SEC. ANDANAR: Magandang umaga Pilipinas, umulan man o umaraw tuluy-tuloy po ang talakayan at paghahatid namin sa inyo ng mahahalagang balita’t impormasyon ngayong araw ng Huwebes, ika-siyam ng Setyembre.

Ako po ang inyong lingkod, Secretary Martin Andanar, magandang umaga, Usec. Rocky.

USEC. IGNACIO: Good morning, Secretary Martin. Sitwasyon sa mga pantalan at paliparan ilang araw mula nang ihinto ang travel ban sa ilang mga bansa at maging issue kaugnay sa pabahay ang ating bibigyang-linaw kasama pa rin po ang mga kawani mula sa ilang ahensiya ng pamahalaan.

Ako naman po si Usec. Rocky Ignacio mula sa PCOO.

SEC. ANDANAR: Mga kababayan simulan na po natin ang Public Briefing #LagingHandaPH.

Opisyal nang ipinakilala ng PDP Laban ang mga pambato ng partido sa nalalapit na eleksiyon. Napili nila na maging standard bearer sina Senador Bong Go at Pangulong Rodrigo Roa Duterte. Nagpasalamat naman ang senador sa tiwala ng partido subalit muli niyang iginiit na wala siyang balak tumakbo sa pinakamataas na posisyon. Narito ang detalye:

[VTR]

SEC. ANDANAR: Hinimok po ng House of Representatives na pabilisin pa ang pagpapatayo ng mga housing projects para sa dumarami nating kababayan na walang sarili o permanenteng matitirhan. Iyan din po ay kasunod nang pagdideklara ng housing crisis dito sa bansa.

Para makibalita kaugnay sa estado ng pabahay sa bansa, makakausap natin si Secretary Eduardo Del Rosario ng Department of Human Settlements and Urban Development. Magandang umaga po sa inyo, Sec. Ed.

DHSUD SEC. DEL ROSARIO: Magandang umaga rin Sec. Martin, Usec. Rocky.

SEC. ANDANAR: Secretary, may datos po ba kayo kung nasa ilang pamilya ngayon ang kabilang o matatawag na informal settler at nakitaan po ba nang pagtaas sa bilang mula nang magkaroon ng pandemya?

DHSUD SEC. DEL ROSARIO: Actually ang kabuuan ng ating tinatawag nating housing need is 1.65 million and ito ay base sa ating pag-aaral na from 2017 to 2022 ay aabot ng 6.5 million.

Now ang Philippine Development Plan nagbigay ng kanilang anunsiyo na ang Department of Housing ay kailangan maka-account ng 1.2 million na pabahay hanggang 2022. So with that 1.2 million target, iyon ang naging misyon ng Department of Human Settlements and Urban Development para ma-accomplish din hanggang sa isang taon, 2022.

And as of today, ang accomplishment po natin ay 84% – 1.07 million; iyan po ay 84% of the total target na 1.2 million. So we are on track sa ating misyon na makapagpagawa ng 1.[garbled] based on our PDP target; but of course considering the 6.5 million housing need nationwide, medyo mababa ito because that is only 20% of the total requirement.

SEC. ANDANAR: Base sa deklarasyon ng House of Representatives, nagkakaroon tayo ng housing crisis sa bansa. Ano pong masasabi ninyo rito?

DHSUD SEC. DEL ROSARIO: Well actually [garbled] natin crisis para makita naman natin na hindi naman talaga iyon ang reality on the ground. Mayroon lang tayong [garbled] para iyong mga nakatira sa mga danger zones ay [mailipat] natin sa mga lugar na masabi nating safe. With that direction, housing is capital intensive – kailangan natin ng pondo. We have been saying that we need at least 50 billion a year para makapagpagawa tayo ng—at mai-transfer natin iyong mga informal settler families to safer grounds at mai-relocate sila.

Unfortunately, 2017 hanggang 2021 ang budget po ng Department of Human Settlements is averaging about 4 to 5 billion only. So we are only getting 10% of what we need. So doon ang nagkakaroon tayo ng challenge paano natin ma-address iyong ating pangangailangan when we are saying we need 50 billion and we are only given 4 or 5 billion every year.

SEC. ANDANAR: Isa po sa tinitingnang rason sa housing crisis ay ang red tape. Secretary, saan po ba usually nagkakaroon ng delay sa implementation ng housing projects at ano po ang dahilan kung bakit may ilang proyekto ang natitengga o hindi natatapos gawin?

DHSUD SEC. DEL ROSARIO: Actually ito ay concerns ng… na[garbled] sa ating mga developers kasi dalawa pong grupo, 2 [garbled] ang kinukunan ng permitting and licensing process – the local government units para sa kanilang building permits saka development permit at sa national government naman iyong clearances just like conversion of the lot from agricultural to residential and then iyong ibang housing project site ay irrigated, non-irrigable or puwedeng gawing housing project.

Kaya ngayon nagkaroon kami ng joint memorandum circular na ito pinangunahan ng ARTA, pinatawag iyong labing isang government agencies na magkaroon kami ng convergence sa aming ginawa para mapabilis natin ang proseso. And this was completed just this week at [garbled] as one of the signatories of the joint memorandum circular so that we can fast track the processing of all documents by 52%. So mahigit sa kalahati ang nabawas natin ngayon – kung sabihin natin before it takes about 6 months to 1 year eh definitely this time mapabilis natin to 3 months to 6 months ang permitting process.

SEC. ANDANAR: Secretary, ilan pa po ba ang housing backlogs na target tapusin bago matapos ang taon? Ano po ang strategy ninyo para kahit na pandemic ay tuluy-tuloy pa rin ang operasyon o construction ng mga pabahay sa bansa?

DHSUD SEC. DEL ROSARIO: I think, Sec. Martin, you will be surprised ano. In 2019, almost every year ang housing production natin since 2016 tumataas on the average of 15%. Pagdating ng 2019 nasa peak tayo and we expect na ang housing production natin ay tataas pa by another 15% but because of the crisis in 2020 bumaba tayo by 28%, but surprisingly ngayon 2021 our figure shows na tumaas na tayo at na-surpass natin iyong 2019 for the first semester.

So, maganda ang housing sector, masyadong active at masasabi natin despite of the COVID-19 situation, marami tayong mga kababayan ngayon ang bumibili at nangangailangan ng pabahay. Siguro, nakita nila it’s better by housing units except of just saving it on their banks. So, inilalabas nila ang pera nila ngayon at bumibili ng housing units, very vibrant ang housing sector ngayong 2021 at ginawa po natin ito na matulungan ang mga housing developers.

Nagkaroon tayo ng extension sa completion ng kanilang paggawa and last year, 2020, gumawa tayo ng mga interventions para makapag-resume sila sa kanilang construction. Ngayon, para matulungan naman natin iyong mga miyembro or mga benepisyaryo ng housing project ng government ng Pag-IBIG, NHA at Social Housing and Finance Corporation, nagbigay tayo ng 5 months moratorium in 2020.

So, out of 12 months, 5 months walang binayaran ang ating mga beneficiaries or miyembro ng Pag-IBIG at kumuha ng mga pabahay sa National Housing Authority at Social Housing Finance Corporation.

SEC. ANDANAR: Secretary, base po sa datos ninyo, saang lugar pa ang may malaking bahagi ng government owned lands ang tinitingnang posibleng pagtayuan ng proyektong pabahay? At ang isa pang tanong ay kung may sapat na pondo po ba kayo sa 2022 para makagawa ng mga bagong socialized housing units?

DHSUD SEC. DEL ROSARIO: Ah sentro ng concentration ng housing development ay nakapaloob sa tatlong regions. The National Capital Region, ang Region IV-A and Region III. [Garbled] So, the National Capital Region ay masikip na ang availability ng government lots for housing. Kaya ngayon we are encouraging vertical construction especially in the National Capital Region.

Now, the number one in the country that would require more housing units at malakas ang activities sa housing construction ay ang Region IV-A, ito po iyong tinatawag nating CALABARZON. Dito sa CALABARZON, nagtutulung-tulong ang gobyerno, National Housing Authority, Social Housing Finance Corporation at ang private sector na nagpapagawa ng mga housing units at dito sa lugar na ito, ang mga private sector ay malaki ang naitutulong dahil sila nagpa-purchase pa once classified by the local government units na ito ay residential area and identified with the comprehensive land use plan of the particular LGU where they will be constructively housing units.

So, nandito ang concentration natin and of course the urban areas in Cebu and in Mindanao, in Davao and Cagayan De Oro. So, diyan malalaki ang concentration ng ating mga housing constructions at nagtutulung-tulong dito, malaki ang contribution ng private sector dahil sila ang mayroong liquidity to purchase lots suitable for housing.

Hindi naman porke identified natin na government lots ay puwede nang tayuan ng residential units kasi it must be included in the comprehensive land use plan of the given LGU and karamihan ng mga government lots natin ay classified as agricultural or water area.

SEC. ANDANAR: May ilang mga katanungan po ang ating mga kasamahan sa media. Usec. Rocky, go ahead.

USEC. IGNACIO: Salamat po Secretary Martin. Good morning po Secretary Del Rosario. Ito po ang tanong ni Rose Novenario ng Hataw: May update po ba tayo sa extortion complaint against then HLURB CEO Lloyd Christopher Lao, na isinampa daw po ng PACC? Ano po ang naging action ninyo? At binigyan ninyo po ba daw siya ng [garbled] kaya nalipat siya sa PS-DBM?

DHSUD SEC. DEL ROSARIO: Ganito po ang nangyari doon, ako po ay naka-received ng anonymous letter, it’s just an anonymous white letter na galing sa PACC with numerous allegations against then CEO Lao ng Housing and Land Use Regulatory Board. But noong ma-received ko iyon, I think that was on the first week of September of 2019, matagal nang wala sa HLURB si Atty. Lao, at na-transfer na siya I think by June or July of 2019, nandoon na siya sa DBM.

So, ang mga ginawa ko noon, I advise his staff to get that confidential complaint from PACC, its anonymous, at ibinigay ko ito sa staff ni Usec. Lao, para siya na ang makipag-engaged mismo sa PACC dahil wala na akong saklaw sa kaniya that time dahil siya ay nasa DBM na.

So, ang PACC na under the Office of the President as well as DBM. So, nandoon sila sa parehong under the Office of the President. So, I think will be better na ibigay po iyong complaint letter sa kaniya mismo at ito ay ipinadala ko sa kaniyang staff. I did not follow up anymore, because he is not under my department anymore.

SEC. ANDANAR: Maraming salamat po sa inyong panahon Secretary Eduardo Del Rosario, mag-ingat po kayo sir.

DHSUD SEC. DEL ROSARIO: Maraming salamat po.

SEC. ANDANAR: Samantala, hanggang dito na lamang po ang ating partisipasyon sa programa ngayong araw, ngayong umaga. Ako po ay mayroon pang mga ibang tungkulin sa PCOO. Go ahead muna Usec. Rocky Ignacio, ikaw na muna ang bahala. Thank you.

USEC. IGNACIO: Maraming salamat po Secretary Martin.

Narito naman po ang pinakahuling datos ng COVID-19 cases sa bansa. Base po sa report ng DOH as of September 8, 2021, umakyat na po sa 2,134,005 ang total numbered of confirmed cases ng Pilipinas matapos itong madagdagan ng 12,751 kahapon. Mababa po ang reported na bilang dahil nagkaroon ng technical issue ang COVID-KAYA platform ng DOH. Kasalukuyan naman na ito po ay inaayos ng [garbled].

174 naman po ang mga nadagdag na nasawi kaya umabot na sa 34,672 ang total COVID-19 deaths. Ang mga kababayan naman po natin na gumaling sa sakit ay umakyat na sa 1,948,198 matapos itong madagdagan ng 20,151 new recoveries. Ang active cases natin sa kasalukuyan ay nasa 151,135.

Nito lamang pong Lunes, muli pong binuksan ang Pilipinas sa sampung (10) mga bansa na kabilang sa travel ban at upang makibalita sa sitwasyon sa mga paliparan. Muli po nating makakasama sa programa si Undersecretary Raul Del Rosario, mula sa Office of Transportation Security ng DOTr. Good morning po, Usec., and welcome back sa Laging Handa.

OTS USEC. DEL ROSARIO: Magandang umaga po Usec. Rocky, sa ngalan po ni Secretary Tugade at ng One Stop Shop for the Management of Returning Overseas Filipinos, bumabati po ako sa inyong mga tagapakinig.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec., so far, ano po ang assessment ninyo sa dami ng mga inbound international travelers nitong mga nakaraang araw, matapos pong i-lift itong travel ban?

OTS USEC. DEL ROSARIO: Sa ngayon ay mahigpit pa rin naman nating pinapatupad ang daily capacity. Ang implication lang pagka-lift ng ban ay mas marami tayong maipararating na mga pasahero galing sa mga dating restricted countries. At kabilang na dito ang Dubai kung saan nabalitaan nga natin na napakaraming… marami ang mga na-stranded.

Ang kagandahan sa pagka-lift ng restriction ay magiging 10-day na lang ang quarantine ng mga pasaherong galing sa mga bansang ito, instead na 14, kaya mas mabilis ang turnaround time. Pero ganoon pa rin naman, mahigpit pa rin ang pagpapatupad natin ng mga protocols na 7th day swab at 10-day quarantine.

USEC. IGNACIO: Opo. USec., pagdating naman po sa pagpapatupad ng protocols sa mga paliparan sa gitna ng Delta variant ano po, mayroon daw po bang adjustment na kayong ginawa at nakatulong ba ng malaki ang implementation nitong One Health Pass?

OTS USEC. DEL ROSARIO: Totoo iyan, Rocky. Magmula noong may mga na-identify na tayong—noong panimula pa, may mga Delta variants at iba pang variants sa ibang bansa ay naghigpit na tayo ng protocols dito sa ating mga entry points. Mahigpit ang pinapatupad ng BoQ sa pag-detect ng mga sintomas ng mga pasaherong dumarating, pagbabantay sa mga quarantine facilities, pag-observe ng health protocols at kapag may mga nagkakasakit.

At antimano, kapag nagkaroon ng—pagdating ng 7th day at na-swab ang mga pasahero, mabilis na ini-extract ng BoQ ang mga pasaherong ito at dinadalawa sa isolation at treatment facilities at sina-submit agad sa UP-Genome Center ang kanilang mga samples, para ma-determine kung anong klaseng variant sila mayroon. At ito ay lalong pinag-igting.

Isa pa sa mga adjustment na ginawa natin ay paggamit nitong One Health Pass. Ito ay isang automation system, kinomputerize [computerized] natin lahat ng proseso at nag-umpisa ito bago pa umalis ang pasahero sa pinanggagalingang bansa, kung saan niri-require natin na magrehistro sila sa One Health Pass kung saan, ilalagay na nila lahat ng impormasyon na kailangan at makakatanggap sila ng identification number at QR Code. Pagdating nila dito sa airport ay scanning na lang ng QR code habang dumadaan sila sa proseso; so mapapabilis ang proseso. At the same time, dahil nga sa naipon ang data base, saka isang data base ang kanilang mga impormasyon patungkol sa protocols at travel ay madaling namu-monitor ng ating mga One Stop Shop Frontliners ang kanilang status at kinalalagyan. At kung nasaan na sila at kung ano ang mga naging resulta ng test nila.

So ang kagandahan nito ay mapapabilis at mas mababantayan ang mga pasaherong dumarating. Sa ngayon, pinapatupad natin ang One Health Pass dito muna sa mga arrivals natin sa MIAA. Pero malapit din maka-integrate ang Cebu at ang Clark at ang mga arrivals natin sa seas.

USEC. IGNACIO: Opo. USec. ito po ang approved list of countries na nasa yellow, red and green classification; paano po ba ang magiging sistema para dito? So ano daw po ang magiging kaibahan nila sa isa’t-isa?

OTS USEC. DEL ROSARIO: Ito ngang bagong issuance ng IATF, Resolution 136 kung saan naka-classify ang mga arrivals natin na nanggagaling sa red, yellow at green countries.

Iyong mga arrivals natin from green countries ay categorized as low incidence at mayroon tayong 31 countries diyan na listed green countries kabilang na ang Australia, China, Hong Kong, Taiwan at New Zealand, kung saan marami tayong mga dumarating na kababayan.

Ang yellow country, medyo technical, pero ang pagkakasaad ng DOH ay nadi-determine ayon sa 100,000 population kung saan ang incidence o ang nagpa-positive within that 100,000 ay 50 to 500 na kinuha within 28 days testing period. So, maraming yellow countries.

At iyong red country naman ay iyong tinatawag natin high risk. Iyong yellow country are moderate risk; iyong red countries ay high risk. Ito naman ay nakukuha ayon sa 100,000 population kung saan more than 500 ang nagpa-positive within the past 28 days of testing.

Mayroon na tayong mga green list countries, iyong yellow countries at red countries ay inaantay nating ma-finalize at ma-issue. Ang protocol kapag ang mga pasahero ay nanggagaling sa red country, definitely we will not allow arrival from red countries except kung mga repatriations iyan ng ating mga stranded na kababayan. At sila ay magka-quarantine ng 10 days, mandatory facility quarantine at mandatory 4-day home quarantine. At ang testing nila ay sa ika-7th day, ang release nila ay ika-10th day. Inuulit ko ito lang ay mga repatriations from red countries.

Iyong mga yellow countries naman ay wala tayong travel restrictions, puwede silang pumasok, basta authorized sila at ang quarantine period nila ay ganoon din, 10-day mandatory facility, 4-day home quarantine, 7th day swab testing.

Sa mga green countries naman, kagaya pa rin ng pinapatupad natin noon, walang travel restrictions. Kapag galing ka sa green country at fully vaccinated ka, ang quarantine period mo ay 7 days lang at ang swab testing mo ay doon sa ika-5th day. So ito ngayon ang bagong protocols natin na may classification.

USEC. IGNACIO: Opo. USec, may namu-monitor pa rin po ba kayong mga kababayan natin na tumatakas ng kanilang mandatory quarantine sa designated facilities? At ano po ang ginagawa rin ninyo sa mga taxi or shuttle services na maaring nakikipagsabwatan sa mga pasaway na balikbayan; kung mayroon man po?

OTS USEC. DEL ROSARIO: Sa ngayon for the past two weeks, USec. Rocky wala tayong na-monitor na tumatakas. Mayroong mga attempts, nakikipagsabwatan sila sa mga guwardiya ng hotels, pero nari-report naman kaagad ng hotel staff at ng mga OWWA house parents sa PNP at PCG kung saan naaagapan iyong pagtakas. Sa mga drivers na mahuhuling nakikipagsabwatan, tanggal kaagad sila, iyan ang patakaran ng MIAA, at iyong kanilang accreditation, iyong accreditation ng kanilang operator ay kinakansela.

USEC. IGNACIO: Opo. USec., kaugnay naman po sa nai-report na fake entry permits o di kaya ay iba pang mga nagtangkang pumasok o pumuslit sa bansa gamit po itong mga pekeng dokumento ano po. May mga ganitong cases na po na nai-report sa inyo at kung mayroon man po, ano po ang ginawa ninyong aksiyon dito?

OTS USEC. DEL ROSARIO: Napakahigpit ng Bureau of Immigration sa pag-check ng entry documents. Sila po ang lead natin diyan sa border control at tinitingnan nilang mabuti ang mga kaukulang dokumento kung mayroong mga DFA exemptions at I am a witness of several occasions, mga foreigners na inadmissible at dineport kaagad ng ating Bureau of Immigration. Ngayon sa aming pagpapatupad ng One Health Pass, dahil nga sa data basing, nakakatulong ito sa pag-monitor ng mga ganitong fake entry permits.

USEC. IGNACIO: Opo. USec, hingi na rin daw po kami ng – basahin ko lang po – hingi na rin kami ng update, USec. Nasa ilang personnel po ang deploy dito sa mga One Stop Shop natin at kung hindi po ba apektado ng Delta variants surge at bakunado po ba sila lahat?

OTS USEC. DEL ROSARIO: Yes, Rocky, bakunado lahat at binigyan na ng prayoridad iyan ng ating vaccination cluster magmula pa noong June. Sa ngayon ay mayroon tayong humigit-kumulang 3,500 na mga frontliners sa One Stop Shop. Marami ito, dahil nga halos 24 hours ang trabaho at may ilang shift at kinabibilangan ito ng malalaking grupo ng Philippine Coast Guard, ng OWWA, ng MIAA, ng Bureau of Immigration at iba’t ibang ahensiya pa ng gobyerno na involved dito; so bakunado naman lahat.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec., basahin ko lang po iyong ipinadalang tanong ng kasamahan natin sa media, mula po kay Cathy Valente ng Manila Times: Can you confirm if the government is expanding e-transport or electric transport to PUVs for environmental reason? If yes, when will this be implemented? And what are your guidelines on the use of e-transport vehicles on public roads? Is the DOTr in favor of registering electric bikes and scooters as public transportation?

OTS USEC. DEL ROSARIO: Sa ngayon, Rocky, ipagpaumanhin mo at ng ating nagtatanong na hindi ko masasagot iyong patungkol sa e-transport. But we will refer this to the DOTr land sector and if you can give me the contact number ng nagtatanong at ibibigay namin ang tamang kasagutan, iyong accurate at tamang status ng e-transport.

USEC. IGNACIO: Okay.

OTS USEC. DEL ROSARIO: Ipagpaumanhin ninyo po.

USEC. IGNACIO: Opo. Maraming salamat po sa inyong oras, Undersecretary Raul del Rosario, ang pinuno po ng Office for Transportation Security. Stay safe po, Usec.

OTS USEC. DEL ROSARIO: Maraming salamat, Rocky. Gusto ko lang sabihin, i-assure kayo na si Secretary Tugade po ay napakahigpit. At ang kabilin-bilinan niya sa amin ay walang delay na mangyari sa mga pasaherong dumadaan sa airport; pagbutihin at na-implement natin ang one pass automation; bantayan ang mga violators sa quarantine facility; at asikasuhing mabuti ang ating mga Overseas Filipinos na dumarating dahil pagod na sila sa biyahe, dapat maalwan at mabilis ang facilitation sa airport.

Maraming salamat po.

USEC. IGNACIO: Opo. Salamat din po, Usec. Del Rosario.

Samantala, ilang bahagi na lamang ng Luzon ang may nakataas ngayong storm signal dahil sa patuloy na paggalaw ng Bagyong Jolina patungong West Philippine Sea; inaasahang lalabas na ng Pilipinas ang bagyo ngayong hapon o gabi. Ang Bagyong Kiko naman po ay posibleng makakaapekto na sa malaking bahagi ng Northern Luzon bukas. Sabado ng umaga ay inaasahang lalapit naman ito sa baybayin ng Calayan, Cagayan. Linggo pa tinatayang lalabas ito ng Philippine Area of Responsibility.

Dahil sa masama pong panahon, ilang sasakyan pandagat ang hindi muna pinahintulutang bumiyahe. Para po kumustahin ang lagay ng ating mga pantalan, makakausap po natin ngayon si Philippine Ports Authority General Manager Atty. Jay Daniel Santiago. Good morning po.

PPA GM SANTIAGO: Magandang umaga, Usec. Rocky at magandang umaga sa lahat po ng nanunood at nakikinig sa atin ngayong araw na ito.

USEC. IGNACIO: Opo. GM, may mga pantalan pa po ba na hanggang ngayon ay nakasuspinde pa rin ang biyahe dahil sa sama ng panahon? Kung mayroon po, ilan po iyong mga pasahero din po sa tantiya ninyo ang stranded pa rin?

PPA GM SANTIAGO: Sa ngayon po, Usec. Rocky, normal na po ang operations natin sa ating mga pantalan ‘no. Nag-lift na po ng “no sail” policy ang Philippine Coast Guard, at regular na po iyong biyahe po ng ating mga sasakyang pandagat. Bagama’t may mangilan-ngilan pa rin po tayong mga pasaherong stranded, hindi po ito stranded dahil sa kasamaan ng panahon kung hindi po stranded dahil din po sa turnaround po ng mga vessels ‘no dahil nagkaroon po tayo ng kakulangan dahil nga po tumigil ang paglalayag. At ngayon po ay unti-unti na pong nababawasan po ang ating mga pasahero sa ating mga pantalan.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero, GM, kumusta naman po iyong ginagawa ninyo naman pong paghahanda kasi po sinasabi po na ito naman pong Kiko ay sinasabing mas malakas kaysa sa Bagyong Jolina?

PPA GM SANTIAGO: Tama po, Usec. Rocky. Lagi naman pong handa dahil nga po sa tagubilin po ng ating Kalihim, si Secretary Art Tugade, sa lahat po ng mga ahensiya po sa ilalim ng Department of Transportation na lagi po tayong maging handa sa kung anuman pong challenges, ano po, lalung-lalo na po sa sama ng panahon.

Maski po doon sa Bagyong Jolina, tayo po ay nakapaghanda po doon. At makikita po natin sa mga nakaraang araw na bibihira po iyong na-stranded nating mga pasahero sa mga pantalan dahil nakapagbigay po tayo ng maagang notisiya sa kanila at nakapagbigay din po ng maagang notisiya po iyong mga sasakyang pandagat po natin.

Katulad po dito sa darating pong Bagyong Kiko, tayo po ay naghahanda at nakahanda po tayo para po masigurado natin na ligtas po iyong ating mga mananakay at ligtas din po ang ating mga pasilidad.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero kumusta po iyong pagpapatupad ng protocols sa mga pasahero? Paano po kayo naghihigpit ngayong tukoy na nga po sa maraming lugar kasi itong kaso ng Delta variant?

PPA GM SANTIAGO: Iyon pong health protocols po natin, Usec. Rocky, tuluy-tuloy po ang paghihigpit po natin diyan. Araw-araw po ay mayroon po tayong mga natatanggap na report na mga nag-a-attempt po na lumusot o gumawa po ng mga paraan para makaiwas po doon sa ating kordon po.

So sa ngayon po, ang sinusunod po nating health protocols po sa ating mga pantalan, nandiyan pa rin po iyong, number one, sisiguraduhin pong nagkakaroon ng thermal scanning para masigurado po iyong kanilang temperatura; ina-assure po na dapat sila ay palaging maghugas ng kamay; at sila po ay magkaroon ng social distancing po.

At doon po sa ating mga bumibiyahe, ang amin pong advice po sa kanila, kung saan man po sila papuntang mga lokalidad, siguraduhin po nila na alam po nila kung ano po iyong mga requirements po ng mga LGUs na kanilang patutunguhan dahil sa ngayon po, iba-iba na po iyong requirements ng LGUs; may mga specific requirements po sila. Mayroon pong nagri-require ng RT-PCR, mayroon pong nagri-require na antigen lamang at iyong iba naman po kapag bakunado ka na ay hindi na po kailangan ng kahit na anong COVID-19 screening.

Bagama’t po doon, generally po, mayroon po tayong niri-require ngayon, iyong tinatawag na S-PASS ‘no – iyon pong Safe, Swift & Smart Passage. Ito po ay ipinatutupad po ng DILG at ng DOST. Ito po ay ipinatutupad po natin sa lahat ng ating mga pantalan na ito po ang ating travel pass kumbaga na sabihin na applicable po sa lahat ng LGU na kailangan po lahat ng ating mananakay ay mag-download po nitong S-PASS application po na ito at sila po ay mag-accomplish po ng mga kaukulang detalye para po hindi po sila maantala sa processing po o sa screening sa ating mga pantalan.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero, GM, may mga reports pa rin ba kayong natatanggap kaugnay naman sa mga nahuhuling passenger/cargo vessel na nag-violate po ng health protocols?

PPA GM SANTIAGO: Usec. Rocky, sa kasamang-palad, araw-araw ay may natatanggap po tayong report na ganiyan at araw-araw po ay ito po ay pinakikipag-ugnayan po natin sa mga LGUs din dahil iyon pong pag-violate po ng health protocols, iyan po ay nasa mandato po ng mga LGUs.

So kapag sila po ay dumating sa ating mga pantalan at mayroon po silang kakulangang dokumento o sila po ay nakitang nag-violate po ng health protocol, sila po ay tini-turnover po natin sa PNP at sa local government unit po para sa kaukulang processing po.

So medyo mahigpit po talaga tayo, Usec. Rocky, at kami po ay humihingi po ng paumanhin sa atin pong mga kababayan na kung sa panahon pong ito na tayo ay talagang naghihigpit, sana po ay maintindihan na lamang po nila iyong mga protocols po nating pinatutupad sa ating mga pantalan.

USEC. IGNACIO: Opo. Sa ibang usapin naman, GM. Ngayong buwan po ay ipagdiriwang natin itong Maritime and Archipelagic Nation Awareness Month or MANA Mo. Ano po ba ang tema ngayong taon at layunin ng selebrasyong ito?

PPA GM SANTIAGO: Ay, salamat, Usec. Rocky. Ito pong Mana Mo 2021 po ha, ang atin pong tema ngayong taong ito, ito po iyong “Our Seas, Our Livelihood, Our Heritage: Connecting Lives and Nations.” Binibigyang pansin po nito ang kahalagahan po ng maritime industry ‘no hindi lamang po dito sa ating bansa kung hindi sa buong mundo po na mapag-ukulan po ng karampatang atensiyon iyon pong kaginhawahan at ang importansiya po dinudulot ng maritime industry sa buong sangkatauhan po at sa buong mundo.

Ito pong MANA Mo 2021 dito po sa ating bansa, ito po ay pinangungunahan ng National Coast Watch Council po kung saan po ang Philippine Ports Authority, ang Maritime Industry Authority at ang Philippine Coast Guard sa ilalim po ng DOTr, kasama pa po ang ibang ahensiya ng pamahalaan ay mag-a-undertake po ng mga aktibidades po ngayong buwan po na ito para gunitain po ang importansiya po ng maritime industry, hindi lamang po sa ating bansa kung hindi po sa buong mundo.

USEC. IGNACIO: Opo. Ano naman po iyong mga programang inihanda ng PPA ngayong Maritime Awareness Month? At paano rin po makikibahagi sa pagdiriwang iyong mga interesado po nating mga kababayan?

PPA GM SANTIAGO: Usec. Rocky, alam mo naman dahil po doon sa kahirapan po ng paggalaw po natin ngayong mga panahong ito ‘no, medyo limitado po ang ating mga aktibidades. Pero sa parte po ng PPA, karamihan po ng mga aktibidad pong gagawin natin ay virtual po ‘no, gagawin po natin ito through webinars or web conferences.

Sa mga susunod na araw po, magkakaroon po tayo ng mga webinars at web conferences kung saan po ang mga topic po na ating pag-uusapan ay iyon pong mga importanteng topic para po sa panahong ito, lalung-lalo na po na tayo ay nasa pandemya. Nandiyan po iyong ating mga digitalization efforts po sa ating mga pantalan, nandiyan po iyong importansiya po noong mga ginagawa po nating imprastraktura sa ating mga pantalan at iyon din pong ating mga protocols at mga health requirements po ‘no para sa ating paglalakbay. Iyan po ay magkakaroon po tayo ng briefing diyan, kasama po natin diyan ang Maritime Industry Authority at ang Philippine Coast Guard po at ‘yan po ay pangungunahan po ng Philippine Ports Authority, Usec. Rocky.

Makikita po nila ang schedule po na ‘yan doon po sa mga social media pages po natin sa PPA at sa website po ng PPA. Makikita po ‘yan sa Facebook page ng Philippine Ports Authority at sa Twitter page po ng Philippine Ports Authority at sa atin pong website.

USEC. IGNACIO: Opo. GM, maraming salamat po sa pagtanggap sa aming imbitasyon. Philippine Ports Authority General Manager, Attorney Jay Daniel Santiago. Mabuhay po kayo!

PPA GM SANTIAGO: Maraming salamat po, Usec. Rocky, at mag-ingat po tayong lahat; again tuloy po tayo sa paghuhugas ng kamay, pagsusuot po ng mask at ang pag-iwas po sa—social distancing po. Maraming salamat, Usec. Rocky!

USEC. IGNACIO: Salamat po.

Sa iba pang balita: Patuloy ang pamahalaan sa pagbibigay-suporta sa mga kababayan nating nangangailangan ng tulong medikal kabilang na ang mga batang may biliary atresia at kailangang sumailalim sa liver transplant sa ibang bansa. Narito po ang report:

[NEWS REPORT]

USEC. IGNACIO: Ipinagpaliban na muna ang pagpapatupad ng granular lockdown sa Metro Manila. Dahil po diyan, halu-halo ang naging reaksiyon ng ilan dahil sa pagbabago sa naging desisyon. Alamin po natin ano nga ba ang ilan sa mga napag-usapan ng Metro Manila Mayors kaugnay sa paglilinaw sa guidelines ng granular lockdown, makakasama po natin si San Juan City Mayor Francis Zamora. Magandang umaga po, Mayor, welcome back!

SAN JUAN CITY MAYOR ZAMORA: Yes. Magandang umaga po, Usec. Rocky at Sec. Martin at maraming salamat sa muling pag-imbita sa akin po sa Laging Handa Public Briefing.

USEC. IGNACIO: Opo. Mayor, nagkaroon po ba nang biglaang pagbabago noong isang gabi, imbes na granular lockdown ay in-extend na lang po ‘tong quarantine status sa Metro Manila. Sabi po ni Retired General Restituto Padilla kahapon, kailangan po munang plantsahin iyong mga tanong na ni-raise daw po ng Metro Manila Mayors. So, ano po iyong mga paglilinaw ninyong mga Metro Manila Mayors ukol sa pagpapatupad ng granular lockdown?

SAN JUAN CITY MAYOR ZAMORA: Para sa kaalaman po ng lahat ‘no, para lang mas maintindihan din po ng ating publiko kung ano ba ang sitwasyon. Noong nakaraang Sabado ho nagkaroon kami ng pagpupulong, ang Metro Manila Council at ilang kalihim na bahagi ng IATF at binanggit nga sa amin itong magiging bagong guidelines ng GCQ with the granular lockdown with alert levels.

So it was supposed to be implemented already September 8 ngunit bago nga ho noon ay mayroong anunsiyo na hindi nga muna ‘to ipapatupad. At ako po personally ‘no, isa sa mga tinatanong ko talaga which I believe is very, very important is iyong classification po ng DOH patungkol sa alert levels.

Sapagkat halimbawa ngayon dito sa San Juan, ang aming alert level po ay 4 ngunit iyan ay dahil mayroon kaming isang malaking tertiary hospital, ang Cardinal Santos Medical Center, na marami hong COVID patients na hindi naman ho taga-San Juan; ibig sabihin posibleng taga-Metro Manila, posibleng taga-ibang probinsya. Ngunit ang datos ng kanilang mga kaso ay napupunta sa San Juan kung kaya’t tumataas po ang aming alert level.

Ganoon din po sa kabuuan ng Metro Manila, ang ibang mga lungsod na may mga malalaking ospital na may mga COVID patients ngayon na taga-probinsya ay ang datos napupunta sa kabuuan ng Metro Manila.

So if that will be the case, ang mangyayari ho niyan mananatili pang nasa alert level 4 sapagkat iyong mga COVID patients from the provinces that seek treatment here in Metro Manila hospitals, ang datos napupunta po sa atin.

Kaya ang akin pong panawagan ay sana itong mga pasyente ho na nandito sa ating mga ospital sa Metro Manila pati ho sa San Juan ay ma-tag based on their residence, hindi ho base sa address ng ospital, sapagkat kinakailangan nating magkaroon ng isang objective and clear data – ano ba talaga ang alert level ng San Juan, ng iba’t ibang LGUs ng Metro Manila. Dapat sana ang bilangin lang iyong talagang residente po natin.

USEC. IGNACIO: Opo. Ito pong mga tanong ng Metro Manila Mayors ay sa tingin ninyo mabilis naman pong masosolusyunan at palagay ninyo on or before September 15 ay mapaplantsa na po ng IATF para po masimulan itong tinawag nating pilot testing ng granular lockdown sa NCR?

SAN JUAN CITY MAYOR ZAMORA: Kami po’y umaasa na sa mga darating na araw ay masasapinal na rin kung ano ba ang magiging bagong quarantine classification ho natin. Tandaan ninyo po, Usec. Rocky, kaming mga mayors ay susunod naman kung ano po ang guidelines. In fact we are just waiting for the guidelines; in fact we were ready to implement already yesterday iyong GCQ with alert levels and granular lockdowns ngunit ito nga po ay napagpaliban. So kami po ay maghihintay sa magiging final version ng guidelines po sapagkat kami naman po ang mag-i-implement niyan sa aming mga lungsod.

USEC. IGNACIO: Opo. Mayor, pero kung kayo po ang tatanungin, pabor po ba kayo dito sa ipapatupad na granular lockdown bilang pamalit dito sa area-wide quarantine status? Sa inyo po kasing lungsod ay may labindalawang lugar na naka-granular lockdown; tama po ba? Tingin ninyo po ba effective naman ito sa pag-control ng hawahan?

SAN JUAN CITY MAYOR ZAMORA: Alam ninyo po ang granular lockdowns ay matagal na pong ginagawa rin ng iba’t ibang LGUs ‘no. Kahit noong tayo ay naka-ECQ, kahit noong tayo naka-MECQ, even noong naka-GCQ dati ‘no we would already execute granular lockdown sapagkat ang isang lugar na gina-granular lockdown, ito ‘yung tinuturing na lugar na maraming kaso. So kung maraming kaso halimbawa sa isang eskinita, isang looban, isang compound o maaaring isang apartment o isang condominium, puwedeng itong lugar lamang na ito ang i-lockdown mo upang hindi na rin madamay iyong kabuuan ng iyong lungsod na wala namang mga kaso.

So ito pong suggestion na ito, it will be a pilot. Ibig sabihin susubukan muna dito nga sa Metro Manila iyong magiging epekto nitong GCQ with granular lockdowns and alert levels. At makikita ho natin sa unang dalawang linggo po ng implementasyon nakatulong ba ‘to o hindi. So we cannot really say yet now ano magiging effect ngunit dahil ang Metro Manila po ang magiging pilot, ibig sabihin susubukan po rito at makikita natin pagkatapos ng ilang linggong implementasyon kung uubra nga po o hindi.

Ngunit base nga sa aming karanasan, iyong lugar ng mga gina-granular lockdown namin, hindi nakakalabas iyong mga mamamayan ho rito. Sa aming mga karanasan, iyong mga lugar na mga gina-granular lockdown namin hindi nakakalabas iyong mga mamamayan rito, we give them food packs good for two weeks. So, sa loob ng dalawang linggo hindi na sila nakalalabas, tine-test po natin sila, minu-monitor kung sakaling mayroong mga mag-positive sa kanila, ini-extract namin sila from their communities at nililipat po sa local quarantine facilities.

Habang iyong mga lugar naman sa ating lungsod na walang granular lockdown ay nakakapamuhay po ng normal. Iyan po ang essence po ng granular lockdowns. Parang isang katawan iyan no, kung ang may sakit sa isang katawan ay iyong paa lamang at ito ang kailangang operahan, itong bahagi lang ang ooperahan at hindi kinakailangan iyong buong katawan sapagkat iyong paa lang naman ang may sakit.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero, Mayor, naging issue po sa social media itong mga APOR na maapektuhan ng granular lockdown na kung sila ay lalabas, hindi na sila makakabalik sa kanilang bahay. Kayo po sa San Juan, sinabi ninyo na nga po na hindi talaga pinapalabas. Pero, may binabalak po ba kayong tulong din sa kanila kagaya ng pansamantalang matitirhan ito pong sinasabi nila na APOR?

SAN JUAN CITY MAYOR ZAMORA: Base sa huling pagpupulong ang APORs lang na suggested po ng IATF na payagan na makalabas ay iyong mga healthcare workers natin. So, kung kayo ay APOR ngunit hindi healthcare worker mananatili kayong naka-lockdown dahil na rin po siyempre iyong healthcare workers ay talagang they are the most essential of our work force at this point dahil talagang pangkalusugan ng tao iyan.

Mayroon mga suggestions na iyong mga private hospitals or the institutions where they work in must provide them with accommodations para hindi na ho sila labas-pasok sa granular lockdown areas, sapagkat kahit sila po ay APOR posibleng sila rin po ang magdala ng virus kung sila nga po ay babalik pa dito sa granular lockdown area.

So, bahagi po iyan ng magiging final guidance po siguro kung ano po ang magiging decision patungkol sa APORs. But then again kung sasabihin po ng IATF na ang healthcare workers ay puwedeng lumabas then we are hoping that their employers will be able to provide them with accommodations for the entire two weeks para nga po hindi sila kailangang bumalik sa granular lockdown area.

USEC. IGNACIO: Opo. Mayor, may tanong lang si Leila Salaverria, ng Inquirer sa inyo, babasahin ko na lang po Mayor: Alin rules pa po iyong hindi daw po malinaw kaya na-postpone iyong GCQ with granular lockdowns?

SAN JUAN CITY MAYOR ZAMORA: Honestly, I cannot say kung ano iyong reasons kung bakit po na-postpone, we were just informed the evening before the [August] 8 no, ibig sabihin two days ago. So, kung ano ho ang totoong dahilan, hindi ko po talaga masasagot iyan. Ang isyu lang po na niri-raise ko ho talaga which I already mention also during our Metro Manila Council meeting, ito nga hong alert level. Sapagkat, kung patuloy pong mata-tag ang mga pasyente mula sa probinsiya as Metro Manila patients then we will always remain at a high alert level.

Why is it important? Ang 3Cs na bubuksan dapat sa ilalim ng GCQ alert level 3, 2 and 1 ay, unang-una iyong close or enclosed spaces or activities that are done in encloses spaces; activities that require close contacts and activities that are done in crowded areas. So, kung alert level 4 tayo, lahat iyan ay hindi po pupuwedeng gawin, kung alert Level 3 po tayo, 30% capacity ng 3Cs ay puwede, at alert level 2, 50% and at alert level 1 ay full capacity.

Ngayon kung lahat po ng pasyente mula sa labas ng Metro Manila ay bibilangin bilang pasyente natin sa NCR ganoon din kung ang mga pasyente sa hospital namin sa San Juan na hindi naman taga-San Juan ay bibilangin bilang pasyente namin then mananatili parating mataas ang alert level po natin, hindi na ho tayo makakapagbukas ng 3Cs natin.

That is the main issue. I’m hoping that the DOH will consider tagging these patients based on their real address, hindi po base sa address ng hospital para maging malinaw. Halimbawa Rocky, ito dapat i-quote sa kaibigan natin from the Inquirer ‘no. You can have one city that can actually have, ito theoretical, you can have one city that has zero COVID cases na residente ngunit kung may hospital siya sa lungsod na iyon at ang mga pasyente ay taga labas, ibig sabihin hindi taga-lungsod niya, magkakaroon ka pa rin ng alert level kahit na wala ka ng pasyente mula sa iyong lungsod.

Iyan po ay isang malinaw na halimbawa na kung kaya’t sana ho ma-reconcile ang tagging. Ibig sabihin iyong pagpresenta ng reports na ito upang hindi makaapekto sa alert level po ng mga lungsod at ng Metro Manila sa kabuuan.

USEC. IGNACIO: Lalo na Mayor, dahil isa po kayo sa mabilis na nakamit itong target na population na mabakunahan. Pero, so far kumusta po iyong observation ninyo pagdating po sa naitatalang cases?

SAN JUAN CITY MAYOR ZAMORA: Ito po ano, mayroon akong datos ditong nais na i-discuss sa inyo. First of all, ito po ano, San Juan has vaccinated 181,896 for the first dose and 132,080 with the second dose or fully vaccinated na. Iyan po ay 205% na po ng aming population ang naka-first dose at 149% naman ng aming target population na fully vaccinated na.

Kaya ano po ang epekto niyan? Ito po ano, nais ko lang basahin ano, out of our current 909 cases, ang asymptomatic ho namin ay 39.38%; ang aming pong mild cases ay 57.54%; ang amin pong severe cases ay 0.44% lamang at ang aming critical cases naman po 0.33% lamang. So, nakikita ho natin ano, ang epekto ng bakuna ay nararamdaman natin sapagkat ang mga severe at critical cases natin kahit pagsamahin mo pa iyan ay below 1% ng ating current number of active cases.

So, we can really see that the vaccines are working. Ngayon, marami hong mga nabakunahan na hindi nagkaka-COVID ngunit kung sakaling magkaroon man tayo ng COVID kung tayo ay bakunado, nanatili po tayong mild or asymptomatic lamang.

Kaya nga po ito ang next report ko ano patungkol sa aming hospital. Ang San Juan Medical Center ay 69% capacity lamang, mas puno pa ho iyong aming mga quarantine facilities dahil karamihan ho ng aming mga pasyente ay mild or asymptomatic lamang. Hindi po kinakailangan na dalhin sa hospital, kinakailangan lang po i-quarantine ng 14 days dito nga po sa aming quarantine facilities.

USEC. IGNACIO: Opo Mayor. Pero, dahil nag-ulan po dahil sa bagyong Jolina. Nakaapekto po ba ito sa COVID vaccination roll out diyan sa lungsod? At kung may nagkansela kayo ng bakunahan kahapon. In case mayroon po, paano po iyong mga bagong schedule na mga naapektuhang residente?

SAN JUAN CITY MAYOR ZAMORA: Hindi naman po tayo nag-cancel ng vaccination kahapon sapagkat ang ating mga vaccination sites ay puro indoor po ano, wala ho siya sa mga lugar na bahain or mabababa ano. Una, dito po sa Filoil Flying V Center, ito po ay isang 4,000 seater indoor stadium at ang dalawang venues pa natin ay nasa Greenhills Shopping Center. So, rain or shine po accessible po ito sa ating mga mamamayan at hindi naman ho kami nakakita ng malaking pagbawas sa nabakunahan kahapon.

Just in case mayroon hindi nakapunta dahil nga po siguro nahirapan ng bumiyahe dahil sa ulan, basta naman kayo po ay may schedule na second dose, you can walk in today or tomorrow just show your vaccination card sapagkat nakalagay naman po doon iyong petsa ng inyong scheduled second dose, automatic po iyon.

Para naman po sa mga first dose, just wait po iyong our coordination with you sapagkat kilala naman ho namin kung sino ang dapat pupunta kahapon dahil mayroon tayong advance master list po niyan. We will text you para ho kayo ay makapunta para sa inyong first dose.

USEC. IGNACIO: Okay. Kami po ay nagpapasalamat sa inyong impormasyon, San Juan City Mayor Francis Zamora.

SAN JUAN CITY MAYOR ZAMORA: Okay. Maraming salamat din po Usec. Rocky.

USEC. IGNACIO: At iyan po ang mga balita at talakayan tampok namin ngayong araw. Ang Public Briefing po ay hatid sa inyo ng iba’t ibang sangay ng PCOO sa pakikipagtulungan ng Department of Health at kaisa ng Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas o KBP.

Sa ngalan po ni Secretary Martin Andanar, ako po si Usec. Rocky Ignacio, magkita-kita po uli tayo bukas dito lamang sa Public Briefing #LagingHanda PH.

##

—
News and Information Bureau-Data Processing Center