ALVIN BALTAZAR/RADYO PILIPINAS: Good morning MPC, welcome sa ating Wednesday press briefing. Let’s hear first from Finance Assistant Secretary Tony Lambino before we proceed to DSWD Acting Secretary Virginia Orogo. Asec., good morning po.
ASEC. LAMBINO: Magandang umaga po. This is the second of the weekly Economic Briefing at Malacañang, covering issues fundamental to rapid, sustained, and inclusive growth. President Duterte instructed the Cabinet that the public be informed of current economic issues and especially what the government is doing to help poor Filipino families.
With regard to the implementation of the TRAIN law, we have already shared that 99% of income taxpayers have what is equivalent to 14th month pay – and that means, they have more money in their pockets. We have lowered the estate and donor’s tax to 6%; previously the estate tax was at around 20% and this led to idle lands ‘no. So we will unlock that by lowering the estate tax to 6%; and the donors tax was at around 15%, now it is also at 6% starting January – and that supports charitable giving.
With regard to our public health goals, as you know, there is a new excise on sugar sweetened beverages, and that over time should be able to reduce consumption of unhealthy drinks; and also additional excise on tobacco. In 2019, diabetes, high cholesterol, and hypertension medicines will be VAT exempt.
So while TRAIN made a small contribution to the May 2018 inflation, the government is committed to helping low income families regardless of the main drivers of inflation. But we do know that they were primarily the international oil price, the high price of oil imports, and supply issues in agriculture and fisheries.
Other things that the government are doing with regard to helping poor families, last week we had Sec. Mon Lopez updating us about the price monitoring of basic needs that DTI is doing; there are 1,500 teams that go around weekly ‘no to check the prices of basic commodities that poor families consume. And next week, the Department of Transportation will speak about fuel vouchers for PUJs that have valid and legitimate franchises.
This week, to speak about the Unconditional Cash Transfer Program that is part of the TRAIN law, we welcome DSWD Secretary Virginia G. Orogo. Ma’am…
SEC. OROGO: Thank you. Magandang umaga po sa ating lahat.
Sa ilalim ng Tax Reform for Acceleration and Inclusion o TRAIN law, tungkulin namin sa DSWD na tiyakin ang kapakanan ng ating mamamayan ay mangibabaw. Kung kaya, gagawin namin ang lahat upang maibigay ang kaukulang mga benepisyo tulad ng Unconditional Cash Transfer o tinatawag naming UCT grant sa lalong madaling panahon. Ang UCT ay ayuda mula sa gobyerno para sa mga mahihirap na maaapektuhan ng mga pagbabago na dulot ng TRAIN law. Isa na rito ang inaasahang pagtaas ng presyo ng mga bilihin.
Lilinawin ko lang po na hindi nito layunin na matugunan ang pangkalahatang pangangailangan ng mahihirap nating mga kababayan; ito po ay para lamang tugunan ang kasalukuyang kalagayan ng mahihirap.
Ngayong taon, tatanggap ang mga benepisyaryo ng UCT ng P200 kada buwan o P2,400 sa isang taon. Ginawa po natin itong tinatawag na ‘one time-big time.’ Para sa taong 2019 at 2020 naman, tatanggap sila ng P300 kada buwan o may kabuuang P3,600 sa isang taon.
Mayroong sampung milyong target na benepisyaryo ang UCT – kabilang po rito ang 4.4 million na benepisyaryo ng Pantawid Pamilyang Pilipino Program o 4Ps; 3.0 million na mahihirap na senior citizens na benepisyaryo ng programang Social Pension o SocPen ng DSWD; at 2.6 million na mahihirap na pamilya base sa Listahanan ng 2015.
Sa kasalukuyan ay naipamahagi na ng DSWD ang sampung bilyon o ten billion eighty-six million, two hundred thirty thousand four hundred pesos [P10,086,230,400.00] halaga ng UCT grants sa mga benepisyaryo ng Pantawid. Matatapos po ang pamimigay ng UCT grant sa ating 4.4 milyong 4Ps beneficiary sa katapusan ng buwan ng Hulyo.
Kasabay nito ay ipinamimigay na rin po natin ang UCT grant sa ating mga mahihirap na senior citizens. Nauna ang senior citizens mula sa San Fernando City sa Pampanga na nakatanggap ng kanilang UCT grant na nagkakahalaga ng P2,400 at tuluy-tuloy na po ang ating pamamahagi ng UCT grants para sa mga benepisyaryo ng SocPen sa iba’t ibang rehiyon sa pamamagitan po ng ating mga field offices.
Para po sa tatlong milyong Social Pension beneficiaries, target ng DSWD na matapos ang pamimigay ng UCT grant sa katapusan din ng Hulyo ‘no.
Para naman po sa 2.6 milyong benepisyaryo ng Listahanan, sisimulan na rin natin ang pamimigay-tulong sa kanila sa susunod na buwan. Ang Listahanan ay isang programa ng DSWD na naglalayong kilalanin at alamin kung nasaan ang mga mahihirap nating mga kababayan. Ang Listahanan po ay isinasagawa tuwing ikaapat na taon. Ang pinakahuling Listahanan ay ginawa noong 2015.
Nakatakdang mag-issue ang Landbank of the Philippines ng mga cash cards para sa sampung milyong benepisyaryo bago matapos ang taong ito, upang mas maging maayos at mapadali ang pagbibigay ng ayuda sa ating mga kababayang nangangailangan ng tulong. Layunin ng gobyerno na mas mapadali ang proseso ng payout para sa mga benepisyaryo ng UCT kaya kasalukuyan na pong pinoproseso sa buong bansa ang validation, updating, pagrerehistro at enrollment ng mga benepisyaryo na wala pang cash cards sa Landbank.
Gusto rin pong ipaliwanag na ang DSWD ay programa para sa maralitang senior citizen na tinatawag po nating Social Pension. Ang Social Pension po ay isang programa ng DSWD na nagbibigay ng P500 kada buwan sa mga mahihirap na senior citizens na mahihina na, may karamdaman o may kapansanan, walang regular na kita o suporta sa pamilya, at walang pensiyon na nakukuha mula sa gobyerno o pribadong institusyon. Sila po ang nangangailangan ng dagdag na tulong mula sa TRAIN, kaya kasama po sila na makatatanggap ng UCT.
Gusto man po natin na bigyan ng tulong ang lahat ng ating mga senior citizens sa buong Pilipinas, ang atin pong prayoridad sa UCT ay bigyan muna ang mga mahihirap nating mga nakatatanda na walang kinikita, suporta sa pamilya o walang pensiyon na nakukuha. Sana po maintindihan kami, dahil hindi naman po kaya ng ating gobyerno na bigyan lahat. Ibinibigay po natin ang tulong na ito doon sa talagang nangangailangan.
Alam naman po namin na hindi kalakihang halaga ang UCT subsidy na ito, pero napakasarap po na malaman na ang ayuda na naipamahagi ng gobyerno ay nakatutulong sa ating mga kababayang nakatanggap nito lalo na sa ating mga nakatatanda.
Isa po sa aming nakausap ay si Nanay Gabriela Sanchez, otsenta’y kuwatro taong gulang. Nang matanggap niya ang kaniyang UCT grant, ayon kay Nanay Gabriela, masayang-masaya siya dahil makatutulong ang UCT sa pambili ng kaniyang pagkain, gamot at pampa-ospital.
[VIDEO PRESENTATION]
SEC. OROGO: Itinuturing naman po ni Nanay Belen Reymundo, 84 taong gulang mula pa rin sa San Fernando City, Pampanga na biyaya ang UCT grant sa kanyang natanggap. Panoorin po natin ito:
[VIDEO PRESENTATION]
SEC. OROGO: Sila po iyong dalawa nating ilan lamang sa mga senior citizens na nakatanggap noong nakaraang linggo sa Pampanga. Sa kasalukuyan po ay sabay nating ginagawa ang validation sa natitirang 2.6 million na mahihirap na pamilya na benepisyaryo ng UCT. Sila ay galing sa listahan ng database ng DSWD. Mayroon na po tayong 2,564,561 na pamilya na na-validate na o 93.6% ng total na bilang.
Kailangan po silang i-validate para masiguro kung may pagbabago ba sa kanilang lugar na tinitirhan o kung nagbago na ba ang kanilang kabuhayan. Magsisimula po kaming magbigay ng tulong sa 600,000 bilang ng listahan ng households sa mga susunod na buwan. Dahil dito, inaasahan po namin na sa katapusan ng Hulyo, 8 milyon mula sa 10 milyong target na UCT beneficiaries ay atin ng mabigyan ng tulong.
Kami po sa DSWD ay isinasaayos at pinalalakas ang ating mga programa para sa mahihirap, tuloy-tuloy po ang pag-aaral namin kung paano mas makapagbibigay ng tulong sa mga nangangailangan. Marami po ang nagsasabi na hindi sapat ang tulong na ito para ipantapat sa pagtaas ng mga ilang bilihin.
Subalit dapat po nating unawain na ang kasalukuyang pagtaas ng presyo ay dulot ng mga napakaraming bagay at ang TRAIN ay may napakaliit lamang na bahagi upang ang ating mga kababayan ay matulungan.
Sa ngayon, ang UCT ay antabay sa kapakanan ng mga mahihirap. Uulitin ko lamang po na hindi ito para sagutin ang lahat ng kanilang pangangailangan. Ito po ay una pa lamang na hakbang, may mga programa pa na tatakbo, para siguraduhin na lahat ng mamamayan ay gumanda ang buhay.
Kami, kasama ang Office of the Cabinet Secretary, Department of Finance and DILG ay magtutulungan para maihatid sa inyo ang tulong na mas maaga, may kalinga at pagmamahal. Salamat po.
Q: Ma’am good afternoon po. What do you think of the proposal of a lawmaker to hike the amount of UCT to 500 pesos a month, since the lawmaker doubts that the current UCT will be insufficient to allow poor families to deal with the inflationary consequence of the new tax law – do you support this and do you think this is feasible po?
SEC. OROGO: I think if the lawmakers will do that, many of our poor people will really be very happy. Ito nga lang 2oo ngayon, napakaligaya na po ng ating mga nabigyan na mga pantawid pamilya at mga 4Ps o iyong tinatawag nating mga senior citizen. Siguro sila rin ang nakakaalam at nakakakita na kung kaya ng budget natin, why not, hindi ba? So maganda pong balita iyan para sa lahat kung itataas po ng ating mga lawmakers iyong 200 or 300 pesos sa 2020 ng P500.
DEXTER GANIBE/DZMM: Magandang umaga po, Secretary. Nabanggit ninyo po kanina na nakatanggap na iyong mga senior citizen na nasa listahan ninyo iyong kabilang sa 2.6 dito sa San Fernando City sa Pampanga ng 2,400. Tapos nabanggit ninyo din po na merong kasalukuyang socpen, itong social pension para sa mga maralitang senior citizen na 500 pesos kada buwan. So iyong 500 pesos, bukod pa iyon doon sa UCT na 200 pesos per month?
SEC. OROGO: Opo, bukod sa 500 pesos na—ito na iyong regular na natatanggap nila kada-buwan ng ating mga senior citizen, dinagdagan nga po ito ng ating pamahalaan ng 2,400. Although kung titingnan mo siya, bale iyong 500 plus 200 – so mga 700 a month ang tatanggapin ng ating mga nakatatanda. Kaya lang, binigla po nating ibinigay iyong 200 pesos dahil hindi naman ito kasabayan noong monthly na 200, so ginawa itong one time-big time. So 2,400, ito na iyong para sa kabuuang taon.
Siguro iko-correct ko lang po na 3 million na po iyong ating mga senior citizen na nabigyan natin ng tinatawag na social pension at itinutuloy pa po natin ngayon itong pinamimigay.
DEXTER GANIBE/DZMM: So, bukod po doon sa 2,400 na kanilang matatanggap ngayong Hulyo na Unconditional Cash Transfer ay tatanggap pa rin sila ng buwanang 500 pesos?
SEC. OROGO: Opo.
DEO DE GUZMAN/RMN: Yes, Ma’am magandang umaga po. Tanong ko lang po, hindi po ba ang UCT, alam ko naman po appreciated ng ating mga mahihirap na kababayan iyong ibinibigay ng pamahalaan, bagama’t hindi naman po ganoon kataas ang ibinibigay, pero hindi po ba ang UCT ay parang pag-amin na rin ng gobyerno na talagang may negatibong epekto iyong TRAIN law na ito sa mga mahihirap nating kababayan?
SEC. OROGO: Tingin ko po, iyong tinatawag nating pag-ayuda, iyong ayudang idinagdag natin na 200 pesos ay nakita lang ng gobyerno dahil sa kasalukuyang kalagayan ng ating mga mahihirap na tulad ng pagtaas ng tinatawag nating gasolina na galing naman, dahil inaangkat lang natin iyong gasolina sa ibang bansa, hindi po ba? So, nakita agad ito ng ating pamahalaan, so tiningnan nila na siguro kailangan dagdagan natin iyong ating mga tinatawag na tinatanggap ng mga senior citizen at ng 4Ps ng 200 pesos. So, hindi naman siguro pag-amin ito, kung hindi siguro ito ay dahil sa pagkalinga ng pamahalaan sa mga mahihirap.
DEO DE GUZMAN/RMN: In addition to that, Ma’am. Kasi po, based po doon sa TRAIN Law in the succeeding years po eh, tataas pa rin po ang excise tax sa—as you mentioned iyong petrolyo, tataas pa rin po iyan, iyong excise tax. So sa tingin ninyo po ba in the next years, sapat pa rin po ba iyong 200 pesos na ibibigay ng government sa ating mga mahihirap na kababayan.
SEC. OROGO: Iyong kung sa mahihirap ano, kahit siguro isang daan ang ibigay mo, na-appreciate po nila iyan eh. Pero siguro iyong pagtakda ng sa mga bilihin kung magkano ito, siguro nandirito naman po iyong ating taga—si Asec. Tony Lambino na puwede sigurong sagutin iyong ibang mga tinatawag nating pagtaas ng excise tax at pinag-aaralan po ito nila.
DEO DE GUZMAN/RMN: So, will we see an increase in the next coming years po doon sa ating UCT?
SEC. OROGO: Siguro si ano po iyong makakasagot niyan, iyong atin pong taga—
ASEC. LAMBINO: Sec, Gin salamat po. Ang UCT po ay kasama talaga sa TRAIN Law, it was not an afterthought, it was really in the design of the law. So ang expectation po talaga noong – in fact, even when the TRAIN Law was being presented to Congress, last year pa po ito and before that – talagang ang estimate po ng DOF noon ay 0.7 percentage points ang contribution, magiging contribution ng TRAIN doon po sa inflation rate.
In fact, nasa 0.4 po tayo ngayon. So the design of the UCT was based on competition that it would be 0.7. So in fact, for a low-income country, for their basic needs talagang sapat po ang amount.
Ngayon, because there will additional increases –a unless po magkick-in iyong suspension na mechanism, that is also already in the design of the TRAIN Law – in case po tumaas pa ng kaunti iyong presyo, mas mataas rin po ang UCT for years 2 and years 3. So, year 1 it’s 200 pesos a month, year 2 it’s 300 and in year 3, it’s also 300.
So, I just want to emphasize po that, talagang kasama po ito sa disenyo ng buong TRAIN Law. Salamat po.
DEO DE GUZMAN/RMN: Siguro po sa pananaw, yes; magkaiba po kasi iyong pananaw eh. So sinabi ninyo na kasama sa disenyo noong TRAIN Law itong UCT. So it means talaga na expected na talagang may mga negatively na maaapektuhan na ating mga kababayan?
ASEC. LAMBINO: Inamin naman po from the very beginning that there would be inflationary pressure; except ang nangyayari ho kasi ngayon, so many people are blaming the whole inflation on TRAIN, which is not true. Iyong datos po natin malinaw na may kontribyusyon ang TRAIN, but it’s 0.4 out of – kung Mayo po iyong basehan natin – 4.6% ‘no. So that’s roughly 40 centavos out of ₱4.60 increase for every 100 pesos ‘no of goods.
So imagine po natin we have a basket, in the basket we have… may bigas, may galunggong, may petsay. And for every P100 that we paid for that basket in April 2017 ‘no—I’m sorry, May 2017; in May 2018, it’s 104.60 pesos. So for every 100 pesos, may increase na 4.60 pesos; off the 4.60 pesos, 0.40 centavos po iyong galing sa TRAIN, oo. So talagang iyong design ng UCT is to address the inflationary contribution of TRAIN. It’s not to address all the inflationary pressures.
Kasi ho katulad noong sinabi ni Sec. Gie, iyong pinakamalaking contribution talaga ay galing sa imports natin ng langis – at iyon po ay tumaas ng 50% from 2017 to 2018; from 50 dollars a barrel to 73/74 dollars a barrel. So iyon po iyong main contributor, tapos nagkaroon ho rin tayo ng mga supply issues sa agriculture at saka sa fisheries. So iyon ho iyong mga main drivers – may contribution ang TRAIN, but in the design of the law, malinaw naman po na sapat siya for the inflationary contribution to basic needs of a low-income family iyon ho iyong priority natin.
DEO DE GUZMAN/RMN: Last question on my part po. Mayroon naman pong nagsasabi na instead of giving the 10 billion pesos doon sa ating—doon sa mga beneficiaries ng UCT, why not use it doon sa mga programa na matutulungan sila kung papaano mas kumita ng mas malaki?
SEC. OROGO: Oo. Sa kasalukuyan po, ang DSWD ay mayroon naman po tayong kaakibat na programa na tinatawag naming Sustainable Livelihood Program – iyon po ‘yung ngayon ay magkakaroon kami ngayon ng pagre-release din ng malaking bahagi nito, at inumpisahan ho namin ngayon sa Marawi… uumipisahan sa Marawi, then sa Boracay. Nag-release na po kami actually, nauna na iyong sa Boracay eh.
Tapos tinitingnan namin itong mga member na—iyong… siguro from 4Ps to senior citizen hanggang sa ating mga 2.6 na kukunin pa na bagong—na kinuha mula sa Listahanan ay pinapag-aralan po ngayon ng ahensiya ‘no, kaakibat at kasama namin dito iyong ibang ahensiya ng gobyerno, paano talaga natin mapapaunlad at magiging sustainable ‘no ang kita ng mga mamamayan.
Dahil sabi nga natin, itong UCT ay isa lamang at pansamantala lamang po ‘no. Si tinitingnan na po talaga namin iyong patutunguhin at pagtutunguhan noong ating programa na, kumbaga ay iyong mga mahihirap ay hindi na maging dependent pagdating ng araw ‘no.
DEO DE GUZMAN/RMN: Maraming salamat po.
ARJAY BALINBIN/BUSINESS WORLD: Ma’am, sa 4Ps po. May panukala po si Secretary Piñol na i-abolish iyong 4Ps. Ano po iyong reaksiyon ninyo?
SEC. OROGO: Nag-usap po kami ni Secretary Piñol. Ang pag-uusap po namin actually ay iyong malaking bahagi po ngayon ng aming ginagawa ngayon ay ayusin ‘no, paano iyong gagawin natin na iyong pangkabuhayan ‘no ng mga mahihirap natin ay mapaunlad ‘no. Katulad kasi, ang 4Ps po karamihan diyan ay—51% ay magsasaka, okay, at nagkakaroon po ngayon ng pag-aaral between us and Department of Agriculture ‘no; at even iyong Department of Agrarian Reform ‘no dahil may mga package din sila for farmers ‘no to support iyong pangkabuhayan ng magsasaka. At iyong DSWD din, may maliit na kaming bahagi rin na kung saan ito ay pangkabuhayan ‘no. So ang makikinabang din po dito ay karamihan—dahil sabi nga natin members nito ay 51% ay magsasaka, magsasaka rin po ang makikinabang.
So nag-usap na po kami ni Secretary Piñol, at mayroon pa po kaming mas malawakang pag-uusap dahil nga sa mga—tiningnan namin iyong mas pangmatagalan ‘no at pangsustinableng pangkabuhayan ng mga magsasaka at iyong mga urban poor natin.
ARJAY BALINBIN/BUSINESS WORLD: Meaning ma’am, ino-oppose ninyo po iyong proposal?
SEC. OROGO: Wala pa ho kaming pag-uusap na ino-oppose namin, kundi siguro iyong sinasabi namin dito ay, sabi ni Secretary Piñol sa akin, “Mag-usap tayong dalawa para mapalakas natin at malaking bahagi naman diyan ay maitulong natin sa ating mga magsasaka.” Kasi po iyon pong 4.4 4Ps po natin, ang binibigay po natin diyan every month ‘no, P300 para sa mga anak nilang nag-aaral. Iyong P500—kung tatlo po iyong anak nila, P900 po ‘yan a month. Iyong P500 po para sila i-encourage ‘no na pumunta at magpatingin sa mga doktor para iyong kalusugan ng bata, kalusugan ng mga buntis nating mga kababaihan ay matingnan.
So nagsabi ako kay Secretary Piñol na ito iyong tinutunguhan ng pera ‘no, so kung tatanggalin ninyo po iyong malaking bahagi noon sa—iyong tinatawag nating—iyong sinasabi niyang kukunin ano, na sinasabi mo, ang tingin ko po… ito po ay mawawalan ang ating malaking bahagi, iyong 4.4 million ‘no, matatanggal po sa kanila iyong tinatawag nating monthly na benepisyo ng CCT o iyong Conditional Cast Transfer.
Kaya po ito tinawag na conditional dahil ang kondisyon po natin, ma-encourage natin iyong mga bata na pumasok at mag-aral. Ipinababalik po natin sila sa eskuwelahan dahil pandagdag po ito sa pangangailangan sa eskuwelahan. At iyong P500 naman po, pandagdag ito doon sa kanilang, siguro pambili ng gamot o kaunting—pagpunta nila sa mga ospital o doktor para masubaybayan iyong kanilang pangkalusugang kalagayan.
ARJAY BALINBIN/BUSINESS WORLD: May mga nagsasabi po na ilan po sa mga beneficiaries ay nagiging overly dependent sa programa, iyong naghihintay na lamang ng cash, nagiging unproductive na, hindi na nagtatrabaho. Gaano po katotoo iyon?
SEC. OROGO: May mga ilan siguro na obserbasyon iyong ating mga kababayan, pero ang sinasabi ko po lagi sa kanila, dalhin sa opisina iyong pangalan kung pupuwede para ma-validate namin kung sino itong mga ito ‘no, kasi mahirap hong magsabi agad, tapos maniniwala tayo. So ang sinasabi ko po sa kanila ‘pag nagsasabi ng ganiyan, ay puwede po bang i-report sa amin para mapuntahan po namin at matingnan kung iyong mga sinasabi nila na dependent na lang ba iyong ating mga kababayan ‘no sa isang halaga na tinatawag nating magkano lang ‘yan – kung P900 plus P500, that’s only P1,400 ‘no. At kung ang anak mo ay lima, palagay ko hindi natin sasabihin iyong mga kababayan natin maging dependent na lamang sa P1,400 a month ‘no.
ARJAY BALINBIN/BUSINESS WORLD: Pero wala pa po kayong natatanggap na report na may ganoong kaso?
SEC. OROGO: Ah, may mga ilan na po na nag-waive ‘no, okay. Ibig sabihin ng nag-waive po, sinasabi nila medyo may pagbabago na ang kanilang kabuhayan ‘no. Pero wala pa po kaming na—ako po, personally dahil nandodoon po ako sa ahensiya, wala pa po akong nakita na pamilya o na-meet na pamilya na may sinasabing naging tamad ‘no sa kaniyang pag—dahil naging dependent sila sa P1,400 a month.
Q: Hello po, ma’am. Ma’am may statement po si Pangulong Duterte tungkol doon sa mga tambay, lalo na iyong mga minors na i-gather sila and dalhin sila sa barangay hall. And from the barangay hall, supposed to be kukunin sila ng DSWD. Ano po iyong guidelines ng DSWD tungkol sa mga minors na ito? Paano po iyong magiging proseso tungkol sa kanila?
SEC. OROGO: Iyong DSWD matagal na pong may programa para sa mga bata na nasa kalsada, ano po. Ang ginagawa po namin kapag dumating po sa aming mga centers, sila po ay aming inaalagaan at inaayos iyong kanilang mga tinatawag naming case, iyong kaso ng mga bata. Sinusubaybayan ito ng ating mga social workers na nasa centers. That is 18-below, ito po iyong mga minors. Pero iyong above, I think that has to be subjected – para sa kanila – iyong i-ano ito sa DILG. Kasi this is within the barangay or within the municipality. So it’s for the DILG to decide, pero iyong 18 below po ay talaga po naming tinatanggap iyon.
Q: So, Ma’am ano pong mangyayari kasi nga iyong mga minors naman na kasama, iyong 18-below specifically iyong kasama sa iga-gather tungkol doon sa mga anti-tambay nga. So paano mangyayari doon, mayroon ba kayong ia-assign na mga DSWD workers sa mga Barangay Halls especially sa night time kung nagkakaroon ng gathering ng mga nagba-violate sa mga city ordinances. Paanong gagawin ninyo, kukunin n’yo ba agad, ipo-profile ninyo itong mga bata, ipapatawag ninyo ba iyong mga parents nila?
SEC. OROGO: Ang usual na ginagawa natin, kapag ito po ay, like for example, kasi parang this was similar to the problems of street children if they are tambay. So, kung dinala po sila sa aming opisina, pina-process na po namin agad. Kung dinala po sila sa Barangay, tinatawagan naman po kami ng mga local government para kunin doon iyong mga bata kung wala iyong mga ina at mayroong mga social workers po—sinabi nga natin, sa DSWD ngayon, 24/7 on call, anybody.
So may mga field offices po kami na kapag tinawagan po sila ay pumupunta naman po sila doon at iyong mga social workers inaayos iyong kanilang mga case. Iyong children, kung may mga magulang iyan, kinakausap ang magulang, kung wala po, dinadala po natin sila sa centers.
Q: Ma’am, ano po ba iyong hotline ng DSWD?
SEC. OROGO: Sa ngayon, kami po ay dumedepende pa rin sa 888 at saka sa 911. Pero binigyan na po kami ng hotline na galing sa ating DICT. Hindi pa po namin maibigay dahil po sa wala pa naman po ito, hindi pa natin puwedeng tawagan. Kaya doon muna tayo sa ating kasalukuyang ginagamit ng ating gobyerno iyong 911 at saka iyong 888.
Q: Gaano kabilis iyong response natin, Ma’am?
SEC. OROGO: Like for example may nasunugan, mabilis po. Kapag tinawagan na iyong ating regional office kung saan man nangyayari iyong mga sakuna or anuman, bagyo man o may flooding man. Ang DSWD kasi, ang sagot po namin palagi ay pag naiayos na iyong mga tao, nailagay na sa evacuation center, saka pa lang po kami dumarating at tinatawag po kami; pero inaalam agad namin, ilan iyong naapektuhan, ilang pamilya iyan, saan sila nakalagay. So doon kami rumeresponde.
Ang binibigyan natin diyan usually siyempre iyong pagkain at iyong pangangailangan nila na mga non-cash at saka iyong – like, kung wala silang matulugan ganyan, kumot, mga ano.
Q: Secretary doon sa ano… halimbawa may ine-report na minors na pagala-gala, gaano kabilis iyong response natin?
SEC. OROGO: Hindi ko pa nasubukan sa ngayon, iyong sa tambay. Pero iyong sa usual namin sa mga street children, kapag tinawagan po kami kung saan man iyong lugar, depende po kasi sa layo rin minsan sa traffic din po ano, rumeresponde agad. So noong isang beses kasi may tumawag sa akin nasa airport po at immediately tinawagan po natin ang ating NCR na field office, immediately po pumunta sila doon. Medyo lang na-delay sila siyempre sa trapik.
TUESDAY NIU/DZBB: Secretary, nabanggit kasi ni Presidente kamakailan lang na ang next target nila ngayon na ipadampot sa mga pulis and i-turn over sa Barangay or DSWD ay itong mga batang palaboy. Sapat po ba ang facilities ninyo para i-accommodate sila and how long na kaya ninyo silang i-accommodate doon sa mga facilities na iyon?
SEC. OROGO: Iyong facilities ngayon ng DSWD, we have 72 centers, pero ang ilan dito ay nakatira na siyempre sa mga senior citizen. Meron kaming kasalukuyang ginagawang repair, pinapaayos po natin, dinadagdagan natin ng 50 bed capacity ang bawat center ngayon, dahil nga sa dami nga po ng ating mga kliyente na pinapasok natin doon. Pero ang ginagawa po doon, kasi pagkadating ng mga bata ay kine-case study agad iyan at kung talagang wala at abandoned iyong children at iyong wala talagang kukuha sa kanila, nag-i-stay po iyan ng medyo ano sa ating centers.
Pero kung mayroon naman po at may magulang, mga kamag-anak immediately po tinatawagan natin iyong kanilang mga kamag-anak o magulang para kunin – kapatid man o kamag-anak mo. Para kunin sila agad, kasi hindi naman po lahat kaya nating ilagay sa ating center, dahil sa kaunti nga lang po iyong ating centers. Pero sa bawat Barangay meron po kaming bago ngayong ilulunsad ng programa. Ito iyong tinatawag naming ‘Silungan sa Barangay’. Ito po ay bagong programa kung saan kakailanganin namin ang tulong ng bawat mamamayan sa Barangay.
LGU, DTI, DepEd, DOH at iyong DWSD – magkakaroon na po kami ng—siguro pag-uusap tungkol dito para iyong ‘Silungan sa Barangay’ ay maipatupad natin immediately dahil sa nangyayari po ngayong marami na po ang nakatira sa kalsada na pamilya at marami na rin pong street children na nandidiyan ngayon sa kalsada.
So, ito po iyong inaayos namin sa kasalukuyan para po masagot natin iyong tinatawag nating mga mahihirap na nasa mga lansangan.
TUESDAY NIU/DZBB: Ano po ang mechanism nito, Ma’am?
SEC. OROGO: Inuumpisahan pa lang namin sa pag-uusap, pero ang ano po nito ay siguro—nag-usap na po kami initially ni Secretary Año at ni Undersecretary Diño, para iyong barangay po ay magkaroon ng space, mag-allocate sila ng space, puwedeng building, puwedeng kung mayroon mang government. Kasi sabi nila sa Barangay, mayroon sila dating ginagawang, mayroon na talagang space for children or multi-purpose ito ng Barangay eh na puwede na daw nilang i-accommodate doon. So, ang aayusin lang ngayon iyong siguro gaano karami itong mga batang itong ilalagay sa Barangay, tapos immediately ipo-process at magkakaroon tayo ng case study sa bawat bata para mailagay sa centers kung talagang walang magulang. At kung may mga kamag-anak naman, within the barangay, mag-volunteer din po kung walang kamag-anak para tulungan iyong mga bata na nasa barangay.
So, tulungan po ito actually, hindi lamang po ang DSWD kung hindi lahat po ng taga-barangay ay ine-encourage natin na makipagtulungan sa amin.
TUESDAY NIU/DZBB: Would you think, Ma’am na magiging feasible ito, kasi ang liliit ng barangay hall po ngayon. Ang barangay hall natin kakapiranggot lang ang espasyo. Tapos overnight lang ba sila na kukupkupin o mga ilang araw lang po?
SEC. OROGO: Iyon po iyong pinag-aaralan pa namin, dahil sabi ko nga, ito ay nasa table pa for further study. So iyon po iyong mga nakita din namin—kasi may mga Barangay talaga na wala ring mga space. Kaya ang ano pa ay pag-uusapan pa ito, siguro July 1 iyong initial talk namin with the partners.
Q: Ma’am mayroon pong mga kinukuha kayong street dwellers for example, nire-rescue ninyo sila, pagkatapos ibinabalik ninyo sa family, pero afterwards itong mga batang ito, bumabalik ulit sa kalye. So, papano ninyo—paano kayo nakikipag-deal sa kanila, paanong ginagawa kapag nakita ninyong bumalik ulit sa kalye, kukunin ninyo ulit and then paanong proseso, Ma’am?
SEC. OROGO: Sa ngayon, iyan iyong isa sa nakita din natin na paulit-ulit ang bata, parang pag kinuha namin, dahil siyempre mga bata iyan eh, mas gusto niyan sa kalye at freedom – iyong free sila na gumalaw. So ang ginagawa po natin ay talagang kinakausap natin iyong mga magulang, nakikipagtulungan tayo at inaalam bakit ang batang ito ay pabalik-balik sa kalsada o kalye.
Iba-iba po ang nagiging resulta ng aming pag-aaral at problema: puwedeng ang magulang niya ay hindi ayos ang relasyon; puwede pong dahil sa kabuhayan at kahirapan iyong bata mismo ang naghahanap-buhay para sa kanyang mga magulang, dahil may sakit, iyong kapatid niya may sakit, iyong ganyan.
So, kaya nga iyong sinasabi namin, itong programa na ilulunsad namin, kasabay noong sinasabi natin na kailangan maayos natin iyong mga mahihirap na nakatira sa kalsada ay talagang titingnan natin, so kailangan ng maraming resources dito actually, kaya kailangan ng iba’t-ibang ahensiya rin magtulungan.
Hindi lamang siguro ahensiya, mananawagan na rin po ako sa ating mga kababayan, lalo pa iyong mga na nasa corporate world na tumulong at makiisa sa DSWD sa adhikain na ito.
ALVIN BALTAZAR/RADYO PILIPINAS: Thank you so much DSWD Secretary Virginia Orogo and Assistant Secretary Tony Lambino of the Department of Finance. Thank you MPC. Back to Radyo Pilipinas and PTV 4.
###
Source: PCOO-NIB (News and Information Bureau-Data Processing Center)
