So historically, gi-ingnan nako sila na kanang inyong mga balay diha, once and for all, dia na man mo, anhi naman mo mamatay, ingnan nako na pagbuhat na lang mo ug balay na semento gyud nga typhoon ready para wala moy kaguol kay ang ilang kasakit wa’y katapusan and so with Samar and Leyte, hustua silang gaatubang sa Pacific so sila gyud mapasabak kay kanang kaagi na ug mga land mass, gaano man kahinay so paggawas sa Pilipinas padungo sa China, they don’t really suffer as much as we do. Mau ning, ambot ug unsa ang bertud sa Pilipinas, anay man gyud ta pirmi pud, and naa poy bagyo sa mga putok aning tawo (So historically, I told them “Your houses there, once and for all, since you plan to stay there ‘till your last breath, you make houses that are concrete and typhoon-ready so you need not worry.” Their misery is never ending. And so with Samar and Leyte that face the Pacific. They take the brunt of typhoons. When the typhoons leave towards China, they don’t suffer as much as we do. I don’t know what is with the Philippines about being frequented by typhoons. And there are those who have typhoons in their heads.)

I was supposed to be there the other day, pero nibuto man pud tong Midsayap. Maayo ngadto kay sige’g diskurso ang pare sa extrajudicial killing, gi Granada sila sa mga durugista ngadto. According to the military and the police, plus ang NPA, naa man na sila kana karon pahuway, silay ga silbato sa amo nga druga to, panimahos pud siguro sa madakpan o dili mamatay so that becomes a problem again (But this blast in Midsayap happened. Priests keep discussing about extrajudicial killings and drug personalities lobbed a grenade at the church there. According to the military and the police, plus the NPAs who are on a ceasefire now – they are the ones who informed us that the explosion was drug related; a revenge against those who were arrested and didn’t get killed. That becomes a problem again)

Ako, sultian tamo no, naminaw ka ba nako sa TV, ug mangutana mo sa ako ug nalipay ko pagka Presidente, tubagon ta mo, wa ko magkinahanglan sa trabaho. I don’t need it, really. New Year man karon so sultian tamo sa tinuod pero magtrabaho ako, naa na ko, eh; ginusto ko rin tumakbo. Pero kung sabihin mo kung naliligayahan ako (sa) pagiging Presidente ko, sasagot ko sa inyo hindi ko kailangan ng trabaho. Dumating siguro sa akin na medyo matanda na, and maybe I would not be up to it really, the challenge of the times. Pero magtrabaho ako. (If you ask me if I’m happy being a President, I will answer you that I don’t need a job. I don’t need it, really. It’s New Year and I will tell you the truth. But I will work. I’m already here. I also wanted to run. But if you ask me if the presidency makes me happy, my answer would be “I don’t need work.” Maybe it has just dawned on me that I’m somehow old and maybe I would not be up to it, really — the challenge of the times. But I will work)

But gi-ingnan tamo (but I have told you), there can only be peace in Mindanao – labi na gyud Mindanao (especially in Mindanao) – and the Philippines for that matter, if we can have—kani experiment lang na (that is an experiment), we’ll just try, if we can appease the Moro people.

Ang nahitabo ngari sa Mindanao (what happened here in Mindanao), it is not really a rebellion of sorts, but rather, it is something more than just that. Kay wala pa maabot ang Kristiyanismo diri sa Pilipinas (even before Christianity came), diha sa Leyte (there in Leyte), tawag nila (they call) Island of Limasawa, about 80… dili pod ma-100 (it didn’t reach 100)… about 70 or less than, mga pero dili mubaba (not less than) 50 years ahead, ang Islam diri sa Mindanano (here in Mindanao), because ang Islam ang naabot sa mga mura ug mga pagadol sa hari sa Sri Visayas Empire, sa Malay. Malay man ta tanan (we are all Malays). Nakuha gid nila ang Mindanao (They occupied Mindanao) Murag settlement na nila, pero wala pa ma-recognize pagka barangay (It’s like their settlement but has not recognized yet as barangay). Ang Visayas kasi katag. But Mindanao because kung tigoos usa ra kadako na island (Mindanao is a big island) di kana magsakay sakay pag barko (you don’t have to ride big ships), mau na ang nahitabo diha. And so kining (this) rising nationalism sa Moro, I would say ug muay inyong gi-nurture, inyong gi kuwan sa inyong kasing kasing karon, sayop pod (It’s not right to nurture in your hearts), because you have to give way to, ug unsay reyalidad, the reality aning kalibutana. The reality is that mixed ta ngari (here), as a matter of fact, mas daghan ang (there are more) Christians. But, kung muingon ka na pahawaon nimo tanan (but if you says that you let everyone leave) or you wipe out the Christians because gusto kag Islam lang, patay gid na (because You want Islam only, that is death). So we can never, never really attain peace in our lifetime; and for that matter, ang atong mga anak hasta sa ilang mga anak (even the lives of our children and their children.)

Now, I’m telling you, sa akong panan-aw (the way I see it), ang pinaka-barest minimum, ang pinaka-ubos gyud nga maabot matuk-kad pod sa mga Moro na ilang mahatag para magkaroon tag kapayapaan (the most that could be reached especially what the Moros can contribute to peace) is federalism. Kay kani gong (because this) unitary type versus federal type, kani gong unitary type is really just for kanang mga king-king (like the kings). King of England and poro, wala na na ron e. Mag ako ang presidente; ako pa ang mag-appoint ug imong tresurero; ako pa ang mag-appoint ug imong—you know nia na sa Davao wa koy pakialam. Mag sige lang kog kolektag taxes, pada sa Manila, and yet, pag abot sa bahinay I would collect taxes and send it to Manila and when the time comes to appropriate shares…), definitely ang Davao ang pinaka-dakog taxes nga ginahatag ngadto sa Manila ron niadtog gamay ra (Davao has the biggest bulk of taxes remitted to Manila).

But makitan man nimong Davao, halos kamong tanan mga barangay nakaadto na mog Manila, you must have arrived here ug gabii, kita ka nga ang lawak; kit-an nimo ang lasdun sa suga. Ug ari ka sa shrine, magtindog ka, makitan nimo ang right side padungog sa lasang, unya and left side ang Catalunan Grande ug ang mental, wala nay boundary. Dili ka na maingon unsa man ni diri, mental ba ni o Catalunan Grande? Because of the — daghan na kaayog subdivisions. And murag usa ka, murag extension na lang pod sa Matina, Pangi, diretso na. So ana, mao ang Pilipinas, tungod sa kadako, unya daghan nang progreso, progreso nga nahimo sa mga tawo, ug ang atong buwis ipadala lang gihapon natong tanan didto, to the last centavo, ang mag-kolekta ana ang treasurer. Unya tan-awon sa auditor. Kanang auditor ug treasurer ang gatudlo ana, dili ang mayor, ang Presidente kay gusto man nya tan awon iyang kwarta, ang checker mao nang auditor, mao nay nakadaot ana pero pagbalik na, din a magka dimao kay ang presidency is only decided by a few people. Kinsa ‘tong mga datu o kinsa ‘tong mga pulitikong gi back-up-an sa mga (who are those politicians who supported)…karon nakita na nako (now I have seen that). Nakita na nako tanan (I saw everything). Kinsa ning mga tawong negosyante sa Manila naga-suportag Presidente kay karon mo-duol man pud sila nako (those who supported the previous president now are approaching me), di man pud ko dumtanon nga pagkatawo (I’m not a vindictive person), kani sultihan tamo parehas anang kang (tell you like) Lucio Tan, Megaworld, gi-ingnan tamo niadto di ko mo-dawat og kuwarto sa mga (I told you I will not accept money from)… mga naay negosyo sa gobyerno (those who have business transactions with the government). Mura mag may tawo nga developer sa Megaworld, ngano mang gibuhat kanang, gibuhat kanang bag-ong kuan diha sa Insular, unsa ba kanang, sultian tamo, PAL…Never.

Two days before sa election, si Lucio Tan og iyang asawa (and his wife) ni anhi diri ga-eroplano sige’g convincer sa ako nga mo dawat og kuwarto (came here and offered money), gi ingnan nako Bong nga di ko modawat, wa pud ko makig-kita nila mao na karon makit-an na nako, makit-an na nako karon pero, ako ni daog man ko sa Bicol, wa man gani koy leader ngadto (I told Bong Go that I will not accept money), number four ko sa Bicol, akoy iwit (I was number four in Bicol. I was the last). Akoy iwit sa mga kandidato sa pagka-presidente, akoy last.

But you know, dili man ingon nga, dili na mana ingon nga pa-dungog.I have to be there because I am the President. Kapag ingon-ana ako lang gi-hapo’y mag appoint sa ilang treasurero unya wa koy kaila ngadto, di pud ko maghuwat sa ilag kinsay ilang i-recommend. Wa man koy supporter, wa ko tanan (I don’t know anyone there to appoint their treasurer).

Pipila ray akong (I have just a few)… Actually, maihap gud nimo ang, well of course si del Rosario sa Davao, pa-Liberal-Liberal lang na, pero Duterte gud na (like del Rosario, he may be a Liberal Party member but he is a Duterte supporter). And klaro man, pero ang uban… Wala ako, si Imee lang, si Abet sa — Abet Garcia, amigo man gud nako ang iyang papa (his father is my friend), nakauban pa pagka-Congressman. Si Brando okay, si Velasco congressman, usa ra pud ka distrito.

Agusan del Sur pildi ko, dako kog pildi (I lost), pero Agusan del Norte, bawi pud ko (I made it) of about 100,000, tungod ang gobernadora akong amiga (because of the governor who is my friend). Mao ra. Niadtong unang panahon. Karon di na ko mo-angkon nga amiga mi, kay naay bana basig ma-dunggaban ta (In the past but now I won’t claim she is my friend because she has a husband and I might get stabbed).

Nibawi ba, nibawi, wa gyud ka-antos, gugbang makabuang. Mao nga kung magkig-buwag mo sa inyong bana o asawa, binli gamay nga (Now, if you separate from your spouses, leave something)..Bisan uyab, ayaw gyud ingon nga awaya nga imo gyung… binli gamay gogma kay, basin pud diay. Sa labing magkig-kontra gud nimo (even if its just your lover leave some affection because there might come a time….)

But anyway mao na. To the smallest, mga Presidente, by the authority, it’s… Ang… Ang kwarta usahay ang paborito (money is the favorite), parehas atong daang Liberal, sila Drilon, dagko kaayog gipang-hatag (like the LP, Drilon, they gave huge amount of money), mo-adto ka sa Iloilo guwapo kaayog mga auditorium, guwapo mga… (if you go to Iloilo, they have beautiful auditoriums…) I, I am not saying nga ngil-ad to, its really the politics, and it is legal, it could be right. Pero mao na, kinsa ray ma-tsambahan, kinsa tong mga opisyal dagko.

So ako karon (with me now), I do not cultivate any special relationship with any politician at all. Basig taga-Davao, ang akong tratamento mao ra gyud, kutob ra diha (even those from Davao, I treat them just like that). Di pud ko nagapag-istorya anang mga konsehal, mga — kaning mga congressman, unya mga gobernador, magdaog, kanang mga negosyante, di pud ko mo-atubang (I would not even talk to congressmen, governors who won in the elections). Dili ko, kay well diri rako sa kong trabaho, para ang ako, og unsay isulti ana og unsay merit, mao ra na (I won’t. I will just focus on my work, just that.)

Kasagaran ana, taga-gobyerno man na, Briones, Ubial gikan mana, sulod man na tanan. Sonny Dominguez, gikan na sa gobyerno, agriculture na. Presidente sa PAL. Ang PAL used to be owned by the government by the way. Kana sila tanan. Pernia is a professor sa UP. Gikan gyud na sila tanan sa gobyerno tanan (They all came from the government). Wa ko magkuha og kanang mga, okay, una una wa pud koy kaila (I will not appoint people I don’t know).

Defense Secretary si Lorenzana, kamong mga taga-Calinan, nahibalo man mog siya ang naga-dala ngadto diha sa Malagos (Those of you from Calinan knows Lorenzana). So ang Second Ranger, sila Yucot. Kinsa bay nahinumdum ni Yucot? Kahinumdum pa mo ni Yucot? (Who remembers Yucot?) Katong bata-bata nila niadto nila ni Lorenzana, ‘yung runner, general naman karon (he is a general now). Ganina maoy nitagbo nako pagkanaog nako sa eroplano (He was the one who greeted me when I got down the plane a while ago). They were all in the government. Mao lagi na, gikan gyud sa Presidente.

It’s about time, og unsay imong kita, ikay mo gasto (that you spend whatever you earn). Kuhaan lang og gamay para i-contribute nimog unsaon pagpadagan. Istruktura man lang nang gobyerno. Naa sila’y pang-suweldo, ang Presidente, human ang congressman. Pero kadaghanan ang imong kita, pareho karon sa ARMM. Og imo nang ihatag nimo sa MILF, ila nang paminahan, ilang tamnan, ila tanan. Bayad lang sila sa…Mao gihapon, if you give Basilan, Jolo kang Nur, og unsa inyong makuha ana, taga-i lang ang Manila sa inyong… Kamo dala tanan.

If you want your jurisdiction to go down, naa ra na nimo (it all depends on you). Naa ra guy gi-pili og unsay gi-pili sa tawo. Mao ra nay akong ika-bilin ninyo, pawala na ko. (That is what I will leave to you. Dugay nakong inyong kuan Mayor (I have long been your Mayor). So, mo ingon kag unsay pinaka, pinaka-menos gyud nga maka tagamtam ta, tan-awon nako. Og makasabot natong MI, si Nur pero sila nay bahala sa Maute (I leave it to Nur what they’ll do with Maute).

Maute is mao na’y ISIS. Mao na’y pinaka-deadly nga kanang sa Middle East, mo luglug og tawo nga naay television (Maute is ISIS and the deadliest in Middle East). They are here, already. Kuan na sila, so, mao to sila nang bomba diha sa …. pero wa sila kahibalo nga ang nawong nila tanan nakuha. Abi nila og wala. (They are the ones who bombed. They don’t know that their faces haves been identified). Mao na kuan karon… Kay kanang drone wa ma nay tingog, pero bente-kwatro oras ang Americano og ang China og ang Russia siging pa-lupad ana (The drone silently captured the footage). Unya karon ang mga uban mura nag adlaw. Ang mga equipment karon, labi na ang Israel walay diperensiya ang adlaw o gabii ang, ang ka-klaro sa nawong (Taking footages at night seems like during the day and the faces are clear).

Diha sila masayop, abi man gud nila tog, carto-cartographer nga drawing pero naa na gud ilang nawong, mao tong hurot silag ka-dakop (that is where they failed so they were all arrested). Asta tong katapusan, tong pulis nga — ex-pulis nadakpan sya sa Nabunturan, nakita mang nawong (Even the former policemen was arrested in Nabunturan because the face was seen on CCTV). Unsaon niya pag balibad. Actually, ang intelligence, kanang ato, wala na. Kanang atong camera-camera, wala na. Di lang ko ka-sulti ninyo kung asa ang camera, pero klaro (I just can’t tell you where the cameras are but the footages are clear).

Ako, mao nang gi-buwagan nako tanan kay di na gud ko makit-an eh. Wala na, solo, solo flight. Mo sulod kog motel, ako ra usa, mo-gawas ko, ako ra pod usa. Matoog lang ko, kay mo dala ka, mahibaw-an man (That is why I detached from all the things I have been doing before because everything is monitored like going inside a motel, going to sleep…).

Actually, that’s true. Kuha gud sila. Silang tanan. Babaeg laki. Katong ilang balay-balay diha sa, subdivision diha unahan sa Puan, bae rato ang gi-tan-aw. Mao lagi, pag-gawas nimog balay, pagtan-aw balay mahibaw-an unsay imong gisul-ob, kay mahibawo gyud silag madre ka og pari (Everything is on CCTV, men, women, the houses….).

Naay drone eh. Unya ang drone niadto, gamay ra ang resolution (The drone before has lower resolution). Ang drone karon ingon ana tibuoc Toril, unya puwede nang iduol ang nawong nimo. Unya karon, kung gusto ka karon duna na, patay na lagi kung mo-atubang ka. Dakpan ka man lang gihapon (The drone today can capture the whole of Toril focus on your face. You will get caught.)

But let’s go back to federal. Mao niy gusto sa Moro mao puy akong gusto ihatag nila (This is what the Moros want and I would like to give it to them). Human, gi-ingnan tamo mga Morong naminaw, wala man tay away, nganong sunod-sunod man mo anang Maute, nga tua ra man na didtong yawa nga mga Arabo, dili man na Malay (I tell you that we have no quarrels with the Moros. Why are you subservient to the Maute who are Arabs. They are not Malays)

Lain man nang Arabo, lain ma nang Malay. Malay man ta nganong gusto man ninyong mapanitan ang kalibutan (We are Malays and why would they want to skin the whole world). Mag-sabot na lang ta. Sundan nyo na lang na inyong mga lider. Pagkahuman, basin pa makatagamtam ta (Just follow your leaders and we might achieve the desired peace).

Wa’y siguro, basin lang, pero ang basin dako og porsiyento nga mahitabo (The percentage that it will happen is high). Kaysa kanang wala, ang porsiyento sa gubot naa.

Ako, ayaw mo og ka insulto, ayaw pud mo og — do not be offended. But if you are the Filipino people, mao na akong gi-sulti sa TV, mga taga-Manila mga tambaluslos. Kala naman siguro nila na mamatay talaga ako pag…, If you can craft the federal system next year, may commission mo suroy. On the third year from now, og mo-lusot nag plebisito (if the plebiscite will be successful), which I’m urging the Filipino people to go for it. Then I will step down as President, kay naay bagong president (because there will be new president). And di na man pud ko (and I’m not) qualified, because the Constitution says that I cannot be elected for the second time.

Kung ma-paspas ninyo na, then even on the third year, I am ready, and I give you my word today, kato ra mang mga buang ang way mga prinsipyo og mga way honor (there those fools who have no word of honor). Ako ingnan tamo (I tell you), I am ready to step down.

Basta matan-aw lang nako nga hapsay lang, tan-aw lang nako nga maka-payapa, igo lang pod kog mutambag ug naa pay maminaw (For as long as everything is calm and peaceful), kung wala na e, then it’s about time that I—I belong to the… Gikan sa akong amahan who used to be governor here. Pinaka second. Third, sila Inday, sila Polong, [inaudible] I am too far removed already sa kwan, naanay kinahanglan ng bag-ong lider giud e (there has to be a new leader). So kaming mga nihi—I became your mayor, I was only 43 years old; I am now 72, naa pa ako sa gobyerno (I’m still in the government). But I never lost an election diri sa Davao, mo ‘ton sige’g nagkatay ang akong…. So Inday, naa man sila, Polong, basta ayuhun lang nila da (for as long as they do good), di pud sila deserving, you are free to choose another leader. Ug maayong pagka da, ang akong natan-aw sa ako, Davao blossomed into something big. So pahuway ko nga kinabuhi, pulitika na akoy nabuhat sa akong yutang natawhan o ang siudad diin ko nagdago. (Then I can rest, politics is what I have done in the land of my birth).

So I would like to… at least karon (now), we are talking to—sa akong panahon, wala nay giyera sa bukid (no more fighting in the mountains), although kining mga Komunista, balita nang ug sige lang pag pangayo (although these communists are fond of asking). Naa San pedro daghan maipon na sila diha (in San Pedro Street they converge). Mag istorya ‘ta kapayapaan, istorya ‘ta kapayapaan (let’s talk about peace).

But some of them ang balita, they’re still at it. Nag sunog pa nga, pagka small time pod uy. When we talk about peace, we talk about something which would require you to sit down and talk to the guy and lay down your arms, and refrain from destroying things which are not yours.

Naana man na, ngano man ang uban sige’s pasunog-sunog para mangayog kuwarta lang (there are those who would set fire anything just to demand for money). Ako sa pagkatinuod magpa da kog sa ilang celebration, sa ilang..mao nang military muinom, ah dugay naman pod ipa da, but bugas ilang ug kwan, medisina (In truth, I send rice and medicines during their celebration). Pero kung mangayo mog armas ang mopatay nako kini na pod, kining ga gwardya nako (not arms). Kontra man na nila, mao man nang magkaon. Ano ba naman iyan pagkain, pati medisina? Amo na akong pahuna-huna nga share ninyo. Unsa pa ba’y akong ikadalit ninyo nga balita? (What other news I can share to you) Kadawat naman siguro mo dungagan na lang nato? (Have you received your Christmas bonuses. I will add a little). Bong kay presidente naman hatag 50 mil kada usa, Bong (The president will add P50,000 each).

So naa moy gamay na madawat (There is a little something for you), ingong man si Bong naminaw daw mga taga-Manila aton painggiton, tag P100,000 [inaudible] (Bong said you from Metro Manila listen). Dili naa moy makuha, ayaw namog pangutanag kwarta, dili ni graft and corruption kay sayo pa. So you get about 10,000—unsa ‘to, Bong? Ah, gikan sa foundation, okay. Naa na ani ihatag, anhi ni, nay nihatag nako niadto sa eleksyon nga politiko. Wala nako dawata ang kuwarta (Somebody gave money during the elections and I did not accept). Di pud nya dawaton. Ingon sya, diha lang na sa imo (The giver did not want to accept it back). Ingon nako, wa nako gi-report nga contribution because I did not accept it (I did not declare it as campaign contribution because I did not accept it.) Karon, amigo na nako ang bana (now I’m friends with the child-in-law). Sabi ng father-in-law ko, ikaw na ang bahala niyan. That was about magsige lang ko mag-Pasko maghatag man giud ko, wa man ko kahatag Office of the President has none (This is why I have something to give, The OP has none). I have no money. Maayo pa ang mayor, a mayor can give you operational expenses, intelligence fund, and which ang akong gibuhat dihadto I’m satisfied because we were able to make Davao City peaceful. Kahibao ko nga wala nako, so ingon siya bahala ka na. So some of the money gihatag nako sa mga… gigasto nako… hatag ko sa mga hospital – tanan. Almost all.

Unya aning inyo, nag-reserba giud ko because you know, I could not have been mayor ug wala pud mu-tabang sa ako. It is not easy to be mayor for 23 years, unya congressman ko, unya nahimo kong vice mayor ni Inday, spans around akong pagka-fiscal, 40 years.

So ayaw mog kaguol ug graft and corruption because this is not the money of government. It is money given to me which I tried to return wa pod dawata. Then ingon sila nga imo na lang na for charitable or whatever. So ako na lang na ihatag sa inyo. Ang nabilin, 10,000 ang barangay captain. Ang mga kagawad, 3,000. Unya naa moy grocery pack.

That is money which I returned, but which was not accepted. Ingon sila ihatag na lang sa ako, di pud na ko na ibutang sa akong income kay dili ko na income, gi-gunitan ko lang na in trust. Eventually, ako’y nagboot ug asa nako ihatag. So it is not income on my part, so hindi ko pera iyan. Marami akong hinawakan na—iyong iba sinauli ko, tinanggap nila; iyong iba hindi. So I’m just making public what is really the truth para wala akoy tagoon.

And marami akong naisip. Ano pa ba iyong yawa na iyon? Well, anyway, medyo may pagka strikto ako, I will repeat. I will just for this New Year and for the new years to come na presidente ako, hindi ba ang akong promise no corruption. And when I was mayor, I never allowed you to — strikto kaayo ako.

So, let us make our promise is a reality. In my government, likay giud ninyo ng corruption because I cannot help you pag nasabit kayo. As a matter of fact, naa koy mga, giingnan tamo, it leaves a bad taste to say it, but akong mismo mga fraternity brothers, atong duha sa Immigration ug sa ERC ug kadaghan sa LTO o LTFRB, katong diri niadto, wiped out sila, 92 of them. Walanga ako naipa-publish, pero daghan ako gipahawa. Daghan bakante sa gobyerno kay… But gilabay nako sa Civil Service, you just give me the list of those who are really qualified. Iyong may mga kaso, maski na-dismiss, wala na iyon. Kung mag-apply mog kwan, unya na dismiss ang kaso, basig na-dismiss, wala na.

So droga, let me spell out to all: kaning droga, I estimate, and we estimate in government to reach 4 million addicts. Itong 4 million addicts, kung nakinig ang mga religious dyan, whatever, ang Amerika, lahat na itong 4 million addicts, alipin na ito. They are already slaves of people who sell drugs. Babalik nang babalik sa kanila iyan magbili. Alipin sa pinagbibili ng mga animal. Siya na ang maggastos, siya pa’y slave. Alipin na siya.

And these are nangabuang na, and an estimate of about one million of them talagang sira na because shabu shrinks the brain of a person, and when a brain is shrunk, does not function anymore. So ito, worry ito ng gobyerno, anuhin ko itong isang libo? Galingon ko ba ni asa ko ba ni ibahog fertilizer? So, tapos itong, kita mo sila, sige silag siyagit, wala naman silang ginagawa. Wa man pud muhatag ang simbahan maski usa ka—dako man ang contribution sang mga tao, sigeg ampo ug grasya nga wa pod maabot, maniwala ka ng relihiyon, maniwala kay—ay Sus, p******a, kolekta lang maayo diha. Eh kung totoo ba na nay tinuod nga mensahe muhatag ka kwarta, kinsa mag ampo ma milyonaryo di milyonaryo na tang tanan? Wala ka na.

Gaya ng iba, pa-masahe ka lang diha, musuroy ka, pabuthon ka, hain naman ang giingon nilag Dyos o grasya nila? I mean there is God, but be careful about religion. Kwarta-kwarta lang na; gwapog beste, nga ginaa ilang mga gold kung tinuod kang Diyos ka, lata mu gold nang yawa wa ka nibase nang itsura ni adto I mean, ako pag-atake, pero the hypocrisy of it all pareho lang ng Amerika.

You know Amerika—kinsa pay nakahinumdom ninyo (who among you remembered)– invaded Panama. Ang usa ka country niadto naga-supply ug droga sa Amerika dili Mexico – Panama (one of the countries that supplied drugs to the US is not Mexico but Panama). Ang gibuhat sa Panama, gi-invade sa Amerika. Gi tangtang ang presidente, gi dala sa Amerika, didto gi-huwesan

(America invaded Panama, removed the president, brought to the US where he was tried in court), didto gi preso naa na sa ilang presuhan (he was imprisoned in US jail), wa gani gatahak ning Amerika. Noriega, nahidun dum mo? You remember Noriega gi-invade giud? Unsa man rason sa Amerika? Tungud kay nagapasabwag sila ug droga sa Amerika. Kining p*******i** Amerika karon, ang akong nasud 4 million. Walay gibuhat ang mga p******i** nila kung dili magsaway sa ako. Kasab-an pa ko sa publiko. Dili ga-tanaw ug asa padong ang buang. I mean, ikaw mismo, mu-invade kag country, kuhaon mo ang presidente didto, imong langkaton, pagka human, you destroyed the country, sovereignty and all. Unya karon makita mo sa ako nga unum, pito, walo ka libo ang namatay (and they will see under my administration that there 6,7,8 thousands killed). Gusto niya i-charge ba sa COA, knowing fully well na naa ko problema nga 4 million Filipinos, nga ang kanang uban nga waay gibuhat ug dili ug wa nay kwarta pareho diri manunggab, mangawat. Mao nang akyat bahay niadto kung ganoon na lang. Hold up diri, hold up didto , pagka human, rape ngadto, rape ngadto, patay ngare kaytan-aw niya sa iyang amahan demonyo na (he sees his father as a demon).

Musaway unta ug sayo pero ayawg palabii. Kanang Amerika, pareho pud ang simbahan sige mog panudlo (America and the Church are just the same… preaching), kay sige kag tudlo sa ako kamo naman pod, kay naa man pod kachumpay ra usa. Muningon ka na Duterte kay killer. Kay kamo, unsa man diay mo? Killer, kamo gani gapatay kay Kristo, karon ako pa’y ngil ad. Naay Ginoo, pero ayaw kabilib anang pageantry. Guapo kaayog mga beste, mamili lag…taas taas pang yawa’g Body of Christ, gold ang—ang butangan sang Body of Christ ang ostia, pan-os na. Body of Christ inyong igit. Ako pranka-pranka lang. Eskwela ko, graduate ko Korieso, brothers of resilience, eskwela ko Ateneo para pagka pari, pero pila ka-adlaw sulatanan kamo unsa nang Katoliko. It is sordid. Mga pope niadto sa St. Peter’s daghang babae. Mga anak pa, ang iyang anak gi-remedyo pa giud buang, Pope… Ana ang Katoliko. So it’s about time patan-aw pod nako sa inyo kung unsa pod ilang history.

Basta relihiyon, muingon gani ka na maadto mog impyerno, ug magbinuutan mag langit, ayaw mog too ana. Naa ba di Ginoong yawa nga maghimo impyerno para isugba ka lang didto? Anong klaseng Ginoo na? Sya ba’y mao akong itukmod ngadto muon. Debate nga pari, human rights iyan, tindog diha, sultian taka sa akong problema. Ang laki-laki ng problema ng Pilipinas. Extrajudicial? Tan-awa nga, tingnan mo, tan-awa, sa Midsayap, ang pare ngad ‘to ga-misa sigeg yaw-yaw ug extrajudicial killing, Pabuthan bitaw silag Granada, mangutana ko sa pulis, mangutana ko sa NPA ngadto, kinsay gabuhay adto, sir droga. Sige, mga pare oo. Kamong musunod ug gilabay na granada, mga durugista, ipasaho niyo sa par, mao rang, ilabay na sa iyang, o sawhan ni o. Tinuod lang, kining kalibutan, hain bay tinuod ana. Mahibao kara giud ang tinood ug patay ka na. Diha giud nato mahibao-an if there is really a God of the religion or a God na waay na nakabalik, walang bumalik gikan sa, ingon, gwapo adto langit? Wala, inom lang to sige’g kaog lechon..Asa man mukuhag babot didto? Puro hangin naman ta. Naa bay Ginoong muhadlok? I mean, if you are God, muni’y kuwan sa old niadto, mga tao ba sa disyerto niadto. Ang ilang panghadlok is naay lugar nga impyernong kayo. Oh, how could you? Sunogon ka. Unsa man sunugon si yawa kung wa ka nay till, kung lata ka naman? Eh ako ganing inahan, akong gi-cremate. Namatay 3:30. Wa mo kahibao tanang barangay captain. Namatay alas 3:30 sa ka-adlawon. Pagka 11:00, ako nang gisunog (My mother died at 3:30 a.m. and was cremated at 11). Maupod ko. Dili ko anang Libingan ng mga Bayani kailog sila, iyaha na (I don’t like it there at the Libingan ng mga Bayani) Ako akong gisulti sa akong pamilya, sunuga ko ninyo 24 ora, ayawg daghang istorya. Ayaw na nga lang—vendetta-vendetta, baka malubog Domingo, basi bao ka na. Anong klase ni then bayad pa gyud. Ay, pangita mog laing relihiyon.

Naay bag-o ana, Iglesia ni Duterte, way bawa (There is a new religion – Igleasi ni Duterte. No prohibitions). Limang asawa, na sige. Pero kung asawa ang problema, ayawg dool na ko (don’t ask for my help). Waay bawal, pero pang hadlok lang naman ana..unsaon nimo pagsuba ana, unsa bay isugba nilag impyerno? Basta relihiyon ingon ana, kanang panghadlok gani, ‘hala adto mog impyerno’, kami pang gagmay pa mi ana, padagko pa sa lamok kaning yawa.

Mahinumdum ko niadto sa… sa Ateneo, first year mi, mortal sin ug venial sin, di ba? Pero ang ampo nya, unsa may saog first year na bata? Pagkahuman, adto ko sa banyo, Father. Maayo pa kung kasabot ka. Gi sobrahan nila. They do not bother to help society. They’re just interested in their religion. Daghang mga pari. Wa ka kitang nanggawas ngadto, ako’y pari, usa-usahon ko naman na. Asa man ang pinaka-grabeng droga ngare. Magsabot ta kitang pari, kita, ani ta mag-ebanghelyo diri. Ani ta mag-lecture diri. Ani ta mag-misa ngare. I don’t know what-diri ‘ta ating sultihan ang mga tao unsa’y atong kabilinggan, unsay ato’y buhaton sa aton isig ka tao. Wala naa ra man diha. Sige lang pamasbas anang patay. Ngaa mag sige pamasbas anang patay, mabuhi pa ba na? Naay muingon kay haron balangit, ang imong banang pala, way gibuhat ang barangay captain sigeng panuroy ngang kuwan di ha. Unya namatay, sigeg inom. Pagkahuman, pabasbas. O barangay captain, asa man kamo diha nga yawang basbas? Tinuod…Iyang mga barangay captain dito sa — bayad na mong pari, bayad na mo anang tubig, yawa na, gikan man na DSWD, unsaon na na pagka… Bitaw, sige tag kayaga-yaga yawa. Mao akong mensahe ninyo.

I mean, ako tinuod, ginahatag na nako akong—you just—para nako man gud, the only salvation really for the Philippines or of the Philippines is really na magkasinabot ta sa Moro, otherwise wala gid katapusan ni. Wala gid katapusan giyera.

Now, we can only directly appeal to God, waay na agi pari. Maagi ka pa pari, diretso sa Ginoo nga tagaan unta tag kaligtong, si Allah, tama na diretso mo, ayaw nag agi, mga Katoliko maghinunghungay pa mo. Unsay imong sa, father, dili pa nimo kusgon kay basin naminaw yawa imong bana. Usahay di man muuli akong bana, muadtog Manila di na muuli, maningkamot pakog ako.

You know, let’s stick to our basic wa may ngil ad na. Basta akong ingon sa inyo, mao kini’y guidelines, you try to arrest. Tell the drug addict or the drug lord to surrender without a fight. Di ko gustong pusil nimo, pero surrender peacefully kay nagka sa ka, may shabu ang imong gibaligya. Ato imong gipalitan barangay tanod ‘to. Surrender diha. Away pagsukol kay mapugos ko pag bunot sa akong baril. Pero kung imong gidakop musugod naa poy baril, mapatay pud nimo, mamili ka, si anhing barangay captain ka, o barangay captain ka gihapon? If you think that your life is in danger, go ahead. But kanang taong nag-surrender na, o labi katong gitalian ana, o ang tao gatalikod imong pusilon for nothing. Pangitai ug nag sa, ayawg pataka ug pamusil diha. Ug naay shabu o nasa iyang bulsa, unya mo kalit nag bunot, naa kay baril, then by all means kill. Dili na extrajudicial killing. Kanang ilang gidada na extrajudicial killing wala tay labot. You know I never give you an order na ingon ana.

For 23 years mayor ako, ang akong guideline, ang unang Davao niadto, grabe na ang droga, pero nalimpyo man nako. Why? Because kitang tanan, you cooperated with me, and we were able to strike fear. Hadlok sila. Hindi man gyud magduha-duha sulte nga patya basta musukol, labi na gyud kung ang inyong kinabuhi nalagay na sa alanganin. Either ikaw ang mamatay o ang droga, so mamili ka. Magsakripisyo ka magpakamatay ug patayin mo iyan. So I said I’ve always, ‘di ba? I will always defend you. Huwag kayo matakot ng kaso. And that goes for the police and the military. And it will continue until the last day of my term.

Galit ako dyan sa mga pusher. Until such time na naa, andyan talaga ako….Iyang mga drug lord, kagaya ng na nahuli sa San Juan, tunga sa tonelada, isang bahay. Magdasal ka lang na wala ako. Kay kung ikaw drug lord ng ganoon, tapos isang warehouse, papatayin talaga kita. Iyan, ako na ang nagsasalita. To that extent, pag nahuli kita, tapos ganoon karami, nahibao na man mo niadto diba? Usa ka warehouse, o di lumaban, e di patay tanan. Gi-linya pa nako sa highway.

Ngayon, kung ikaw ang durugista, ganoong ang production mo, aabot ng kalahating tonelada, that’s about 6, 700 kilos, do not expect me to be nice to you. Ako na ang bahala sa sarili ko, ako na ang sasagot sa ano. Kung ganoon ka kalaki, ganoong ka ka-idioto, delikado ka talagang mamatay. Sigurado iyan. Baka hindi mo na kailangang lumaban. Patawag na lang kog pari aron magkumpinsal ka kung unsay imong sa.

Nangita bitaw kog pari nga drug addict, wa man pod. You know, daghan. Ug diha sa 80 daghan makit-an ako. Sige lang, panganlan nako na sa pila ka-adlaw, ang uban nag balhin na sa laing parish ang uban kusog muana sa ako ang mga buang, pareho pa man mig bisyo. Eh karon holy naman ko. Holy na ko. Oo lagi tinuod, nahuli. Nahuli na tayo eh, ano pa ba magawa natin? Totoo talaga iyan, inabot na ako ng edad. Wala na, di nako gahahan. Di, tinuod, dili nako nag iri iri… Gawas na lang kung mu-smile nako. Hindi-hindi, totoo lang, tapos na ako sa kwan, nakuha ko na ang… Naibigay na ng Panginoong Diyos lahat ng binigay sa akin. Okay na ako. Ready.

Pero itong ano lang, ang sabihin ko I will never allow drugs, kay pag hinayaan ko ito, delikado 4 million spread. Alam mo ba kung, nandito ba iyong ano ko? Sinong…Iyong aide ko? Sino nagdala-dala ng…Dala-dala ninyo ang listahan sa? Bitbit ni De Castro, pero nakit-an ninyo sa TV. I’d been interviewed by four networks, one after the other, tig-one hour. I think one is Pinky Webb, onya CNN, si Ina, si Soho then sa Rappler, Kana guwapo na, paminaw mo, talagang binigyan na although — hindi ko sila bolahin. I’ll give them the truth. Ang gusto ng paminawon, diin imong kuwarta, way muhatag ninyo, kamo? Dili mo ko siligan. Dili sila kuno kanang ma-interview ba. I’ll give to them straight. Mao nang paasa sa ako, hindi ako ganoon. Kaya itong drive sa corruption will continue, paminaw mo diha kay katong naghatag ko ug Christmas greeting, luya ko adto, gikan ko sa gawas (When I gave that Christmas greeting on video, I was tired. I just came from a foreign trip).

I always go out, sabi naman ng mga police, mapatay, mga sundalo dito sa Jolo, usahay pag abot nako sa opisina, bagsak na ang lawas. But sabi ko, wala akong appointment before that, mag-reserba ako ng preskong katawan. Matulog man lang ako, ana man gud na, I wake up at 1 o’clock, kilala man ninyo ako, maski nung Mayor ako, 1 o’clock, okay. Mag-report ko, pero sa Malacañan ule ko, pareho pud ngiri, pareho din dito, alas-dos, alas-tres, alas-kuwatro, alas-singko, usahay, alas-sais.

Kada folder, kada departamento, defense na ana na sya’y folder, Foreign Affairs, naa, Labor, Bebot Bello ana na. Unya for my approval or disapproval, basahon ko na tanan, inya ug nakoy objection, marginal note. Dili ni puwede kay mao na, humanon ko gyud na kay pagkaugma kuhaon na, kukunin na para ibalik, unsahay maabot kog alas-sais, matulog ko, onya mamata nakog, pukawon nako ng security kay matulog na mo or muilis na kay mukaon, kay alas-dos na nay gahuwat, ana ang akong…

I do not need it at this time of my life. Di pa mag-sakripisyo, pero ganoon ang routine ko. Unya, bigla lang akong magpunta ng Jolo, iyong flight, alam mo iyong kalayo. Hapit kog Zamboanga, hapit kog Jolo, pag-abot gabii na, tapos basahin ko pa. Iyan ang buhay ng presidente. Walang ano diyan.

Sa Malacañan, isang— magpunta kayo, utos ko, maski sino Ambassador, isang ulam, isang sabaw, isang kanin. Wala iyang mga steak, steak, bawal ko iyan. Kay mao man pod akong kinaon ra, sabaw, sud an ug ganoon paradahan ko nimog, pista-pista di magkaon, tagae lang kog munggos, tagae lang kog piniritong matambaka nga, kan-on nga humot, okay na.

Pero pag nay babae murag dili ko kayo kakaon, mubukog pa usahay. Di bitaw, kanang, kamo man gyud iga-igaon mo mao nang mugara pod ta diri. Actually, that money is clean, ibinigay iyan na hindi ko tinanggap, hindi ko na-report iyan, kasi hindi ko talaga tinanggap. Di man pod dawaton, ayaw man kay hawakan mo lang.

Anyway, sabi nya…Sabi ko, mao ni’y gastos, so ibinigay ko sa inyo, hindi ito electioneering, kay kung naay nag-sa diri, hindi ako. Si Ginoo, ke birthday man niya, Christmas-Christmas. Kaya itong ano, one of the things that I really hate nga, kani bitaw caroling na binabawal. Sinasabi ko sa inyo, wag kayo maniwala niyan. I intend to repeal that law, it’s not good.

Nganong di man ta pasad atong Christmas, nawala na iyong mga bata mag-carol-carol, kasi binawal. I could not even see the rationale na mendicant, kwan daw magsigeng pangayo. Pati tuloy iyong magaganda, inalis nila. Marami akong ayaw na batas na gusto kong tanggalin. But anyway, that would come, itong incoming year, we would be very busy. I would appoint Commissioners togo around the country and to maybe craft a new constitution, federal type. Then if you ask me, I may not be able to communicate with you person to person, go for it, because it will give us peace.

Now, how wobbly it is, kung bago pa. You have to elect a President and for those muingon sila, hadlok sila sa Constitution and change like that: Do not worry, I have no ambition at all to stay even a minute longer. And if you can have it, iyong constitution na iyan, I will guarantee you and I give you my word of honor in front of the barangay captains of Davao City that I will step down and retire.

Dili ko parehas sa inyong suspisyoso og hangol, ug kuwarta, ug puwesto. I was not raised in that kind of setup. Ang akin kung ano lang ang maibigay ng Panginoong Diyos, kanang ni agi sa ako, wa man mag agi ang pari, di naman ako tig-simba.

Pero may mga pari ako na nirerespeto ako not because of the stand of the Church, but because they are my friends and I know them to be good and humble. Father Gonzaga, si Bishop, amigo man mi. And I do not really bother to find out if they are with the Church itong extrajudicial killing. Pero the term itself is not acceptable to me na gagawin natin, wag mong gawin iyan.

But kung sabihin mo iyong mga durugista diyan, mag-away sila kung sino maging manager diyan sa Agdao, fight sila sa — hayaan mo. Hayaan mo silang magpatayan, di na bale na — basta hindi natin ginawa, okay lang iyan. Iyong sila ang magpatayan. Do not bother, hayaan mo, para maubos. Iyong mga druglord na malaki, akin iyan and I will go to hell. And I will find out if there is hell when I die. Then pahibao on tamo, asa? Hurumon tamo inig kamatay.

No such thing, do not believe them. There is no hell, I don’t know about heaven. But passing tang tanan ani. Kita ka anang sementeryo, na mga skeleton nang gikawat sa pari kay wa na kabayad? Tas sa bodega, bisan unsa’y ilang posssession ana. My God, that’s the hypocrisy of it all. Iyong sagrado, parang ana kung san nilubong akong paa naay bodegang didtong dako. Tua ngadto ang mga, diba ang mga gina evict ang mga buhi ra man, kuhaon kag sheriff, hasta patay p*****ina, hastang kalag evicted. Oo, naay kamiy pari ana, diba? Seminarian ka man-, naay pari di ha, ay naay pari, naay claveria diha na gipang ransack, so muadto kag laing lugar i-claim nimo imong patay, muingon na lang ang sementeryo ng Roman Catholic, o sige, hindi na natin malaman yan, sagol sagol naman yan sila. Maghanap ka na ng ulo na mura kadako sa ulo sa imong papa, unya ang mga kamot nia dire, pagkuha lag kamoit duha diha, duha kabuok tuhod, duha kabuok tiil. That is how crazy and how hypocrisy rules the world.

Daghang salamat ninyo. Merry Christmas. Happy New Year. Unya kanang dyes mil, layo pa ang New Year ha. Nandito iyong mga asawa, naa ang mga asawa? Kanang mga asawa, kuhaa nang kwarta sa inyong bana, giya ya. I blow out na unya, manghubog na pod. Dili mag pyat pyat diha sa Barangay Hall. Share it with your family. If you have no family, you better prepare the money for — iyong walang makain. But on New Year’s Day, I’d like to announce to everybody, I would set up some sort of a dirty kitchen diha, parang kusina-kusina ginagmay lang. Then, tanan tao, just be careful. I do not really know if we have, would have a peaceful—I’m quite reminded of…Sana mga kapatid natin na Muslim. I told you, Christmas Day. I told the military and the police, not to arrest — mga rebelde bumaba kayong lahat, NPA commanders and I will guarantee you mga MI/MN, ‘wag lang ‘yung terorista. Ayaw ko talaga, hindi ako makiusap sa mga taong ‘yan. Wag mo lang akong bigyan ng terorista pati iyong mga durugista, you can go out lalo na iyong mga NPA matagal na hindi nakauwi doon sa pamilya nila. Go down, that is for the entire Philippines. I will guarantee you na hindi kayo hulihin. Pag hinuli kayo, sabihin ninyo sa akin, kukunin kita, isauli kita kung saan ka. Just spend Christmas with your family and let us have a peaceful New Year. Tutal wala naman tayong kontra.

Kamong mga bukid, kamong mga commander, sila Bob, nakaila ni Bob dire? Wa nay muangkon. Si Bob nandito lang iyan banda. But ang mga komunista ang nagsabi sa akin doon sa Midsayap that it was a drug personality and nakita nilang nagtapon ng mao tog sige’g gayaw yaw ug extrajudicial, gipasauran…pader…so ana.

Well, anyway, kana-kanang pagkatawa lang na, daang tinud-anay, it is really a statement full of sarcasm, because I am also criticizing, they are criticizing me, I criticized them including the United Nations and International Court of Justice, gusto ko dad-on sa Amerikano ngadto. Labot na tataham taham di diay sila miyembro ngadto. Bao kag ngano? Hadlok sila mapreso si Bush, si Bush and nisuod sa Iraq ingon nyag naay weapons of mass destruction, pag abot nila ngadto, wala ni isa. Ana ka-hipokrito ang Amerikano. Dili sila miyembro, gusto ko nila idemanda didto, sige sila gamit ug mga term extrajudicial-extrajudicial, sila mismo di ay wa magpa-miyembro, tingnan mo kabuang sa mga yawa. Pero gobyerno na ha, dili ang Amerikano, ke kanang akong anak, Amerikano na, ang citizen.

I’m not referring to the good people of America, I’m just criticizing the Obama administration for its short-sightedness and for pure hypocrisy including kanang human rights. Wa gani sila… In the Middle East, they are killing millions of Muslims. Wa gud sila kapara ana. Ilang bata, women, they are suffering there. Hindi man lang nila mabadlong-badlong tapos ako dito, patay daw 10,000 tuo ka ana, hasta namatay sa hospital giapil.

Talagang mangamatay sa ospital kay, ya ya lang. Kinson muingon sakin na nagpatay? Pila 5,000? Kinsamay ikaduha kalibo nako gipatay, sige daw. Kinsay nakahibaw ninyo? Who was the 2,000th victim, na ako gipatay? Kinsa iyang pangalan? Laki siya, babae, tomboy, bayot? Pilay akong gipalipay na Pilipino? Tanan akong gipalipay kay wala nay corruption, di man gyud ko musugot, totally unacceptable sa ako. I was I said Mayor here, alam ninyo. Ayaw ko iyong ganoon.

Drugs, because I do not want my country to go to the dogs and I’m trying to preserve the next generation. Pinoprotektahan lang nako ang taong Pilipino ang sumusunod nato. That is all there is to it and I have nothing against them, no criminal intent at all to fight. But please do not f*** with the Filipino nation, mahirap iyan.

Okay? Human na siguro ta. Ah election sa barangay captain? Ah wala na. Kinahanglan kutob 2025 (should be until 2025). Akong gusto 2030, walay surrenderay basin magsuk ob namong mga yawa, trabaho diha.

Tutal di man gyud nyo gusto pahawa, di hindi pahawaon. E kayo pilit mo, kami lang diri sa taas ang ilisdi. Ako wala na ako. I said crafta new Constitution, provide for a good president that is strong, so that in the meantime, mga bag-o pa, because we have so many Region 1, Region 2, Region 3, give the president, only a few, gamay lang ang powers, but powerful ones. To call for an election, dissolve the federal parliament, ana, provide for a commander-in-chief of all Armed Forces. All armed, ang tanang buot pasabot kanang gagunit ug armas, di lang military ug police. Kinakailangan ninyo, but later on, you might want to reduce the powers, depende na sa inyo.

But in the — paglutas ba, in the winning of a—i-win mo sa unitary to federal, you would need a strong president and a strong parliament. Ako, I am good, I am done. I’m ready to step down anytime, basta naa nay bag-ong gobyerno (for as long as there is new government.) I am not running because I can never run. This Constitution prohibits me from running again. I will step down, two, three years from now, okay na ako.

And I hope si Inday alalayan na lang ninyo iyan, kasi wala rin akong nakita ngayon na puwede talagang…Alam ninyo iyan. Si Inday ra may mangulatag, sheriff ug police there, tagaan ninyog menos menos diri medyo delikado, at least si Inday ug mubuhat o manakit man nasa lugar, naa gyud kay sa ba.

Dili nang sa mga Mayor niadtong palahubog mangihi pa diha sa…Choose a light, not even… My last word is, choose a good men to run and make a good government all of you. Kamo ang naa sa poder e, pero katong list na wala diha, ana na kakapal, puro na sya sa page, puro pangalan. There are about 6,000 names there.

I am just warning you, ako mag-warning talaga ako sa inyo. If you are into it, stop or otherwise resign. Kayong nandito ngayon, kung sakali man nandiyan ka, there are about almost 2,000, policemen about 4,000, barangay captains about 2,000 nationwide, mayors, municipal and city almost an equal number, mga ratio and proportion, they are about 1,000 plus, municipal mayors, city mayors pati a few governors and one or two congressman, murag nabuhian man tong uban. Ana kakapal. So that is how enormous the problems sa Pilipinas sa droga. Hindi ma-solve ng United Nations, hindi ma-solve ng Amerika iyan. Kayo lang ang maka-solve niyan.

Alam mo ganito punta na ako…Noong Mayor ako, sinabi ko sa inyo, ayaw ko talaga iyan. Look at Davao now. Alam mo ang growth rate ng Davao? Nine. The highest in the Philippines. Nine. Because we made a stand, ayaw ko ng criminal, ayaw ko ng droga.

Pag ayaw ng mayor, ayaw ng chief of police or police director, iyan ang dikdikin ninyo, sabihin ninyo, ‘wag’. Dapat iyong mayor magsabi na, ‘p****** i** ka, pati ikaw wag, papatayin kita kung pumasok ka diyan’. Pati iyong mga pulis, ang gawin ninyo umalis na lang kayo sa aming jurisdiction, wag kayong ma-assign dito sa prisinto, nandito kami, ke tayo ang magpatayan.

Pag ayaw ninyo, wala talagang droga. Look at Davao, meron puslit-puslit, baka may malaki, pero it’s because ayaw ninyo. Pag ayaw ng Mayor, ayaw ng pulis, ayaw ng military, ayaw ng barangay captain, ayaw ng tanod, wala talaga. Meron naman just before, bilhan mo lang di ipa-preso natin trafficking, no bail, no bail ang trafficking basta kanang magbaligya, no bail yan. And more than a certain amount, no bail iyan.

Ang jail ngayon gipadakan na lang ang barracks kay ang ulo naggawas kay wala namang lugar, eh di magtiis kayo. Sabi pa-last, parepair. Matindog sila matulog. Totoo punta kayo ng jail, tindog na sila. Pagunit una sa barracks, ang uban ana higda, pagkahuman ilis-ilis.

Kaya kayong mga durugist, pa papiliin ninyo, iyan ang gusto ninyo? Ibigay namin. We will give it to you for free. Pag ayaw ninyo, wala talaga. They will not thrive. Just drive them away.

Depende iyan kung what’s you make out of your city and, of course, iyong mga official ninyo. But the most important thing to remind is you have to preserve the Filipino youth.

Ang ugma ang muabot sa ila (A new day will come to them). Preserve the youth and protect the country.

Maraming salamat po.