan na nangyari din dito. Mukhang sabay-sabay yata ang… Ganun na ba kalakas o katindi ang ginagawa ng PCOO ngayon?

SEC. ANDANAR: Oo. Hindi kasi kailangan talagang magtulungan Leo, lalong-lalo na tayo po ay kaparte ng Association of Southeast Asian Nations o ASEAN.

So nakikita po natin ‘yung wisdom para makipagtulungan sa larangan ng information exchange, multimedia exchange, kasama po ‘yung news and information, radio and television programs, mga dramas, documentaries, student programs.

At para po i-cover din po ‘yung mga balita patungkol sa politika, sa ekonomiya, sa social and cultural aspects ng dalawang bansa.

Para din po magtulungan ang dalawang bansa para harapin itong mga bagong hamon sa atin tulad ng fake news.

Mr. Palo: Well, speaking of fake news. Pati ba sa Cambodia uso din ang fake news sa kanila?

SEC. ANDANAR: Oo, ‘yun po ‘yung pinaka number one sa kanila na challenge dito sa Cambodia. ‘Yung harapin itong fake news. Kung paano nila matalo itong fake news.

I guess it’s a common problem sa lahat ng ASEAN countries. Now, ang Cambodia po ay very particular din sila sa freedom of expression at freedom of the press.

At mayroon din tayong maitutulong sa kanila sa ating experience sa Freedom of Information at pagdating po sa larangan din ng Presidential Task Force on Media Security. Ilan po ito sa mga pwede nilang matutunan sa atin.

And they are very very interested to learn from us and to also see our achievement, our strides, our successes sa larangan FOI at ng Task Force on Media Security.

Mr. Palo: Secretary, ayaw ko namang maging devil’s advocate dito sa larangan, sa ano na ‘to, sa inyong ginagawang hakbangin na ito.

Pero change of information, tama po ba ang gagawin natin with this government or diyan sa Cambodia at maging ang China? Marami po kasing nangangamba na baka mamaya talagang may binabalak ang mga ibang bansa na alamin ang Pilipinas sa ilalim pa noon.

SEC. ANDANAR: Ah hindi. Alam mo Leo, ano eh… contrary to ‘yung fears mo ay ‘pag malakas po ang ating information and communication relations between the Philippines-Cambodia, Philippines-China, Philippines and the other ASEAN countries, mas madali pong mag-promote ng mga magagandang bagay sa bansa natin.

So the more that we have people-to-people engages and the more that we share each other’s information that they can broadcast our material and we can broadcast their material, we are promoting each other.

Tayo sa kanila, sila sa atin. So therefore, kung mayroong mga magagandang tanawin — halimbawa dito sa Cambodia na gusto nilang ipakita sa mga Pilipino, then they can always give us a material and we can air it on PTV.

Ganoon din po sa atin, we can air it sa kanilang Cambodian Broadcast Company.

Mr. Palo: Alright balikan ko lang ‘yung fake news kanina. May tanong dito si Leila. Sabi niya patanong naman, “How exactly is PCOO helping Cambodia battle fake news?”

SEC. ANDANAR: We are helping each other actually by sharing pieces of information, pieces of best practices. Halimbawa na lamang itong information dissemination.

‘Yung pagturo sa mga kababayan natin kung papaano harapin, kung papaano maiwasan itong fake news.

Ito po ay naging bahagi din ng ating fake news roundtable dito po sa Pilipinas na pinangunahan po ng PCOO kasama po lahat ng mga ASEAN countries. ‘Yung mga ministers po doon.

So, we are really exchanging best practices. Wala namang ano, wala namang silver bullet solution dito. At wala namang pinakamagandang solusyon. Iba’t-iba po ‘yung solusyon ng bawat bansa.

Indonesia, for example, they’ve already started their information drive. They actually go around Indonesia, ‘yung kanilang Ministry of Information para turuan ang mga iba’t ibang information officers kung papaano nga ito iwasan at kung papaano nga ito labanan ang fake news.

Tayo po sa PCOO, magkakaroon po tayo ng isang information summit this coming 2018, first quarter. At kasama po dito lahat ng mga information officers ng probinsya, syudad, mga munisipyo, kung sino po ang makakapunta doon, makakadalo.

PIA, lahat po ng mga — lahat po ng under PCOO pupunta po doon. And we are also inviting private media to be part of this information summit.

This will be the first grand — grand in a sense na malaking information summit po na gaganapin dito sa bansa natin.

At ito po ay pangungunahan ng PCOO. Of course, katuwang ang attached agency na Philippine Information Agency.

Mr. Palo: Alam niyo kasi Secretary, isa rin sa pinangangamabahan diyan eh syempre — phenomenon ngayon ang social media syempre. ‘Pag social media kasi I can post anything. Paano natin malalabanan ‘yung fake news sa ganun?

SEC. ANDANAR: ‘Yung social media of course kailangan talaga public awareness. Kailangan po dito ay magkaroon ng massive campaign.

Kailangan po  literacy campaign sa ating mga kababayan. It cannot be solved by PCOO alone. It cannot be solved by media alone.

It should be a collaboration between private media, government media at collaboration between institutions, including educational institutions. DepEd.

Kailangan po magtulungan lahat eh. Social media is so big. It’s so massive to be ano, to be solved by one agency alone.

Mr. Palo: Well, ang sa amin lang naman Secretary eh lalo ka na eh umiikot ka talaga dahil until now, syempre hindi pa naman tapos ang pagiging chairman ng Pangulong Rodrigo Duterte bilang ASEAN member country. At ongoing pa rin naman ang ASEAN kaya siguro isa ‘yan — parte ‘yan ng isinasagawang kolaborasyon ng lahat ng mga bansa sa Asya, kabilang na po diyan ang China at ang Japan syempre pa. At sa pangunguna po ‘yan ng PCOO. Secretary —

SEC. ANDANAR: Actually Leo, madagdag ko lang. Itong ating very active participation sa mga bilateral signing and also making our bilateral relations active with PCOO and other counter agencies or ministries of other countries, especially in the ASEAN, ginagawa po natin ito sapagkat kailangan po talagang lumawak pa ang kaalaman ng PCOO kasama po ‘yung mga attached agencies.

Kailangan po nating malaman ‘yung mga best practices ng halimbawa,  China, Japan.

Halimbawa, ‘yung mga ano po, ‘yung mga bansang progressive tulad po ng Malaysia, Singapore. We have to learn from them because we really have to realize and we have to accept the fact that napag-iwanan talaga ‘yung government media.

So, what we are doing right now is we broadening the horizon of our government media workers sapagkat ito pong mga ganitong klaseng bilateral relations, agreement, ito pong mga memorandum of cooperation ay binubuksan po natin ang pintuan natin sa kanila at sila din binubuksan nila ang pintuan nila sa atin para tayo po ay makapagpapadala ng mga staff po natin sa PCOO, sa PTV, Radyo Pilipinas, PNA, PIA, para pag-aralan po ‘yung kanilang istilo, ‘yung kanilang technology dito, ‘yung kanilang management, vice versa.

So this is very important po for all of us, Leo.

Mr. Palo: So handang-handa na tayo sa ganyang uri ng ano ha, pagpalitan ng mga impormasyon at lalo na sa teknolohiya. Alam mo kasi kahapon, Secretary, I don’t know kung ibinalita na sa iyo ni GM Dino Apolonio, eh mukhang atat na talaga ang China. ‘Yung CRI gustong-gusto na, agad-agad pagusapan na lahat. 

SEC. ANDANAR: Oh yeah, hindi — actually, ‘di ba nagsimula na nga tayo with CRI, CCTV. This year po, nagpadala tayo ng more than 20 personnel from government media, nag-training po dun sa China, sa kanilang radyo, TV, sa kanilang news agency at sa kanilang mga dyaryo.

And meron din po tayo last year na pinadala, more than 10. At ngayon nga, nagpadala ulit ng sulat si Ambassador Zhao ng China at sinasabi nila na, affirming our interest in sending more people para pag-aralan po at para matuto dun sa kanilang style sa China.

At ganun din po ang ginagawa natin dito sa —

Mr. Palo: Sa Cambodia?

SEC. ANDANAR: Dito sa Cambodia. Kung maalala niyo po sa — nung nakaraang ASEAN, nagpirmahan din po kami ng aking counterpart sa Russia, sa harapan po ni President Duterte at Prime Minister Medvedev.

Meron din po tayong kasunduan sa ano, sa Japan at first month of next year, meron po tayong kasunduan with Thailand.

So itong lahat po ay — we would be very, very aggressive in doing this because we believe that the — the best way for us to catch up is to learn from our neighboring countries and sayang naman ho ang opportunity ‘pag hindi natin ginawa ito.

Mr. Palo: At ang maganda diyan, we are not ano, parang hindi ganun kalaki ‘yung cost ng gagawin nating ano, hakbang hindi ba? Sila ‘yung nag-invite sa atin doon.

SEC. ANDANAR: Usually, ‘pag mga ganitong — ‘pag China libre lahat eh, ‘pag Cambodia, pamasahe lang.

Mr. Palo: Pamasahe.

SEC. ANDANAR: Dito, sila na sa hotel, lahat. Pero ganun din sa atin. We also do the same for them. We house them, meron naman tayong dorm diyan sa — sa PIA kung saan pwedeng matulog ‘yung mga bisita.

So ano ‘yun eh, it’s really a memorandum of cooperation na para magtulungan ‘yung — ‘yung mga bansa dito po sa ASEAN.

Mr. Palo: Alright. Itanong ko lang itong kay Ate Vanz para bago — bago kita pakawalan. Ayon kay Bayan Muna Partylist Representative daw, Carlos Zarate, tax reform ng Duterte administration possible daw i-akyat sa Korte Suprema ang railroading na ginawa daw sa anti-people tax reform package ng pamahalaan. In short, haharangin sa Supreme Court. Reaksyon daw po?

SEC. ANDANAR: Ano po? Haharangin ‘yung?

Mr. Palo: Haharangin daw ‘yung tax reform.

SEC. ANDANAR: Sinong nagsabi?

Mr. Palo: ‘Yung TRAIN. Si Carlos — Bayan Muna Partylist Representative Carlos Zarate.

SEC. ANDANAR: Well, hindi naman si Congressman Carlos Zarate, hindi naman siya member ng Supreme Court so tayo’y magre-react lamang ‘pag member ng Supreme Court ang magsabi.

Mr. Palo: Hindi. Dadalhin daw niya sa Supreme Court.

SEC. ANDANAR: Ah, dadalhin niya? Okay. Well, it’s up to Congressman Carlos Zarate kung saan niya gusto dalhin. Karapatan naman niya ‘yan as a Congressman. He represents a certain sector of our society.

But, you know, ang mahalaga ho dito ay pumasa na ho ito sa Senado at ganun din po diyan sa Lower House, and then if he wants to question it, then let the magistrates decide for themselves if his questions are really valid.

Mr. Palo: Oo, ‘yun. Ito, magandang balita ito, batay daw sa third quarter 2017 SWS Survey, 47 percent ng Pinoy adult respondents ay nagsabing positibo sila na bubuti ang kanilang buhay habang four lang, four percent lang ang inaasahang lalala ang antas ng kanilang buhay.

SEC. ANDANAR: Ito po ay magsisilbing inspirasyon sa atin sa gobyerno para magtrabaho pa, upang makamit natin ng mas mabilis ang pagbabago na minimithi at ipinangako sa atin ng ating Pangulong Rodrigo Roa Duterte.

Tayo po ay humihingi din ng patuloy na suporta sa ating mamamayan para po mas mabilis po ‘yung itong pagbabago nga na gusto natin, ‘tong tagumpay na malapit na nating makamit.

Mataas po ‘yung — ang ating growth ng ating ekonomiya, we are the fastest growing economy in Asia and one of the fastest growing economies in the world.

Ang ating GDP po ay, nakita naman natin, mataas po ang ating GDP at pasok po doon sa target na GDP ng ating bansa, 6.8 to 7.5.

Mr. Palo: At ‘yan ay gaganda pa lalo sa mga susunod na taon dahil first quarter na next year eh mas mainam at umiinam pa. Ayan. Senator JV — ito, hindi ko alam kung naabutan mo ito. Senator JV Ejercito Estrada said, he believes former President Benigno Aquino III acted in good faith when he allowed the purchase of 3.5 billion worth of Dengvaxia dengue vaccine during his term. Ano ang reaksyon mo dito?

SEC. ANDANAR: Well, ako naman ay, ano — ako’y nag-o-observe lang kung anong nangyayari diyan sa Senado sa kanilang imbestigasyon at diyan sa Kongreso kung ano ang lalabas sa — kakalabasan sa — ng imbestigasyon nila dito sa Dengvaxia.

At tayo po ay naniniwala naman sa liderato ng ating Health Secretary Francisco Duque, and I mean, he’s been around government, he’s been serving as heads of different agencies — DOH, kasama po ‘yung GSIS, kasama po ‘yung Civil Service.

So I am really very confident in his leadership. So kung ano man ‘yung kakalabasan ng investigation niyan, you know, let’s just wait.

Mr. Palo: Sir, three questions na lang ito ha, habol ko na lang ito. Sabi dito, Joma Sison, malapit na daw umatras ang AFP at PNP sa kanya?

SEC. ANDANAR: Well, obviously si Joma Sison is really out of touch. Malayo siya sa Pilipinas. 

Matagal na ho siya diyan sa The Netherlands. Kahit anong sabihin po natin, kahit anong technology po meron tayo, kung hindi po natin nakakausap ‘yung mga tao, lalong-lalo na sa ground, ay hindi ho talaga natin napupulsuhan ng maayos.

So I believe that ang ating AFP at ang ating kapulisan ay malakas po sila, at sila po ay, number one, ang kanilang loyalty ay nasa Presidente, nasa bansa, and I know that the AFP and the Philippine National Police are overwhelmingly — overwhelmingly very powerful and really a force to reckon with.

Mr. Palo: Ito. ‘Yun bang government employee, katulad mo, ay apektado daw ng salary increase ng AFP at PNP?

SEC. ANDANAR: Ako nama’y naniniwala na ang budget po na hinanda sa atin ni Secretary Ben Diokno ay sapat po para sa lahat, sapat po para sa lahat ng civil servants, sapat po sa lahat ng mga proyekto natin.

Ang increase po ng sahod ng Philippine National Police at AFP ay pinangako ng ating Pangulo. Ang third tranche po ng increase ng kanilang sahod ay mangyayari po ngayong unang buwan ng 2018.

And ako po’y masaya para sa kanila dahil they really deserve this increase in salary.

Mr. Palo: Ito. Isusuko na ba natin ang — ng admin ang pederalismo? Eh may mga lumalabas daw kasing malamig na — malamig daw ang mga Pinoy, lalong-lalo na sa abroad dito sa pederalismo?

SEC. ANDANAR: Well, kaya nga nakita natin ‘di ba na ang ating Pangulo, sinabi niya na dapat tumulong ang mass media para nga — para nga i-inform ang ating mga kababayan patungkol sa federalism.

Ako mismo, during the MPC Christmas party ay katabi ko si Pangulong Duterte at tinanong ko sa kanya kung ano ang dapat nating gawin sa federalism.

At sabi niya, dapat ituloy ito, dapat ituloy ‘yung information drive para maintindihan ng ating mga kababayan.

And federalism was part of the President’s platform of government during the campaign, and we will continue this push for federalism.

And of course, alam naman natin that we have to go through the processes, we have to go through Congress and we have to go through a plebiscite for the people to approve this.

Mr. Palo: Well said, Secretary. Ingat-ingat sa byahe pabalik at sana pagdating dito eh — ngayong mga oras na ito binabayo kasi ang ating mga kababayan diyan sa Eastern Samar dahil sa bagyong “Urduja”. May mensahe ba ang Palasyo? May mensahe ba kayo dito?

SEC. ANDANAR: Tayo po ay mag-ingat. Itong bagyo po na nakaambang na bumayo sa ating karagatan, sa ating isla, ang gawin po natin ay pakinggan po natin ang ating mga barangay tanod, pakinggan po natin ang ating disaster coordinating council diyan sa mga munisipyo, sa rehiyon, at tayo po ay makinig dito sa Radyo Pilipinas, manood po tayo ng balita sa iba pang mga TV stations, PTV at private stations.

But it’s very important for us to listen to our barangay captains, to our municipal mayors at lahat po ng mga local government units. Sila po ay nakahanda para po tulungan tayong lahat.

Mr. Palo: And soon — and soon, makinig sila sa 88.7, tama ba ako? Ay ano, 87.5.

SEC. ANDANAR: Well, yeah, 87.5. It’s actually broadcasting already in Metro Manila, pero for now, Radyo Pilipinas, marami po, 738 po ‘yan and of course, the other private media. Sila po naman ay nagbibigay din ng impormasyon na nanggagaling po sa ating PAG-ASA.

Mr. Palo: Well said, Secretary. Maraming, maraming salamat. Ingat-ingat tayo sa pagbyahe at thank you so much. Merry Christmas again.

SEC. ANDANAR: Salamat, Leo. Mabuhay ka.

—END—