USEC. IGNACIO: Magandang umaga Pilipinas.

Sitwasyon ng mga rehiyon sa gitna ng banta ng Delta variant at kalamidad ang atin pong pag-uusapan ngayong araw ng Sabado, makakasama pa rin natin ang mga panauhing laging handang sumagot sa mga tanong ng taumbayan.

Mula po sa PCOO, ako po si Usec. Rocky Ignacio, simulan na po natin ang isang oras na talakayan dito sa Public Briefing #LagingHandaPH.

Isang malakas na lindol po ang naramdaman sa Luzon [garbled] kaninang umaga. Naitala ng PHIVOLCS ang epicenter nito sa Calatagan, Batangas na may lakas na 6.7 magnitude. Para sa iba pang detalye, makakasama natin ngayon ang OIC ng PHIVOLCS, DOST Undersecretary Renato Solidum. Good morning po, Usec.

PHIVOLCS OIC USEC. SOLIDUM: Magandang umaga, Usec. Rocky.

USEC. IGNACIO: Usec., naitala nga po iyong malakas na lindol kanina ano po. So ito po ba ay—ano po ang naging dahilan ng nangyaring lindol sa Batangas? Ang tanong po ng marami ay may kinalaman ba ito dito sa volcanic activity ng Taal?

PHIVOLCS OIC USEC. SOLIDUM: Ang lindol po kaninang 4:48 ng madaling araw ay sanhi ng pagkilos sa tinatawag nating Manila Trench kung saan ang bloke ng bato nanggagaling sa West Philippine Sea ay sumusuksok pailalim at umaabot diyan sa ilalim ng areas ng Calatagan at Mindoro ‘no. At ito po ay walang kinalaman sa volcanic activity sa Taal Volcano. Ito po ay madalas na mangyari at minsan ang mga lindol dito sa bandang ilalim ng Calatagan ay nararamdaman dito sa Metro Manila.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero iyan nga nasabi ninyo, hanggang saan naramdaman po iyong nasabing lindol. Ang sinabi ninyo po gumalaw dito sa may bandang Manila. Kasi ang lagi pong tanong ng marami diyan, ito na po ba iyong simula o sinasabi natin na dati pa, iyong ‘the big one’?

PHIVOLCS OIC USEC. SOLIDUM: Hindi pa po ito ‘no. Kaiba po ito sa pinaghahandaan din nating isang earthquake scenario na manggagaling sa pagkilos ng West Valley Fault. Ang isa pang scenario na ginagamit natin sa paghahanda sa isang lindol sa Kamaynilaan at mga karatig na probinsya ay pagkilos along the Manila Trench na posibleng mas malakas pa ang mangyari na magnitude. Pero dahil ito ay mas malayo sa Kamaynilaan, ang pag-uga ay hindi kasing lakas noong lindol na maidudulot ng pagkilos ng West Valley Fault.

Ang kaibahan lang dito, maliban sa malakas na pagyanig na mararamdaman ay posibleng magdulot ng tsunami na puwedeng maapektuhan ang iba’t ibang mga dalampasigan sa kanlurang bahagi ng Luzon, Mindoro at Palawan kasama na ang Metro Manila. Pero iyong lindol po kanina ay malalim, mga 123 kilometers kaya po hindi ito magdudulot ng tsunami at kaya naman ang naramdamang pagyanig sa ibabaw ay hindi ganoon kalakas. Kung sakaling mababaw po ang lindol – kunyari less than 50 kilometers – iyong enerhiya na pinakawala sa ilalim ay hindi masyadong mababawasan kasi manipis lamang ang kapal ng batong dadaanan. Ang bato po ay nag-a-absorb ng enerhiya kaya mas delikado kapag mas mababaw ang mga malalakas na paglindol.

USEC. IGNACIO: Uhum. Pero ang tanong pa rin po ng marami, Usec., posible pa bang makaranas ng aftershocks at maari bang mas malakas ito?

PHIVOLCS OIC USEC. SOLIDUM: Sa mga nabilang po nating mga aftershocks, mahigit walumpu na po ang nangyari at ang pinakamalakas dito ay nangyari 4:57 or 9 minutes after the earthquake na may magnitude 5.5. Kadalasan po sa mga lindol na sumusunod sa isang malaki, mga 1 unit of magnitude lower; so sabihin nating 5.5, 5.6 – nangyari po iyon kanina.

Pero sa history po ng Manila Trench, hindi po natin inalis na magkaroon pa nang mas malalakas na lindol diyan sa lugar ng offshore ng Mindoro-Zambales area at kasama na rin ang Batangas. Pero kung kailan ito mangyayari, hindi natin masasabi. Ang kailangan lang paghandaan natin ang mga malalaking paglindol na puwedeng manggaling dito.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec., may mga initial reports na po ba ng damage o casualty dahil sa nangyaring lindol kanina?

PHIVOLCS OIC USEC. SOLIDUM: Wala naman pong casualty na nai-report. Kadalasan po ng mga naramdamang pagyanig ay intensity 5 lamang – malakas po siya pero hindi mapanira. Pero dito po sa bandang Calatagan, mayroon pong ibang mga landslides na nangyari at may mga bahay na may konting sira. Ito naman po ay hindi extensive kaya posibleng mga intensity 6 sa ilang barangay ng Calatagan. Pero overall po hindi naman naging damaging iyong lindol.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec., ano po ang dapat gawin lalo na ng mga kababayan nating Batangueño ngayong nakakaranas sila ng pag-aalburoto ng bulkan at ito nga po may lindol pa?

PHIVOLCS OIC USEC. SOLIDUM: Unang-una, sa kababayan po namin sa Batangas ganoon din po sa mga karatig na probinsya at Kamaynilaan, ang kahandaan po sa lindol ay nakasalalay sa ating mga bahay, sa ating mga istraktura kung ito po ay ginawang mabuti, tamang materyales at masinop o pulido ang pagkagawa. At kailangan din nating maghanda at iisipin na natin kung anong aksiyon ang gagawin natin – saan tayo kukubli – upang tayo ay hindi maapektuhan kung sakaling mayroon na namang malakas na paglindol.

In relation po doon sa Taal Volcano activity, kagabi po ay nagbaba po tayo ng alerto from Alert Level No. 3 to Alert Level No. 2. May decrease unrest sa kadahilanang magmula po noong huling pagsabog sa Taal noong July 9 ay nakitaan po natin ang pagbabawas ng paglabas ng gas dito sa Taal Volcano at dahil po dito ay binaba po natin ang alerto pero hindi po nangangahulugan na wala pong threat ‘no. Mayroon pa rin pong mga posibilidad na pagsabog kaya bawal po na pumunta sa Volcano Island at sa coastal area nito.

Ang kailangan din ng ating mga kababayan na nasa paligid ng Taal Volcano island ay mas maging handa parati at kung sakaling magkaroon ng pagbabago sa kondisyon ng Taal Volcano ay puwede tayong magkaroon ng paglikas uli or recommendation for evacuation na dapat ay maging maayos.

USEC. IGNACIO: Opo. Kami po ay nagpapasalamat sa ibinahagi ninyong impormasyon sa amin. Kami po ay, Usec., makikipag-ugnayan pa rin sa iyon from time to time para po sa development ng balitang ito. Nakausap po natin si PHIVOLCS Undersecretary o DOST Undersecretary Renato Solidum. Good morning po, sir.

PHIVOLCS OIC USEC. SOLIDUM: Maraming salamat.

USEC. IGNACIO: Sa iba pang balita, panibagong branch ng Malasakit Center naman po ang binuksan sa publiko sa Mariano Marcos Memorial Hospital and Medical Center sa Batac City, Ilocos Norte. Sa kabuuan, ito na po iyong ika-isandaan at tatlumpung Malasakit Center na handang umagapay sa mga kababayan nating may sakit. Narito ang detalye:

[NEWS REPORT]

USEC. IGNACIO: Tumungo naman po tayo sa isinasagawang Disaster Relief Operation ng NDRRMC ngayong walang tigil pa rin po ang epekto ng habagat sa malaking bahagi ng Luzon. Nasa kabilang linya ang kanilang tagapagsalita na si Mark Timbal. Magandang umaga po, Sir.

NDRRMC SPOKESPERSON TIMBAL: Hi, Usec, good morning po at sa lahat po ng ating mga kasamahan sa ating himpilan at mga kababayan nating naaabot ng ating broadcast, good morning po.

USEC. IGNACIO: Opo. Sir, gaano na po kalawak ang naapektuhan ng habagat na tinatahak ng bagyong Fabian?

NDRRMC SPOKESPERSON TIMBAL: Opo, dahil nga po sa patuloy pong paghila ng bagyong Fabian dito sa ating habagat, nagkakaroon po nang malalakas na pag-ulan sa malaking bahagi po ng ating bansa. Nagdulot po ito ng maraming insidente po ng pagbaha at mayroon din pong mga naganap na landslide lalo na po diyan sa ating kabundukan sa may Cordillera. As of this morning po, Usec., nagkaroon po tayo ng ulat na 14,000 katao na po ang nag-evacuate in view po bilang pag-iingat sa posibleng pagtaas po ng baha or pag-apaw ng ilog sa kanilang mga communities.

Dito nga po sa Marikina City, ongoing po iyong proseso ng pag-i-evacuate, dahil po minamatyagan po ang ilog na ito. Iyong mga kababayan naman po natin na nasa evacuation centers ay nasa ilalim po ng pangangalaga ng mga local government units nila. Natutuwa po tayo, kasi naging maagap ang mga LGUs sa pagsasagawa ng mga evacuation activities at pagpu-provide po ng assistance dito sa mga nagsi-evacuate nating kababayan.

USEC. IGNACIO: Opo. Sir, bukod po dito sa Marikina, ilang bayan pa po iyong lubog sa baha at iyong nakikita po ninyong ilan pang posibleng mga pamilya na dapat po ay manatili muna sa evacuation centers, at saan pong mga evacuation centers ito?

NDRRMC SPOKESPERSON TIMBAL: Opo. Kino-consolidate pa po natin dito sa NDRRMC ito pong mga patuloy na pagdating ng mga ulat ng mga kasamahan natin from the regions. So far po, sa MIMAROPA nagkaroon po ng evacuation activity po diyan sa may Occidental Mindoro, dahil nagkaroon po ng mga pagbaha sa ilang mga munisipyo po diyan. Mayroon pong mga areas di sa Rizal na nagsi-evacuate na din, Rizal Province, iyan po iyong mga bayan po ng Taytay, San Mateo at Rodriguez at ito pong mga ito ay patuloy po nating tinututukan, para makaagapay po natin iyong ating mga local government units, Ma’am.

USEC. IGNACIO: Opo. Bagama’t lumabas na nga po daw ng Philippine Area of Responsibility ang bagyong Fabian, inaasahan pa rin po iyong masungit na panahon sa mga susunod na araw. So, kumusta naman po ang ating relief operations kung sakaling hindi pa rin tumigil ang pag-ulan na nararanasan ngayon? Naka-preposition na po ba iyong ating mga tulong sa mga evacuation center?

NDRRMC SPOKESPERSON TIMBAL: Tama po kayo diyan.

USEC. IGNACIO: Sir, kasi alam naman po natin na bukod dito sa kalamidad, ito pong COVID-19 ay isa sa ating talagang binabantayan ng husto pagdating po sa mga evacuation center, papaano naman po iyong ating pagtugon sa mga pamilyang nagsisilikas?

NDRRMC SPOKESPERSON TIMBAL: Tama po kayo, diyan, Ma’am. At ito po ay patung-patong po ang paghahanda po natin. We have more than enough na relief support para sa mga kababayan natin. Kagabi nga po, nagpulong na dito sa NDRMMC sa pangunguna po ni Secretary Lorenzana, ang ating taga-Pangulo ng ating konseho, at kinasa na po lahat ng kahandaan para sa pagresponde, pag-provide ng relief assistance doon sa mga kababayan nating maaapektuhan.

Although iyong sa Taal naman po ay nagbaba po ng alert, naging alert level 2 po siya ngayon at iyong mga disaster council po natin diyan sa CALABARZON ay sinusuri itong sitwasyon para matingnan kung baka puwedeng mag-uwian na din iyong mga kababayan natin. Pero so far po, tuloy pa rin iyong mga natatanggap nilang tulong, tuloy pa rin din po iyong pag-iingat laban sa COVID-19. Mahigpit po ang bilin ng ating NDRRMC sa lahat po ng mga konseho ng LGUs natin, para po iyong minimum health standards ay sundin at panatilihin hanggang sa evacuation center. Para po makaiwas sa sakit itong mga kababayan po natin.

USEC. IGNACIO: Iyong nangyari kanina sa Batangas, ano naman po iyong ginagawa ng NDRMMC sa mga apektadong residente lalo na at may Taal Volcano pa nga pong minu-monitor? Iyon po bang mga nasa evacuation o iyong mga tinutulungan ninyo ay nadagdagan pa dahil nga po sa nangyari naman pong lindol?

NDRRMC SPOKESPERSON TIMBAL: So far, Ma’am, iyong earthquake po na ito, hindi po naman ganoon katindi, wala din tayong casualties na naitala so far. Ongoing pa rin po ang assessment, wala pa po tayong nari-receive na evacuation activities diyan. Ang nadatnan po natin sa ulat ng mga local government units is, pasok pa rin, they are still on top of the situation kayang-kaya pa rin po nilang i-handle iyong nangyaring earthquake incident sa kanilang mga lugar. Pero nakaantabay po ang ating Regional Disaster Council lalo na diyan sa CALABARZON at dito sa Metro Manila at Region III din MIMAROPA as well, para mabigyan ng tulong ang LGUs natin kung kakailanganin po. Naka-preposition po lahat ng support natin, personnel, equipment and relief items, ready for deployment po iyan, in case na kailanganin.

USEC. IGNACIO: Opo. Sir kunin ko lang iyong mensahe ninyo ano po, kasi sinabi nga po ninyo na kailangan po na ang ilan ay mailikas. Papaano po iyong ibang mga residente na apektado ng habagat na natatakot pong pumunta sa mga evacuation center dahil po sa banta ng Delta variant? So, ano po iyong masisiguro ninyo, matitiyak ninyo sa mga evacuees na naapektuhan para po talaga po lumikas at pumunta sa mga safe na lugar?

NDRRMC SPOKESPERSON TIMBAL: Tama po kayo diyan, Ma’am. Ang atin pong mga kababayan po, naiintindihan po natin iyong kanilang pag-aalala. May option naman po sila, kung hindi po nila gustong tumuloy sa evacuation center, puwede po kayong makituloy sa inyo pong mga kamag-anakan at pinakamalapit na mga kaibigan na puwedeng makapagpatuloy sa inyo. Pero assured naman po doon sa evacuation center, na kapag doon po kayo tumuloy, susundin pa rin po ng evacuation center management iyong pag-iingat, physical distancing, iyong sanitation doon sa lugar na iyon, disinfection at dapat din po kayo rin mismo bilang mga individual susundin din po iyong minimum health standards para doon sa pagtutulungan po natin na iyan, diyan po maga-guarantee natin na walang magkakahawaan, walang magkakasakit. Thank you po.

USEC. IGNACIO: Kami po ay nagpapasalamat sa inyong panahon, si Mark Timbal ng NDRRMC sa mga impormasyong ibinahagi ninyo sa amin. Bukas po ang PTV para sa anumang updates mula sa inyong tanggapan. Salamat po at ingat po.

NDRRMC SPOKESPERSON TIMBAL: Anytime, Ma’am, palagi po kaming mag-a-update. Thank you po.

USEC. IGNACIO: Samantala, ang Ilocos Sur ay isa lamang sa mga lugar na isinama simula kahapon sa mas mahigpit na GCQ with heightened restriction. Kumustahin natin ang sitwasyon sa Ilocos Sur kasama ang kanilang Punong Lalawigan na si Governor Ryan Singson. Magandang umaga po, Governor?

ILOCOS SUR GOV. SINGSON: Magandang umaga po sa inyong lahat.

USEC. IGNACIO: Governor, kumustahin ko muna iyong weather ninyo diyan sa Ilocos Sur, dito kasi sa amin sa NCR talaga namang bumubuhos din ang ulan, hindi maganda ang panahon. Kumusta po kayo diyan?

ILOCOS SUR GOV. SINGSON: Same rin po, Ma’am. Actually halos isang linggo na po na tuluy-tuloy iyong ulan, medyo pabugsu-bugso po iyong lakas ng ulan dito, pero as of now, so far po ay safe pa naman, wala pa naman naitatalang baha dito sa aming lalawigan.

USEC. IGNACIO: Opo. Governor itinaas nga po ang inyong probinsiya sa GCQ with heightened restrictions simula kahapon. So bakit po nagkaroon ng pagbabago sa inyong classification? Ano na po ang estado ng COVID-19 sa inyong probinsiya?

ILOCOS SUR GOV. SINGSON: Well, iyon nga po, Ma’am, medyo tumataas iyong COVID cases namin dito sa Ilocos Sur, kaya maganda po itong announcement ni Presidente Duterte na isailalim sa GCQ ang aming lalawigan, dahil for the past few months, Ma’am, halos 100 plus cases a day ang naitatala ng Ilocos Sur. As of now, we have 977 active cases, actually bumaba na po ito pero nadagdagan ulit. Siguro itong pag-announce na GCQ eh, makakatulong. Ang naging problema pa po namin dito, kahapon lang po nalaman na may local transmission na po kami ng alpha at beta variants.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero Governor, bago pa itong IATF Resolution noong mga nakaraang linggo ay isinailalim kayo sa MECQ, ang ilang mga bayan diyan sa Ilocos Sur. So ilan po ito at posible po bang magtuloy pa ito o madagdagan pa kahit kayo po ay nasa GCQ with Heightened Restrictions?

ILOCOS SUR GOV. SINGSON: Yes, ma’am. Actually diyan po ginagawa—isang hakbang po iyan ng provincial government ng Ilocos Sur para ma-monitor/ma-contain po iyong pagkalat ng coronavirus dito sa Ilocos Sur, iyong paggawa po namin ng granular lockdowns sa mga ibang bayan. So ‘pag nakikita po namin na tumataas po iyong COVID cases sa isang bayan, nagri-request po iyong ating mga mayors ng quarantine classification so nagiging MECQ or ECQ iyong mga barangays para lang ho talagang ma-lessen po iyong pagkalat ng COVID-19 dito po sa Ilocos Sur.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero Governor, ano po ang dahilan bakit tumataas ang kaso? Mayroon po bang mga pasaway pa rin na hindi sumusunod sa ating minimum health standard? Ano po ang dahilan or dahil po ba iyan sa pagpasok ng turista sa inyong lugar?

ILOCOS SUR GOV. SINGSON: Well, ma’am, Ilocos Sur is well-known sa paghigpit po namin sa aming border, iyong mga border controls po namin. Pero mahirap po iwasan po iyong APOR po, iyong tinatawag po natin na essential workers. Sila po kasi iyong labas-pasok dito sa probinsya at kahit po may test, siyempre hindi naman po natin nati-test iyan araw-araw kaya iyon ang nakikita naming problema, iyong mga APORs po na pumapasok sa Ilocos Sur.

USEC. IGNACIO: Governor, eh papaano po ang gagawin natin diyan sa—papaano pa natin mas pahihigpitin kasi iyan naman po iyong nakita ninyong dahilan kung bakit nagkakaroon nang pagtaas kasi naitala na nga po sa mga ilang lugar iyong kaso po ng nakakatakot na Delta variant? So, ano pa po iyong mas—strategy na gagawin ninyo pagdating sa monitoring ng mga pumapasok at lumalabas sa Ilocos Sur?

ILOCOS SUR GOV. SINGSON: Actually, ma’am, talagang kung mahigpit kami noon – mas doble/triple po ang higpit ng Ilocos Sur ngayon. Kasi kahapon lang po namin nalaman na mayroon na pong local transmission ng Alpha at Beta variant, ang talagang iniiwasan po talaga natin po dito ay iyong Delta variant. Kaya po nag-meeting po iyong Ilocos Sur COVID Task Force kahapon para mapag-usapan kung ano pa iyong mga protocols at guidelines na gagawin po namin.

As of now essential travelers lang po ang puwedeng lumabas at pumasok po dito sa Ilocos Sur, mas mahigpit ang pag-check ng mga documents sa ating borders at talagang kinausap na po namin iyong mga mayors at iyong mga barangay officials na higpitan po iyong mga health protocols sa kanilang lugar.

USEC. IGNACIO: Opo. Governor, iyong mga nati-test ninyo po kada araw, kayo po ba ay nagpapadala para—ipadala po sa genome sequencing para po ma-determine kung – huwag naman sana ano po – iyong mayroon nang mas nakakahawang variant ang nakapasok sa inyong lalawigan?

ILOCOS SUR GOV. SINGSON: Yes, ma’am. Actually halos 300 tests per day ang ginagawa po ng Ilocos Sur lalung-lalo na po sa mga may contact tracing. Talagang mahigpit at maganda naman po iyong contact tracing ng Ilocos Sur kaya nalalaman po namin kaagad iyong mga nagpa-positive at inaaksiyunan, naa-isolate kaagad po itong mga positive cases po natin dito sa Ilocos Sur.

USEC. IGNACIO: Opo. So Governor, ang sinasabi ninyo po ay wala pong delay sa mga test result para sa mga COVID variants kaya tingin ninyo okay naman po ang contact tracing sa inyong lugar?

ILOCOS SUR GOV. SINGSON: Well so far, ma’am, talagang nagpapasalamat din po ako sa ating mga kalapit na mga probinsya na may mga labs na tumutulong po sa results ng PCR. Iyon lang ho, medyo naintindihan ko dahil sa Region I halos lahat naman po tayo ay tumataas po iyong kaso, madaming resulta na kailangang i-check. Kaya kung ano na lang po iyong mailabas ng region eh doon po namin nalalaman iyong results; as of now, minamadali po namin iyong construction ng aming sariling laboratory para mas makakatulong at mas mapabilis pa po iyong pag-alam ng mga resulta ng mga nagpapa-PCR po.

USEC. IGNACIO: Opo. Governor, alam ninyo naman po na talagang pinaghahandaan lahat ano dahil sa Delta variant. Pero kumusta po iyong sitwasyon sa mga ospital sa inyo just in case na huwag naman po sana magkaroon nang matinding surge ng COVID-19 cases, may nakahanda ba at sapat po ba iyong manpower at gamit diyan katulad po ng ventilators, oxygen at mga gamot?

ILOCOS SUR GOV. SINGSON: Well as of now ho sa ating mga health facilities, talagang napupuno na ho, nag-o-overflow na rin po iyong mga bed capacities. Actually we took steps na iyong mga ibang district hospitals po namin naka-shutdown po iyan para lang sa mga COVID patients. So iyong mga nagpapa-checkup o ano mang ibang sakit po diyan hindi na pupuwede doon sa dalawang district hospitals namin – talagang naka-allot na po iyan para sa mga COVID patients.

Pero as of now, talagang nahihirapan po kami dahil sa pagdami po ng kaso, talagang napupuno na iyong ating mga health facilities pati na po iyong mga isolation centers ng province, pati na mga LGUs ay punung-puno na. Kaya sana maintindihan din or maunawaan din po ng aming mga kababayan iyong sitwasyon ngayon ng Ilocos Sur na napupuno na po iyong healthcare facilities po natin.

USEC. IGNACIO: Opo. Kaya Governor, kailangan ng doble ingat ano po. Pero kumusta naman daw po ang pagdating ng supply ng bakuna diyan sa Ilocos Sur? Tuluy-tuloy naman po ba at ano po iyong strategy na ginagawa ninyo para mas mapabilis iyong vaccination rollout sa mga munisipalidad at ma-attain na po natin iyong target na population protection?

ILOCOS SUR GOV. SINGSON: Well ma’am, unang-una nagpapasalamat po ako sa national government sa pagbigay po nila nang sapat na supply ng bakuna po dito sa Ilocos Sur. Actually noon po nakakatanggap po kami ng 1,000 to 5,000 doses each week pero noong nakausap ko po si Secretary Galvez at si Senator Bong Go, sila po nag-facilitate, na nakatanggap na rin po kami ng 60,000 doses just this week para lang po mapabilis iyong pag-rollout ng bakuna dito sa Ilocos Sur at iyan po ay makakatulong sa pagbaba ng kaso dito sa aming lalawigan. Kaya maraming, maraming salamat po sa tulong ninyo sa Ilocos Sur at sana tuluy-tuloy pa.

Actually dito sa Region I, maganda po iyong rollout ng vaccine sa Ilocos Sur dahil iyong ating mga kababayan hindi po natatakot magpabakuna. Actually gusto po nilang magpabakuna, iyon lang depende na po iyan sa supply na dumadating po dito sa Ilocos Sur. So iyong 60,000 doses na bigay ng national na malaking tulong po iyan kaya in behalf of the people of Ilocos Sur, kami po ay nagpapasalamat.

USEC. IGNACIO: Opo. Panghuli na lamang po, Governor. Para naman sa mga gustong magtungo diyan sa Ilocos Sur, anu-ano po iyong mga travel requirements ng lalawigan?

ILOCOS SUR GOV. SINGSON: Yes, ma’am. Actually simple lang ho ‘no iyong aming mga requirements:

• Unang-una po, iyong ID.
• Siyempre pinakaimportante po negative result ng RT-PCR.
• Negative antigen within 24 hours before entry.
• Iyong S-Pass po natin.
• At kailangan makipag-coordinate sa ating mga LGUs.
• Iyong mga turista po kailangan naka-book iyan sa mga accredited po ng Department of Tourism.
• Iyong acceptance po ng returning residents at saka iyong mga OFW po natin, kailangan maaprubahan po iyan ng area of destination, iyong mg LGUs.
• So iyong APOR siyempre sana ho maintindihan ninyo, kailangan po natin magpa-test bawat pasok dito po sa Ilocos Sur.

USEC. IGNACIO: Okay. Kami po ay nagpapasalamat sa inyong panahon, Ilocos Sur Governor Ryan Singson. Salamat po, Governor!

ILOCOS SUR GOV. SINGSON: Maraming, maraming salamat po sa inyong lahat.

USEC. IGNACIO: Sa iba pang balita, hindi pa dapat magpakampante ang ating mga kababayan ngayong nagsisimula pa lang ang pagbabakuna. Ayon kay Senator Go, sa halip ay dapat mas paigtingin pa ng pamahalaan ang border control bilang pag-iingat sa mas nakakahawang Delta variant. Muli namang nanawagan ang Senador sa PhilHealth na bayaran na ang natitirang utang ng ahensiya sa mga ospital para sa naging claims ng ating mga kababayan. Narito po ang detalye:

[VTR]

USEC. IGNACIO: Samantala, ang sector ng agrikultura ay isa rin sa lubhang naapektuhan ng pandemya. Maraming produkto ang nasayang dahil sa mga ipinatupad na quarantine restriction at maraming magsasaka naman ang nawalan ng kabuhayan. Kaya naman po tuwing Sabado, isang segment po ang aming ihahatid sa inyo kung saan tampok ang mga programa ng Department of Agriculture para sa ating mga kababayang magsasaka dito sa Ani at Kita. Para po sa ating unang episode balikan natin ang mga pagsubok na kinaharap ng Malagos Agri-Ventures Corporation sa gitna ng pandemya at ano ang naging papel ng Department of Agriculture para matulungan ang sector ng pagsasaka.

[VTR]

Isa ang tsokolate sa mga kinahihiligan nating mga Pilipino, kaya naman kahit saang pamilihan ka tumingin ay mayroon nito. Walong taon na sa cocoa industry ang Malagos Agri-Ventures Corporation at magpasahanggang ngayon ay patuloy silang nagpu-produce ng masasarap at de-kalidad na tsokolate. Para matiyak ang kalidad ng kanilang mga produkto, bukod sa pagpapanatili ng maayos na pasilidad, sinisiguro rin ni Rex Puentespina, ang may-ari ng Malagos Chocolates, na magandang binhi ang kanilang itinatanim, dahil aniya, good chocolates come from good beans.

[VTR]

Nito lamang taon ay nagkamit ang Malagos chocolates ng apat na gintong medalya at isang bronze medal sa naganap na World Drinking Chocolate Competition sa Germany. At dahil sa quality cacao variety na kanilang pinapalago, kinilala din ito bilang heirloom cacao ng US based cacao preservation fund noong 2019. Ito rin ang ika-6 na Cacao Farm sa buong mundo na binigyan ng prestihiyosong pagkilala.

[VTR]

Dahil sa COVID-19 pandemic, nagbago rin ang takbo ng kanilang chocolate business dahil ang kanilang pagbebenta ay nakabase sa turismo ng bansa na lubhang naapektuhan ng pandemya. Subalit hindi nila hinayaan na bumaba ang produksiyon at matigil ang kanilang operasyon, kaya naman nag-migrate mula sa physical store to online selling. Naging pagkakataon rin ito sa kanila para mag-reinvent ng kanilang mga produkto.

[VTR]

Naging katuwang din ng Malagos Chocolates ang Department of Agriculture sa pagpu-promote ng kanilang mga produkto.

[VTR]

Pinadapa man ng pandemya ang maraming negosyo sa bansa, maganda ring isipin na kung may sapat na diskarte at strategy sa pagpapatakbo ng negosyo, tiyak na ito ay aasenso.

[VTR]

USEC. IGNACIO: Samantala para alamin ang pinakahuling updates sa binabantayang level ng tubig sa Marikina River sa gitna po ng tuloy-tuloy ng pagbuhos ng ulan may report ang ating kasamahan na si Rod Lagusad. Rod, kumusta ang sitwasyon ngayon diyan?

[NEWS REPORT]

USEC. IGNACIO: Okay, maraming salamat sa iyong update Rod Lagusad, ingat kayo diyan Rod.

Puntahan naman natin ang sitwasyon sa Bataan matapos ang malakas na lindol kaninang umaga, nasa bayan ng Calatagan si Allan Francisco, para sa update, Allan.

[NEWS REPORT]

USEC. IGNACIO: Okay, maraming salamat sa iyo Allan Francisco. Ingat kayo Allan.

Samantala, kumusta ang estado ng mga probinsiya sa Central Luzon matapos maitala doon ang anim na lokal na kaso ng Delta variant, makakausap po natin ngayong umaga si Dr. Corazon Flores, ang Regional Director ng DOH Central Luzon Center for Health Development, good morning po Doc. Doc., can you hear me, naka-ano po tayo? Naka mute po kayo Doc.

DOH-CLCHD RD DR. FLORES: Magandang umaga po USec. Rocky, at magandang umaga po sa mga nakikinig.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc., saan saang mga lugar po sa Central Luzon nagmula ang anim na nagpositibo sa Delta variant tama po ba ito na anim?

DOH-CLCHD RD DR. FLORES: Yes po. Mayroon pong nai-report na anim nitong July 22, na anim pong bagong kaso ng Delta variant dito po sa probinsiya ng Bataan sa Central Luzon po.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero Doc., natukoy po ba natin kung paano po nila nakuha iyong virus; May possible link po ba sila sa iba pang nagpositibo sa Delta variant sa bansa?

DOH-CLCHD RD DR. FLORES: Actually po—immediately po on the same day na nakuha natin ang report na nagkaroon tayo ng anim na kaso ng Delta variant, iyon pong atin pong regional surveillance unit together with the Province and the Municipal, nag-conduct po tayo ng active contract tracing to identify iyong pong mga whereabouts na tinatawag po natin at kung sino po iyong mga naging contact nitong ating cases up to the first, second and third generation po.

And so far po, doon sa aming pag-i-interview, ang nabanggit po nila doon lang po sila usually sa area na iyon nagpupunta and we’re still digging further po sa investigation po natin; continuous po iyong ginagawa nating investigation Usec. Rocky.

USEC. IGNACIO: Opo. Puwede po bang malaman kung anong area iyong sinasabi nila, kung puwede ninyo lang pong sabihin ano Doc., pero kung hindi okay lang din naman po? Pero, ito po ba, sila po ba ay nagkaroon ng nakaharap na nag-travel o walang silang travel history?

DOH-CLCHD RD DR. FLORES: Ayon sa amin pong pag-i-interview, wala po silang nakaharap na—iyon po iyong aming nakausap doon, na-interview ng aming mga regional surveillance officer, wala daw po silang nakaharap na nag-travel. So, iyon pa lang po ang aming information sa ngayon at so far po, patuloy po nating iniimbestigahang mabuti ang atin pong mga contacts po ng ating mga nag-positive ng COVID Delta variant.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc., maaari po bang ito iyong dahilan kung bakit sinasabi po na malaki ang bilang ngayon nga active cases sa Bataan at sila po ba ay maituturing na ito ay high risk area na?

DOH-CLCHD RD DR. FLORES: Dahil po sa biglang pagtaas nga at napansin po kasi na maraming tumataas na kaso dito po sa probinsiya ang ginawa po natin, nagpadala po ng sample ng genome sa genome sequencing at ng lumabas po ay nakita po talaga na Delta variant po siya, kaya po noong nagkaroon ng high level suspicion kaya po iyon po ang naging dahilan why we were able to detect this Delta variant and iyon po iyong aming ginagawa katulong po ang probinsiya at saka ang munisipyo.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero Doc., kumusta po itong anim na ito; ano po ang naging kalagayan nila?

DOH-CLCHD RD DR. FLORES: Naka-recover na po sila. Iyon pong nag-repeat swabbing tayo, iyon pong lima doon sa anim, nag-positive pa rin po kaya nga po nagkaroon tayo ng high suspicion pero lahat po sila ngayon recovered na pong lahat. Nagkaroon lang po sila ng tinatawag na mga sintomas ng lagnat, iyong iba po ay nagkaroon ng sipon, nagkaroon po ng tinatawag na cough and eventually po mild symptoms po, nailagay po sila quarantine facility and nag-recover na po sila.

USEC. IGNACIO: Opo. So, kumusta po iyong sitwasyon naman ng mga hospital ngayon; ramdam na po ba iyong epekto ng Delta variant at paano po kayo naghahanda sakaling – huwag naman po ano – Doc., ano magkaroon ng surge?

DOH-CLCHD RD DR. FLORES: Sa kabuuan po, iyon pong buong Central Luzon, nasa low risk pa naman po ang ating health care utilization. So far po, ang ating health care utilization as of July 23, sa buong Region po ay nasa 44%. So, marami pa po tayong capacity para po sa COVID beds of course sa ating quarantines, iyong tinatawag nating Isolation facility nasa 29% po.

So, marami pa ho tayong capacity para sa quarantine facility; but for the Province of Bataan, nasa high risk level na po iyong kanilang both the ICU beds and then iyong tinatawag natin quarantine facility. Kaya po doon sa pag-uusap natin together with the provincial government, naghahanda po tayo of course iyong ating tinatawag na accordion policy o iyong tinatawag po natin na, we need to intensify or strengthen po natin iyong critical capacity ng surge capacity ng Hospital.

Kaya po, iyong pong maaring gawin po is iyong other wards ng hospital puwede pong i-convert into COVID ward. Ito po iyong tinatawag na accordion policy na pupuwedeng ayusin or i-use po muna iyong existing hospital beds as COVID beds and then pagka bumaba na iyong kaso kung pupuwede naman ibalik sa dati niyang use.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc., sa mga lugar po sa NCR plus, isa po iyong Bulacan na na-identify na may mabilis na pagtaas po ng kaso. Base po sa inyong monitoring ano po kaya ang posibleng dahilan nito?

DOH-CLCHD RD DR. FLORES: Ayon nga po sa aming monitoring, sa latest data po namin being alam naman natin Bulacan is adjacent to Metro Manila. Ngayon po, mataas po ang kaso niya at alam naman po natin isa sa mga dahilan ng ating pagtaas din ng kaso ay iyong ating medyo iyong relaxation.

The presence of, of course our variance of concern, hindi lang po Delta but of course the Alpha, the Beta and of course iyong ating may konting relaxation na po sa ating mga kasamahan, mga kababayan na hindi na po ino-observe lagi iyong minimum public health standard and iyong tinatawag nating nag-open na, medyo iyong social, iyong mobilization, iyong mobility ng tao at saka iyong mixing po ng tao dapat po talaga po nating ingatan. Pagka tayo ay lalabas, tayo ay nakasuot ng atin pong protective mask and face shield.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc, Flores, may tanong lang po sa inyo si Athena Imperial po ng GMA7: Naghigpit ba ng protocol sa buong lalawigan dahil sa presence ng Delta variant?

DOH-CLCHD RD DR. FLORES: Ito po talaga iyong recommendation. Sa kasalukuyan po nasa MECQ naman po ang buong probinsiya ng Bataan. Of course with the new situation that we have now, during our meeting with the regional task force and the provincial IATF and the Regional IATF meeting po kahapon, we are really recommending iyong tinatawag nating granular lockdown in area with the increasing cases po. And of course iyon naman [unclear], iyon po ang sinasabi natin talaga, since nag-declare din naman po ang national government for the whole country as iyon pong dineclare na GCQ with heightened, tinatawag po nating restriction kasama rin po iyan.

Nandoon din po iyon aspeto iyong talagang mga police po natin i-enforce na talagang makita po natin na oobserbahan iyong dapat pong pagsusuot ng mask po natin and then iyong tinatawag nating distancing.

USEC. IGNACIO: Kami po ay nagpapasalamat sa inyong panahon Dr. Corazon Flores, mula po sa DOH Central Luzon, mabuhay po kayo.

DOH-CLCHD RD DR. FLORES: Salamat po.

USEC. IGNACIO: Dumako naman tayo sa pinakahuling datos ng COVID-19 cases dito sa bansa. Base po sa report ng DOH kahapon July 23, 2021.

• Umabot na sa 1,537,097 ang total number of confirmed cases matapos itong madagdagan ng 6,845 na mga bagong kaso.
• Samantala, walang naitalang nasawi kahapon kaya nanatili sa 26,891 ang total COVID-19 deaths.
• Ang mga kababayan naman natin na gumaling na sa sakit ay umakyat na sa 1,455,137 matapos itong madagdagan ng 2,330 new recoveries kahapon.
• Ang active cases naman sa ngayon ay 55,069.

Ilang mga lugar ang unti-unti naman pong nakakaramdam ng pagtaas ng Covid-19 cases, isa na rito ang Metro Manila. Ito na nga ba ang posibleng epekto ng Delta Variant? Nagbabalik po sa programa si DOH Undersecretary Maria Rosario Vergeire, para ipaliwanag po ito. Good morning po Usec.

DOH USEC. VERGEIRE: Magandang umaga po Usec. Rocky, magandang umaga po sa inyong lahat.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec., sa mga naitalang Delta variant cases ilan po sa kanila ang vaccinated na at maka-classify po ba natin kung ano po iyong naging epekto ng Delta variant sa mga nabakunahan kumpara daw po sa mga hindi pa nababakunahan?

DOH USEC. VERGEIRE: Yes Usec. Rocky, no. So, ayon po sa ating mga talaan, those that we have been able to verify already, mayroon po doon sa ating existing 47 na cases ngayon of Delta variant, naka-received po siya ng dalawang doses ng bakuna, mayroon naman pong apat naka-received ng isa lang dose ng bakuna. Labingwalo po ang hindi bakunado and the rest are for verification.

Now, if we look at the experiences in other countries and evidence that are being published, in the United States they see that almost 98% of those being hospitalized now and having severe cases are those who are not vaccinated. The same also in the United Kingdom and in Portugal where many of their residents are already vaccinated. So, ito po talaga ang datos ay nagpapakita na epektibo po iyong mga bakuna na mayroon tayo sa ngayon.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec., gaano po kahalaga na mag-double time ngayon ang ating vaccination rollout sa gitna ng pagtaas ng mga naitatalang kaso ng Delta variant sa bansa?

DOH USEC. VERGEIRE: Napaka-importante po ano, because we are saying right now that most of these individuals na talagang naapektuhan po nitong Delta variant sa ibang bansa ay hindi mga bakunado. So, iyan lang po ay nagpapakita na kailangan po natin ang bakuna para tayo ay maprotektahan against severe illness and death.

So, iyon pong pag-ramping up ng bakuna ay isinasagawa na ngayon ng ating gobyerno. In fact, last July 22, we were able to vaccinate almost 500,000 individuals in just one day. We are now averaging almost 300,000 vaccinations per day in a 7 days moving average. So hopefully po, mas mapataas pa natin para lalong makapagprotekta ng ating population.

USEC. IGNACIO: Opo. USec., anong mga paghahanda na po ang ginagawa ngayon ng mga hospital sa posibleng – huwag naman po – surge ng COVID-19 lalo na’t unti-unti na naman pong tumataas iyong cases sa Metro Manila?

DOH USEC. VERGEIRE: Yes, Usec. Rocky, no. So, we have been preparing since the time that the Delta variant have affected itong area. So, tayo po ay nakapag-instruct na at mayroon na pong nakahanda ‘no, preposition na expansion of COVID-19 dedicated beds sa ating mga hospital. We call it the accordion policy kung saan makakapag-convert sila agad-agad ng regular beds nila into ICU beds para hindi po tayo nagkukulang ng beds.

Pangalawa po, nakapag-imbentaryo na tayo ng mga kagamitan at saka ng mga gamot na kailangan and we are starting to preposition sa ating mga hospital. Pangatlo, iyong atin pong mga tents sa hospital ay pinapa-setup na po pati po iyong mga modular na hospital na kailangan po nating i-setup sa iba’t ibang lugar dito sa Pilipinas ay inaayos na rin po.

Pang-apat, we have provided additional mechanical ventilators for hospitals, tinitingnan pa ho natin kung makakuha pa tayo ng pondo so that we can procure more. The next one will be additional oxygen supply. So, we have already inventoried our supplies of oxygen.

Nakikipag-usap po ngayon ang DTI with the oxygen manufacturers, para po itaas pa ang kanilang output per day para po madagdagan iyong supplies natin dito sa ating bansa.

And of course the last, tinataasan po natin ngayon ang kapasidad for testing, so that we can detect more and we can be able to somehow further contain at ma-prevent natin kung sakali ang further na pagtaas ng kaso.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec., paano daw po iyong assessment para sa mga tinamaan ng Delta variant after nilang sumailalim sa required quarantine days? Minamandato ninyo po ba ang re-testing sa kanila? Kasi, sa mga unang naiulat na kaso na recovered, pero noong inulit po iyong swab, nagpositibo po ulit sila.

DOH USEC. VERGEIRE: Yes, Usec. Rocky, ‘no. So that is the recommendation provided by our experts na kapag po ang isang tao nagpositibo at nalaman natin na mayroon siyang Delta variant, binabalikan po natin sila. We assess them as to the status if active pa ba o may sintomas pa ba sila and then we do re-testing. So, nire-retest natin sila at walo nga po dito sa existing natin na mga recently detected ay nakita natin na positibo pa rin.

Pero, ang magandang balita naman po diyan, lahat po itong walong ito wala silang sintomas. Pangalawa, iyong CT value iyon ang kanilang test ay matataas na po, more than 30 na po at iyong iba nga po ay more than 40 pa. That means, that the viral loads sa kanilang katawan ay napakababa na po or hindi na ho siya significant. But of course we been want to be cautious kaya po pinapatapos lang ho natin iyong kanilang 14 days quarantine.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec., bigyang daan ko lang po iyong tanong ng mga kasamahan natin sa media. From Job Manahan ng ABS-CBN news: It was the third straight day on Friday that DOH resorted to manually transmitting COVID-19 cases as per your advisory due to technical issues with the COVID KAYA. May we know the reason behind this problem? When where these be resolved?

DOH USEC. VERGEIRE: Yes, Usec. Rocky, no. So, nakapagbigay po tayo ng impormasyon sa ating mga kababayan na ang ating COVID KAYA system which is the central repository ng ating mga datos ay nagkaroon po ng technical issue early parts of this week at tayo po ay napag-alaman natin na iyong ating central storage space ay kakaunti na lang at hindi na po napu-post ang mga data coming from our laboratories and reporting units to the [unclear] COVID KAYA.

Kaya po tayo ay nakipag-usap sa DICT kung ano po iyong dapat na gagawin because DICT manages this. So, ito naman po ay naresolba na at tayo po ay kaninang umaga up and running na po ang COVID KAYA. So, iyon pong mga hindi natin naisama na mga datos for these past days, kasi nga po kami ay nagma-manual lang sa pagkolekta ng datos ay papasok po ngayong Sabado dito po sa ating mga talaan.

USEC. IGNACIO: So, iyong posibilidad po na makita na tataas po ay makikita Usec., at ito rin po ba daw iyong dahilan kung bakit nag-zero death case tayo kahapon?

DOH USEC. VERGEIRE: Yes, Usec. Rocky. Amin pong binanggit po iyan doon po sa ating sinabi kahapon sa case bulletin ano na zero ang death but it doesn’t mean na walang namatay – ibig sabihin hindi lang namin nakuha talaga iyong datos because COVID KAYA was down. Pero ngayon po we can be able to provide already the public ito pong mga datos dahil maayos na po ang COVID KAYA.

Gusto ko lang ho ipaliwanag na ang COVID KAYA, ang pinakaimportante sa amin diyan would be that iyong outcomes po ng pasyente diyan po namin nakukuha kung sila ay recovered na, kung sila po ay namatay o kung sila po ay aktibo pa ang kanilang kaso. As to the number of cases naman, iyong nag-manual collection tayo, nakakakuha naman tayo. So mayroon sigurong konting magdadagdag dahil maayos na ang COVID KAYA.

USEC. IGNACIO: Opo. Tanong pa rin po mula kay Job Manahan: Has the persistent monsoon rains since the start of the week affected the vaccination of Filipinos? Bumaba po ba ang average vaccination na stats natin in the past week or umakyat po?

DOH USEC. VERGEIRE: Nakita po natin ano na ang ating vaccination rate ngayon po, may weekly average po kasi tayo – noong Week 19, it was just 215,000, the following week it was 271,000 and for this week we had 341,000. So hindi ho natin nakita na naapektuhan ang ating pagbabakuna with these rains. Pero hindi pa natin nakikita iyong average po natin itong of recent days dahil nga po nakita natin na sobrang lakas po ang ulan at saka talagang bumabaha sa iba’t ibang lugar. So makikita ho natin iyan and we will inform the public.

USEC. IGNACIO: Question naman po mula kay Red Mendoza ng Manila Times: Ano po ang ipu-propose ng Kagawaran ng Kalusugan sa Pangulo sa pulong nito mamaya kasama ang IATF? May irirekomenda bang additional restrictions?

DOH USEC. VERGEIRE: Well napag-usapan na ho kasi ang mga restrictions ‘no sa IATF noong Huwebes. Nakapagrekomenda na po ang Department of Health together with the data analytics team, iba’t ibang ahensiya po ang kasama diyan at ito pong community quarantine classification ay napagkasunduan na. Pero ang sabi nga namin sa IATF, it will all depend on the trends in the number of cases at saka po iyong whole genome sequencing results natin kung ano ang lalabas. Pero sa ngayon po, wala pa ho tayong nakikita ‘no na kinakailangan natin na baguhin iyong current na quarantine classification although we are continuously monitoring, ina-assess araw-araw, ‘pag may nakita po tayong pangangailangan, atin po iyang irirekomenda.

USEC. IGNACIO: Ang second question po niya: Ano po ang inaasahan mula sa Kagawaran sa darating na SONA ng Pangulo? Ano ang mga panukalang batas ang inilapit nito para sa pagpapabuti ng ating health response?

DOH USEC. VERGEIRE: Marami ho tayong mga panukalang batas na naipapasa ‘no during this time that we are doing—ito po ngang sa pandemic. So ang isa pong gusto ho namin talagang i-push ‘no which is now with the Congress and the Senate would be the Philippine CDC – this is the Center for Disease Control. Ito po ang mag-i-integrate at saka magpapalakas ng ating mga sistema kapag may mga public health emergency. Ito po ay magbibigay din nang kaukulang—mga appropriate cadres of healthcare workers, technical experts at saka mga scientists dito po sa Philippine CDC na ito para makakatulong po for future responses in times of pandemic.

USEC. IGNACIO: Question naman po ni Athena Imperial ng GMA News: Ano po ang update sa Delta variant patient sa Bacoor City; ilang patients po ito?

DOH USEC. VERGEIRE: Sa Bacoor City po, wala ho tayong naibibigay pa na mayroon ho tayo sa Bacoor. Ito po ay—ang atin pong most recent run po ay from Bataan, from Laguna, from Manila, from Pasig and Taguig.

USEC. IGNACIO: Okay. Ang second question po niya: Marami po ang nagkakatrangkaso ngayong panahon ng tag-ulan. May pagkakaiba ba ang sintomas ng flu sa Delta variant at paano po makakasiguro na flu at hindi po COVID o Delta variant ang tumama sa isang pasyente?

DOH USEC. VERGEIRE: Tama po iyan, Usec. Rocky ‘no, marami pong nagkakaroon ngayon ng trangkaso na dulot po nitong panahon na mayroon tayo ngayon. It’s the season para magkaroon nitong mga ganitong flu.

So kailangan lang po ating isipin na very similar ang signs and symptoms ng flu sa COVID-19 – pananakit ng katawan, paglalagnat, masakit ang lalamunan, sinisipon. So kapag tayo po ay nagkaroon na ng ganitong sintomas, agad-agad na po tayong mag-isolate and the only way for us to know kung ito ay COVID or hindi ay magpapa-test po tayo. So isolate yourself, have yourself tested para po alam natin kung ano ang inyong estado.

USEC. IGNACIO: Opo. Last question po ni Athena Imperial: Anu-ano po ang sintomas ng leptospirosis at dengue, katulad din ba sa COVID; at kung may update po sa mga kaso ng mga sakit na ito?

DOH USEC. VERGEIRE: Mayroon ho tayong pagkakapareho ‘no when you talk about dengue and leptospirosis dito po sa COVID-19 – iyon pong lagnat, iyon pong pananakit ng mga katawan, minsan iyong sakit po ng lalamunan at saka pagsipon ay nakikita rin natin iyan sa dengue. Pero ang kailangan po nating tandaan, ito pong mga sakit na ito are caused by different pathogens at ang kanila pong means of having this disease ay iba sa COVID-19.

Ang dengue, nakagat po kayo ng lamok kaya kayo magkaka-dengue; ito pong leptospirosis, kayo po ay lumusong sa baha at kayo po ay na-infect dahil mayroon kayong cut doon sa inyong paa kaya kayo nagka-leptospirosis. So kailangan lang po talagang magpakonsulta tayo sa ating mga physicians para alam po natin talaga what is affecting us – if it’s dengue, leptospirosis or it is COVID-19.

As to the statistics, ma’am, we will just send to our media partners because I do not have the statistics right now.

USEC. IGNACIO: Okay. Maraming salamat po, Usec. Maria Rosario Vergeire sa wala pong sawang pagsama sa amin dito sa Laging Handa. Ingat po kayo, Usec.!

DOH USEC. VERGEIRE: Maraming salamat po, Usec. Rocky.

USEC. IGNACIO: Samantala mga economic frontliners sa Lingayen, Pangasinan naman po ang tinungo ng team ni Senator Go upang mabahagian ng tulong ngayong may pandemya. Narito ang detalye:

[NEWS REPORT]

USEC. IGNACIO: At iyan po ang mga balitang aming nakalap ngayong araw. Ang Public Briefing po ay hatid sa inyo ng iba’t ibang sangay ng PCOO sa pakikipagtulungan ng Department of Health at kaisa ng Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas o KBP.

Ingat po mga kababayan. Ako po si Usec. Rocky Ignacio ng PCOO. Magkita-kita po ulit tayo sa Lunes – araw po iyan ng SONA – dito pa rin sa Public Briefing #LagingHandaPH.

###

—
News and Information Bureau-Data Processing Center