SEC. ROQUE: Magandang tanghali Pilipinas.

Narito po tayo ngayon sa kapitolyo ng Probinsiya ng Quezon, Lucena, para sa isang special presidential press briefing. Limang bagyo po sunud-sunod ang tumama sa Quezon. Nagsimula po ito sa Ofel, Pepito, Quinta, Rolly at Ulysses.

Ang Department of Health at Department of Trade and Industry ay pumirma po ng isang joint administrative order na nagsi-set ng procedure para sa implementasyon ng price range at price cap sa COVID-19 RT-PCR testing na isinagawa ng mga ospital, mga lab at iba pang mga health establishments.

Alam naman natin na ang pagtaas ng ating testing capacity, tumataas din ang demand sa testing. Ito’y isang pagkakataon para sa inyong pamahalaan na i-regulate ang presyo ng testing na acceptable at justifiable para ma-address ang malaking pagkakaiba or huge disparity sa presyo ng testing na ginagawa ng public and private facilities.

Para po ma-determine ang price range, kailangan balansehin ang tinatawag na equity with access; kinakailangan ang price range ay just, equitable at sensitive sa lahat ng stakeholders.

Ano ba ho iyong just, equitable at sensitive price? Gumawa ng rapid analysis ang DOH at DTI kung saan tinanong ang mga licensed COVID-19 testing laboratories ng mga sumusunod: Geographic location; ownership – public or private; brand of PCR test kits; type of test – plate-based or cartridge-based RT PCR; type of extraction machine – manual or automated; laboratory/facility set-up – free-standing or hospital-based; and turn-around time of testing. Ang mga ito ang kinunsidera para malaman ang price range.

At ito ang nai-set: ang price gap sa RT-PCR testing sa private testing centers ay naka-set mula 4,500 hanggang 5,000. Samantalang sa public testing centers, ito ay nasa 3,800 bawat test. Service providers can go below the floor price but cannot go above the price ceiling. Uulitin po natin ito, price ceiling po ito, ito na ang pinakamahal na pupuwedeng singilin pero marami naman po ang natsa-charge nang mas mababa. Ibig sabihin, hindi pupuwedeng mas mataas pa sa price ceiling na nabanggit ang singil ng mga laboratories, hospital at iba pang gumagawa ng COVID tests.

Pero mayroon naman pong maraming mga mas mababang singil. Uulitin ko po ‘no na sa Metro Manila ang mababang singil ay nasa Philippine Children’s Hospital, nasa National Kidney and Transplant Institute, sa Lung Center at saka sa Perpetual Help Hospital sa Las Piñas. Ang singil po nitong mga ito ay between 1,750 hanggang 2,000 lamang.

Now, marami rin pong mga nasa labas ng Metro Manila kasama na po diyan ang Cebu, sa Cebu po ay Vicente Sotto at saka sa Cebu Molecular Laboratory. Dito sa Metro Manila, idadagdag ko lang po iyong Dr. Jose Rodriguez Hospital o iyong Tala Leprosarium na tinatawag, Jose Lingad Hospital, Perpetual Medical Center sa Las Piñas. At saka gaya ng sinabi ko po, iyong palagi naming pinupuntahan para sa testing, ang National Kidney and Transplant Institute (NKTI).

Now sa labas ng Metro Manila, sa Western Visayas Medical Center sa Iloilo, oo; sa Vicente Sotto sa Cebu; tapos sa University of Cebu Medical Center; sa Eastern Visayas Regional Medical Center sa Tacloban; sa Baguio General Hospital; Zamboanga City Medical Center; St. Paul’s Hospital sa Tacloban, Leyte; Teresita Jalandoni Provincial General Hospital; Cebu Molecular Laboratory.

Nais naming ipaalam sa publiko na ang 8888 hotline ay mayroon ng SMS or text service platform. Ang 8888 ay isa sa ipinagmamalaki at madalas binabanggit ng Pangulo sa kaniyang mga talumpati. Kung kayo ay may reklamo, hinaing or concerns sa mga ahensiya at mga opisina ng pamahalaan tulad ng may nalalaman kayong katiwalian ng mga opisyal at empleyado, mabagal na serbisyo o request para sa government assistance, maaari na kayong mag-text at ipadala sa 8888. Wala itong bayad or free of charge, gamit ang inyong numero sa Globe or Smart.

Ganito po ang mechanics niyan ‘no, kung may nga reklamo, just text C/Pangalan (kung gustong magpakilala)/Concerned Government Agency/kumpletong detalye ng complaint.

Kung kayo ay nagri-request ng assistance, just text A/kumpletong pangalan/Type of Request (financial, livelihood, housing, employment, educational claims)/Concerned Government Agency/kumpletong detalye ng request at i-text sa 8888.

Para ma-process ang inyong message, minimum na 200 characters ang kailangan. Kung hindi kayo nakasunod sa format or kung mas mababa sa 200 characters, makakatanggap kayo ng auto reply na magbibigay ng tamang format na dapat sundin. Kapag valid ang messages, makakatanggap kayo ng ticket reference number na kailangan ninyong itago para sa pag-follow up ninyo. Para sa follow up sa ipinadalang text, tumawag sa 8888 at i-press 2 para sa follow up.

COVID-19 updates naman po tayo. Ito po ang global update ayon sa Johns Hopkins: Higit 60 million or 60,251,496 ang tinamaan na po ng COVID-19 sa buong mundo. Nasa 1,418,617 katao naman po ang binawian ng buhay dahil sa coronavirus.

Nangunguna pa rin po ang Estados Unidos na mayroong mahigit 12.7 million na kaso at 262,080 deaths. Pangalawa ang India na may pinakamaraming kaso ng COVID-19, sinusundan po ito ng Brazil, France at Russia.

Dito po sa ating bayan, mayroon po tayo mga aktibong kaso na—anyway po, ang total number ay 422,612, pero ang aktibong kaso lang po ay 27,745. Sa numerong ito, 83.7% ang mild, 8.2% ay asymptomatic, 5.1% ay kritikal, 2.7 ay severe at 0.27 ay moderate. Ito naman po ang bilang ng mga gumagaling ‘no, 386,955 or 91.5%. Samantalang nasa 1.95% or 8,250 naman ang binawian ng buhay dahil sa coronavirus – nakikiramay po kaming muli.

Makikita natin sa susunod na slide ang patuloy na pagbaba ng confirmed COVID-19 cases by onset of illness date. Eh huwag naman po tayong magpabaya ‘no, hindi po ibig sabihin na bumababa ang mga kaso, magpapabaya na tayo. Pabayaan po nating manatiling bumababa pa ang mga aktibong kaso sa atin. At kaya po nating gawin iyan, sundin lang natin ang sinasabi ng ating Presidente: Mask, Hugas at Iwas.

Bago tayo pumunta po sa ating open forum with the members of the Malacañang Press Corps and the local press of Lucena, Quezon, kasama po natin ngayon walang iba kung hindi ang aking dating boss po sa 17th Congress, ang dating Minority Floor Leader po ng 17th Congress at ngayon po ay Gobernador ng Probinsiya ng Quezon, wala pong iba kung hindi si Governor Danny Suarez; kasama rin po niya ang kaniyang napakagandang maybahay, the one and only, Congresswoman Aleta Suarez, kongresista po ng 3rd District ng Quezon. Makipag-ugnayan po tayo sa kanila doon sa extent of damage ng Probinsiya ng Quezon at kung ano po ang hinihiling nila sa national government.

Kasama rin po natin si Dr. Albert Domingo. Aba, matindi po ito – doktor na, nag-law school pa! Naging estudyante ko po ito sa UP-Law.

At by remote po, kasama natin si Vaccine Czar and National Task Force Chief Implementer Carlito Galvez.

At kasama rin po natin to represent Lucena City Mayor Alcala, wala pong iba kung hindi ang City Administrator ng Lucena, si Mr. Jun Alcala.

Okay. With the kind permission of the panelist, unahin ko po muna siguro ngayon si Governor Suarez. Gov., limang bagyo, sunod-sunod, dumaan po dito sa probinsiya ng Quezon, ano pong estimate, ano po ang assessment sa mga naging danyos, ano po ang kailangan ninyo sa national government?

GOV. SUAREZ: Salamat, Secretary. Dito sa limang bagyo, ang total na damage namin sa infra, agriculture, classrooms, ay 3,549,765,000. Ito ay ini-report sa amin ng bawat bayan-bayan sapagka’t mayroon kaming disaster officers sa bawat bayan and these were validated noong dumalaw dito ang Agriculture at saka si Secretary of Health, na itong mga ibinigay naming data are somewhat close to their data rin.

Ngayon, ang mga intervention na kung maaari sana, Harry, na masabi sa ating administrasyon, sa gobyerno, ay iyon munang mga kailangang-kailangan ngayon. At sa pagtama ng bagyo, Quezon being agricultural, naubos ang aming banana industry at it will take a year and eight months bago ulit ito tumubo at kung nakaligtas man kami doon sa kay Ofel at kay Pepito, pero dito kay Rolly at saka sa Ulysses tumumba na pati mga niyog namin.

So, we need a massive replanting program and at the same time take advantage, Harry, na iyong aming program na intercropping na medyo nagkaroon din ng kaunting damage but manageable – because sinasabi nga nila nagiging food basket na ang Quezon ng National Capital Region at ng Region IV.

Thank you, Harry.

SEC. ROQUE: Si Congresswoman Aleta. Ma’am, kumusta naman po ang response ng mga iba’t ibang ahensiya at departamento ng national government noong nasalanta po kayo ng limang bagyo?

CONG. SUAREZ: Maraming salamat, Harry. Maganda naman, like iyong DSWD nandito sila kaagad. DPWH, nagpadala sila ng kanilang equipment kasi alam mo, Secretary, ang dami naming kalye na naputol. Mayroon kaming apat na bayan na unpassable, ni hindi kami makapunta doon kasi nga naputol iyong mga kalye.

So, mabuti naman nagpadala si Secretary Villar ng mga equipment at kami ay nagpapasalamat kasi napakabilis. In two days dumating na po ang equipment ng DPWH, in fact, nandito ho iyong aming DE (district engineer), sila ay walang tulog for two weeks, iniikot ho nila iyong aming mga kalye. Kasi hindi lang national road ang nasira pati provincial road at barangay road kaya mayroon kaming mga barangay na unpassable talaga hanggang ngayon hindi pa ho namin maaabot.

Kaya iyon sana ang ihingi namin ng tulong sa national [government] na mabigyan naman kami ng additional pondo para mapagawa, hindi lang ho iyong national road, pati iyong provincial at barangay road.

Maraming salamat po.

SEC. ROQUE: Maraming salamat Congresswoman. Kasama rin natin ang City Administrator ng Lucena. Ang tanong ko po, bukod sa bagyo, ano na po ang sitwasyon ng COVID dahil nababasa natin na medyo dumadami yata ang COVID cases sa Siyudad ng Lucena? Administrator Alcala, the floor is yours.

ADMINISTRATOR ALCALA: Maraming salamat po, Secretary Roque. Governor Suarez, Congressman Suarez and Dr. Domingo.

For Lucena po, as of this time po, I’m happy to announce na nababa na rin po ang cases sa Lucena. Nag-peak lang po tayo nang month of October at for the month of November pababa na rin po ito, nama-manage na po natin ang COVID cases dito.

And we have a system, we have an isolation facility here in Lucena, the first accredited isolation facility sa PhilHealth and which can accommodate forty-five patients. And lahat po noong mga naka-confine sa isolation facility binibigyan po natin ng medicines; hatid-sundo po iyong ating mga pasyente doon; and everyday po mino-monitor po ito ng ating mga barangay health alliance.

And tuloy-tuloy po ang ating mga programs para po maibaba iyong case ng COVID. And ang isa rin pong maganda ring ginagawa natin ay iyong coordination with Quezon Medical Society. We have a collaboration with Quezon Medical Society dahil po we could get inputs from them. And we have an additional isolation facility pa rin, DepEd allowed us to use their two schools in Lucena City, so we’re expecting more patients to be isolated because that’s the best way, best method is to isolate din. So, we need isolation facility.

And I’m happy to note that DOH came over last week, na mayroon ibababang pondo para sa karagdagang isolation building. Ito po ay structure na and so ang target date is about 2-3 months po dito.

SEC. ROQUE: Okay. Maraming salamat, Administrator. Well, mamaya po nandiyan rin po si Secretary Galvez but before I turn over the floor to Secretary Galvez, noong dumating po kami dito sa Kapitolyo ng Quezon eh nakita ko po iyong aking estudyante sa UP-College of Law na isang medical doctor na siya po ay connected sa WHO, si Dr. Albert Domingo.

Dr. Domingo, bakit po naririto ang WHO sa probinsiya ng Quezon? Ano po ang nagawa na natin at ano po iyong mandate natin at ano po ang assessment ninyo pagdating sa COVID cases dito sa Quezon?

1. DOMINGO: Salamat, Secretary Roque at magandang hapon po sa ating mga kababayan. Salamat po kay Governor Suarez at sa buong team ng Provincial Government of Quezon.

Narito po ngayon ang WHO sa Probinsiya ng Quezon para siguruhin na iyong sinasabi pong PDITR, iyong Prevent, Detect, Isolate, Treat, and Reintegrate, iyong PDITR strategy ng ating gobyerno ay nakahanda. Ibig sabihin, hindi pa ho ganoon kalala, ayaw nating lumala iyong dami ng kaso ng COVID-19 sa Quezon, so uunahan na natin. Sabi nga hindi ba sa Ingles iyong, “An ounce of prevention is better than a pound of cure.” Sa Tagalog, humanda na tayo, huwag na nating hintayin na dumami pa ang kaso ng COVID-19.

Maganda po iyong programa ng ating Presidente na iyong Mask, Hugas, Iwas, iyan po ang ating mga basic na sandata na parating magsuot ng face mask, maghugas ng kamay, at laging dumistansiya sa mga tao mapasaan man po.

Dito sa Quezon, tumutulong rin kami, iyong nabanggit po na molecular laboratory. So, unang-una po, ang testing pa rin natin ay ang RT-PCR ang the best; iyong antigen po, very limited settings lang po upon authorization of the Department of Health for its guidelines, at hindi natin ginagamit iyong antibody testing kasi iyan ay para malaman lamang iyong nakaraan nang impeksiyon.

Maganda rin po iyong nabanggit ni Administrator Alcala na iyong mga isolation facilities. So, tulad noong sa Lucena City, tinutulungan din po namin ang ibang mga munisipyo at mga LGU ng Quezon para mag-identify ng mas marami pang isolation facility kasi mas gusto po natin na ang mga taga-Quezon at ang lahat ng Pilipinong nagkakasakit hindi po sana sa bahay kung mamarapatin. Mas maganda po sa isang isolation facility na de-kalidad, siguro may internet, may masarap na pagkain at ito naman po ay nababayaran ng ating PhilHealth Community Isolation Benefit.

Marami pong mga interventions, Secretary. But as a whole, we are happy to report that Quezon is doing its best so that it will be ready. Hopefully, it will not happen na magkaroon po tayo ng surge. Pero kung magkaroon po ng surge, hinahanda po natin ang Quezon.

SEC. ROQUE: Maraming salamat, Dr. Domingo. Kasama rin po natin ang Vaccine Czar natin, wala pong iba kung hindi si Secretary Carlito Galvez. Sir, ano po ang latest sa usapin ng bakuna?

SEC. GALVEZ: Sa ngayon po [technical difficulties]

SEC. ROQUE: Sir, wala pong audio.

SEC. GALVEZ: Mayroon na?

USEC. IGNACIO: Mayroon na pong audio.

SEC. ROQUE: Yes. Go ahead po, naririnig na namin ngayon.

SEC. GALVEZ: [OFF MIC] pharmaceutical companies, embahada ng iba’t-ibang bansa at miyembro ng pribadong sektor upang tayo po ay magkaroon ng equitable access at guarantee para sa mga bakuna.

Masaya po kaming ibalita sa inyo na nagbunga po ang mga pag-uusap na ito at this coming Friday pipirma po tayo ng tripartite agreement kung saan tayo po ay makakabili ng dalawang milyong doses ng bakuna mula sa AstraZeneca ng United Kingdom. Kasama po natin ang mga pribadong sektor na nag-donate po nito.

So, nananawagan po kami sa taumbayan na ugaliin pa rin ang pagsunod sa minimum health standard kagaya ng paghuhugas ng kamay, pagsuot ng face mask kahit na nandito na po ang bakuna.

SEC. ROQUE: Sir, pupuwede bang i-replicate natin itong tripartite agreement pagdating sa ibang bakuna rin?

SEC. GALVEZ: Hindi po, iyan po ay kapag once na nagkaroon po ng aggressive negotiations din ang ibang mga companies. Ang maganda po kasi dito ang embahada ng UK at saka iyong AstraZeneca considering that maganda po ang kanilang layunin na maging equitable ang access ng vaccine at non-profit po ang kanilang negotiation.

So, kung mayroong ganoon na makikita rin po tayo na ibababa nila ang presyo para at least magkaroon ng maximum access ang mga mahihirap po natin ay gagawin po natin.

SEC. ROQUE: Okay. Thank you very much, Secretary Galvez. Please join us for our open forum, sigurado po ako maraming tanong sa inyo ang ating mga kasama sa Malacañang Press Corps.

Okay. Usec. Rocky, pagpasensyahan po natin wala po tayong Zoom questions pero lahat ng questions po will be read by USec. Rocky.

USec. Rocky, please.

USEC. IGNACIO: Yes. Good afternoon, Secretary Roque, at sa lahat po ng ating mga bisita sa Lucena City.

From Rosalie Coz of UNTV, regarding daw po sa complaint text line: May natanggap na bang mga concern or reklamo laban sa mga tiwaling opisyal? Paano ang proseso para matugunan ito’t paano mabiberipika ang reklamo? Ipapatawag po ba ang nag-text at puwede ba ang anonymous complaint at gaano katagal ang hihintayin bago maaksiyunan ang reklamong itinext?

SEC. ROQUE: Ang lahat ng mga reklamo ipararating natin sa hepe ng opisinang iyan ‘no para magkaroon kaagad nang mabilisang imbestigasyon at ang nagsusumbong naman po sa 8888 ay makakatanggap po ng… iyong parang locator number at gagamitin po nila iyon para sa kanilang follow up.

Matagal na pong gumagana ang 8888, ang bago lang po ngayon ay pupuwede nang mag-text. Dati kasi kinakailangan tumawag ‘no pero minsan talagang hindi enough ang linya, ngayon po text pupuwede na ‘no at pupuwede kayong magpakilala, pupuwede kayong maging confidential informant. Pero kung ang habol ninyo po ay ang ayuda ay siyempre po kinakailangan ibigay ang inyong mga pangalan.

USEC. IGNACIO: Opo. Question from Leila Salaverria of Inquirer: Senator Pangilinan called on the President to issue an EO for the PITC to return to the National Treasury the 33 billion pesos in funds parked in the PITC. He said the amount could be used for COVID-19 purchase. Will the President issue such a directive?

SEC. ROQUE: Alam ninyo po kasi ang problema diyan sa PITC and Senator Pangilinan being a lawyer knows this ‘no. These are not funds of PITC po, these are funds coming from different agencies na nagpapaangkat sa PITC. In other words, ang PITC po holds the funds in trust for the individual agencies. So mahirap po na outright na gamitin iyong pondo para sa ibang dahilan dahil iyon po ay held in trust ‘no. Sa batas po natin kapag ginastos nila iyang money held in trust for any other purpose, pupuwede po iyang estafa ‘no.

Pero ang report naman po ng DTI din ay bagama’t nagkaroon po sila nang maraming mga kumbaga deposito ay tuluy-tuloy naman po ang pag-angkat nila ‘no. Ang sabi po ng PITC-DTI, mayroon pong P627,319,000 million worth of projects na fully delivered and completely liquidated ‘no. Ang outstanding projects daw po na pending is only P492,594,000 – 468 of which are under active procurement at 24.5 million ay under post qualification and expected to be awarded and implemented by the end of the year.

So siguro po iyong time na nagkaroon ng COA audit, malaki pa po iyong halaga kasi hindi pa sila nag-aangkat pero bumaba na po iyong halagang iyan, naangkat na ng PITC at kung mayroon pang natitira ay iyon po ‘yung pag-uusapan pero kinakailangan ng consent noong mga ahensiya na nagpa-import po ng PITC.

SEC. ROQUE: Tawagin naman natin si Lito Giron ng PIA. Usec., dito muna tayo sa local PIA. Lito Giron para sa question sa local media.

LITO GIRON/PIA: Thank you, Secretary. Good afternoon. Good afternoon kay Governor Danny Suarez, kay Ma’am Aleta at sa lahat. Ang una pong magtatanong ay mula sa Net 25, DZEL Radyo Agila, Allan Llaneta.

ALLAN LLANETA/DZEL RADYO AGILA: Isang magandang hapon po sa inyo, Secretary. Secretary tanong lang po namin dito, may sapat na po bang pondo iyong gobyerno para doon sa pag-purchase ng COVID vaccine doon sa 60 milyong Pilipino?

SEC. ROQUE: Yes, sapat po iyong pondo natin at prinisenta po iyan ni Secretary Dominguez. Almost 73 billion po ang ating gagastusin para sa bakuna for 60 million. Manggagaling po iyan sa mga multilateral loans gaya ng ADB at World Bank, manggagaling po iyan sa mga bilateral loans at mayroon din po tayong government appropriation na gagamitin. So assured na po iyang halagang iyan at bukod pa po diyan sa assured na 73 billion eh mayroon pa po tayong 2 billion nga—2.5 ‘ata iyon na galing sa budget at mayroon pa tayong standby fund na 10 billion. Ito po’y gagamitin para sa peripherals ‘no, iyong mga needles, iyong mga logistics, puwede hong gamitin iyan.

ALLAN LLANETA/DZEL RADYO AGILA: Sir, sa tantiya ho ng gobyerno, mga ilang taon bago mabakunahan iyong 60 milyong Pilipino?

SEC. ROQUE: Oo. Tatanungin ko si Sec. Galvez. Sec. Galvez, gaano katagal daw po?

SEC. GALVEZ: Sa ngayon po pinaplano po natin na ang ating annual vaccination ay magkaroon po tayo ng ranging from 21 to 35 kasi po ang ano po natin, gusto po natin multi access ang gagawin po natin with the private sector. So kaya po natin ang most probably 25 to 30 million a year. Ang atin pong target ay magkaroon po tayo ng herd immunity na ma-vaccinate po natin ang more or less 60 to 75 people or Filipinos para magkaroon po tayo ng tinatawag na ma-contain po natin ang virus effectively in the herd immunity. So ang ano po natin, 75% ng ating population po ang atin pong babakunahan.

SEC. ROQUE: Okay, thank you.

ALLAN LLANETA/DZEL RADYO AGILA: Sir, linaw lang. Ilang taon ‘no puwedeng—

SEC. ROQUE: Sa isang taon 25 to 30 million ang mababakunahan.

ALLAN LLANETA/DZEL RADYO AGILA: Okay. Sir, thank you. Maraming salamat.

SEC. ROQUE: Okay. Usec. Rocky, please.

USEC. IGNACIO: Yes. Secretary, basahin ko na lang po iyong last question ni Leila Salaverria ng Inquirer: How does the Palace view the senators’ concerns about the big amounts that they said are lying idle in the PITC?

SEC. ROQUE: Well, nasagot ko na po iyan ‘no. Siguro po iyong idle amount nagkataon lang na talagang maraming pondo pa dahil hindi pa nila naaangkat. Pero according to PITC po, hindi na po iyan iyong amount na nakadeposito sa kanila at gaya ng sinabi ko kanina po ‘no, itong mga halagang ito, hindi basta-basta pupuwedeng makuha dahil ito po’y pondo ng iba’t ibang ahensiya held in trust by PITC.

USEC. IGNACIO: Opo. Question ni MJ Blancaflor of Daily Tribune for Secretary Galvez. Secretary Galvez, ito po tanong ni MJ: Can you please elaborate po why will it take 3 to 5 years for the Philippine government to meet its target of vaccinating 60 million Filipinos against COVID-19? Ano po iyong roadblocks kaya hindi ninyo mababakunahan ang 60 million Filipinos in a year?

SEC. GALVEZ: Marami po tayong tinatawag na challenges, one is iyong supply and demand ng world market. Dahil kasi po iyong mga vaccine magiging available lang po iyan this coming ano po… either ang best case scenario nga po ay sa May, June, July. So meaning, wala po tayong available na vaccine this coming first and second quarter. Ang roll out po natin most likely ay magkakaroon po tayo ng roll out late second quarter up to the end of the year. So iyon po ang isang balakid po.

Pangalawa po, kung titingnan po natin, ang ating pong experience sa immunization program po natin 5 million lang po tayo kada taon. So kung ngayon gagawin natin simultaneous po ang gagawin natin at massive ang vaccination, ang makakaya lang po ng ating mga services kasi nakita po natin ang isang pinakaimportante na dapat nating i-consider, tatlong cold chain ang management na gagawin po natin: iyong 2 to 8, -20 at saka iyong [unclear].

Kung atin pong gagamitin iyong MRMA, tinatawag na iyong—katulad ng Pfizer saka Moderna, kailangan po natin ng cold chain iyon at mayroon po tayong limitations sa mga ganoon.

USEC. IGNACIO: Opo. Thank you, Secretary Galvez. For Secretary Roque, question po ni MJ Blancaflor: May we confirm if President Duterte has agreed to extend the Bangsamoro Transition Authority until 2025?

SEC. ROQUE: Well, ang payo po ni Presidente kinakailangang batas iyan dahil iyong batas po ng eleksiyon para sa BARMM ay nakapaloob po sa batas ‘no. So ang sabi niya tutulong siya para maamyendahan ang batas na iyan pero ang kinakailangan talaga makipag-ugnayan ang mga taga-BARMM sa ating mga kongresista at mga senador.

USEC. IGNACIO: Thank you, Secretary.

SEC. ROQUE: Punta naman tayo kay Lito again. Lito Giron of PIA.

LITO GIRON/PIA: Okay. Thank you, Mr. Secretary. Ang next pong magtatanong ay mula sa Radyo Pilipinas Lucena, Ms. Mayette Balquiedra.

MAYETTE BALQUIEDRA/RADYO PILIPINAS LUCENA: Magandang hapon po, Secretary. May we have updates on the executive order creating the Build Back Better Task Force and ano po bang magiging trabaho ng task force and paano ito gagana especially in the local setting?

SEC. ROQUE: Released na po iyang executive order na iyan, at ito nga po ay pamumunuan ng DENR Secretary; ang co-chair po ay ang DPWH. Ang layunin po ng EO na iyan ay mapabilis po hindi lang iyong pagbigay ng tulong sa mga nasasalanta ng kalamidad, mas importante, para mas mapabilis po ang pagbangon ng mga lugar na nasalanta ng mga kalamidad.

Q: Kapag po ba na-create na iyong Department of Disaster Resilience, mawawala na rin iyong task force?

SEC. ROQUE: Opo. Ito namang solusyon ng task force ay sa panandalian, habang wala pa pong Department of Disaster Resilience. Kapag binuo na po iyong departamento na iyan, hindi na po kinakailangan magkaroon ng task force.

USEC. IGNACIO: Secretary, tanong mula kay Maricel Halili ng TV5: Dr. Leachon said, to achieve a herd immunity, the strategy must be to vaccinate 60 to 70% of the population right away; hindi raw po advisable ang by batch. Is this doable? What’s the plan of the government?

SEC. ROQUE: Hindi ko po alam kung ano ang basehan ni Dr. Leachon kasi ang alam ko po, kakasabi lang ni Secretary Galvez, 30 to 50 million ang ating goal na mabakunahan – ito po iyong libre. Pero siyempre inaasahan din natin dahil marami namang mga private pharmaceuticals diyan ay magkakaroon din ng pribadong immunization na hindi naman natin tututulan basta ma-approve po ng FDA. Pero doon po sa sinabi ni Secretary Galvez hanggang 50 million po mababakunahan, sapat po iyan para sa herd immunity dahil iyan po ay sa first year lang; hindi po natin sinasama iyong datos na posibleng magpabakuna on their own.

USEC. IGNACIO: Question mula kay Ivan Mayrina ng GMA 7 about 8888: Paano daw po ang magiging proseso, pagka-text, paano ang vetting ng info at sinong ahensiya ang magha-handle ng mga sumbong? Kapag may sumbong, paano makukuha ang reward?

SEC. ROQUE: Well, diretso po iyan sa departamentong involved. Dahil ito po ay pinapatakbo ng Office of the President, diretso po sa head of office na ipo-forward ang mga sumbong na iyan. At kung mayroon naman talagang basehan at napatunayan nga na dahil sa tip ay nakahuli tayo ng kurakot, iyan po ang importante, kinakailangan magpadala kayo ng inyong pangalan – hindi naman po iri-release iyan ng 8888 – just in case gusto ninyong makolekta ang reward. Eh kung wala po kasing trace kung sino kayo, hindi ninyo makukolekta iyong reward.

USEC. IGNACIO: Kapag may sumbong daw po, what would be considered a reasonable time within which action can be taken hanggang po sa mag-file ng charges?

SEC. ROQUE: Well, alam po ninyo, mayroon tayong Salonga Law. Each text massage is considered communication, and under the law, parang within 30 days dapat may response.

MODERATOR: Ang susunod pong magtatanong ay mula sa DZRH 105.3 Damdaming Quezon, Mr. Benjie Antoquia.

Q: Nabanggit po ninyo kanina, limang bagyo ang dumaan sa ating bansa particular dito sa Lalawigan ng Quezon. Sa ngayon para sa rehabilitation po, Secretary, ano po ang agarang tulong ng Malacañang para sa mga taga-Quezon particular sa Reina Area at Bondoc Peninsula na sila ay tinamaan noong Bagyong Ulysses.

SEC. ROQUE: Well, dalawang beses na po tayong nag-release ng 1.5 billion augmentation funds na para sa mga local na pamahalaan na nasalanta ng sunud-sunod na bagyo. Matapos po itong press briefing na ito, tatawag po kami ni Governor at Congresswoman Suarez kay DBM Secretary para tanungin kung paparating na ba iyong augmentation fund na nakalaan para sa Quezon.

Kung maalala po ninyo, iyong pangalawang 1.5 billion ay napirmahan lang ni Presidente noong araw ng Lunes, noong latest ‘Talk to the People’ ng ating Presidente. So, bukod pa po diyan ay nandiyan na po iyong mga tulong ng iba’t ibang ahensiya na nanggaling sa kanilang quick response funds; at dahil agricultural province po ang Quezon ay tatawagan rin po namin over lunch si Secretary Dar kung ano pa iyong mga puwede nating maasahang tulong. Pero usually po iyan ay binhi at saka iyong outright cash doon sa mga magsasaka na nawalan po ng kanilang mga pananim.

Q: Gov., ano naman ang preparasyon sa Lalawigan ng Quezon para sa ating mga kababayan na nasalanta ng bagyo lalo na sa Reina Area, Bondoc Peninsula at sa bahagi ng 4th district, Governor Danilo Suarez?

GOV. SUAREZ: Hindi na muna natin hinintay iyong national government ano dahil we know that it will take a while. So tayo naman dito, Benjie, ‘ika nga, sanay na sanay na tayo sa bagyo, de kahon na iyong ating movement. We prepared food pack which is materially important sa bawat pamilya, dapat may makain sila. We are prepared with the medical team, rescue. Nandiyan iyong ating mga barangay na inabot ng laki ng tubig na nasa bubong, niri-rescue natin iyon. Mula sa national road, hindi nakikita iyon, pero marami tayo niyan sa mga barangay. So, tuluy-tuloy naman iyon.

Ang isa lang na palagay ko na puwedeng nating hingan ng tulong kay Secretary Roque ay i-highlight lang sa ating DBM iyong necessity at kahalagahan na dapat mabilis ang response lalo na sa local government sapagka’t nakikita natin iyong ginagawa ng local government. At right now, materially, what’s important ay iyong tulong na pinansiyal, and Secretary Roque assured us na mayroong augmentation na darating na pantulong sa bawat munisipyo natin. That we need badly.

SEC. ROQUE: Siguro subukan na nating tawagan si Secretary Wendel, para right now eh magkaroon na tayo ng aksiyon kung kakayanin. Maski telephone lang, ima-mic ko na lang ang sagot niya. Okay, balik tayo kay Usec. Rocky.

USEC. IGNACIO: Secretary, question from Vigil Lopez: A Bloomberg study show that Philippines ranked 46th out of 52 countries when it came to handling the COVID-19 crisis with the least amount of economic and social disruption. The Philippines also fared the worst among Southeast Asian nation on the list behind the Vietnam, Singapore, Thailand, Indonesia and Malaysia. What does the Palace think about this assessment?

SEC. ROQUE: Hindi ko pa po nakikita iyang pag-aaral na iyan. Hayaan po ninyo titingnan ko iyong pag-aaral na iyan. Pero tingin ko, parang hindi po accurate iyan sa actual na nangyari. Nakikita naman po ninyo, bagama’t number 22 na tayo sa buong mundo ay hindi naman po tayo nasa absolute top in terms of numbers. At bukod pa po diyan ay maliit po ang ating mortality rate at maliit din po iyong mga nagkakasakit ng malala at ng kritikal. So, siguro po hayaan ninyong pag-aralan ko iyong report na iyan nang tayo ay makasagot. Pero pinaninindigan po natin that we have managed COVID-19 very well in this country.

GOV. SUAREZ: If you will look at the case of America, United States, it’s quite advance sila. If you look at the number of the population infection at saka iyong deaths is about 1.6% — it’s not really high. Tayo ay .2. As a matter of fact .19 in terms of population. We were handling this problem pretty well.

SEC. ROQUE: Ewan ko if Dr. Domingo would like to add.

1. DOMINGO: Sec., and Gov., actually the way we see it, it’s not supposed to be a race among countries. This is more of like a marathon kung saan iyong laban natin is laban sa ating sariling performance. Kung tayo po ay tumatakbo sa isang mahaba na takbuhan ng marathon, hindi mo pinapansin kung nauuna ka o nahuhuli ka doon sa katabi mong tumatakbo. Ang pinapansin po natin is, nadaig ba natin iyong dating oras natin, mas mabilis ba iyong takbo natin, nagagawa ba natin iyong pinakamahusay sa ating paraan. And I think in that sense, we should also think of the whole globe as one with this problem; hindi po tayo nakikipaglaban sa ibang bansa. Tulung-tulong po tayo, sabi nga ng ating Director General ng WHO, it’s about helping each other – solidarity, being together.

SEC. ROQUE: Thank you, Dr. Domingo of the WHO.

GOVERNOR SUAREZ: Harry, baka makalimutan ko at magtampo si Secretary Dar. Two days ago nandito siya at nagbigay ng 5,000 pesos doon sa direct… lalo na iyong mga nagtatanim sa atin ng palay. Humingi ako ng additional and he assured me na iyon namang mga tinamaan ng mga magsasaka na nagtatanim ng ibang vegetable at saka mais sapagka’t mayroon kami dito sa Bondoc Peninsula, we’re practically the corn center kami ng yellow corn. I was assured by Secretary Dar that additional assistance will be forthcoming. Kaya I’d like to thank Secretary Dar. Kahapon lang, nagbigay din kami ng cash assistance sa 3rd and 4th Districts; ang hinawakan ni Secretary 1st and 4th.

But ang suggestion ng Regional Director Mesa ay magbabayan-bayan kami, sa halip na gagawin namin ipatatawag dito, he suggested that we go at the rate of three towns a day. So pupunta kami and we can finish that in four days sa labindalawang bayan ng 3rd District.

SEC. ROQUE: Thank you very much, Governor. And thank you very much, Secretary William Dar of Department of Agriculture. Usec. Rocky, please.

USEC. IGNACIO: Sir, sasagot po muna si Secretary Galvez.

SEC. ROQUE: Wait, may idadagdag si Secretary Galvez.

SEC. GALVEZ: Spox, puwede ko rin sagutin iyan dahil kasi alam naman natin na napag-aralan din natin iyong nangyari sa Vietnam at saka sa Indonesia. Masaya nga iyong Vietnam dahil kasi hindi gaanong… iyong strain na pumasok sa kanila ay hindi katulad ng napakataas ng ating tinatawag na mutation. Nakita po natin dito, dapat tingnan po iyong kung ano ang sitwasyon sa isang lugar kasi hindi natin po maiku-compare dahil kasi iyong spatial at saka iyong tinatawag nating demographic conditions ng isang country ay magkakaiba.

Tama po ang sabi po ng ating member ng WHO dahil kasi very fair po ang sinabi niya at talagang it’s a marathon, hindi pa tapos ang laban dahil kasi talagang sa ngayon ay patuloy pa rin ang paglalaban ng buong mundo sa COVID-19 hanggang hindi pa nandiyan ang vaccine.

At nakikita po natin iyong atin pong limitations, dahil kasi po noong 1991 po, nagkaroon po tayo ng tinatawag na devolution of health services. Ibinigay po natin ang tinatawag natin na responsibilidad sa ating mga primary at saka secondary health care doon po sa LGU. Nakita po natin, kung titingnan po natin ang ating health care system ay nagkaroon po ng tinatawag na fragmentation. Kahit na sinong bansa ang mayroon ganitong fragmented health care system ay hindi po talaga kaya na magkaroon po ng tinatawag na concerted actions against COVID-19.

Pero dahil po sa magandang leadership ng ating mahal na Pangulo at sa pamumuno po ng IATF ay nakaya po natin na kahit napaka-virulent ng virus na pumasok po sa atin ay na-manage po natin. At ngayon po nakita po natin na kahit po ang western countries, ang Europe, nagkaroon na po na third wave at saka iyong US, nakita po natin na nama-manage po natin ng mabuti.

SEC. ROQUE: Okay. Maraming salamat Secretary Galvez for that clarification. Sino na ang susunod na—Usec. Rocky, mayroon ka bang katanungan?

USEC. IGNACIO: Yes, Secretary. Iyong last question po ni Virgil, although nakita ko na po si DBM Secretary Avisado, ang tanong po ni Virgil: When do we expect the President to announce the quarantine classifications for December?

SEC. ROQUE: Well, pag-uusapan po ngayon ang datos sa IATF this week. At bagama’t holiday po sa a-trente, I have had to personally change my schedule because I was told na magkakaroon ng Talk to the People po ang Presidente sa a-trenta ng Nobyembre which is a holiday. So doon po ia-announce ni Pangulo ang change in classifications kung mayroon po.

Nandito na si Secretary Avisado. Thank you for joining us on a very short notice, Secretary Avisado. Nandito po tayo ngayon sa Quezon kasama si Governor Suarez, at ang tanong lang po nila ay doon po sa napirmahan ng ating Presidente na dalawang tranches of 1.5 billion na augmentation funds, ano daw po iyong status para sa Quezon dahil lima daw pong bagyo ang tumama sa Quezon?

SEC. AVISADO: Sa inyong lahat diyan sa Quezon, kay Governor Suarez at sa lahat ng mga pinuno at mga punong-bayan at mga kababayan natin diyan.

Iyon po sa Typhoon Quinta at Rolly ay na-release na po namin sa Bureau of Treasury ang kabuuang financial assistance ng Lalawigan ng Quezon at lahat ng mga munisipiyong naapektuhan noong Typhoon Quinta at Rolly. Sa ngayon po binubuo na lamang namin iyong para naman doon sa naapektuhan ng Typhoon Ulysses.

Subalit para po sa unang bugso ng financial assistance na ini-release namin, sa kabuuan ay mahigit kumulang 49.680 million ang napunta sa Lalawigan ng Quezon at sa mga bayan po na nandiyan sa Quezon, tatlumpu’t pito at ang Lungsod ng Lucena at Tayabas.

Sa kabuuan po, ang tulong ng financial assistance na ibinibigay ng ating national government bilang augmentation doon sa calamity funds nila ay umabot ng higit-kumulang 225,742,463 pesos, at ito po ay galing sa NDRRM funds natin – iyong National Disaster Risk Reduction and Management Fund. At doon nga po sa Ulysses na kung saan, kung hindi ako nagkakamali, tinamaan din ang Quezon among other areas na dinaanan nitong Bagyong Ulysses ay binubuo na po namin dahil po naaprubahan na rin ng Pangulong Duterte ang another 1.5 billion para po doon sa mga nasalanta ng Typhoon Ulysses.

At kung hindi po ngayon, baka bukas po ay ma-release na namin iyong NCA, iyong SARO at saka NCA sa Bureau of Treasury para po malipat na rin kaagad sa mga MDS accounts ng lahat ng mga LGUs na nasama po doon sa listahan na galing po sa Office of Civil Defense at ng Department of Social Welfare and Development. Dito po ang pinagbabasehan namin ng kung sino po ang pagkakalooban ng additional financial assistance to support the depleted calamity funds of the affected local government units po.

SEC. ROQUE: Naku, maraming, maraming salamat, Secretary Avisado. That is very good news po for the Province of Quezon. Governor, would you like to say something?

GOVERNOR SUAREZ: Maraming salamat, Secretary Wendel Avisado. It’s very enlightening and nakakataas ng morale sa aming lalawigan na sinabi mo na it’s forthcoming and it’s just a question maybe of few days nandito na ang tulong ng national government. Maraming salamat, Secretary. Maraming salamat.

SEC. ROQUE: Maraming salamat uli, Secretary Avisado. Puntahan natin si Lito Giron uli ng PIA.

MODERATOR: Thank you, Secretary. Ang next na magtatanong ay mula sa Philippine Daily Inquirer, Channel 8, Sonny Mallari.

SONNY MALLARI/PDI: Good afternoon, Sec.

SEC. ROQUE: Good afternoon.

SONNY MALLARI/PDI: Nasalanta ang Lalawigan ng Quezon dito sa magkakasunod na bagyo. Bago pa dumating ang bagyo, dapa rin ang mga mamamayan ng Quezon partikular ang mga magsasaka dahil sa COVID-19. Ang Quezon ang may pinakamalaking kontribusyon sa coconut levy fund. Wala ho bang plano si Presidente na gamitin na ito?

SEC. ROQUE: Ang alam ko po, talagang prayoridad po na siguraduhin na makikinabang na iyong mga nagsasaka ng buko ‘no dito sa pondo ng coconut levy. So ipa-follow up po natin iyan sa Philippine Coconut Authority kung ano na iyong estado ng pagbibigay-pabuya sa mga maliliit na mga magsasaka ng coconut lalung-lalo na dito sa Quezon.

SONNY MALLARI/PDI: Kasi last time ho ay ne-veto ni Pangulong Duterte itong coconut levy trust fund bill. Ngayon po sa Kongreso, sa Senado, pareho ng aprobado sa final readings. Hindi ho ba pagkadating sa Malacañang ay muli na namang maulit iyong pag-veto ni Pangulo?

SEC. ROQUE: Anyway, sa susunod na press briefing po bibigyan na natin kayo ng status. Makikipag-ugnayan po kami ngayon sa Philippine Coconut Authority.

SONNY MALLARI/PDI: Maraming salamat po.

DBM SEC. AVISADO: Secretary, puwede bang sumingit ulit?

SEC. ROQUE: Yes sir, yes sir.

DBM SEC. AVISADO: Mayroon lang akong idadagdag.

SEC. ROQUE: Yes sir, Secretary Avisado.

USEC. IGNACIO: Si Secretary Avisado po may statement.

SEC. ROQUE: Secretary Avisado first. Okay.

DBM SEC. AVISADO: Yes. Secretary Harry, dahil nandiyan kayo sa Quezon, gusto ko na rin banggitin dahil nabuo na po namin ang magiging additional financial assistance ng Lalawigan ng Quezon dahil sa Bagyong Ulysses.

Sa probinsiya po, makakatanggap kayo ng additional na 22, 221, 000 at lahat po ng 39 na bayan ng Quezon, mayroon din po silang matatanggap na mga ayuda, additional financial assistance para sa kanilang calamity fund at ganoon din ang Lungsod ng Lucena at Tayabas.

So, sa kabuuan po, maliban doon sa kaninang nabanggit ko na 225 million para sa Bagyong Quinta at Rolly ay tatanggap pa po ang buong lalawigan ng Quezon ng 74, 955, 486 at ito po, dahil na rin po sa suhestiyon ni Senator Bong Go at ito naman ay iprinisinta ko doon sa meeting namin sa Davao noong Lunes, nandiyan si Secretary Harry, at inaprubahan po kagyat ni Pangulong Duterte ang rekomendasyong ito kaya po nabuo na rin po natin kaagad at kung hindi ngayon ay bukas po mailalabas na po natin iyong pondo para dito po sa Typhoon Ulysses po.

Maraming salamat po.

SEC. ROQUE: Maraming salamat, Secretary Avisado. So, in excess of 300 million po ang matatanggap ng Probinsiya ng Quezon in terms of augmentation funds from the national government.

Okay. Pumunta po tayo kay Usec. Rocky, please.

USEC. IGNACIO: Yes, Secretary. Iyong tanong ni Joyce Balancio, iyong unang tanong niya nasagot ninyo na po about PITC. Ito po iyong second question niya: May mga lumalabas na hotspot because of increase of COVID-19 cases in some areas. First, is IATF considering putting more areas under GCQ or even a stricter quarantine katulad po ng ginawa sa Davao City and perhaps stop some economic activities like opening of tourism? And second, can we say that the IATF made the right choice to allow more economic activities and even opening of tourism sector now that we are seeing increase in COVID cases?

SEC. ROQUE: Si Secretary Galvez, as NTF implementer?

SEC. GALVEZ: Ngayon po nakita po natin iyong mga cases lang na nag-i-increase ay dito lang po sa Mindanao. I believe, dito kung saan binuksan natin ang tourism, dito sa Bohol na nagkaroon tayo ng tourism bubble at saka dito sa Palawan ay wala naman po tayong nakikita na increase.

I believe, tiningnan po namin iyong report at sa amin pong pagkakaalam ang medyo nag-i-increase lang po ngayon ay itong Davao pero ngayon po nako-contain po natin dahil nandoon po ang ating CODE Team.

So, iyong report po ng pagtaas ng COVID cases nakita rin po natin iyong Baguio City medyo umangat po sila pero ang analysis po namin doon ay dahil po iyon sa adjacent areas. Nag-usap-usap kami ni Mayor Magalong, ang pag-increase po ay dahilan po nang hindi po na-control iyong mga adjacent areas, dito sa Itogon at saka sa area ng Benguet.

Kaya po ang ginagawa din po namin doon sa Davao City, inaayos po namin iyong buong Region kasama po iyong mga adjacent cities para po iyong ating mga economic areas ay hindi po maapektuhan.

So, iyon po. Tinitingnan po natin, nako-control naman po iyong ating mga pag-spike at generally, iyong ating increase ng ating mga cases ay nama-manage naman po at generally iyong ating mga active cases ngayon po ay pababa po.

USEC. IGNACIO: Ang susunod pong tanong ni Joyce Balancio: The Commission on Human Rights is reminding President Duterte to stop making sexists and misogynistic jokes. The CHR also condemn normalization of sex jokes and sexual objectification of women as evident po sa jokes ni Pangulong Duterte recently. Ano daw po ang reaction dito, sir?

SEC. ROQUE: Alam ninyo, let’s not give too much meaning to the jokes of the President. Ganoon lang talaga si Presidente at hindi na siya pupuwedeng magbago because he’s already in his seventies. Pero wala pong any malice ang mga joke niya and he stands by his track record lalung-lalo na nang siya po ay mayor ng Davao City for almost thirty years.

Makikita po natin na Davao really stands out as a model city pagdating po doon sa upholding and asserting women’s right, reproductive rights and providing them security against domestic violence. Malinaw na malinaw po ang record ni Presidente, so ang pakiusap ko po, huwag tayong parang Amerikano. Iyong mga Amerikano kasi lahat binibigyan ng napakalalim na kahulugan, pero dito po naman sa Pilipinas let’s take a joke for what it is – a joke.

USEC. IGNACIO: Thank you, Secretary.

SEC. ROQUE: Yes. Si Governor Suarez?

GOV. SUAREZ: Sa opportunity na ito, gusto ko lang pasalamatan iyong mga donors: DSWD, San Miguel, Ayala Foundation, Manila Water. Si Senator Bong Go nagpadala ng 400 food packs, bisikleta, 200 na bisikleta ipinadala rito, gadget, walong libong cash assistance. At ang TUPAD naman, nagpadala sa amin ng 20 million, Harry, para sa limang libong indibidwal na nabigyan namin ng tulong. Si Senator Kiko Pangilinan; Mayor Sara Duterte, nagpunta siya dito personally nag-iwan ng tulong sa atin; si Senator Imee Marcos; si Secretary Avisado; si Lydia Reyes, iyong kapatid ko nag-donate din ng mga pagkain at bisikleta. Ang daming bisikletang dumating dito. Ong Family; National Grid; si Mr. Johnny [unclear] na nagpadala ng 25 million worth of GI roofing and fiberglass roofing para doon sa mga nawalan namin na mga bubong at sinabi niya kung kulang pa magpapadala pa siya; Quezon Power Limited; Pagbilao Energy ng Aboitiz; Meralco; PowerGen; Kiwanis International Luzon District; Zuellig Pharma; Secretary Panelo; Coca-Cola Corporation; Save More; Rise Against Danger ng Ayala Foundation; Senator Nancy Binay at Senator Sherwin Gatchalian; at saka si Senator Harry Roque – excuse me, Secretary pa pala, sa 2022 pa.

SEC. ROQUE: Yes, thank you very much, Governor. Next question si Usec. Rocky, please.

USEC. IGNACIO: Yes, Secretary. Question from Joseph Morong. Ito po iyong tanong niya: How can the government avoid using the vaccine as a campaign incentive especially to the incumbents? Pera ba ng gobyerno ito o pera ng tao?

SEC. ROQUE: Ano iyon? How can the government use the vaccine?

USEC. IGNACIO: How can the government avoid using the vaccine—

SEC. ROQUE: Hay naku! Paano naman magiging pulitika ito eh kailangan talaga natin ng bakuna ano, so wala pong pulitika diyan. Kung may pulitika po diyan, gagawin ni Presidente ang ginawa ng naunang presidente at administrasyon, ang mga kalaban ay hindi bibigyan pero malinaw po ang Presidente, lahat ng mga mahihirap ay bibigyan ng prayoridad, kapulisan, kasundaluhan, frontliners at mga vulnerable. Kung gagawin pong pulitika ito eh maaalala ninyo iyong ginagawa ng huling administrasyon, pero hindi po ganiyan ang Presidente. Kinakailangan po ng bakuna para matapos ang pandemya at ibibigay po iyan sa lahat.

USEC. IGNACIO: Ang second question po ni Joseph Morong: The emergency use authorization it seem is not in the FDA law. Can an EO be enough or do you need to amend the FDA charter? If FDA has EUA, can Filipino use vaccines with EUA like Sinovac and maybe Pfizer and AstraZeneca by December?

SEC. ROQUE: Hindi na po kinakailangan ng batas iyan, EO lang po ang kinakailangan because we are already implementing the law vesting the FDA with the jurisdiction to regulate the sale of vaccines and medicines ‘no.

Ang gagawin lang po ng EO, paiiklian po iyong kinakailangan na mga studies na gagawin kapag mayroon na pong naaprubahang bakuna sa isang foreign jurisdiction. So from six months magiging 21 days po iyong pag-aaral ng FDA.

USEC. IGNACIO: Iyong pangatlong tanong po ni Joseph Morong: December is near, how are our statistics and what effect will this have on our next community quarantine?

SEC. ROQUE: Well, gaya ng sinabi ko po ‘no, expect the President to announce it on the 30th of November. Pero kung makita ninyo po iyong pinakita naming graph kanina, pababa naman po iyong pagdami ng kaso ng COVID ‘no. So we hope that this will continue.

Bagama’t Pasko po at maraming pagtitipon, the President is appealing – ipagpatuloy pa rin po natin ang mask, hugas at iwas dahil nais po ng Presidente lahat tayo umabot po sa bakuna. So malapit na po iyan, konting tiyaga na lang po, abutan po natin ang bakuna.

USEC. IGNACIO: Thank you, Secretary.

SEC. ROQUE: Okay. Lito Giron again of PIA.

LITO GIRON/PIA: Okay. Thank you again Mr. Secretary, sir. Ang next pong magtatanong ay mula sa 98.31 FM [unclear] Belen, please.

Q: Magandang tanghali po, Secretary Harry Roque, ganoon din po sa lahat ng nasa unahan. Nakahanda na po ba iyong national government sa vaccine facility po ng COVID vaccine? Ganoon din po, paano ninyo inihahanda iyong mga local government para po sa mga pasilidad nila?

SEC. ROQUE: Okay. Si Vaccine—hello, Secretary Galvez?

SEC. GALVEZ: Mayroon po tayong ginagawa po ngayon na tinatawag nating [voice overlap] service support summit. Dito po titingnan po natin, magkakaroon po tayo ng assessment at i-strengthen po natin iyong tinatawag na supply chain at the same time ia-assess din natin iyong current at saka inventory ng different supply chain facility ng DOH at saka iyong ating mga private sector.

So iyon po pini-prepare po natin iyan, kasama po sa timeline iyan dahil kasi pagka nakuha na po natin iyang vaccine, for example nagkaroon na po tayo ng kontrata this coming December, we will jointly plan this with the vaccine manufacturer kung kailan idi-deliver at saan po ilalagay iyong mga storage at saka iyong mga distribution ng mga vaccine. So iyon po, kasama po iyon sa plano natin at iha-hire natin ang McKinsey Company at saka po iyong tinatawag na Boston Consultancy Group na magbibigay sa atin ng free pro bono na expertise at saka iyong mga private consortium na magpaplano para atin para makita po talaga iyong tinatawag nating systematic with IT at saka GPS-generated na technology.

SEC. ROQUE: Okay. Pina-flash po natin sa screen muli itong graph na nagpapakita iyong pagbaba ng mga confirmed COVID-19 cases by adjusted date of onset. So kung kailan po sila nagkaroon ng mga sintomas ‘no. Sana po magpatuloy pa nga ang pagbaba at kaya naman po natin gawin iyan, puwede naman tayong magdiwang pero patuloy po ang mask, hugas at iwas. Lito Giron…

LITO GIRON/PIA: Okay. Thank you po again, Mr. Secretary. Ang huli pong magtatanong mula sa hanay ng mga local media dito sa Quezon, Lucena ay mula sa DZEL, Ms. Mariam Miranya. Please.

Q: Good afternoon po. Itatanong ko lang po, sa dami po ng—medyo mahaba na po iyong laban natin sa COVID-19, idagdag pa iyong mga bagyong dumaan sa ating bansa at medyo dito po natin nakita na talagang gamit na gamit po ang pondo ng ating pamahalaan. Naka-ready po ba o kumpiyansa po ba ang ating gobyerno na masusuportahan pa po natin ang pangangailangan ng bansa sa susunod na mga taon hanggang sa matapos po ang pandemya?

SEC. ROQUE: Ako po walang kaduda-duda, kaya po natin ito hanggang matapos po ang pandemya. Pagdating doon po sa paggagastos, very consistent po si Secretary Dominguez, ayaw niyang gastusin ang lahat ng pondo natin dahil hindi nga natin alam kung gaano katagal itong pandemyang ito. So ang kaniyang polisiya bagama’t napakaganda ng ating credit rating, hindi talaga kung todong pag-utang at hindi talaga kung todo ang paggastos dahil hindi nga natin alam kung kailan ito aabot ‘no. Baka mamaya nautang na natin ang lahat ng pupuwedeng utangin at nagastos na eh hindi pa rin matapos, eh mawalan na tayo ‘no.

So we’re being very conservative and prudent, hindi po tayo nag-a-underspend, ginagastos po natin ang kinakailangang gastusin pero at the same time anticipating na mas marami po tayong dapat gastusin lalung-lalo na pagdating doon sa bakuna. So I think iyong prudent fiscal policy ng ating DOF is one reason why we will survive this pandemic and this series of natural calamities ‘no.

At the same time nakikita ninyo naman po na lahat ng hakbang ay ginagawa natin para magkaroon tayo ng supply ng bakuna na mababayaran natin dahil tanggapin natin, ang solusyon talaga sa pandemya ay iyong bakuna. Pagdating naman po sa mga natural calamities, eh sanay na po tayo diyan sa mga calamities na iyan. Iyong mga dumating na mga kalamidad, naka-preposition na po ang ating food packs, naka-preposition na po ang equipment ng ating DPWH anticipating iyong mga masisirang infrastructure at naka-preposition na rin po iyong ating mga military assets na ginagamit whether be it air or sea assets ‘no.

So marami na po tayong mga leksiyon na natutunan sa mga dami ng kalamidad natin at ginagamit na po natin ito para maibsan po iyong paghihirap ng ating mga kababayan sa panahon ng kalamidad.

Q: Last question po. Nagkaroon na po ba nang pormal na pag-aaral ang Department of Health doon po sa—may kaugnayan po ito doon sa aming local products, ang virgin coconut oil na ito daw po ay puwedeng makagamot sa COVID-19?

SEC. ROQUE: Ongoing po ang clinical studies ng DOST, and ang preliminary data po shows very encouraging results ‘no lalung-lalo na parang may preventive at parang nakakatulong po iyan sa early symptoms ng COVID. Pero ongoing pa po ang clinical study at kapag natapos po ang clinical study, naku, dahil number one ang coconut dito sa Quezon, biglang yaman talaga ang Quezon dahil ang buong mundo ngayon ay bibili ng virgin coconut oil ng mga taga-Quezon.

Q: Thank you, Secretary.

GOVERNOR SUAREZ: May idadagdag lang ako sa iyo ‘no. Si Congresswoman Aleta, one teaspoon a day ng virgin coconut oil saka iyong Joanna, iyong mga pamilya ko, umiinom sila ng virgin coco—one teaspoon a day, ako naman buko water.

SEC. ROQUE: Well, since nagsasabi na tayo na umiinom – umiinom din po ako pero dalawang tablespoon ng coconut oil sa umaga, dalawa po ang iniinom kong tablespoon.

GOVERNOR SUAREZ: May nakalimutan lang ako, Harry. I’d like to add on si Senator Cynthia Villar nga pala nagpadala din ng tulong sa amin.

SEC. ROQUE: Okay. Next question, Usec. Rocky.

USEC. IGNACIO: Question from Trish Terada po ng CNN Philippines. Ito po ang tanong niya, for Secretary Galvez: Some countries po are experiencing the second wave and our own health department is warning of an uptick after the holidays. Aside from you, you know verbal warnings and campaigns, how do you see the holiday season this year especially doon sa mga malls, sales, etc.? Will there be a stricter enforcement of rules that will be in place especially for holidays lang po and iyong ‘No Christmas Party’ policy? Paano po natin masisigurong magiging successful ito?

SEC. GALVEZ: Iyon po ang ginagawa po natin, nakausap na po natin, nag-text na po ako sa ating Chief PNP and also with our AFP na magkaroon po talaga nang stricter enforcement ng minimum health standard. At the same time kaugnayan po natin ang mga LGU, ang ating MMDA GM, ang General Manager si Jojo Garcia na iyon po ang inaano po natin na talagang panatiliin po natin talaga na talagang maingat ang ating mga kababayan. And then also, we are also communicating with the DTI na magkaroon po nang regular inspection para at least iyong minimum health standards sa mga dine-in at saka sa mga restaurants ay patuloy pong mapatupad lalo na po ngayon na talagang may mga sales at saka mga tinatawag na boxer’s day ay magkakaroon po ng talagang pagdagsa ng mga tao dito sa mga malls.

So iyon po, pinapaalalahanan po namin ang mga mall owners na magkaroon po talaga ng stricter implementation through their tinatawag nating mga marshals. Iyon po ang ano po namin na ini-expect po talaga namin na it’s very eminent na tataas po ang mga kaso at mayroon din po kaming pinu-forward na mga galing po sa Cebu doctors na nagbigay po ng paalala on how we will have a very cautious celebration of Christmas.

USEC. IGNACIO: Ang second question po niya, what’s the likelihood daw po of a shift towards MGCQ amid the holiday season? Ang tanong naman po ni Joseph kung magiging delikado pong mag-shift na tayo sa MGCQ?

SEC. GALVEZ: Ang nakita po natin, even iyong Davao City, nagpaalala po si Mayor Sara na Davao City magiging GCQ this holiday season. At the same time, nag-usap-usap po kami ng mga mayor, talagang very cautious po sila na magkaroon po ng MGCQ dito sa Manila. So ang recommendation po nila ay just in case magkaroon man ng easing of restriction ay maybe next year after the holidays. So, iyon po ang pinapaalala po namin na even though iyong iba naka-MGCQ, we are calling the attention of the LGUs through our Secretary Año na sana medyo higpitan natin kaunti iyong ating mga restrictions sa mga unnecessary, non-essential movements. But it doesn’t mean na we will also support iyong tinatawag na consumers’ confidence by having iyong minimum health standards na talagang sinusunod po natin.

USEC. IGNACIO: Iyong third na question po ni Triciah, nasagot na ni Secretary Roque; iyong tanong naman ni Maricel Halili nasagot na rin ni Secretary Galvez. Tanong naman po ni Joyce Balancio: Any message po daw, Secretary Roque, to those who passed the physician licensure exam? Vice President Robredo’s daughter Tricia is among those who passed, any message to her or to the Robredo family as well?

SEC. ROQUE: Congratulations po sa lahat ng bagong doctor! Congratulations po sa anak ni VP Robredo! Sana ang mga anak ko rin ay mag-graduate din at maging doctor din ‘no. Sa panahon ng pandemya, talagang kayo po ang mga bagong bayani at inaasahan po natin na dadagsa po ang magbibigay ng tulong medical sa ating bayan habang wala pa pong solusyon sa pandemya. Congratulations to the new doctors and congratulations to their proud parents!

USEC. IGNACIO: Tanong naman ni Jam Punzalan ng ABS-CBN: China’s moon rocket flew over Luzon earlier this week. An astrophysicist said it’s a potential national security and space security issue if we regularly have rocket components flying over and possibly crashing into Philippine territory. How are we addressing this?

SEC. ROQUE: Ipapa-verify muna natin po iyan dahil wala po akong impormasyon na mayroong ganiyang nangyari ‘no.

USEC. IGNACIO: Iyong second question ni Jam Punzalan, nabanggit na po niya about Bangsamoro Transition Authority. Question ni Melo Acuña: The United States of America handed over military hardware amounting to nearly 32 million dollars during the past four days. The US also welcomes the suspension of the abrogation of the Visiting Forces Agreement for another six months. Would this mean the Duterte administration has soften its stance on the VFA?

SEC. ROQUE: Premature to answer that po because the President will still decide on the matter at binigyan naman talaga ng isang taon iyong buhay ng VFA ng ating Presidente. So, after six months, we will know what the decision of the President will be. Pero siyempre po, natural magpapasalamat tayo sa mga donasyon ng Estados Unidos dahil lahat naman po ng mga donasyon na binibigay sa atin ay pinasasalamatan natin.

USEC. IGNACIO: Question pa rin mula kay Melo Acuña: On food safety, how safe our food imports? Do we have enough means to find out if these commodities are COVID-19 free?

SEC. ROQUE: Well, pagdating po sa pagkain, sapat-sapat po ang supply natin, so wala pong problema pagdating sa food security. At ang sinasabi lang naman po ng ating mga health authorities, lutuin nang mabuti ang ating mga pagkain; iyong mga gulay na kinakain ng raw, hugasan po ng mabuti.

USEC. IGNACIO: For Secretary Galvez po, mula pa rin kay Melo Acuña: Kung maaari pong umabot sa ikalawang bahagi ng 2021 ang pagsisimula ng pagbabakuna, may paraan po ba ang pamahalaan upang huwag mabahiran ng pulitika ang pagbabakuna sapagka’t 2022 ang pambansang halalan?

SEC. GALVEZ: Sa nakita po natin, kaya nga po nag-designate ang mahal na Presidente ng, at least, katulad po natin na wala talagang pulitika. Ang ano po natin talaga ay makatulong sa ating kapuwa. Ang direksiyon po ng ating Presidente, si Mayor Rodrigo Roa Duterte ay talagang ang ano po niya is ma-contain ang virus kasi nakita niya talaga ang paghihirap ng mga tao at maraming namamatay. Kaya po ang kaniyang adhikain, adhikain ng administrasyon ay talagang matapos po ang ating pandemya. Tinitingnan po natin ang atin pong roadmap, sinasabi ko nga po, three to five years ang vaccine roadmap. It’s beyond political color; it’s beyond political years ng election.

USEC. IGNACIO: Question from Pia Rañada: How many Malacañang staff will be devoted to going through the text that come in for the 8888 complaints center? Who is currently the Palace official in charge of 8888? For Secretary Roque.

SEC. ROQUE: Ang in-charge po sa 8888 is no less than the Office of the Executive Secretary. And because the Executive Secretary is primus inter pares in the Cabinet, inaasahan po natin na lahat ng mga complaints na ibabato sa iba’t ibang ahensiya at departamento will be given the highest priority.

USEC. IGNACIO: For Secretary Galvez po. From Alvin Baltazar of PBS-Radyo Pilipinas: Kung puwede po pa-expound kay Secretary Galvez iyong paglagda bukas ng tripartite agreement sa AstraZeneca. Ano po ang aasahan o development kapag may nalagdaan nang tripartite agreement?

SEC. ROQUE: Ang nakita po natin na kapag may nalagdaan po na tripartite agreement, magkakaroon ng expanded partnership ang ating public and private sector. Nakita po natin na sa simula pa po noong nagkaroon po tayo ng limitasyon ng mga logistics sa PPE at saka iyong sa testing, napakalaki po ang naitulong ng private sector in ramping up iyong testing capacity natin. Ganoon din nakita po natin na ang private sector, mayroon po iyang mga ospital at saka mga facilities na puwede pong ipahiram po sa atin. With the partnership and the mobilization of the private sector, magiging maganda po ang paglaban po natin sa pandemic. Kasi ang mangyayari po, they will co-share iyong responsibility in protecting the economy by vaccinating their own people and their own stakeholders, especially po iyong sinasabi ng ating mahal na Presidente na iyong mga mababang laborer na mababa po iyong kinikita doon sa mga business sector, so iyon po ang pinakauna po nating iba-vaccinate.

USEC. IGNACIO: Opo, from Jhoanna ng Inquirer, follow up po kay Secretary Galvez: Two million doses po iyong from AstraZeneca na pipirmahan this Friday, not 20 million as earlier announced?

SEC. GALVEZ: Ini-negotiate po natin, iyon ang public money. Iyong 2.2 million ito iyong private money at ongoing pa po iyong negotiation pa rin po natin sa AstraZeneca. At ang deadline po natin is this November. Just in case na magkaroon po ng tinatawag na ano, mayroon pa po tayong tinatawag na strategies to continue the 20 million access to AstraZeneca.

USEC. IGNACIO: May pahabol pong tanong para kay Secretary Avisado si Virgil Lopez: Magkano daw po ang nari-release ng DBM na pondo from Bayanihan 2 at ilang percent na po itong 140 billion na naka-program sa appropriations?

SEC. AVISADO: Sa huling tala po namin, nasa mga 89 billion na po ang nari-release natin. Mayroon lang pong kailangan ng clearance sa Office of the President at ito po iyong additional capital infusion sa Landbank, the DBP, sa PhilGuarantee. Otherwise, halos lahat na po ng mga naka-allocate na pondo para sa iba’t ibang ahensiya ng pamahalaan ay na-release na po natin.

USEC. IGNACIO: Salamat po, Secretary Avisado, Secretary Roque, Secretary Galvez, salamat po.

SEC. ROQUE: Okay, dahil wala na po tayong mga katanungan, maraming salamat po kay Secretary Avisado, kay Secretary Galvez, kay Governor Danilo Suarez, kay Congresswoman Aleta Suarez, kay Administrator Jun Alcala, kay Dr. Albert Domingo.

Salamat po sa mga kasamahan natin sa Malacañang Press Corps. Salamat din po sa local press corps dito sa Lalawigan ng Quezon. Maraming salamat po sa inyong lahat, sa inyong patuloy pagsubaybay. Maraming salamat din Usec. Rocky.

Sa ngalan po ng ating Presidente, nagpapasalamat po kami sa Probinsiya ng Quezon for hosting us today. At ang pangako po ng Presidente, wala pong iwanan, walang maiiwan. Ito po ang inyong Spox Harry Roque nagsasabing – Philippines, we will rise and we will heal as one.

Magandang hapon po sa inyong lahat.

##

Source: PCOO-NIB (News and Information Bureau-Data Processing Center)