SEC. ROQUE: Magandang tanghali, Pilipinas.
Naririto po tayo sa tinatawag na last frontier, ang Palawan, para suportahan ang unti-unting pagbubukas ng isla sa turismo. Nauna nang nagbukas ang Coron; bukas na rin po ang El Nido at bukas na rin po ang San Vicente noong Lunes, December 1, at susundan pa ng iba pang mga lugar dito ‘no. Ang siyudad po ng Puerto Princesa ay magbubukas po sa lokal na turismo beginning December 8.
Mahalaga po ang papel ng turismo sa pagbibigay ng trabaho sa ating mamamayan, at dahil dito, narito tayo sa puntong kailangang matutunan na mamuhay na nandiyan ang virus. Tandaan lang natin na kailangan pa ring mag-mask, hugas at iwas.
Sa ating mga balita, nilagdaan po ng ating Presidente Rodrigo Roa Duterte ang Executive Order # 121 noong Martes, a-uno ng Disyembre, kung saan binibigyang awtoridad ang Food and Drug Administration or FDA na magbigay ng emergency use authorization para sa gamot at bakuna laban sa COVID-19.
Kung inyong matatandaan, dito sa ating press briefing inyong unang narinig ang tinatawag na EUA. Bakit mahalaga ang EUA? Ito ay dahil mapapabilisan po ang pagkakaroon ng paggamit ng mga gamot at bakuna laban sa coronavirus lalo na iyong mga malakas na ebidensiya kung saan magbi-benefit ang ating mga pasyente.
Kasama po natin maya-maya ang Director General ng FDA, si Dr. Domingo. At noong nauna natin siyang naging panauhin dito, in-explain po niya na kung magkakaroon po ng emergency use authorization ay iyong mga rehistrado sa mga foreign FDA na mga bakuna, mapapabilis po ang pag-isyu ng authority to use it under EUA to 21 days. Normally po, kung wala itong Executive Order na ito, it will take as long as six months.
Ayon po sa EO 121, maaari nang mag-isyu EUA kung present ang mga sumusunod na kundisyon:
- Based on the totality of evidence available, including data from adequate and well-known controlled trials, it is reasonable to believe that the drug or vaccine may be effective to prevent, diagnose or treat COVID-19;
- The known and potential benefits of the drug or vaccine when use to diagnose, prevent or treat COVID-19 outweigh the known and potential risks of the drug or vaccine, if any;
- And there is no adequate, approved and available alternative to the drug or vaccine for diagnosing, preventing or treating COVID-19.
Valid lang ang EUA sa panahong idinideklara ang public health emergency dahil sa COVID-19 pandemic. Ipinag-utos din ng Presidente sa FDA na bumuo ng panel of experts on drug and vaccine development na magsasagawa ng review ng mga datos kung ligtas o epektibo ang COVID-19 drug or vaccine na mag-apply ng EUA.
Importante po itong EUA dahil kahapon nga po ay nalathala rin sa balita na ang Inglatera raw po ay nag-approve ng Pfizer ng emergency use authorization, at nagsisimula na silang magbakuna po sa Inglatera.
Pero lilinawin ko lang po: Hindi po Pfizer ang kauna-unahang nagkaroon ng EUA. Sa bansang Tsina, mayroon na pong dalawang bakuna na binigyan din ng EUA ng lokal na FDA ng Tsina – ito po iyong Sinovac at Sinopharm.
So ibig sabihin mga kaibigan, naririto na ang bakuna! Ginagamit na ang bakuna sa Tsina at magsisimula na silang magbakuna sa Inglatera; konting tulog na lang po, darating sa Pilipinas. Ang ninanais po ni Presidente, abutan natin ang lahat ng bakuna sa pamamagitan ng mask, hugas at iwas.
Sa balitang coronavirus naman tayo. Ito po ang global updates sang-ayon sa Johns Hopkins: Higit 64 million or 64,304,732 ang tinamaan ng COVID-19 sa buong mundo. Nasa 1,488,530 na po ang mga namatay sa buong mundo.
Nangunguna pa rin po ang Estados Unidos na mayroong 13,869,361 na mga kaso at 272,552 deaths. Pangalawa pa rin po ang India – 9,499,000 po ang kanilang cases; 138,000 ang deaths. Pumapangatlo po ang Brazil, Russia at France.
Dito po sa ating bayan, mayroon po tayong 434,357 suma ng mga kaso ng COVID-19. Pero sa numerong ito po, mayroon lang tayong aktibong kaso na 26,916 or 6.2% lamang po. Sa numerong ito na 26,916, 7.1% po ay asymptomatic; 0.29% ay moderate; 84.7 ay mild; at 5.2% ay kritikal; at 2.7% ay severe. Ibig sabihin po, halos 91.8% ay mild at asymptomatic.
Ang recoveries po natin nasa 399,005, 91.9%; ang mga namatay po ay 8,436 or 1.94% — nakikiramay po kami.
Punta naman po tayo sa sitwasyon ng mga ospital. Puno ba ho ang ating mga ospital? Well, ayon sa DOH, 59% pa po ang available ng ating mga ICU beds; 61% ng ating isolation beds ay available pa po; 71% po ng ating ward beds ay available pa rin; at 82% ng mga ventilators ay available pa rin. Hindi po ibig sabihin na palibhasa maraming kama pa ay magpapabaya na tayo ‘no – Mask, hugas, iwas.
Okay, kasama po natin ngayon ang ating panauhin. Unahin po muna natin si Governor. Siya po ang Governor ng Palawan, Pepito Alvarez.
Gov., unang-una, kumusta po ang mga kaso ng COVID sa buong probinsiya; at ano po ang kahandaan ng ilang mga lugar sa probinsiya ng Palawan, kasama ang El Nido, ang Coron at ang San Vicente para magbukas po sa turismo?
GOVERNOR ALVAREZ: Ang buong lalawigan ay mild lang ang COVID dito. Kaya iyong Coron, na-arrest kaagad namin iyong surge ng COVID kaya nakapag-decide sila na magbukas ng December 1; El Nido, ganoon din.
Ngayon, mayroon lang tayo sa malayong lugar, sa Cagayancillo, ngunit iilan na lamang. So compare mo sa ibang mga lugar, iyong Palawan ay hindi masyadong delikado. Kaya dahan-dahan na tayong nagbubukas upang matugunan na natin iyong ating mga hanapbuhay dito ng kababayan namin na consisting of 36% ang services which is tourism sa ekonomiya ng buong Palawan.
Maraming salamat sa tulong ng pamahalaang nasyonal, kami ay nabigyan ng maraming ayuda dito.
SEC. ROQUE: Pero Governor, mayroon ba ho kayong datos na nagpapakita mula nagbukas ang El Nido, ang Coron at ang San Vicente, ilan na po ang mga nagbalik na mga turista?
GOVERNOR ALVAREZ: Wala pa kaming eksaktong datos na natatanggap galing sa El Nido, Coron at saka sa San Vicente. Ngunit minu-monitor ng aming tourism department iyan araw-araw, tuluy-tuloy naman ang dating nila. Pero ang sabi nga namin, dahan-dahan para huwag tayong mabigla.
SEC. ROQUE: Okay. Kasama rin po natin ang Mayor ng Puerto Princesa City, Mayor Bayron. Sir, magbubukas po ang turismo ng Puerto Princesa sa December 8, ano po ang sitwasyon ng COVID dito; at ano po ang kahandaan natin para tumanggap ng mga lokal? Ibig sabihin, mga taga-Puerto Princesa lang po ‘no kapag sinabi nating lokal na mga turismo sa iba’t ibang tourism spots dito sa Siyudad ng Puerto Princesa.
PUERTO PRINCESA MAYOR BAYRON: Thank you very much, Secretary Harry.
In the City of Puerto Princesa at the moment, we have nine active COVID cases, kasi kahapon ay lima iyong naka-recover. And ang aming quarantine facilities ay medyo mahigit 200 iyong mga returning residents namin.
And ang tingin namin in opening the economy of the City of Puerto Princesa, i-open muna namin iyong trading and services – the second biggest industry in the city. Kasi iyon talagang lokal lang kaya ang ginawa namin, we went to all the malls; kinausap namin lahat ng mga consumer groups kung saan diyan na let’s open up the trading industry and service industry. Buksan na natin iyong mga malls, mag-sale iyong mga mall, and then iyong mga employers i-release na iyong mga bonuses para maka-take advantage sa mga sale. Siguro mapapansin ng mga taga-Puerto Princesa, dumami nga iyong mga tao na pumupunta sa mga malls sa ngayon.
Now, in opening up the tourism industry, ang tingin namin it should be opened up by package hindi iyong buong Puerto Princesa. Kasi if we open up iyong number one tourism destination ng Puerto Princesa, the Puerto Princesa Underground River, kailangan lahat ng factors na involved sa package na iyan ay dapat nag-open din like iyong mga van rentals kailangan open iyan; iyong pump boat service; iyong mga tour agencies; mga tour guides; mga hotels, restaurants, kasi kung isa diyan ay kulang, hindi rin talaga uusad iyong ating tourism.
So, by December 8 target nga na io-open iyong Underground River Package for local tourism and then titingnan natin, i-evaluate din namin kung anong nangyari and maybe baka kailangan ng fine tuning o kung ano pa ang kailangan and then isusunod namin iyong sa Honda Bay, iyong second major destination namin. Siguro, once ma-open namin iyong dalawang iyan at saka maganda na iyong takbo ng trading and services dito sa Puerto Princesa, maybe we can already accept visitors coming from outside of the city.
SEC. ROQUE: Ilang flights po ngayon to Puerto Princesa?
PUERTO PRINCESA MAYOR BAYRON: Ilang ano po?
SEC. ROQUE: Flights, commercial flights?
PUERTO PRINCESA MAYOR BAYRON: Puro ano lang ngayon, sweeper flights. Wala pa talaga iyong ordinary passengers na nadadala dito, mga returning residents lahat at saka APOR.
SEC. ROQUE: Okay. Maraming salamat po. Kasama po natin ngayon si Dr. Domingo.
Dr. Domingo, inaprubahan po ng Inglatera ang Emergency Use Authorization (EUA) para sa Pfizer at marami po ang nagsasabi, may mga iba taas kilay, napakabilis daw po ng pag-approve ng Inglatera ng Emergency Use Authorization para sa Pfizer. Paano po ngayon ang proseso na mayroon ng approval sa Inglatera ang isang bakuna kagaya ng Pfizer at mayroon ng approval under Emergency Use Authorization ng dalawang bakuna sa Tsina. Ngayong mayroon pong EO na na-issue na si Presidente, totoo ba ho na in 21 days magkakaroon ng desisyon ang sariling FDA kung magagamit na sa Pilipinas ang Pfizer, ang Sinovac at saka Sinopharm?
Dr. Domingo, the floor is yours.
DR. DOMINGO: Magandang tanghali, Sec. Harry! Ang pinupuntiryang schedule ay kapag may nag-apply at kumpleto po ang kanilang requirements na ipinakita ay magagawa po natin iyan within 21 to 28 days ang processing at decision kung magbibigay din po tayo ng Emergency Use Authority dito sa Pilipinas.
Totoo iyon, Sec. Harry, ang primary natin na requirement is that parang mayroon na rin siyang equivalent na EUA galing sa bansang pinanggalingan niya or sa isang stringent regulatory authority o kaya galing sa WHO na Emergency Use list at kapag mayroon sila nito ay mayroon naman po tayong ilalabas na maikling listahan naman ng requirements na kailangan nilang ipadala dito sa atin para makita natin.
Pangalawa, iyon ngang ating expert panel, mayroon po tayong mga bihasa na mga doktor na espesyalista sa bakuna, sa immunology, sa infectious disease, na susuri din po doon sa datos na ipapakita sa atin at magbibigay din po ng kanilang opinion kung karapat-dapat nga na bigyan natin ng Emergency Use Authorization ang bakunang ito dito sa Pilipinas.
SEC. ROQUE: Doc. Domingo, nagkaroon po ng opinyon si Secretary Duque na ang pinakamaaga na pupuwede nating magamit na mga bakuna ay second quarter of next year, 2021, pero sa bilis po ng approval ng Pfizer, pupuwede ba ho na dito sa Pilipinas it will be earlier than second quarter dahil narinig ko po personal ang Presidente nagsabi, “Naku! Dapat mas maaga than second quarter.” Ano pong possibility na mas maaga pa ang bakuna not just in the second quarter but possibly in the first quarter of 2021?
DR. DOMINGO: Well, ako ngayon mas nagiging hopeful ako, Sec. Harry kasi sa totoo lamang po ang talagang ini-expect ko magkakaroon ng EUA ang unang mga bakuna sa US or sa UK or sa European Union, baka end of December pa kaya nagulat din po ako na ang UK ay nagbigay na ng EUA para mas maaga po ito nang three days sa aking ini-expect.
At ang atin pong napapabalita ay ang USFDA mukhang magbibigay na rin po ng EUA possibly sa Pfizer at saka sa Moderna within two weeks, one to two weeks, so ibig sabihin po nito, itong mga kumpanya na ito kapag sila ay na-approve na sa Amerika, o sa UK, maaaring naghahanda na rin po sila ng pag-a-apply sa iba-ibang bansa katulad ng Pilipinas.
So, kapag nag-apply po sila dito sa atin, then maaari pong by first few weeks of January mayroon na rin po tayong maibigay na Emergency Use Authorization at baka po mapaaga nang kaunti, baka magkaroon ng chance nang mga March eh magkaroon na ng bakuna dito sa Pilipinas.
SEC. ROQUE: That is very good news po ano kasi in fact, it can even be earlier. Kasi 21 days, kung makapag-submit po sila within December baka January pa lang puwede na silang magbakuna sa Pilipinas? Tama ba ho ito?
DR. DOMINGO: Totoo iyon, Sec. Talagang ang magiging depende na lang po doon sa production kung mayroon na mailalaan na supply para sa Pilipinas at maidi-deliver agad dito sa atin para po ma-distribute natin.
Iyon pong approval, siyempre po mauuna po iyon, and then iyon na lang po talagang logistics and the delivery and distribution.
SEC. ROQUE: Ayan, narinig ninyo na mga kababayan! Malapit na ang bakuna huwag nating sayangin iyong pinagtiyagaan natin na halos isang taon na nag-i-ingat tayo. Ipagpatuloy po natin ang ating pag-iingat – Mask, Hugas at Iwas.
Pumunta na po tayo sa ating open forum. Dahil si Usec. Rocky po ay nasa Cavite na at mamaya rin, tayo, we will go to Cavite, ang magmo-moderate po for the Malacañang Press Corps questions ay si Mela ng PTV 4 at saka para naman po sa local media it will be Leila of the PIA-Palawan, will moderate the questions from the local media. As usual po, alternating, let’s begin with the Malacañang Press Corps.
MELA LESMORAS/PTV: Okay. Mga katanungan po mula sa Malacañang Press Corps. Secretary, may comment po ba ang Palasyo sa desisyon ng Metro Manila Mayors not to allow minors to go to shopping malls? At ang LGUs po ba under MGCQ, kailangan din bang maglabas ng ordinansa kung papayagan na ang mga bata na makalabas ng bahay?
SEC. ROQUE: Well, ang guidelines naman po talaga ng ating IATF ay kapag naka—from MECQ to MGCQ, from 21 years old to 15 puwedeng lumabas pero discretion po ng local government units kung ano iyong edad na palalabasin.
So iyong naging desisyon po ng Metro Manila Council na pagbawalan muna iyong 18 and below, iyan naman po ay sang-ayon din doon sa discretion na ibinigay ng IATF sa mga lokal na pamahalaan.
Now, sa mga MGCQ gaya ng Palawan, tourism is allowed po for the whole family at nakadepende na rin po iyan sa LGU ‘no following the guidelines of DOH, DILG and DOT. Ibig sabihin, less controversial po talaga pagdating sa mga MGCQ area pero nakasalalay pa rin po ang desisyon sa mga lokal na pamahalaan.
MELA LESMORAS/PTV: Okay. Tanong naman po mula kay Einjhel Ronquillo ng RMN: 3.8 million Filipinos ang naitalang unemployed in October pero down from July’s 4.6 million according to PSA, so bumaba pa po iyong bilang ng unemployed Filipinos. Ano po ang masasabi rito ng Palasyo?
SEC. ROQUE: Well, marami pa rin po iyan kaya nakakalungkot nga po iyan. Kaya nga po naging advocacy na natin na iyong sa mga lugar na nagbubukas ng turismo, dahil ang turismo po ay tinatawag na low-flying … low—anong tawag doon? [laughs] Parang napakadali pong magbigay ng hanapbuhay sa turismo eh sinusuportahan po natin ‘no sa ating mga press briefing.
Totoo po iyan na kaya po bahagyang bumaba ang numero ng mga walang trabaho ay dahil unti-unti po tayong nagbubukas. Sabi nga po ni Presidente, kaya naman po nating buksan ang ekonomiya basta pag-ingatan ang ating mga buhay para tayong lahat ay makapaghanapbuhay.
MELA LESMORAS/PTV: Opo. Spox, ito naman po from Virgil Lopez ng GMA News Online: The Armed Forces of the Philippines will not recommend to President Duterte to declare a ceasefire with the communist rebels this holiday season. The AFP said that for many times in the past, the communist rebels have shown incapacity for sincerity and have been unfaithful to a covenant. Will the President adopt the AFP’s position?
SEC. ROQUE: Ay, ako po’y tagapagsalita lamang. I cannot second guess the decision of the President but ang maa-assure ko sa inyo, iyong mga ganiyang rekomendasyon ng AFP, the President gives it a lot of weight. So pakikinggan po iyan but ultimately it’s only the President who will decide.
MELA LESMORAS/PTV: Okay. Panghuli na lamang po, mula kay Virgil Lopez ng GMA News Online: May we get your reaction on this – DILG Undersecretary Jonathan Malaya said government officials not observing minimum health protocols against COVID-19 won’t inspire COVID compliance. He also said it will be best for a government official to decline an invitation if there is no assurance that the minimum public health standards will be implemented during the event.
SEC. ROQUE: Tama po siguro iyan ‘no. Lesson learned na po iyan kaya noong pumasok po tayo dito sa Palawan, pagpaumanhin ninyo po, I really demanded everyone should observe social distancing.
Yes, punta naman tayo ka Leila.
LEILA DAGOT/PIA: Yes po, Secretary. Para naman po sa ating local media, ang unang magtatanong ay si Paul Henderson ng Radyo Bandera.
PAUL HENDERSON/RADYO BANDERA: Magandang hapon po, Harry Roque, sir. Batay po sa mga naging pagpupulong natin sa city government and provincial government, sa inyo pong personal na karanasan sa pag-iikot po natin ngayon sa Palawan, masasabi po ba natin na prepared na po talaga ang Puerto Princesa and Palawan sa pagtanggap po ng mga turista ngayon po?
SEC. ROQUE: Well, impressed naman po ako sa protocols mula po doon sa airport – kinuha po ang temperature, tsinek ang sintomas, nagbigay po ng form for the contact tracing at kahit saan po ako pumunta, sa lahat ng restaurants, ganiyan din po ang naging procedure. Bagama’t dalawang restaurants lang po ang napuntahan ko dito ‘no, isang Pho at saka iyong isang native restaurant ‘no.
So mukha naman pong handa ang Palawan at we all know that of course malungkot din dahil alam ninyo ako taga … halos taga-Palawan na rin ako sa dalas kong magpunta rito, doon sa mga kasong hinawakan ko – Malampaya Funds, Gerry Ortega – pero ngayon ko lang nakita talaga na ganitong katahimik ang Palawan at alam ko na gaya nga sabi ni Governor, 36% ng hanapbuhay nakasalalay sa turismo, baka nga po mas malaki pa eh ‘no. So malungkot din po dahil napakadami talaga na nawalan ng hanapbuhay noong sinarado natin ang turismo.
LEILA DAGOT/PIA: Maraming salamat. Paalala lang po sa ating mga kasamahan sa media, magkakaroon po tayo ng allowed na one question and one follow up. Yes, Mr. Dempto Anda from Palawan News.
DEMPTO ANDA/PALAWAN NEWS: Magandang tanghali and welcome, Spox Harry. Binanggit ninyo na kanina iyong topic ng aking question, iyong isa sa mga kasong hinawakan ninyo.
Matagal na pong na-resolve ng Supreme Court iyong issue ng claim ng Palawan sa Malampaya revenues, Malampaya royalty. Ang tanong ko po: Is this resolved issue in so far as the administration is concerned or mayroon pa ba tayong window, ang Palawan, to negotiate or to receive some kind of a portion or share from natural wealth based on discretion ng national government?
SEC. ROQUE: Well, bilang inyong abogado ng kasong iyon ‘no bagama’t hindi na ako nagpa-practice, ang huling ginawa po namin, nag-file kami ng motion for reconsideration. Hindi po ako sigurado kung may desisyon na kasi kung may desisyon na, sasabihan naman ako noong dating opisina ko. Wala pa pong advise sa akin kung mayroon na talagang desisyon. So kung wala pa pong desisyon, buhay pa iyon, may pag-asa pa.
Pero kung talagang ma-resolve na po iyon at talagang the Supreme Court will not change its decision, na hindi raw entitled ang Palawan dahil doon sa teritoryo ng Palawan ay hindi binanggit na iyong continental shelf kung saan kinukuha natin ang mga tanging yaman ay kabahagi ng Palawan, eh sa akin po regrettably that’s a mistake.
Kasi nga po wala naman tayong … hindi naman tayo federal state, lahat po talaga ng ating teritoryo ay national – mayroon lang tayong binibigay na mga teritoryo sa local government units. At sa akin nakapagtataka na mayroong isang area that pertains to the national government na hindi kabahagi ng isang local government ‘no. So sino mag-i-exercise ng jurisdiction doon? Sinong pulis ang pupunta roon? Sinong hukuman ang aakto sa mga ganoon? So sa tingin ko, with all due respect to the Supreme Court, mali ang desisyon.
So mag-aantay tayo sa susunod na pagkakataon na ilabas na muli iyan sa Kongreso pero ang mas mabilis na ruta po, kung ang Kongreso mismo ay magbibigay ng depenisyon na bukod pa doon sa PD in-issue ni Presidente Marcos na nag-a-append sa teritoryo ng Pilipinas, sa munisipyo ng Kalayaan, ang Spratlys Group of Islands at ang continental shelf, eh sundin kung ano iyong sinabi ng Korte Suprema – metes and bounds isama natin iyong mga lugar kung saan mayroon tayong mga reserba ng langis at natural gas.
At siyempre po importante ito dahil matutuloy sa tingin ko iyong joint exploration sa Recto Bank ‘no at dapat malaman natin kung sino talaga ang dapat na lokal na gobyerno na makinabang doon. So tuluy-tuloy pa rin po ang ating advocacy, hindi po matatapos iyan maski madesisyunan na iyan ng ating Hudikatura.
DEMPO ANDA/PALAWAN NEWS: Iyong advocacy po na binabanggit ninyo, Spox, is advocacy ng administration?
SEC. ROQUE: Well, I was speaking as counsel [laughs]. I was thinking as your former counsel, okay, so it’s a personal advocacy. Pero I think the President is committed, gusto nga niya pederalismo eh. Sa pederalismo ang magiging applicable jurisprudence doon sa Amerika na mayroon talagang area na mapupunta sa lokal at mayroong area na mapupunta sa nasyonal at iyan naman po ay paninindigan talaga ni Presidente ‘no na siya ay para sa pederalismo. So mas makakabuti pa sa ating advocacy kung magkaroon ng katuparan nga iyong sinasabi ng Presidente na pederalismo.
DEMPTO ANDA/PALAWAN NEWS: Thank you, Sec.
SEC. ROQUE: Thank you.
LEILA DAGOT/PIA: We have another question, from Ms. Goody Sarsagat of Radyo Pilipinas.
GOODY SARSAGAT/RADYO PILIPINAS: Yes, sir. Magandang umaga po, Secretary Harry Roque. Sir, iyong protocol po sa quarantine, mayroon po bang suggestion ang national IATF kasi ang iba 7 days lang, after that sa home na; iyong iba naman 14 days. Mayroon po bang—medyo naguguluhan po iyong iba nating mga turista. Mayroon po bang suggestion ang atin pong IATF, sir, please?
SEC. ROQUE: Oo. Ang aking pagkakaalam, para nga ma-encourage ang turismo at low-lying fruit nga ang turismo ‘no para sa hanapbuhay, parang hinihikayat na magkaroon tayo ng common requirements pero wala pa pong common requirements; iba’t ibang requirements pa rin po.
Siguro po ‘pag matapos iyong pilot testing ng antigen sa Baguio eh mas makakatulong po iyon dahil alam ko ang mga taga-Boracay – unang probinsiyang pinuntahan ko para matulungan nga ang turismo – ay inaabangan din iyong resulta ng pilot testing ng antigen para mas maraming maengganyong pumunta dahil sa ngayon ang sabi ng mga taga-Boracay, mahal talaga iyong PCR test kaya parang nadi-discourage ang mga taong pumunta.
GOODY SARSAGAT/RADYO PILIPINAS: Sir, sa iba pong bansa ay nagkakaroon ng another wave ng COVID-19; parang sa Europe, nagkakaroon ng pagtaas pa. Are we ready for this po, Secretary, if ever?
SEC. ROQUE: Ang tingin ko naman, kaya ganiyan kalala ang kaso nila kasi hindi talaga sila nag-ingat noong una. Alam mo naman ang Europeans, mahilig pa iyan sa mga beso-beso, hindi lang dalawang beses, tatlong beses pa iyan; mahilig iyan sa mga bars na sinara natin dito. So, napapakita natin na bagama’t nahirapan tayo noong una ay nakita naman natin na bumaba talaga ang mga kaso ‘no. At sa tingin ko naman, bagama’t Pasko at inaasahan na magtitipun-tipon ang mga tao, eh alam ng tao na kaunting tulog na lang ay may bakuna na. Sasayangin ba naman nila iyong pitong buwan, walong buwan na sila ay nagtago sa mga bahay nila. Kaunting tulog na lang po, nandiyan na ang bakuna so mask, hugas, iwas!
MELA LESMORAS/PTV: Okay, from Jinky Baticados of IBC-13. Follow up po sa statement ninyo kanina, Spox. Reaksiyon po sa pag-apruba ng UK sa paggamit ng COVID-19 vaccine na gawa ng isang American pharmaceutical company na Pfizer at German-based company na biotech. Sa susunod na linggo daw po ay baka magsimula na sila sa pagbabakuna. Sa panig po ba ng Pilipinas, ano po kaya ang susunod na hakbang natin dahil kabilang din ang Pfizer sa listahan ng mga bakunang nauna na pong target ng Pilipinas?
SEC. ROQUE: Well, kagaya po ng aking sinabi, ito po ay nagbibigay pag-asa sa atin na baka matapos na itong delubyong pandemic na ito dahil talaga naman pong bakuna lang ang kasagutan dito. Pero kagaya po ng sinabi ni Dr. Domingo, dahil sa development na ginawa na desisyon ng Inglatera, may pag-asa po tayo, subject to availability of vaccine na baka mamaya first quarter of the year pa lang ay makarating na sa atin ang mga bakuna.
MELA LESMORAS/PTV: Okay, tanong din po ni Jinky, sir. Magkakaroon po kaya ng pagbabago sa plano ng face-to-face classes dahil na rin sa latest development sa COVID-19 vaccines? Ano po ang panig ni Pangulong Duterte hinggil dito? Pahihintulutan niya po kaya ang face-to-face classes?
SEC. ROQUE: Alam po ninyo, ang posisyon ng Presidente habang walang bakuna, walang face-to-face. Pero ang alam ko may mga proposals na magkaroon ng face-to-face lalo na sa mga medical schools dahil kinakailangan natin ng mga doktor sa panahon ng pandemya, iyan po ay pag-aaralan. Pero kinakailangan si Presidente po ang mag-approve.
MELA LESMORAS/PTV: For FDA Director General Domingo naman po from Pia Rañada of Rappler: With President Duterte’s Emergency Use Authorization EO, how soon can the public expects an actual EUA for a COVID-19 vaccine? For which COVID vaccines are you expecting an EUA application, which government agency will apply?
DR. DOMINGO: Well, I think ang mga unang mag-a-apply iyong talaga pong mayroon ng EUA sa ibang bansa katulad po ng Pfizer, Moderna kung makakuha, baka po itong Sinovac at Sinopharm dahil nakakuha na sila ng similar authorization sa ibang bansa na kinakailangan po natin bago sila makapag-apply dito. At kapag nag-apply na po sila, ang atin pong kalendaryo ay tatlo hanggang apat na linggo ang evaluation bago po natin bigyan ng desisyon. So mabilis na lamang po iyon.
SEC. ROQUE: Okay, so balik tayo kay Leila for local media.
LEILA DAGOT/PIA: Another question manggagaling po kay City Councilor Eljin Robert Damasco.
CITY COUNCILOR ELJIN ROBERT DAMASCO: Thank you, mahal na Secretary Harry Roque. Ang tanong ko po iyong tungkol po sa division ng Palawan into three provinces. At alam po natin pinirmahan na po ng Pangulong Duterte ang batas at pinapayagan niya na hatiin sa tatlo ang probinsiya ng Palawan. Kaya lamang po, itong Department of Finance na under din po ng executive department ay mayroong ipinadalang sulat sa isang grupo dito. Sinasabi nila dito: Discussion on the matter with the Secretary indicate that he sees that the immediate resolve of the division is an increase in overhead expenses for the newly created provinces in the form of overhead expenses for setting up provincial offices and additional personnel. While any income of the new provinces is not assured to grow by as much. This imbalance in public finances, imperils the economic viability of Palawan divided into three separate provinces. Ito po ay pirmado ni Undersecretary and Chief Economist Gil S. Beltran.
Ang sinasabi po ninyo kanina kayo po ay tinuturing ninyong sarili ninyo bilang isa na rin pong taga-Palawan. Kayo po ba ay pabor sa paghahati ng probinsiya into three provinces at ano po ang reaksiyon ninyo na kalatas mula sa DOF na tila hindi sila pumapabor?
SEC. ROQUE: Unang-una, iyong opinion po na iyan, personal na opinion lang po iyan. Pinirmahan na po ng Presidente ang batas, ibig sabihin po sang-ayon ang ating Presidente sa pagdi-divide sa Palawan sa tatlo. At ako naman po, kaya naman sinuportahan iyan ni Presidente dahil bilang isang mayor, alam po niya na mas mabuti na magkaroon tayo ng local autonomy. At ang isang advantage ng paghahati sa Palawan sa tatlo ay dahil nga isa rin ako doon sa abogado na tumulong kay Governor Dodo Mandanas doon sa kaso niya na 40% of all revenues na ang mapupunta sa Palawan kung mapapatupad po iyan at kailangan naman maipatupad iyan dahil final and executory na po iyan sa Korte Suprema, siguro in two more years’ time, kasi three years iyong log bago maipatupad iyan. Eh ibig sabihin, each province constituting the archipelago of Palawan will have IRA equivalent to 2 billion at least. So sa akin, iyong suma total na 6 billion na IRA alone will be very, very beneficial to the province. Pero uulitin ko po, ang opisyal na posisyon ng Presidente, pinirmahan po ang batas, sang-ayon po siya diyan.
LEILA DAGOT/PIA: Another question po from Zaldivar Palay to be followed by Miss Peng Furmoso from Palawan News.
Q: Magandang umaga po sa inyong lahat and, Secretary, magandang umaga po. Nabasa ko po sa inyong post, mayroong libreng dialysis. Natanong na po iyong ibang tanong, ito na po ang aking tanong. Mayroong libreng dialysis from 80 dati, ngayon po ay naparami na up to parang 133 plus. Effective na po ba ito?
SEC. ROQUE: Effective na po iyan. Parang mas marami pa nga, hindi lang 133. Kaya lang I wanted to be on the lower side. Pero I think what they approved was 144 in fact. So, naparami pa po iyong dialysis, ibig sabihin lahat po ng nagti-three times a week dialysis, libre po iyong dialysis ninyo sa buong taon.
Q: Follow up question po kay Governor Jose Chavez Alvarez. Gov, since po nagpapatayo po tayo ng mga bagong ospital at nagpaparami din po tayo ng mga bagong doktor po dito sa Palawan, mayroon din po ba tayong plano na maglagay ng Renal Care Units sa mga district hospitals para po ang mga dialysis patient mula sa mga munisipiyo ay hindi na po matatagtag sa biyahe para bumiyahe pa from ibang municipalities papunta po sa Lungsod ng Puerto Princesa?
GOV. ALVAREZ: Katuwang namin ang Department of Health. Isa-isang nilalagyan natin ng dialysis unit, mauna siguro iyong Southern Palawan, sa Brooke’s Point, sunod na iyong Roxas, then kasunod iyong sa El Nido and then sa Calamianes. Ganoon po.
Q: Itatanong ko lang po: Ano po ang nakikita ng gobyerno iyong panahon na—kasi po ngayon, although nagbukas iyong mga tourism destinations natin, open lang sila sa local, meaning iyong residente lang po. For example in Palawan, I understand na ngayon ay mga residente lang ng Palawan ang puwedeng mag-travel dito sa mga binuksan ng destination sites natin sa El Nido, Coron and Linapacan. Kung may domestic tourism po iyong galing naman po sa ibang mga probinsiya, ang pinapatupad po yatang policy is iyong bubble traveling. Ibig sabihin, MGCQ area to MGCQ area. And then the other, I was reading a news published by the Philippine News Agency saying that the government has eased its control doon sa pag-travel ng mga foreigners din na mga Filipina or Pilipinong nakapag-asawa ng mga foreigners including their families. Ang tanong ko po is nakapag-establish na po tayo sa Pilipinas ng ka-bubble niya na country that can eventually do this bubble traveling?
SEC. ROQUE: Linawin ko lang ha, ang IATF in-approve na ang inter-classification travel. So ina-allow na rin ang GCQ to MGCQ. Pero siyempre mayroon pa ring discretion ang mga local na pamahalaan kasi iyon naman iyong nasa prinsipyo ng autonomy na nakasaad sa local government code at naka-provide din sa ating Saligang Batas. So, allowed na po iyan pero bahala ang lokal na gobyerno kung ano ang kaniyang i-impose na requirements.
Correct me if I’m wrong, Governor. I think iyong El Nido, Coron and San Vicente and Busuanga, I think it’s open to all tourists pero under the bubble-approach. Ibig sabihin niyon, parang sa Bohol din, kasi prinomote namin ang Bohol – correct me if I’m wrong, Governor – pero ang ibig sabihin niyan, iyong mga turista ay magbu-book lang sa isang travel agency; sila lang ang magkakasama; minimal contact with the locals; may tour package, sasama lang sila doon sa tour package. At dito naman sa Coron at saka sa El Nido, talaga namang island hopping iyan ‘no. So magsa-sign up ka lang sa island hopping, minimal contact with the locals. Iyon yata iyong pinapatupad ‘no.
GOVERNOR ALVAREZ: Iyon iyon.
SEC. ROQUE: Iyon iyon. So tama, iyon iyong—so actually, allowed ang even GCQ to MGCQ tourism basta naka-bubble. So iyon lang po ang paglilinaw ko.
So ang tanong mo, kung mayroon na tayong bubble with another country?
Q: Yes po.
SEC. ROQUE: Wala pa po. Nini-negotiate pa po iyan. Wala pa po.
Q: Okay, oo. And then, ang next question ko po, sir—sorry to take the ano. May nagpapatanong po dito sa amin: Sa coco levy fund po, may mga taga-Palawan na may mga hawak pa na certificates. Mayroon po ba tayong update regarding sa coco levy fund?
SEC. ROQUE: Well, alam ninyo po palaging lumalabas iyang katanungan na iyan ‘no. Mayroon na pong, alam ko—ano bang nariyan doon sa batas na iyon? Ewan ko kung finally na-enact na iyong batas na iyon ‘no. But I’ll follow up with Philippine Coconut Authority. And on Monday, my officemates will remind me, we will contact Philippine Coconut Authority dahil this is the second time it was asked.
Q: Kasi po in Southern Palawan, there are certificate holders daw po that are … who want to find out kung ano na po iyong update dito sa coco levy.
SEC. ROQUE: Sige po, I’ll find out from the Philippine Coconut Authority and I will designate friends to follow up with the Philippine Coconut Authority.
Yes, dito tayo kay Mela.
MELA LESMORAS: Okay. From Cedric Castillo of GMA 7, sir: Senator Gordon reiterates 6oo million na utang daw ng PhilHealth sa Philippine Red Cross. Sobrang apektado na raw at hirap na sila sa operations. Ano po ulit ang masasabi ng Palasyo rito?
SEC. ROQUE: Magbabayad po ang national government. Napatunayan naman po ng national government na hindi po tumatalikod sa obligasyon ang national government; kinakailangan lang pong i-verify. At kinakailangan po iyan sang-ayon pa rin doon sa three-tiered payment scheme ng PhilHealth.
MELA LESMORAS: Opo. And, sir, from Cedric pa rin: Nakailang linggo na rin ang bagong talagang pamunuan ng PhilHealth, may mga ini-expect pa bang aksiyon ang Palasyo tungkol sa mga utang ng PhilHealth?
SEC. ROQUE: Well, nabayaran naman po iyon, iyong isang bilyon ‘di ba naubos naman nabayaran iyon. So ngayon po, nag-a-undergo pa rin po iyan ng proseso ng verification at ensuring na it is pursuant to the three-tiered payment structure.
MELA LESMORAS: Okay. From Jamaine Punzalan ng ABS-CBN News Online, for Spox: The Philippines saw a 260% increase in reports of online child abuse materials when the country was in a strict lockdown, the UNICEF recently said. What is the government doing about this?
SEC. ROQUE: Pararating po natin iyan sa cybercrime division ng NBI at ng PNP, at I will make sure na they will be accountable. Malalaman po natin anong steps being taken by both the PNP and the NBI cybercrimes offices.
MELA LESMORAS: Opo. Mula pa rin kay Jamaine, sir: A suspected NPA leader was arrested with her one-year old child yesterday. How will the government prevent the baby from suffering the same fate as that of jailed activist Reina Nacino’s three-month old child who died when they were separated?
SEC. ROQUE: Well, sana po ay hindi na maulit iyan. But I’m calling upon the DSWD to take steps to ensure that the welfare of the child will be protected. Hindi po kasi dahilan iyon na palibhasa may anak ka, hindi ka makukulong at hindi ka masa-subject sa proseso. But it is always the rule that government will take steps for the best interests of the child.
MELA LESMORAS: Okay. For FDA Chief Domingo: What vaccine is likely to first get emergency use authorization in the Philippines and when?
FDA DIRECTOR GENERAL DOMINGO: Mauuna siguro iyong mga mayroon ng EUA katulad ng Pfizer, baka po itong mga Sinovac, Sinopharm, Moderna at AstraZeneca – ito po iyong mga nag-apply na. At kapag nag-apply po sila sa atin, within 21 to 28 days ay mabibigyan po natin ng approval or desisyon po ‘no kung approved or disapproved ang kanilang application.
MELA LESMORAS: Okay, back to Spox po. From Leila Salaverria of Inquirer lang, Spox: What is the government going to do about concerns that red tagging would endanger lives and expose human rights defenders to abuse and violence? And what does the Palace think about a proposal to declare red tagging as a criminal act?
SEC. ROQUE: Alam ninyo, we do not agree na kung talagang red tagging na mga inosente, delikado. Pero as far as the President is concerned, iyong mga Bayan Muna partylist group, kasama na si Congressman Zarate, it’s a statement of fact and not red tagging.
MELA LESMORAS: Opo. At panghuli na lang muna sa Malacañang Press Corps. From Kris Jose of Remate/Remate Online: Follow up lang po ito, Spox. Ano po ang maipapayo ninyo sa mga magulang na excited pa namang ipasyal ang kanilang mga anak sa mga malls at park ngayong Christmas season sa gitna ng patuloy na umiiral na quarantine sa Metro Manila?
SEC. ROQUE: Well, sorry po ‘no but it is within the powers of Metro Manila mayors to impose this. So i-ensure na lang po siguro na kung mayroong malapit na MGCQ area, tingnan ninyo kung ano ang status ng pagpasok ng mga kabataan sa malls, at kung allowed, puwede naman pong bumisita dahil hindi na rin po niri-restrict ang GCQ, MGCQ dahil kinakailangan nga po nating buhayin na natin iyong mga negosyo unti-unti, nang magkaroon na po ng hanapbuhay din ang ating mga kababayan.
Okay? Back to local media, Leila.
LEILA DAGOT: Ang susunod po na magtatanong from local media, Rod Evangelista ng RGMA DYSP Super Radyo.
ROD EVANGELISTA/RGMA DYSP SUPER RADYO: Good morning po. Alam naman po natin nitong panahon ng pandemya ay marami pong mga negosyo iyong nagsara, nalugi. Mayroon po bang maitutulong na suporta, like for example, soft loan, iyon pong national government para po dito sa mga nais na muling itayo iyong kanilang mga negosyo na nagsara or nalugi dahil po sa pandemya, Secretary?
SEC. ROQUE: Isa po ako doon, mayroon akong maliit na hotel sa Coron – sarado na po. Ang laki po nang nalugi din. Pero anyway, mayroon po tayong three billion sa Bayanihan II na ibibigay exclusively sa small and medium tourist industries ‘no. So sana po ang Palawan can get its rightful share.
Bukod pa po diyan, mayroon din po tayong mga pupuwedeng makuhang iba pang benepisyo sa Small Business Corporation, sa DTI at sa DOLE ‘no para doon sa mga nawalan ng mga trabaho.
LEILA DAGOT: Next question, sir, is from Kristel Dorado ng Alpha News Philippines.
KRISTEL DORADO/ALPHA NEWS PHILIPPINES: Sir Harry, good afternoon po. Pupuwede po ba naming malaman ano po ang layunin ng pagbisita po ninyo dito sa Palawan? Are you helping promote the tourism or may specific purpose po kayo maliban dito?
SEC. ROQUE: Well, alam ninyo po, it’s become part of an advocacy of my office to help those that have opened tourism dahil importante nga na magkaroon muli ng hanapbuhay iyong ating mga kababayan. So certain portions of the province have opened, unfortunately mahirap makarating doon ngayon ‘no. So dito na muna kami sa Puerto Princesa, although we got video shots from the areas that have opened for tourism including EL Nido, Coron and San Vicente.
At of course, dahil magbubukas na rin ang Puerto Princesa sa December 8, it’s also to encourage the locals. Emphasizing locals lang naman iyan na baka pupuwede na rin buhayin iyong mga sektor ng turismo para magkaroon ng hanapbuhay iyong mga nagtatrabaho sa sektor na ito.
KRISTEL DORADO/ALPHA NEWS PHILIPPINES: Sir, napuntahan ninyo na po iyong El Nido, Boracay at iba pa pong lugar sa Pilipinas partikular na po iyong mga tourist spots po dito. May pagkakaiba po ba iyong requirements for tourists before they travel? If yes po, may plano po ba ang government to standardize these requirements po?
SEC. ROQUE: Eh so far po lahat ay nari-require ng PCR except for Baguio kasi nagpa-pilot test nga tayo ng antigen. So alam ninyo, wala pa ring pagkakaiba, except for the pilot testing ongoing in Baguio, na nagri-require ng PCR tests.
Ang mabuting balita naman, nagkaroon na ng price cap sa PCR tests at ibinalita ko na rin po iyon mga lugar kung saan po pupuwedeng makakuha ng mas murang PCR tests. Sa Manila po – Children’s Hospital, iyong Tala Leprosarium, iyong NKTI at saka iyong Lung Center at saka Perpetual Help Hospital – 1,700 ang charge nila hanggang 2,000.
LEILA DAGOT/PIA PALAWAN: Another question from Grace Belostrino of the Provincial Information Office.
GRACE BELOSTRINO: Good afternoon to all. Ang question ko po is, sa ganda po ng Palawan at bilang isa ito sa mga tourist destination, ano po ang inyong panawagan para sa mga terrorist-group or mga NPA? Ganoon din po, ano ang contribution ng ELCAC para po sa turismo naman sa Lalawigan ng Palawan? Thank you.
SEC. ROQUE: Well, ang panawagan po natin sa mga terorista, hirap na hirap na po ang ating mga kababayan dahil sa pandemya huwag ninyo na pong dagdagan ang kanilang kahirapan pa at sana po ay makiisa na lang sila sa gobyerno. Ang gobyerno naman po ay mapagpatawad, kinakailangan mag-surrender at binibigyan kayo ng hanapbuhay pati nga po yata pabahay.
So, wala pong kahihinatnan, walang pupuntahan ang pagpatay sa kapuwa Filipino. Itigil na ninyo po iyan at ang panawagan ko nga, hindi po krimen ang maging komunista, ang krimen po ay iyong paggamit po ng dahas laban sa kapuwa Filipino.
LEILA DAGOT/PIA PALAWAN: May panibago pong katanungan si Ms. Teng Fermoso ng Palawan News.
SEC. ROQUE: Yes, Teng?
TENG FERMOSO/PALAWAN NEWS: Sir Harry, si city government po recently approved a budget to acquire vaccines if they’re already available. Iyong mga ganito po bang initiative ng LGU nakakakuha ba ito ng suporta from national government?
SEC. ROQUE: Bago ko sagutin, perhaps, Mayor, can you give us details kung magkano iyong inilaan ninyong budget to acquire vaccines?
PUERTO PRINCESA MAYOR BAYRON: Hindi ko matandaan talaga – parang 100 million eh! Hindi ko masiguro kung iyon na nga ang naibigay kasi that’s what I asked for. Actually, hindi nga kami sigurado kung mayroong mabibili pero para medyo makampante iyong mga mamamayan natin na hindi tayo nagpapabaya, nagpalagay tayo ng ganoong appropriation. Kasi ang thinking natin anyway, after the first quarter kung magiging available iyan from the nation government at hindi kakailanganin iyong additional funds from the city, puwede naman nating i-reappropriate iyon. Iyon ay pang-ensure na kung hindi mabibigyan ang lahat galing sa national government puwede tayong gumamit niyan para ma-100%, maabot natin iyong mataas na percentage na mabigyan ng vaccine.
SEC. ROQUE: Well, siyempre po bilang sagot sa iyong tanong, we appreciate po and welcome the initiatives of LGUs na maglaan ng sariling pondo para makabili ng bakuna. Ang problema lang po talaga ay iyong availability, kasi iyong lahat ng mga bansa nag-uunahan makakuha, so hindi mo maaalis sa manufacturers na magkakaroon sila ng parang quota.
Ang mabuting balita naman po, we’re talking to at least four companies and we can talk to even more at ang suggestion ko nga po is to contact Secretary Galvez. Perhaps you can propose na iyong local appropriation ninyo can purchase a vaccine that is not included in the four na mayroon na tayong quota para mas marami iyong makuha natin, kasi hindi lang naman po apat iyong magkakaroon ng vaccine.
Iyong Sinopharm po bagama’t pinakamahal iyong kanilang bakuna is already available and has Emergency Use Authorization. So, pupuwede silang mag-apply sa Pilipinas at bagama’t hindi pupuwedeng bumili ang mga pribadong kompanya ng mga bakunang iyan, possibly, puwede bumili ang Pilipinas using the funds of the local government units. So, isang opsyon po iyon para mas marami iyong vaccine na makuha natin beyond doon sa quotas na ibinibigay sa atin ngayon.
TENG FERMOSO/PALAWAN NEWS: Sir? Ano po ba, sir, iyong figures ng price – minimum, maximum?
SEC. ROQUE: Naku! I cannot say po because that’s covered by non-disclosure agreement.
TENG FERMOSO/PALAWAN NEWS: Opo. Thank you very much po.
SEC. ROQUE: Oo, thank you po. Balik tayo kay Mela.
MELA LESMORAS/PTV: Opo. Bumalik na po ba si—Okay, nawala lang daw po si Director General Domingo, for Spox muna po. From Joseph Morong of GMA 7: Under what circumstances can an EUA benefit the Filipinos?
SEC. ROQUE: Hay naku! Of course, makabubuti po iyan dahil itong mga bakuna naman po hindi bibigyan ng EUA kung hindi po napatunayan sa clinical trials na ito po ay ligtas at epektibo laban po sa COVID-19. So, iyan po ang solusyon sa ating pandemya, ang pagkakaroon ng bakuna nang tayo po ay makabalik sa ating mga ordinaryong pamumuhay.
MELA LESMORAS/PTV: Okay. Habang hinihintay po natin si Usec. Domingo, iyong mga questions muna po kay Spox Roque. From Celerina Monte of Manila Shimbun: Cotabato City Mayor Cynthia Guiani-Sayadi has expressed opposition to extend the Bangsamoro transition period by another three years. She was quoted as saying na grabe na ang paghihirap ng mga tao and accused Bangsamoro Transition Authority that it did not listen to the complaints and concerns of the public. But the President has already expressed support to extend Bangsamoro Transition Period. How will the opposition of some officials like Mayor Sayadi affect move to extend the transition period or do you think the statement of Mayor Sayadi against the BTA extension is expected since from the very start she’s opposed to the inclusion of Cotabato City in BARMM?
SEC. ROQUE: Well, nasagot ko na po iyan. Para po ma-extend ang transition period para ma-postpone ang eleksiyon, kinakailangan magpasa po ng bagong batas ang ating Kongreso. So, I will decline any further comments other than a law is required to extend the transition period.
MELA LESMORAS/PTV: Okay. From Triciah Terada of CNN Philippines po for Spox: Any update on telco improvement after you appeal to telcos last time? Has any company reach out to you or express their commitment?
SEC. ROQUE: Of course. Lahat sila nag-uunahan magbigay ng eksplanasyon. Pero nagkaroon po kami ng kasunduan – the Tuesday briefing will be exclusively on telcos. So, we will have the telcos, all three of them and the NTC on Tuesday.
LEILA DAGOT/PIA PALAWAN: Another question from our local media, sir. Mr. Gilbert Basio ng Palawan Daily News.
GILBERT BASIO/PALAWAN DAILY NEWS: Sir! Good afternoon po, Secretary. Sisegundahan ko lang po sana iyong kaugnay po sa tatlong telcos po natin maging po dito sa Lalawigan ng Palawan nakaka-experience po tayo ng ganiyan na biglang pagkawala ng connection na nagpapahirap po sa mga estudyante natin maging sa mga teachers. Makiki-update lang po, sir, regarding po iyong sa isang telco natin. Kumusta na po, sir? Kailan po ba posibleng makapag-operate iyong bago nating telco dito po sa ating bansa?
SEC. ROQUE: Kakasabi ko lang po ano, we will have the three telcos – Globe, Smart, and Dito on Tuesday including the NTC para malawakang diskusyon kung ano iyong mga hakbang na ginawa ng mga telcos at ano ang paningin ng NTC as regulator kung mayroon bang mabuting ibinunga iyong mga hakbang na ginawa ng telcos. Tuesday po, dahil sa Monday mayroon lang pong hearing sa Senate ang NTC kaya hindi makaka-appear, so ginawa na naming Tuesday para isang sagot na lang po galing po sa lahat ng kumpanya.
GILBERT BASIO/PALAWAN DAILY NEWS: Okay po. Thank you po.
LEILA DAGOT/PIA PALAWAN: May isa pa pong tanong si Mr. Paul Henderson ng Radyo Bandera.
PAUL HENDERSON/RADYO BANDERA: Opo. May resolusyon pong inaprubahan iyong Sangguniang Panlalawigan, may kinalaman po sa pag-asa na magkaroon nga po ng vaccine sa COVID-19. Ano po ang masasabi po ninyo dito, may pondo po ba ang national government at irerekomenda ninyo rin po ba na magkaroon ng alokasyon para sa mga LGUs para pambili po ng bakuna kung saka-sakali, nabanggit ninyo po kanina parang taga-Palawan na rin po kayo?
SEC. ROQUE: Well, unang-una, iyong mga LGUs ang naglalaan ng pondo kasi ang gobyerno talaga ang plano bumili para sa 60 million. So, iyong bibilhin ng gobyerno para sa 60 million, sinabi na po ni Secretary Galvez, unang-una geographical iyan – iyong mga matataas ang incidence ng COVID-19 uunahin. At doon sa mga lugar na matataas siyempre uunahin natin iyong mga frontliners, iyong mga comorbidities, iyong ating kapulisan at ating kasundaluhan.
So, hindi po magbibigay ng pondo para sa lokal na pamahalaan para makabili ng bakuna dahil ang gobyerno na po ang bibili ng bakuna para sa lahat, iyong 60 million. Pero hindi ko rin po dini-discourage ang mga local government units na maglaan ng sariling pondo dahil sinasabi ko nga mayroon pa namang ibang mga bakuna na pupuwede nating bilhin at kung handa silang gumastos, siguro naman po ang national government will order for them para mas marami tayong bakunang makuha, over and beyond our quotas.
Okay?
PAUL HENDERSON/RADYO BANDERA: May pahayag po ba ang Malacañang kaugnay po sa kaso po ng pagpatay kay Atty. Eric Jay Magcamit? At bilang abogado rin po, kayo po ba ay satisfied sa naging resulta ng imbestigasyon ng PNP dito at sa mga naaresto o mga sumukong suspect?
SEC. ROQUE: Well, iniimbestigahan pa po iyan, so it’s a live investigation. So, even if I have any information in this regard, I could not divulge, but I do not have not knowledge yet. But talaga namang bago ako umalis, I tend to ask about this case kung anong nangyari sa aking kapatid sa hanapbuhay. Okay?
LEILA DAGOT/PIA: Question, sir, na magmumula kay Catherine Austria ng DZIP Radyo Palaweño.
CATHERINE AUSTRIA/DZIP: Good afternoon, Sec. May kahilingan po iyong city government sa DILG and Sangguniang Panlalawigan of Palawan na pansamantala isuspinde muna ho iyong tricycle ban sa national highway kasi pina-implement ho ulit ng DILG because of road clearing. Mayroon po bang—kasi dito po sa city and province, dependent ho eh ang mga commuters sa tricycle. Mayroon po bang chance na ma-exempt hindi lang ang Palawan at ibang lugar for tricycle ban kasi marami pong affected na mga commuters lalo na ho iyong mga tricycle drivers and operators po?
SEC. ROQUE: Well, ang alam ko po iyong mga Angkas, JoyRide ay pinayagan doon sa kanilang pilot study muli. Hindi ko lang alam kung mayroong Angkas at JoyRide dito sa Palawan. Wala. Well, ipararating ko po iyong inyong mensahe sa IATF. The Governor or City Mayor wants to comment po?
MAYOR BAYRON: Yes, we did a request to the DILG to temporarily suspend iyong implementation nito kasi nasa ano pa tayo, nasa pandemic situation pa, hanggang mag-normalize man lang. Kasi ang DILG is the one ordering us at saka medyo mabagsik iyong order na all tricycles must be removed from national highways lalo na iyong mayroon namang alternate route. So what we did was pinili lang namin like iyong halimbawa portion ng Rizal Avenue kasi may alternate route naman iyan and portions noong mga masyadong crowded. Iyong iba hindi naman pero talagang nakakabigla lalo lahat naghahabol ng pangita dahil na matagal na natigil iyong mga tricycle, mga multicab, kaya nagri-request kami para makahabol man lang sila.
SEC. ROQUE: Gov., no comment?
GOV. ALVAREZ: Sa probinsiya kasi there’s no alternative mode of transport so we’re asking DILG to relax the ban on the highways.
SEC. ROQUE: Ipararating ko po ang inyong mga kahilingan. Mela, mayroon pa ba tayong question from Malacañang Press Corps?
MELA LESMORAS/PTV: Okay. Now, wala na po iyong ibang questions since hindi na po available si Usec. Domingo. Sir ito pahabol na lang po, huling katanungan mula kay Trish Terada ng CNN Philippines: Sir, ito pong initiatives ng inyong office to promote tourism, is this covered by the budget of DOT or your office po?
SEC. ROQUE: It’s mostly my personal funds, no kidding because I only have P800,000 budget ‘no since my predecessor obtained his budget—was using his budget from his other office ‘no. So it’s mostly my personal fund.
MELA LESMORAS/PTV: Panghuling katanungan na lang po, Secretary. Mula kay Rod Evangelista muli ng RGMA.
ROD EVANGELISTA/RGMA: Mr. Secretary, kukunin ko lamang po iyong inyong pananaw at kung posible ba kasi next year sa first quarter nga po idaraos iyong plebisito, eh mayroon pong isinusulong na recall petition sa Narra. Kung saka-sakali po na makumpleto iyong proseso ng recall petition, sa tingin ninyo po ba maaaprubahan din po ng national IATF na makapagdaos po ng recall sa Bayan ng Narra, Mr. Secretary?
SEC. ROQUE: Well, unang-una, iyan po ay nasa ilalim ng hurisdiksiyon ng Comelec so ‘antayin po natin muna ang favorable endorsement ng Comelec gaya ng nangyari dito sa plebisito sa pagkakaroon ng tatlong probinsiya dito sa Palawan. So Comelec muna po siyempre dahil under the Constitution, sila iyong mayroong hurisdiksiyon diyan.
Okay? Okay, dahil wala na pong mga katanungan – maraming, maraming salamat po kay Governor Alvarez. Sir, thank you for your hospitality. Maraming salamat po kay Mayor Bayron. Maraming salamat po kay Dr. Domingo. Maraming salamat po sa local media dito sa Palawan. I missed all of you and it’s good to see all of you again. Maraming salamat po sa mga kasama natin sa Malacañang Press Corps. Thank you, Mela. And mamaya po mayroon pong—magkakaroon po ‘ata ng public address ang ating Presidente on the occasion of destruction of drug materials po sa Cavite ‘no.
So sa ngalan po ng ating Presidente, ito po ang inyong Spox Harry Roque nagsasabi – Pilipinas, ‘andiyan na ang bakuna, kaya natin ito. We will heal as one. Magandang hapon po, Pilipinas.
###
—
SOURCE: PCOO-NIB (News and Information Bureau-Data Processing Center)
