SEC. ANDANAR:  Magandang umaga, Pilipinas. At pagpupugay po sa lahat ng ating mga kababayan na nasa iba’t ibang panig ng mundo, ganoon din sa lahat ng mga nakasubaybay ngayon sa kani-kanilang mga telebisyon, radyo at online streaming. Mula po sa Presidential Communications Operations Office, ako po ang inyong lingkod, Secretary Martin Andanar. Magandang umaga sa iyo, Rocky.

USEC. IGNACIO:  Good morning, Secretary Andanar. At ako naman po si Undersecretary Rocky Ignacio, kasama ninyong magbabalita patungkol sa health crisis na kasalukuyan pong nararanasan hindi lang dito sa bansa, kung hindi sa buong mundo.

SEC. ANDANAR:  Basta sama-sama at laging handa, kaya natin ito. Kaya naman halina at inyo kaming samahan dito sa Public Briefing #LagingHandaPH.

USEC. IGNACIO:  Secretary, alam ko naging abala kayo dahil pinuntahan ninyo nitong weekend iyong ating mga kasamahan sa Baguio, binisita ninyo. Nakakatuwa po na talagang nagkaroon pa kayo ng pagkakataon na makita ang ating mga kasamahan sa hanapbuhay.

SEC. ANDANAR:  Oo, at okay naman iyong ating pakikipag-meeting sa kanila. Una iyong sa Dagupan, iyong mga kasamahan natin sa media sa Dagupan, binisita rin natin iyong Philippine Information Agency. Tayo ay nakipag-meeting kay Mayor Brian Lim ng Dagupan, at inalam natin iyong kaniyang mga ginagawa para po labanan ang COVID-19. And then we went up to Baguio, met with the media, met with the PIA and again tinour [tour] tayo ni Mayor Benjie Magalong sa kanilang ginagawang mga hakbang, kanilang command center para labanan ang COVID-19. At tama nga, talagang tama si Secretary Galvez na benchmark talaga iyong Baguio pagdating sa contact tracing, pagdating sa pagpapanatili ng magandang kalusugan ng mga kababayan natin diyan sa Baguio.

USEC. IGNACIO:  Opo. Secretary, ngayon naman makakasama rin nating magbabalita si Dennis Principe mula sa Philippine Broadcasting Service – Radyo Pilipinas.

Para naman sa pinakaunang balita, Pangulong Rodrigo Duterte muling nagbigay paalala sa publiko patungkol sa pagharap ng bansa sa COVID-19 crisis. Kabilang sa tinalakay ng Pangulo ay ang ‘di umano’y overpriced procurement ng PPE o personal protective equipment ng DOH sa pangunguna ni Health Secretary Francisco Duque III. Ayon sa Pangulo, siya ang nag-utos na gawin ang lahat para magkaroon nang maayos at epektibong proteksiyon ang mga medical healthworkers.

Sabi naman ni Health Secretary Francisco Duque III, nakaayon sa international standards ang mga PPE. Sa katunayan, bumaba nga raw ang COVID-19 infection rate sa mga healthworkers na gumamit ng nasabing PPEs sa UP-Philippine General Hospital dahil sa magandang quality at level of protection nito.

Nagpaalala rin ang Pangulo sa mga LGUs na tanggapin muli sa kanilang mga bayan ang mga returning OFWs at mga individual na nais makabalik na sa kanilang mga probinsiya. “Use all the government assets,” pag-uutos po ng Pangulo.

Samantala, sinabi rin ng Pangulo na hindi muna papayagan ang pagbubukas ng klase hanggang walang bakuna kontra COVID-19. Ayon sa Pangulo, mas prayoridad ngayon ang kaligtasan ng mga mag-aaral. Hindi aniya dapat magdikit-dikit ang mga bata sa mga paaralan. Maalala naman sinabi ng DepEd na maaaring magbukas ang klase ngayong taon sa pamamagitan ng online class or physical classes.

SEC. ANDANAR:  Samantala, nakahanda naman si Senador Bong Go para pangunahan ang imbestigasyon sa mga anomalya kaugnay ng mga overpriced COVID-19 related medical supplies kasama na ang mga equipment at packages. Sinabi ng Senador na nasa panahon ng krisis, hindi dapat pairalin ang korapsyon at pag-aabuso, pag-abuso sa kapangyarihan lalo na at apektado ang lahat ng mga Pilipino. Handa daw si Senador Bong Go na makipagtulungan sa mga concerned agencies gaya ng NBI at Presidential Anti-Corruption Commission para sa imbestigasyon.

Nilinaw din ni Senador Bong Go na ang pagpapauwi sa mga stranded OFW ay hindi sakop ng Balik Probinsya, Bagong Pag-asa Program. Ayon sa Senador, may ibang ahensiya ang nakatutok sa pagbibigay suporta sa mga OFWs. Paglilinaw niya, ang BP2 program ay nakatuon sa mga residente sa Metro Manila na gustong bumalik sa kanilang mga probinsiya at doon na manirahan sa pamamagitan ng trabaho/hanapbuhay na ipagkakaloob sa kanila sa ilalim ng Balik Probinsya, Bagong Pag-asa Program.

Ang mga estudyante naman na stranded sa Maynila ay puwedeng maging benepisyaryo ng “Hatid Estudyante” para makabalik sa probinsiya program sa pangunguna naman ng Department of Transportation.

USEC. IGNACIO:  Samantala, patuloy din ang pamimigay ng medical supplies ng ilang pribadong organisasyon kagaya ng Resorts World, Philippines Cultural Heritage Foundation Incorporated sa labindalawang ospital sa Metro Manila. Kabilang sa kanilang ipinamahagi ay mahigit 6,000 personal protective equipment (glass suits), 60,000 N95 masks, 60,000 disposable medical masks, 6,000 medical gloves, x-ray goggles at medical shoe covers.

Kabilang sa mga benepisyaryo ng medical supplies na ito ay ang National Kidney and Transplant Institute, Philippine General Hospital, Lung Center of the Philippines at siyam pang mga ospital sa Metro Manila.

Secretary Andanar, nais din nating pasalamatan iyong iba pang mga nakasama nating mga kaibigan sa iba’t-ibang mga istasyon ng telebisyon at radyo, at maging sa pahayagan at mga online.

SEC. ANDANAR:  Salamat po. Salamat po sa Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas. Kaya, Rocky, simulan na natin ang ating siksik at komprehensibong talakayan ngayong araw. Una nating makakapanayam si Secretary Eduardo Año ng Department of Interior and Local Government. Magandang umaga po sa inyo, Secretary Año.

SEC. AÑO:  Magandang umaga naman, Secretary Martin and Usec. Rocky. Magandang umaga din sa ating nakikinig at mga nanonood.

SEC. ANDANAR:  Secretary, isa po sa mainit na balita ngayon ay ang alleged ‘no, allegedly nakatanggap daw po ng text message si Ormoc City Mayor Richard Gomez mula sa DILG at OWWA na nagsasabing kailangan niyang tanggapin ang mga overstayed na OFWs na magbabalik probinsiya kahit hindi pa ito dumadaan sa kahit anong COVID-19 testing. Handa naman daw ang kanilang quarantine facilities at mga ambulansiya para sa pagsalubong sa mga ito, pero kailangan muna nilang makuha ang mga records ng mga ito. Ano po ang masasabi ninyo patungkol po dito, Secretary? Ito pong balita na ito ay kalat na kalat po at mayroon din pong naipasa sa atin na mga quote cards ni Mayor Richard Gomez.

SEC. AÑO:  Salamat, Sec. Martin ‘no. Unang-una, iyong 24,000 na OFW na ipinag-utos ng ating Pangulo na dapat ay makauwi na sa loob ng tatlong araw, lahat ito ay dumaan sa tamang protocol, mayroon siyang testing through PCR at lahat ito ay negative. Mayroon din silang certificate ng minimum of 14 days quarantine, so kumpleto iyong papeles ng mga iyan.

Siguro ay maling impormasyon ang nakarating kay Mayor Richard Gomez. Pero nagkausap naman kami kagabi ni Mayor Gomez ano, mga midnight na kami nagkausap at malinaw po na hindi naman pala OFW iyong kaniyang kinu-question. Ito ay iyong isang naganap na mga balik-probinsiya na umuwi last week at ito ay biglaan kaya hindi sila naabisuhan nang tamang panahon ‘no.

Dahil ako mismo, pinag-uutos ko at pati dito sa sub-task group on repatriation for returning Filipino workers and local stranded individuals, na ang gusto ko ay mayroong tatlong araw na aabisuhan iyong ating mga LGUs bago pabiyahehin. Dahil kasi maghahanda pa iyan ng sasakyan na pangsundo, pati iyong kanilang mga isolation facilities ay ihahanda nila at siyempre dapat alam nila iyong mga pangalan ng mga uuwi na iyan. At naayos na natin iyan ‘no.

Ito ay isang isolated incident lang na kung saan dito sa Leyte ay nabigla na mayroong umuwi doon na Balik Probinsiya. At ang ating mga kababayan kasi dito ‘no, kapag local stranded individuals at saka Balik Probinsiya, totoo na hindi iyan dumadaan sa mga testing kasi nga we assume na nagkaroon na sila ng quarantine ‘no for the last two months na nag-lockdown tayo. At ang kailangan na lang diyan pagdating doon ay diagnostic screening at ipa-undergo pa rin ng quarantine. Pero kapag OFWs ay PCR testing nga sapagkat galing iyan sa mga lugar na tinatawag nating high risk ‘no, iyong mga countries na may mga malalaking cases ng COVID.

So okay naman. Ang ating mga LGUs naman nationwide ay napaabisuhan natin na ang pinag-utos na tatlong araw ng ating Pangulo na makauwi ang OFW at sila naman ay sumusunod at tatanggapin nila iyong kanilang mga kababayan. Panahon na rin para makasama ng ating mga OFW iyong mga mahal nila sa buhay.

USEC. IGNACIO:  Secretary, pero mga kailan po inaasahang puwedeng bumalik pa iyong mga dapat OFWs na babalik sa Pilipinas, mga kailan po ito?

SEC. AÑO: Tuluy-tuloy ang pagdating nila. We expect na for the whole year of 2020, ang estimate ng ating DOLE ay aabot sa 302,000 OFWs and mostly ay manggagaling sa Middle East, sa South America at sa iba pang dako dito sa ASEAN countries.

So, more or less ang iniintindi natin or ang inisisp natin for the next two months ay mga 60,000 ang darating at sa buong taon aabot ng 300,000. So ito ay malaking effort talaga at kinakailangan natin ang tulong ng lahat lalo ng LGUs; ang gusto sana natin ay mabilis lang ang pagdating dito ng ating mga OFW na sandali na lang silang titigil dito sa Metro Manila at dapat ay after ng testing at may result ay mai-ship na natin kaagad natin sila.

Iyong iba naman na on board sa malalaking barko, gusto natin sana na i-grupo na natin iyong lahat ng taga-Mindanao, lahat ng mga taga-Visayas, para iyong barko mismo doon na rin magka-quarantine malapit doon sa mga destination nila.

Pero susundin natin lahat ng protocols dito para siguradong safe iyong ating mga kababayan na destinasyon ng ating mga OFWs.

USEC. IGNACIO:  Opo, Secretary, punta naman tayo sa Balik Probinsya, Bagong Pag-asa Program. Kumusta na po iyong estado nito at ilan na po iyong kabuuang bilang o indibidwal na nagparehistro para sa programang ito?

SEC. AÑO:  Kahapon ay nagkaroon kami ng pagpupulong sa Balik Probinsya Program at ang, una, ay tinatapos natin iyong IRR, itong Executive Order 114; at ito ay malapit ng matapos.

At pangalawa, umaabot na sa 50,000 iyong mga applicants natin, ito iyong nag-apply both dito sa online at saka iyong pumunta mismo sa himpilan ng ating NHA. Ang NHA kasi si General Manager Jun Escalada ang head ng secretariat at dito ay kina-classify natin kung anong klaseng mga programa ng livelihood ang pupuwedeng mag-apply at ang scheduling kung kailan. Kasi ito ay may short term, may medium term at long term programs. Iyong kasing ating mga kasamahan na nasa Manila na gusto nang umuwi, ang unang tanong natin, may bahay ka ba sa probinsya; kapag sinabing  mayroon, madali na lang iyon, kasi may bahay na siya eh, livelihood na lang ang idadagdag natin doon.

Kapag naman sinabing gusto na niyang umuwi kasama ang pamilya, pero wala siyang bahay, ito ang tinatawag nating medium to long term, kasi kailangan diyan iyong paghahanda, pati sa resettlement area at ano ang angkop na pangkabuhayan ang puwedeng ibigay.

Sa ngayon, may pino-propose si Secretary Manny Piñol ng Minda, iyong tinatawag nating pilot or models, apat na probinsya iyong sinasabi niya na nakahanda at maaring sa mga susunod na mga araw kapag natapos iyong IRR, ito iyong pupuwede nating masimulan na.

At ang maganda rito ang ating mga members are officers ng ULAP, iyong Union of Local Authorities of the Philippines at kasama natin dito sa pagpa-plano ang mga Local Government Chief Executives, ang ating mga Governors kasama rin sa pagpapa-plano. So, pupuwedeng ang ating mga Governors ang maghain kung ano iyong puwede nilang makitang intervention at susuportahan ng national; at ang national naman pupuwede ring maggawa ng programa at susuportahan ng mga provincial government. At ang ating mga Regional Development Council naman ang tatayo na mga parang ating mirror or iyong ating link sa region going to their provinces. Of course, iyong ating mga provincial governors ang siya ring chairman ng Provincial Development Council ang tatayong council, advisory para sa mga programa na ito.

So tuluy-tuloy ito, Usec. Rocky and Secretary Martin, at alam ko na dahil sa sama-sama lahat itong government natin, plus LGU magtatagumpay tayo sa programang ito.

SEC. ANDANAR:  Nabanggit po ninyo kanina, Secretary, na libu-libo ngang OFWs ang inaasahang uuwi sa Pilipinas ngayong taon dahil sa COVID-19 crisis. May sapat pa ba tayong pondo para sa pangangailangan ng ating mga OFWs?

SEC. AÑO:  Yes, Secretary Martin, mayroon tayong sapat na pondo diyan at in fact ay dito rin sa Congress – dahil sa tingin natin ay mukhang mai-extend itong Bayanihan Act to Heal as One – ay kasama din sa ating plano ang humingi ng additional na pondo sa Congress para matulungan iyong ating programa sa pag-fight sa COVID at pati na rin itong Balik Probinsya Program.

Nakikita natin na noong nagkaroon tayo ng krisis na ito, ang solusyon talaga dito ay basic – pagkain para sa lahat. At kung babalik sa probinsya iyong marami nating kababayan at tutulong sa agricultural production ay maaaring mas lalo nating madaling ma-solve iyong mga ganitong crisis at kahit na mayroon pang susunod na pandemic. Kaya ang atin namang Pangulo ay binigyan ng kapangyarihan na mag-realign ng ating budget ng 2020 at iyong natira noong 2019, so mayroon tayong nakalaang pondo para siguraduhin na maging matagumpay ang Balik Probinsiya, Bagong Pag-asa Program.

USEC. IGNACIO:  Opo. Secretary, ini-utos po ninyo sa PNP na magkaroon sila ng help desk na bukas para sa mga individual at OFW na stranded dahil nga po sa COVID-19 crisis. Paano po makakatulong sa tingin ninyo itong mga help desk na ito, Secretary?

SEC. AÑO:  Yes. Ang lahat ng ating LGUS at ang ating kapulisan ay nagtalaga na ng mga help desk. Simple lang itong help desk ‘no, kapag may isang indibidwal na gusto nang umuwi, either ito ay Balik Probinsya or siya ay locally stranded individual, pupunta lang siya dito sa help desk na ito para tulungan siya at i-uugnay siya sa LGU para makakuha sila ng clearance o iyong tinatawag nating medical clearance certificate mula sa LGU na siya ay walang symptoms, siya ay maayos at maayos din na nakapag-quarantine siya. At kapag mayroon na siyang medical clearance certificate, tutulungan siya ng help desk ng LGU or PNP.

Actually, dalawang prong iyan kung saan niya gusto, kapag sa LGU, si LGU naman ay i-impormahan niya iyong destinasyon, iyong tinatawag nating receiving LGU at kapag naipaalam na doon ay ibabalik niya naman iyong application dito sa PNP para ang ating PNP ay mag-i-isyu ng travel authority or travel pass. At kapag hawak niya iyong travel pass na ito ay tuluy-tuloy na siyang makakapag-biyahe kapag mayroong mode of transportation. Kung wala naman iyong PNP din na naka-ugnay naman siya sa Task Group ang mag-i-inform para isama siya sa… kung mayroong sweeper flight, kung mayroong barko at kung mayroong mga buses na pupunta sa iba’t ibang lugar ng Luzon at saka ng Visayas to Mindanao.

So mas sinimplify na natin ito, ang importante, maii-impormahan iyong pupuntahang LGU at makakakuha siya ng travel authority sa ating JTF CV Shield, naka-orient na rin sila kung papaano iyong mabilis na pag-i-isyu ng travel authority.

SEC. ANDANAR:  Marami pong mga naging isyu ng anomaly sa pamamahagi po ng tulong, ng ayuda mula sa SAP or Social Amelioration Program sa mga local na pamahalaan. Ano po ang ginagawa ng DILG ngayon para mahanap at matukoy ang mga individual na sangkot sa mga anomalyang ito; at anong kapurasahan po ba ang naghihintay sa kanila, lalung-lalo na po iyong mga nasa barangay?

SEC. AÑO:  Sa ngayon ay mayroon tayong 143 na barangay officials na sinampahan na natin ng kaso at ito ay nasa piskalya na. At kami ay nagpapasalamat din kay Secretary Meynard Guevarra sa pagbibigay niya ng kautusan na i-accommodate at bigyan ng  priority ng ating mga piskal ang mga kasong inihahain na kaugnay dito sa SAP distribution.

At pangalawa, mayroon tayong complaint center, bukas iyong ating opisina para sa magbibigay ng impormasyon, mga complaints tungkol sa pagdi-distribute ng SAP. Mayroon pa tayong pangalawang SAP na idi-distribute, kaya dapat ay magmanman tayong mabuti dito at walang anuman o sinumang government official ang maglulustay ng pera ng pamahalaan na para sa ating mga nangangailangang kababayan.

So tuluy-tuloy iyon, Secretary Martin, at hinihimok iyong publiko na ipagbigay-alam sa atin kung mayroon silang nalalaman diyan na mga nanamantala o kaya iyong sinasabing nag-i-split ng pondo o kaya naman ay nagdadagdag ng pangalan na hindi naman dapat. Iyong miyembro ng pamilya ni kapitan bigla na lang napuntasa listahan. So, lahat ng iyan ay ating titingnan at sisiguraduhin natin na pa-file-an natin ng kaso.

USEC. IGNACIO: Secretary, bigyan-daan ko lang iyong tanong ni Joseph Morong ng GMA-7. Ano daw po ang desisyon ng IATF sa community quarantine after May 31^st? Kasi po ang tanong din ng netizens, ngayon daw pong bumaba na rin ang restriction sa ilang mga lugar na nasa ilalim po ng GCQ or MECQ, ano daw po ang mga paraan o gagawin ng DILG na masisiguro po na sumusunod pa rin ang mga residente sa community quarantine?

SEC. AÑO: Unang-una, bukas ay may pagpupulong ang IATF at may presentation din iyong ating technical working group doon para makita natin iyong trend at iyong tinatawag nating data analytics. At dito, from there ay makikita natin ang tinatawag nating risk analysis between health and economy.

At sa nakikita naman natin na maganda iyong magiging mga developments, maaaring up to May 31 ay luluwag pa. Ang ibig sabihin ‘no, iyong MECQ ay maaaring mapunta na sa GCQ. Pero gusto ko lang ipagbigay-alam na ang ating bagong mode ay iyong tinatawag nating zoning places of intervention. Kahit iyan ay naka-GCQ, puwede pa ring mag-declare ang local chief executive ng critical zone – ito iyong mga lugar na mayroong 20 or plus cases ‘no, new cases at mabilis ang pagdami – at ito ay total lockdown. So ibig sabihin nito, mas mahigpit na lockdown na ito. At iyong paligid naman niya ay iyong tinatawag nating containment zone, at iyong wala namang cases ay buffer. Sa mga lugar na buffer, puwedeng magbukas ng negosyo.

So, ang localized or targeted lockdown ay mas nakita nating mas angkop sa pagkakataon ngayon na bumubuti na at tumataas na iyong ating healthcare capacities pati iyong ating mass testing capacity.

So tonight, may meeting din ang ating mga NCR mayors at magri-rekomenda sila sa IATF kung ano ang kanilang magiging posisyon sa susunod na … after ng May 31. At ito, titingnan natin kung ano ang magiging recommendation nila.

So pati sa ating mga checkpoint ay nag-a-adjust din tayo ‘no. Mayroon tayong tinatawag na modified checkpoint para hindi masyadong nagbubuhul-buhol iyong trapiko at random iyong gagawin natin. At sa mga lugar na mga spot, mayroon tayong spot checkpoint. At sisiguraduhin natin na sumusunod sila sa health standard. At kapag hindi, mas mahigpit iyong parusa na ipapataw natin ‘no, talagang tutuluyan natin ng kaso.

Ito na iyong ating tinatawag na papunta sa bagong normal. Iba na ang mundo talaga natin. Hanggang wala pang vaccine na nadi-discover ay ito dapat ang makasanayan nating buhay hanggang matapos ang taon, probably hanggang 2021 ay kailangang sundin na natin ito. Huwag na tayong mag-self-denial na bumalik sa dati. Ito na ang buhay natin. And most importantly is really to stay alive, and we can do it by following these health protocols and standards.

USEC. IGNACIO: Opo. Secretary, alam po namin na kayo po ay talagang nakatutok sa pagtugon sa epekto nitong COVID-19. Kunin na lang po namin iyong inyong mensahe para pa rin po sa ating mga lokal na pamahalaan, at papaano po iyong serbisyo pa nila na dapat ibigay sa taumbayan na ngayon po ay nandito tayo sa krisis ng COVID-19?

SEC. AÑO: Maraming salamat, Usec. Rocky. Sa ating mga local government units, especially sa local chief executives, nais kong magpasalamat sa inyong tulong, effort na ginagawa. At nakikita ko talaga ang inyong pamamalasakit sa ating mga kababayan, dangan nga lamang iyong iba ay nasusobrahan ano. Ang utos nga natin kapag iyan ay mga OFWs at LSA(?) galing ng Manila ay tanggapin natin. Mayroon ho tayong kaukulang pamamaraan para masigurado ang kaligtasan, katulad ng pagtatalaga ng isolation facilities at ia-undergo sila further sa home quarantine. Pero huwag na huwag nating tatanggihan ‘no.

Sa mga LGUs na masyadong mahigipit at lumalabag sa ating panuntunan, I’m warning you na i-stop ninyo iyan kasi hindi pupuwedeng sasabihin ninyo na zero COVID kami kaya hindi kami tatanggap ng OFWs, hanggang pier lang kayo – hindi po pupuwede iyan. I myself will make sure na hahabulin ko kayo sapagka’t hindi iyan in accordance sa ating Bayanihan Act at sa pinag-uutos ng Pangulo.

Marami na tayong pinagdaanan. Nakita natin na through cooperation ay naa-accomplish natin lahat. Kami naman, we will make sure na iyong mga umuuwi diyan ay talagang ligtas at mayroon nang result ng mga PCR tests na negative lalo na iyong ating mga OFWs. At sa susunod pang mga araw, lalung-lalo na after May 31, magbabago na naman iyong ating mga panuntunan, inaasahan ko po iyong inyong buong pusong pakikipagtulungan.

Maraming salamat at saludo po ako sa inyo – sa ating mga frontliners, local chief executives, LGU officials at ating mga uniform services. Maraming salamat sa pagkakataon na ito at mabuhay po tayo.

SEC. ANDANAR: Maraming salamat pong muli sa inyong panahon, Secretary Eduardo Año ng Department of Interior and Local Government. Mabuhay po kayo, sir.

SEC. AÑO: Thank you.

SEC. ANDANAR: Oras po natin, 11:26 in the morning. Sa ngayon po naman ay makakapanayam din po natin si Mr. Michael Capati, ang Director for Operations ng MRT 3. Magandang araw po sa inyo, Ginoong Capati.

MR. CAPATI: Good morning po, Sec. and Usec.

SEC. ANDANAR: Isa po ang MRT 3 sa pinaka, you know, ginamit bilang transportasyon ng libu-libong commuters natin dito po sa Metro Manila. Kumusta po ang ginagawa ninyong maintenance and rehabilitation diyan po sa MRT para mas mabigyan ng magandang serbisyo ang ating mga pasahero?

MR. CAPATI:  Sa ngayon po ay tuluy-tuloy ang ating maintenance program at ang rehabilitation natin, especially po doon sa ating pagkukumpuni ng riles. Kasabay po niyan ay ang pagsasaayos po ng riles natin, iyong mga signaling natin at saka po iyong ating mga bagon. At iyan po ay tuluy-tuloy, even though mayroon po tayong kinakaharap na COVID-19 ngayon na kailangan din po nating i-comply din po iyong tinatawag nating social distancing habang nagkukumpuni po tayo ng riles.

USEC. IGNACIO: Sir, kailan po inaasahan naman na matatapos iyong rail replacement sa MRT Line 3? At ano naman po ang magiging epekto nito sa operating speed ng MRT 3 natin?

MR. CAPATI:  Usec., ang original target po natin sa rail replacement is February of 2021. Ngayon po ay mapapabilis natin ito, tina-target na po naming matapos ito ng September of 2020. Ang impact po nito, kapag natapos natin ang ating rail replacement, ay maitataas na natin ang speed ng ating mga tren. Ang tina-target po namin diyan ay mga 60kph by December of 2020, iyan po ay at least four months in advance.

SEC. ANDANAR: Paano po pinaghahandaan ng Metro Rail Transit ang new normal sa public transportation?

MR. CAPATI:  Sa ngayon po, ito po ang aming pinagkakaabalahan for the last few weeks, kailangan po nating yakapin iyong bagong new normal na tinatawag: Number one po diyan iyong social distancing. Mula po sa pagpila sa baba ng riles hanggang doon po sa platform, at mismong sa loob po ng ating tren, iyan po ay minarkahan na namin to make sure na mayroon po iyang one meter distancing sa atin ‘no. And iyon nga lang po, ang dati nating capacity na 1,200 passengers ay ngayon po ay 153 na lang sa isang train set natin.

Isa pa po diyan ay iyong paglalagay natin ng mga disinfectant and at the same time iyong atin pong mga tren ay lilinisin iyan dalawang beses; isa sa North Avenue at pagdating po niyan sa Taft Avenue, iyan po ay idi-disinfect din.

Maglalagay din po tayo ng mga alcohol at the same time iyong mga washroom natin para po masiguro natin na ang ating mga mananakay ay magiging malinis and at the same time iyon pong IATF natin na ruling na kailangan po naka-face mask sila bago pumasok sa ating riles.

USEC. IGNACIO: Opo. Sir, bukod po sa mga sinabi ninyong ipatutupad under sa new normal. Sakali po magbalik na iyong operasyon ng MRT 3, ano po iyong magiging guidelines ninyo na nais iparating doon sa mga tiyak na talagang dadagsa pa rin sa MRT 3 at gagamitin ito?

MR. CAPATI: Tama po kayo, USec. Ang kailangan po natin diyan talaga is ma-observe natin iyong social distancing mula po iyan sa pagpila hanggang itaas at making sure na lahat sila ay naka-face mask bago pumasok sa ating tren and marami po tayong mga protocols na inilagay din natin alinsunod po sa IATF ruling natin.

Makikita rin po ninyo na sa loob ng tren ay may designated seats po sila na iyon lang ang dapat okupahan para po malimitahan natin ang paghahalo-halo ng ating mg pasahero.

SEC. ANDANAR: Nauna ninyo na pong sinabi na hindi muna papayagang makasakay sa MRT at LRT ang mga senior citizen at ang mga buntis dahil sila ay people considered highly vulnerable to COVID-19. Ano po ang magiging considerations dito kung ang ilan sa kanila ay essential workers?

MR. CAPATI: Sec., ito po iyong ating requirement ngayon ano. Alam naman natin na iyong mga 20 years old below ay hindi po dapat sila pasasakayin kasama po ng mga senior citizens at saka mga pregnant women kasi sila ho iyong medyo vulnerable sa COVID-19.

Ngayon, kung saka-sakali naman po talagang kailangan nilang sumakay dahil kailangan nilang tupdin iyong mga essentials na kailangan nilang gawin eh papayagan naman po sila depende na lang po doon sa rason para sila ay sumakay sa ating tren. But generally po, we will implement whatever is the IATF ruling.

USEC. IGNACIO: Sir, nagkaroon ng simulation exercise na isinagawa ngayon ng NCRPO sa MRT 3, kumusta po ito?

MR. CAPATI: Iyong simulation po ngayon ay sa LRT po na linya, wala po sa MRT 3 kasi po kami ngayon ay nasa rehab pa rin po ng riles. Magkakaroon po kami ng simulation sa May 30 at saka 31 po.

USEC. IGNACIO: So, iyon po iyong ating pinaghahandaan para makita ninyo kung ano iyong mga puwede pang karagdagang maging guidelines pagdating po ng pagdagsa ng mga mananakay natin?

MR. CAPATI: Tama po iyon. In fact, mayroon po kaming mga train marshals sa loob ng tren para po i-assist iyong mga pasahero natin. Doon naman po sa ground, marami po tayong mga security guards at saka empleyado ng MRT 3 para po masiguro natin na iyong social distancing ay ma-implement nang maayos po.

USEC. IGNACIO: Okay. Maraming salamat po, Mr. Michael Capati, ang director po for Operations ng MRT 3. Paalala lamang po sa mga pasahero sakaling magbalik na po ang operasyon natin?

MR. CAPATI: Okay. Maraming salamat din po; at iyon pong ating mga pasahero, kung saka-sakali tayo po ay magsisimula na sa June 01 ay sumunod lang po tayo sa ating mga health guidelines po natin para na rin po sa ikabubuti ng ating mga mananakay. Maraming salamat po.

USEC. IGNACIO: Maraming salamat po sa inyong oras, Mr. Capati.

Ngayon naman po ay makakausap natin si Atty. Hernan Cabrera po, ang tagapagsalita ng LRTA.

Magandang araw po, sir!

ATTY. CABRERA: Good morning po! Good morning po sa atin pong mga viewers!

USEC. IGNACIO: Opo. Sir, malaki po ang naging epekto sa biyahe ng mga commuters ang pagsasara ng Santolan, Katipunan, at Anonas station dahil po doon sa nangyaring transformer fire noong nakaraang taon. Kumusta na po ito, ano na po iyong update na ginawang pagsasaayos tungkol dito?

ATTY. CABRERA: Opo. Ang timetable po natin para maayos po ang tinatawag natin na power supply noong tatlong istasyon ay dapat po by March. Noong nakaraang Marso po ay na-award na po iyong kontrata and then kapag na-award na po siya, iyong contractor po natin mayroon po silang tatlong buwan para maisagawa at matapos iyong tinatawag natin na temporary power supply system. Tatlong buwan po nilang gagawin iyon, so ang timetable namin ho noon – kung na-award po siya ng March – ay by end of June matatapos na po siya at puwede na ho nating gamitin ang tatlong istasyon.

Unfortunately po, inabutan po tayo nitong COVID na pandemic kaya hindi na ho natuloy iyong ating procurement process hanggang sa award. At hopefully po by June maumpisahan ho ulit natin, ma-resume ho natin iyong ating procurement process with a timetable po na ma-award natin siya within June and then mayroon ho silang July, August hanggang end ho ng September para maisagawa po iyong tinatawag natin na temporary power supply system at para magamit na po natin iyong tatlong istasyon – iyon pong Santolan, Katipunan at saka Anonas.

SEC. ANDANAR: Kung sakaling payagan na ang operasyon ng LRT sa kabila ng umiiral na quarantine, magiging fully operational na ba ang LRT 2 kabilang ang tatlong istasyon ng Santolan, Katipunan at Anonas?

ATTY. CABRERA: Sir, hindi pa po. Kapag nag-umpisa na po ang operasyon ng LRT this coming June, kung papayagan na po iyong ating train operation, hindi pa rin po natin magagamit iyong tatlong istasyon, iyong Santolan, Katipunan at saka Anonas.

Ang timetable po natin mga end pa po ng September; but iyong operasyon po natin magmula Recto hanggang Cubao and then Cubao to Recto pabalik, reding-ready na po tayong mag-operate.

Naisagawa na ho natin lahat po ng mga maintenance na kailangan; araw-araw po iyong ating ginagawang pagpapatakbo ng tren para hindi ho matengga iyong ating mga tren and then araw-araw din ho may mga nagre-report po tayong mga train operators kasi nga kailangan ho nilang patakbuhin ang mga tren just in case may mga emergency na kailangang isagawa, naka-ready po iyong mga staff natin.

And then kapag nag-operate na po tayo, of course ready na po iyong ating tinatawag na COVID-19 operational procedures. Number one po diyan, dapat po lahat po noong pasahero mayroon po silang facial mask; and then dadaan po sila doon sa tinatawag na footbath, may apakan po doon na may sanitizing solution; and then kukuhanan din po sila ng ating temperature scanner ng ating mga security guard.

Inaabisuhan po namin iyon pong ating mga pasahero na kapag po may lagnat po tayo or kung ang temperatura po natin is 37.8 hindi po tayo papayagan na makapasok sa loob ng istasyon.

So, uulitin ko po: Hindi po kami magpapasok kapag wala hong facial mask at kapag po ang temperatura natin ay 37.8.

And then paglampas po nila doon sa guard, mayroon din pong naka-ready doon na alcohol at saka hand sanitizer ganoon din po sa ating mga teller windows mayroon din pong tinatawag na mga hand sanitizer po doon.

And then sa loob ho ng istasyon ipatutupad po natin iyong social distancing, iyong one meter apart. So, markado na po iyong mga areas sa loob ng istasyon na puwedeng paghintayan ng ating mga pasahero. Mayroon na pong mga floor markings po iyon, doon lang po sila puwedeng tumayo.

And then pag-akyat naman po nila sa loob ng tren, pagpasok, ganoon din ho kung nakikita ninyo po sa screen, markado na po iyong mga puwede nilang tayuan at upuan.

Bale ang mangyayari po, ang maximum na capacity po bawat isang train set, isang buong tren po kasi tagusan ho iyong tren ng LRT Line 2, 160 passengers lang po ang maximum.

So, aside from po dito sa social distancing, lahat po ng tren natin dadaan ng regular na tinatawag nating sanitation process. Ang sanitation process natin every after loop po, iyan po ang ating sanitation process; kapag po iyong tren manggagaling ng Cubao, didiretso po ng Recto iyan and then from Recto babalik ho ulit sa Cubao papasok po iyong ating sanitation team habang bumibiyahe po iyong tren papunta ho doon sa ating tinatawag na reversing track, isasagawa po nila iyong tinatawag natin na sanitation process hanggang sa makabalik po sila, iyong tren doon sa kabilang side naman ho ng Cubao station para mag-load po iyong tren. So, every makatapos po ng isang loop iyong tren automatic po sina-sanitize po iyong loob ng tren.

SEC. ANDANAR: Ano po ang latest update sa LRT 2 East Extension Project? Kailan po ang inaasahang completion date nito, sir?

ATTY. CABRERA: Sir, iyon pong Extension Project po natin, iyong dalawang additional extension, ito po iyong Emerald at saka Masinag station, ang timetable po natin nito is matatapos po siya ng December. So, by first quarter po ng susunod na taon magagamit na po natin iyong extension and then hopefully tapos na rin ho iyong tatlong istasyon na ginagawa ho natin, iyong ating tinatawag na power supply system.

And then mabanggit ko na rin po iyon naman pong extension sa kabila, iyong extension project. Ito naman po iyong papunta naman ng pier, na-engage na po natin iyong consultants. So iyong consultant po ngayon, tinatapos po iyong ating tinatawag na bidding documents. So anytime po, kapag na-lift na po itong lockdown, anytime po magkakaroon na rin po tayo ng bidding para po doon sa actual construction of extension project natin papuntang pier. So magkakaroon po tayo ng tatlong additional na istasyon papuntang pier. So makikinabang ho iyong mga pasahero natin na manggagaling po ng pier.

USEC. IGNACIO: Sir, mga ilan po iyong inaasahan ninyong pasahero o papayagang pasaherong sumakay sa LRT at kung hindi po kami  nagkakamali, parang mahigit 1.5 million pesos kada araw po ang nawala sa LRTA  doon po sa pagsasara ng tatlong istasyon ng LRT 2 na nagsimula noong  October 2019. Nasundan pa po ito ng total shutdown ng public transportation ngayong March dahil po sa banta ng COVID-19, so ano po iyong recovery plan ng LRTA tungkol dito?

LRTA SPOKESMAN CABRERA:  Sa ngayon po iyong recovery plan is ginagawa pa lang po iyan, kasi by the time po na mag-operate tayo talagang limited pa rin ho iyong pasahero natin, kasi ang makakasakay lang po is 160 na tao per train set. So basically po with that kind of ridership – ang regular kasi po natin na ridership buwan-buwan is around mga 5 million na pasahero, mga 5,500,000 na pasahero every month – pero dito po sa limited na operasyon natin, meaning kaunting-kaunti lang po iyong makakasakay, mga 450,000 lang po monthly iyong ating ridership. So, iyong recovery plan po natin talagang mase-set aside muna in the meantime, kasi nga po talagang limited po iyong ating pasahero.

SEC. ANDANAR:  Paalala na lamang po natin sa mga pasahero sakaling magbalik operasyon na ang LRT2?

LRTA SPOKESMAN CABRERA:  Opo. Secretary, ang gusto ko lang pong iparating sa ating mga pasahero, mas convenient din po na kung sana umpisahan na po nating gamitin iyong tinatawag natin na mga ticket vending machine. Mayroon po tayong mga machine, parang mga teller po iyan, automatic teller sa lahat ng istasyon. Iyon na lang po ang gamitin natin para maiwasan po iyong human to human transaction sa pagitan ng pasahero at saka sa ating mga teller. So, more or less mape-prevent po natin iyong transmission po noong virus kapag ginagamit po natin iyong TVM.

Pangalawa po, we would also suggest and encouraged lahat po na gumamit na po tayo noong tinatawag natin ng mga stored value na card. Ito po iyong kung puwede po maglaan na po tayo ng kaunting budget para pagbili po natin ng ticket minsanan lang po, kahit po minsanan sa isang linggo. So kung puwede po tayong mag-budget ng enough na pamasahe, good for one week, gamitin po natin iyong  stored value ticket, gamitin  po natin iyong TVM. Mas convenient po iyong ating process, mas mabilis po tayong makakasakay, mas makakaiwas po tayo sa transmission po noong virus. So, again, ine-encourage po namin na sana iyong mga pasahero natin gumamit ng mga ticket vending machine at gumamit po ng stored value ticket.

SEC. ANDANAR:  Maraming salamat po sa inyong panahon, Atty. Hernan Cabrera, tagapagsalita po ng LRTA. Mabuhay po kayo, Attorney.

USEC. IGNACIO:  Maraming salamat po.

SEC. ANDANAR:  Mahalaga, Usec Rocky, itong transportation, dapat ay pinaghahandaan talaga ito para sa eventual … the eventual move to GCQ.

USEC. IGNACIO:  Opo, kasi nga kailangan naka-pattern din iyong mga bilang din ng mga, o iyong naka-skeleton staff din na mga opisina, dahil batay pa rin iyan sa magiging pagkilos nila dahil doon sa availability naman ng masasakyan papunta sa mga opisina. So, sa kasalukuyan alam po natin na ang ilan sa ating mga tanggapan ay gumagawa ng mga polisiya na naa-angkop kung papaano sila magiging safe pa rin at iyong kanilang mga empleyado na at the same time  ay maka-comply doon sa oras ng pagbibigay ng kanilang mga trabaho sa kani-kanilang kumpanya.

Samantala, Secretary makibalita naman tayo sa Philippine Broadcasting Service – Radyo Pilipinas, kasama si Dennis Principe.

[NEWS REPORTING]

SEC. ANDANAR:  About the opening of classes, Rocky, ay ni-remind ulit ni Presidente ang mga kababayan natin na hindi niya papayagang bumalik doon sa face to face classes dahil hangga’t wala pang bakuna ay talagang malalagay sa alanganin ang kalusugan ng mga kabataan.

USEC. IGNACIO:  Opo, alam naman natin na umiisip din ng paraan ang ating pamahalaan, siyempre para huwag naman pong ma-kumpromiso iyong kalidad ng edukasyon sa bansa. So, antabayanan din po natin iyan.

Samantala, Secretary alamin na natin ang pinakahuling bilang ng mga kaso ng COVID-19 sa bansa. As of 4:00 PM ng May 25, 2020 ayon po sa tala ng Department of Health, mayroon ng 14, 319 cases ang nagpositibo sa COVID-19 sa bansa matapos madagdagan ng 284 cases kahapon, 74 naman ang nadagdag sa mga gumaling na may kabuuang bilang na 3,323. Samantala pumalo naman sa 873 ang kabuuang bilang ng mga pumanaw, matapos itong madagdagan ng lima kahapon.

Samantala, alamin natin ang kabuuang bilang ng COVID-19 cases sa buong mundo ayon po sa Johns Hopkins University and Medicine. Mayroon nang 5,000,490 COVID-19 cases sa buong mundo, kung saan 2,228,915 ang naka-recover; habang 345, 962 ang nasawi. Nasa ika-43 puwesto naman nag Pilipinas sa may pinakamaraming kaso ng COVID-19 sa buong mundo.

SEC. ANDANAR:  Bayan hinggil po naman sa inyong mga katanungan at concerns, tungkol sa COVID-19 ay tumawag lang po kayo sa 02-894-26-843. Para po naman sa PLDT, Smart, Sun at TNT subscriber ay mangyaring i-dial lang po ang 1555. Maaari rin po ninyong tawagan ang mga hotline numbers ng iba’t-ibang ahensiya ng ating pamahalaan na makikita ninyo sa inyong TV screens at upang maging updated sa mga hakbangin ng pamahalaan kontra COVID-19 ay magtungo po sa aming COVID-19 portal, bisitahin po ang www.covid19.gov. ph.

Kuwentong good news naman: Ang mga Pinoy sadyang malikhain talaga ano — urban gardening… Iyan ang naisip na gimik ng isang residente na ginawang produktibo ang kanyang oras habang naka-quarantine. Ang ating good vibes ngayong araw, panoorin po natin ito.

[VTR PRESENTATION]

SEC. ANDANAR:  Natuwa ako doon ah. Ikaw ba, Rocky, nagsimula ka na bang magtanim sa bakuran mo?

USEC. IGNACIO:  Secretary, wala akong bakuran, pero mayroon akong paso, kaya doon ko inilalagay iyong aking mga tanim na nasa bintana. Alam mo nakakaalis pagod din, Secretary, na paggising mo ng umaga makikita po iyong mga tanim mo maganda, nabubuhay, didiligan mo. So, magandang hobby po iyong ganoon.

SEC. ANDANAR:  Maganda iyan. At saka gusto kong makita iyong hacienda mo sa Laguna. Doon siguro masarap magtanim talaga dahil alam mo na eh talagang sagana sa matabang lupa at sariwang hangin, tubig, araw, kumpleto.

USEC. IGNACIO:  Wish ko lang, Secretary, na magkaroon ako ng hacienda.

SEC. ANDANAR:  Muli paalala po sa lahat, huwag pong matigas ng ulo, huwag na pong lumabas ng bahay kung hindi po kinakailangan at ugaliing magkaroon ng physical distancing sa mga kasama. Sa ganitong paraan makakatulong po tayo na masugpo ang COVID-19. Maraming salamat po sa mga kawani ng pamahalaan na nakasama natin ngayong umaga at ang mga kasama natin para sa ating balitaan ngayong araw na ito, ang Philippine Broadcasting Service.

USEC. IGNACIO:  Bigyan din natin pagpupugay ang Filipino Sign Language Access Team for COVID-19 para po sa walang pagsuporta sa ating programa. Mabuhay po kayo!

SEC. ANDANAR:  At diyan nagtatapos ang ating programa ngayong araw. Mula po sa Presidential Communications Operations Office, ako po si Secretary Martin Andanar.

USEC. IGNACIO:  Mula pa rin po sa Presidential Communications Operations Office, ako naman po si Usec. Rocky Ignacio.

SEC. ANDANAR:  Laging tatandaan basta’t sama-sama at laging handa, kaya natin ito. Hanggang bukas po muli dito lamang sa Public Briefing #LagingHandaPH.

##

 

 Source: PCOO-NIB (News and Information Bureau-Data Processing Center)