USEC. IGNACIO: Magandang umaga Pilipinas at sa lahat ng ating mga kababayan saan mang panig ng mundo. Ako po ang inyong lingkod, Usec. Rocky Ignacio.

Ngayong September 29, araw ng Miyerkules, iba’t ibang kaganapan ang ating patuloy na binabantayan mula sa pagpapalawig ng bakunahan sa bansa at sa posibleng pag-extend pa ng voter’s registration hanggang sa paglulunsad ng mobile number portability sa publiko.

Lahat ng iyan ang ating tatalakayin dito sa Public Briefing #LagingHandaPH.

Para sa ating unang balita: Senator Bong Go ikinatuwa ang pagpapalawak ng national vaccination para mapabilang na ang general public sa bakunahan. Hinikayat din niya ang mga kinauukulan na bilisan pa ang vaccine rollout para maprotektahan ang ating buong populasyon habang unti-unti na tayong bumabalik sa normal na sitwasyon. Narito ang report:

[NEWS REPORT]

USEC. IGNACIO: Bukas, September 30, ay inaasahan na ngang magaganap ang commercial launch ng mobile number portability system sa pagtutulungan ng pamahalaan at ng three major telecommunications provider [sa bansa]. Alamin [natin ang] dapat asahan ng bawat cellphone users dito mula mismo sa General Manager ng Telecommunications Connectivity Incorporated na si Miss Melanie Manuel. Good morning po.

TCI GM MANUEL: Good morning po, Usec.

USEC. IGNACIO: Una sa lahat [garbled] sa amin kung ano po itong Telecommunications Connectivity Incorporated at ano po iyong role na gagawin ninyo sa pagpapatupad ng Mobile Number Portability Act.

TCI GM MANUEL: Okay. Ang TCI po or ang Telecommunications Connectivity, Inc. ay venture ng DITO, Globe and Smart para maipatupad ang mobile number portability sa bansa at sabi ninyo nga sa pakikipagtulungan sa gobyerno – iyan po ang TCI.

So ang gagampanan po ng TCI, it’s to enable the mobile number portability services in the country. Kinuha po natin si SYNIVERSE as the clearing house para i-interconnect ang tatlong telco para mapadali at maging seamless ang mobile number porting services.

USEC. IGNACIO: Opo. Ms. Melanie, bakit kailangan pang mag-setup ng separate venture ang tatlong telco provider sa bansa para po ipatupad ang MNP?

TCI GM MANUEL: Okay po. So kailangan po mag-form ng separate venture kasi kailangan po natin ng operational governance ‘no amongst the three MSEs. Ito po ang maggu-govern sa pagpapatupad ng MNP kasi alam naman natin na ang bawat telco, siyempre sila ay competitors din pero nagtutulungan. But there has to be a governing body that will make sure that they are able to enable and the three MSEs or the three mobile service operators are following all the policies set by the government. And we are trying to make sure that, you know, operationally efficient and were able to apply all the practices around the world. ‘Ayan po.

USEC. IGNACIO: Opo. Ms. Melanie, pero bakit po ba kailangan talagang isabatas itong mobile number portability? Paano ito magiging beneficial sa mga cellphone users?

TCI GM MANUEL: Okay po. Ang MNP ay global practice na. Sa ibang bansa nga po nagsimula ito 1995 pa iyan o 1997 if I’m not mistaken. So alam naman po natin na minsan ang nakakapagtigil sa atin ano kung hindi na tayo masaya sa provider natin eh iyong magpapalit na naman tayo ng numero. So ito po ang sagot sa mga tao na sa tingin nila ay “Hindi na ako happy sa network ko, kailangan kong lumipat.” Hindi na ako mag-aalala na magpapalit pa ako ng number na kailangan ko sabihan lahat ng mga kakilala ko o [ang phone] kailangan kong palitan ang contact numbers ko, sa mga apps kailangan kong palitan. So ito po ay magiging beneficial sa mga kababayan natin na nakikita nila na mayroong ibang network na makapag-provide ng services na gusto nila.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero malaki rin ba iyong maitutulong nito [garbled] ngayon na nakaasa po ang marami sa internet o sa data connectivity?

TCI GM MANUEL: Opo. In a way po, yes, in the sense na makakapili ka talaga. Ngayon naman nakakapili naman talaga tayo ‘no kung saan natin gusto, kung saan naaayon sa ating pangangailangan. Pero dahil nga kaya mo nang i-keep iyong number mo, hindi mo na iisipin na kapag lumipat ako dito baka kailangan ko pa o marami pa akong kailangang ayusin ano.

So ngayon, it gives you more freedom to choose and then makikita mo naman – siguro ang aking payo sa ating mga kababayan lalo na ngayon nakaasa tayo sa internet – kapag nag-switch kunyari tayo, tingnan natin kung ano iyong data na kayang i-provide noong gusto mong provider.

So [garbled] kung saan nakikita mo maganda ang kaniyang data services, ‘di siyempre doon ka pupunta ‘di ba? So makakatulong iyan indirectly although ang MNP is more the mobile number portability pero makakatulong talaga ito sa pagpili ng network provider na makapagbigay sa atin ng serbisyo na kailangan natin lalo na sa internet.

USEC. IGNACIO: Opo. Ms. Melanie, may tanong lang po si Evelyn Quiroz ng Pilipino Mirror: TCI said number portability services will be rolled out by the September 30 target. But some features daw po may not be immediately available. Do you foresee problems arising from said number portability?

TCI GM MANUEL: Okay. We’re not seeing problems, we may be seeing a bit of challenges ‘no. But for porting services, I tried it myself yesterday, for porting services we’re good. Iyong services naman na binabanggit, Usec., is for example, kunyari international cost, I think it’s in the press release ‘no. For some telcos, for the newest telco specially, we’re just fixing the interconnection ano so medyo may effect iyon.

But for mobile number portability services, iyan talaga, it’s a go – makakapag-port-in/port-out sila. And yes, we are of course anticipating hiccups as in any other system that we implement ‘no, mayroon naman talagang hiccups, and that will help us perfect the system. So those feedback that we gather will be able to help us, you know, iterate and then make adjustments and [garbled]. We will perfect it eventually. So it will [garbled] better system later on. But as in any other system, mga birthing pains, Usec., of course we anticipate that.

USEC. IGNACIO: Opo. Ang tanong pa nga po diyan, Ms. Melanie, ay paano naman po iyong charging sa tawag at text ngayong hindi mo na alam kung ang kausap mo ay nasa ganitong network pa ba o hindi na? May unli calls at text pa bang serbisyo na io-offer ang mga telcos?

TCI GM MANUEL: Yeah, thank you, Usec., that’s a valid concern ‘no – “Ito bang tinatawagan ko kasama ko pa ba sa same network?” So I think ang advice diyan, ang quick advice is for the subscribers to let their friends know that they are in another network provider na. Kasi to be fair din naman, hindi rin naman natin talaga memorize ‘di ba kung ito ba ay DITO, Globe or Smart, unless our friends tell us ‘no. Of course, there are prefixes na alam natin – ito Globe ito, ito Smart, ito DITO. Iyon, mga alam natin iyan, iyong mga 09017, 0918, 0991, alam natin. But for the other prefixes, hindi rin naman natin memorize.

So I would suggest that for the people who will be porting into a new network for now, I think, it is better that you advise all your friends that you have moved to another network.

As to the calls, promos of the different telcos, I’m sure they will offer the promos kasi what MNP will actually do is to encourage our mobile providers to offer better services, better promos and then, of course, expand coverage, and then provide better CX (customer experience). And at the end of the day, makakatulong talaga iyan sa lahat ng subscribers.

USEC. IGNACIO: Opo. Ms. Melanie, ano naman po iyong requirements na kailangang paghandaan ng mga subscribers para makapagpalit ng service provider? Para sa nakalinya lang ba ito o puwede rin po iyong prepaid?

TCI GM MANUEL: Puwedeng-puwede ang postpaid or prepaid, Usec. Prepaid to postpaid, postpaid to prepaid, prepaid to prepaid, marami pong combinations iyan. Puwedeng-puwede po iyan sa kung sinuman ang gustong mag-port. Ang kailangan lang, so three steps ‘no, although makakatulong din na tingnan din nila ang website ng kaniya-kaniyang providers nila: Number one, kailangan nilang kumuha ng unique subscriber code doon sa current provider nila. So anong kailangan dito? ID lang naman. Ipakita ninyo ang ID ninyo and parang proof of ownership.

So for prepaid, they might ask paano ko naman ipapakita na akin iyong prepaid” So mayroong mga checks naman po ang mga mobile operators ‘no kung papaano nila gagawin iyan. But napakaimportante lang naman po talaga iyong ID, iyong ID. I-present lang iyong ID and then get the unique subscriber code from your current provider. Ano po ito? Ito po iyong nine-digit code na dyini-generate po ng clearing house para po pupunta naman sila sa bagong provider. Kunwari from the old provider, they will go to the new provider, isa-submit po nila iyong USC – iyong Unique Subscriber Code – and then they will fill up an application form doon sa new provider.

And then, all of those activities, once na-approve po iyong application in 48 hours from the time na na-approve iyong application ninyo, nakalipat na kayo sa bagong network.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero may limit kung hanggang kailan lang puwede magpalit ng network o ng telco provider? At paano nila gagawin po ito?

TCI GM MANUEL: Sorry, Usec. So kung may limit po ba, iyon iyong tanong?

USEC. IGNACIO: Opo.

TCI GM MANUEL: Hindi po. Parang kunwari po gusto ninyong lumipat ulit, kailangan lang maghintay ng 60 days. So you can move from one network to the other as long as natapos po iyong 60 days from your last porting.

USEC. IGNACIO: Ms. Melanie, ito po ba ay free of charge at mananatiling libre para sa mga consumers?

TCI GM MANUEL: Opo, Usec. Libre po ito at mananatiling libre para sa mga consumers, tama po iyon.

USEC. IGNACIO: Opo. Bilang panghuli, Ms. Melanie, pakihikayat na lang po ang ating mga kababayan [garbled] sa pagpapatupad ng Mobile Number Portability Act.

TCI GM MANUEL: Okay. Thank you, Usec. So gusto ko lang pong ipaalam sa lahat ng mga subscribers na ang Mobile Number Portability will be launched tomorrow, September 30. Kung may mga tanong, kung may mga gusto kayong malaman, mayroon po kaming FB page, ang TCI ay may FB page. At kung mayroon naman kayong concerns particular to your current provider and the provider you would like to port in, mayroon din po silang mga website ‘no, may mga frequently asked questions.

So ang payo ko po, maganda rin na maintindihan po natin before po tayo makapag-switch. And ito naman po, we give you the opportunity to switch without having to change your number. So importante na maintindihan po natin ito para we can manage expectations. Ang gusto po naming i-assure ang publiko na ang TCI kasama po, of course, ang tatlong mobile operators, we assure you that we will try to provide the next service, the best porting experience. For now, siyempre we will launch, there might hiccups but of course, we will continue to improve our services as we move along.

So if there are questions/concerns, just feel free to send us messages on FB, on our FB page. Ayun po, thank you. Thank you, Usec., for the opportunity.

USEC. IGNACIO: Okay. Kami po ay nagpapasalamat sa inyong panahon, Ms. Melanie Manuel, ang General Manager ng Telecommunications Connectivity Incorporated. Keep safe po.

TCI GM MANUEL: Thank you po. Keep safe, Usec. Thank you.

USEC. IGNACIO: Samantala, higit sa limang libong mga kababayan natin mula sa magkakaibang bayan sa Leyte Province ang tumanggap ng ayuda mula sa iba’t ibang ahensiya ng pamahalaan at sa opisina ni Senator Bong Go. Muli niyang pinaalalahanan ang mga ito na magpabakuna at dumulog sa Malasakit Center kung kinakailangan. Narito ang report:

[NEWS REPORT]

USEC. IGNACIO: Puntahan naman po natin ang mga balitang nakalap ng Philippine Broadcasting Service sa iba’t ibang lalawigan sa bansa. Ihahatid iyan mula sa PBS-Radyo Pilipinas.

[NEWS REPORT]

USEC. IGNACIO: Maraming salamat sa iyo, Ria Arevalo ng PBS-Radyo Pilipinas.

Mula naman sa Davao Region: Mayor Sara Duterte naibigay na sa DepEd Region XI ang listahan ng mga paaralan na kasama para sa pilot run ng traditional teaching.

May report si Hanna Salcedo.

[NEWS REPORT]

USEC. IGNACIO: Huwag po kayong bibitiw, magbabalik pa ang Public Briefing #LagingHandaPH.

[AD]

USEC. IGNACIO: Nagbabalik po ang Public Briefing #LagingHandaPH.

Samantala, base po sa pinakahuling tala ng Department of Health, pumalo na sa 2,522,965 ang kabuuang bilang ng COVID-19 cases sa bansa matapos maiulat ang dagdag na 13,146 new cases kahapon. Nasa 39,980 naman ang reported recoveries, kaya nasa 2,353,140 na individual na ang tinatayang gumaling mula sa sakit. 91 indibidwal ang naitayang nasawi, kaya umabot na sa 317,686 ang deaths sa Pilipinas. Sa kabuuang, nasa 5.2% pa ang total cases ang nananatiling aktibo sa ngayon o katumbas ng 132,139.

Sa susunod na buwan po ay inaasahang sisimulan na rin ang pagbabakuna sa general population alinsunod sa ipinag-utos ni Pangulong Rodrigo Duterte. Kabilang sa mga inaasahang babakunahan ay ang mga bata. Alamin natin ang karagdagang detalye ng balitang iyan mula po kay Undersecretary Myrna Cabotaje ng National Vaccinations Operations Centers ng Department of Health.

Magandang umaga po, Usec.

USEC. CABOTAJE: Magandang umaga, Usec. Rocky at sa lahat ng nakikinig sa programa ninyo ngayong umaga.

USEC. IGNACIO: Opo. Ngayon pong dinesisyunan na rin ni Pangulong Duterte, Usec, itong pagbabakuna sa mga bata by October, may guidelines na po bang susundin dito, particular din sa edad na mababakunahan po, Usec?

USEC. CABOTAJE: Yes, binabalangkas na sa kasalukuyan ng ating National Vaccines Operation Center at ibibigay natin sa vaccine cluster at sa DOH iyong mga guidelines ng pagbabakuna ng mga bata edad 12 hanggang 17 years old and we hope to release by next week iyong ating operational guidelines.

USEC. IGNACIO: Opo. Kailan po ang target na simulan ito. May priority areas lang din po ba munang uunahin?

USEC. CABOTAJE: Tama ka, Usec. Rocky, ang target natin ay masimulan ito sa October 15. Umpisahan natin sa National Capital Region, kasi maganda-ganda na iyong coverage ng kanilang vaccination lalung-lalo na iyong kanilang A2, nasa more than 50% ang kanilang fully vaccinated na A2, iyong ating mga most vulnerable.

So, pagkatapos ng dalawang linggo, ito iyong tinatawag na test run ay dadalhin na natin sa iba’t ibang rehiyon. Uumpisahan ang pagbabakuna sa mga may comorbidities, iyong may mga medical complexity, iyong may mga problema sa heart, respiratory, kidney at saka may iba’t ibang problema. At pinag-uusapan namin kung sa umpisa gagawin muna sa mga ospital para makita kung ano iyong mga reaksiyon.

Kagaya noong pag-umpisa natin iyong pagbabakuna ng COVID-19 di ba, inumpisahan natin sa mga COVID Referral Hospital, tiningnan natin kung ano iyong mga kailangang bantayan, iyong tinatawag nating simulation. And then, nag-expanded na tayo sa iba’t ibang hospital.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec, sa ngayon po ay Pfizer pa lamang ang may EUA for ages 12 to 17 years old dito sa Pilipinas? Ito po ba ang gagamitin at same doses po ba ang ia-administer at may update na po ba kung may lumabas na ring efficacy rate for pediatric age iyong iba pang brands kagaya po ng Sinovac? Possible kayang iturok din po ito sa mga bata lalo ito po iyong may pinakamaraming supply sa atin ngayon?

USEC. CABOTAJE: Ang Pfizer at Moderna – kasama na ang Moderna, Usec. Rocky – ang may parehong Emergency Use Authorization ng Philippine FDA para sa 12 to 17 years old. Ang mga bakunang ito lamang ang gagamitin natin na may parehong two-dose interval na 28 days. At ang kaniyang dose ay pareho ng adult dose. So iyong mga ibang bakuna, hintayin natin kung mayroon na silang UEA para sa mga adolescent o mga bata.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec., paano po iyong magiging sistema sa vaccination sites, papayagan ba silang may guardian. Ang guardian din ba ang pipirma sa consent form?

USEC. CABOTAJE: Tama ka, Usec. Rocky, kailangan may parent or guardian consent, tapos ang ipinapadagdag ng ating experts, all-expert group, iyong ascent ng bata. Dapat alam ng bata kung ano iyong binibigay sa kaniya. So, oo pagpunta sa bakuna center, iyong mga batang may comorbidities, kasama iyong guardian or parent, tapos pagdating sa vaccination sites, since mauna iyong ating may comorbidities, ipakita nila ang medical certificate galing sa kanilang doctor, iyong mga pediatrician na nagsasaad kung ano iyong mga comorbidities mayroon ang bata. Tapos ang guardian or parent po ay kailangang magbigay ng informed consent kagaya ng sinabi ko, at ang vaccine recipient, iyong bata ay kailangan magbigay ng ascent sa pagbabakuna na pumapayag din siya at nalalaman niya hindi lang sa pinipilit ng kaniyang magulang magpabakuna.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec., iyon nga po iyong paglilinaw na ito naman pong pagbabakuna sa mga [garbled] sapilitan ano po? Pero paano po kung ayaw ng magulang?

USEC. CABOTAJE: Wala tayong magawa, they are still under the guardianship of the parents. Kung maalala ninyo, ang una nating tinarget ay 18 years old and above iyong pagbabakuna natin. Kasi sila, hindi kailangan ng parents consent, under all they signed the consent. Pero, sa mga below 18 years old, in this case 12 to 17, kailangan pong may informed consent ang mga magulang or guardian.

Ang gagawin na lang po natin ay i-convince iyong mga magulang sa advantage, benefits ng pagbabakuna ng kanilang mga 12 to 17 years old. Tapos tutulong na rin, alam naman natin techie na ang mga bata ngayon, mag-aaral din sila, ano din iyong mga benefits ng bakuna and then they can help persuade their parents para pumayag na mapabakuna din sila.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec., dahil sisimulan na nga po itong pagbabakuna sa [garbled] ang ibig sabihin po ay posibleng ma-push back pa iyong pag-administer naman ng booster shot kahit sa vulnerable sector [lang]?

USEC. CABOTAJE: Ang umpisahan natin buksan ang pagbabakuna sa tinatawag nating adult general population, maybe at the end of October or beginning of November sa kadahilanang marami na tayong inaasahan na darating na mga bakuna. Pero, isaalang-alang pa rin natin na kailangan A1 to A5 may mga priority lanes. So, mas marami na tayong mababakunahan at tiyak na makukumpleto natin ang sapat na bakuna para sa ating mga vulnerable sectors, lalo na sa mga senior.

Iyong booster shots pinag-uusapan pa iyan. In the next couple weeks, we will have enough evidence at maglalabas na iyong ating all-experts panel kung ano pa iyong pananaw nila sa pagbibigay ng booster shots kung ito ay uumpisahan na kailan uumpisahan; parehong bakuna ba, iyong tinatawag nating homologous; magkaibang bakuna ba? Gaano katagal bago sa last dose na puwedeng nang magbigay ng booster shots? Sa kasalukuyan pinag-aaralang pang mabuti ang pagbibigay ng booster shots.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero, Usec., tama po ba na magkakaroon pa rin ng tinatawag nating priority lanes para sa mga nasa A1 hanggang A3 sa priority sector ng pamahalaan?

USEC. CABOTAJE: Oo, Usec. Rocky. Lahat ng vaccination sites ay dapat mayroon pa ring priority lanes ang ating workers in the frontline health services. Although, almost 100%, 99 point something na tayong mga nabakunahan sa ating A1. Mayroon pa tayong expanded A1, ito po iyong mga OFWs (land-based and sea-based) na aalis na, iyong mga household members ng ating mga healthcare workers at iyong ating mga new hires, so kasama pa rin sila.

Tapos iyong mga A2 nasa 50% halos na iyong naka-first dose ng ating senior citizens. Pero, kailangan pa rin nating i-push kasi sila iyong vulnerable sector kaya mayroon tayong tinatawag na A plus A2 or A3 plus 1. Ibig sabihin, iyong kasamang magdadala ng A2 or A3 sa health center, kung ano iyong ibabakuna sa A2 at A3, babakunahan na rin iyong 18 years old and above na kasama ng magdadala ng A2 and A3.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec., paano naman po mabu-boost itong pagbabakuna sa general public at sa mga bata, ang vaccination rate ng bansa? Ano daw po iyong magiging target daily jab rate ninyo by October?

USEC. CABOTAJE: With the number of vaccines na darating sa bansa, we target to reach around 800,000 to 1,000,000 doses administered in a day. Ang highest po natin ay noong August 10 yata or August 7, na mayroon tayong mga 700,000 iyan ang pagdating ng ating J and J.

So, kailangan paghandaang mabuti para maabot itong 800,000 to 1,000,000 doses kung ang inaasahan natin darating ay mga 30 to 40 million doses in October and another similar number in November and December. Pero ang ating challenge, Usec., Rocky, ang karamihan na darating ay Pfizer.

So, [garbled] trial run, nagpa-practice na iyong ating mga local government units kung paano mag-administer ng Pfizer, even Moderna kasi may special handling, kailangan sila nasa ultra-low freezers, kapag nilabas mo hindi na kailangan ibalik, kapag na-thaw na at mixed na, kailangan gamitin kaagad within the day.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec., basahin ko lang po ang tanong sa inyo ni Evelyn Quiroz ng Pilipino Mirror: At least 60 million Filipinos still remain unvaccinated. Does the government have a time frame within which it hopes to achieve full vaccination of the population? Mga ilan po daw ang expected na mababakunahan bago daw po matapos ang taon?

USEC. CABOTAJE: Ang ating unang target ay at least 50% ay mabakunahan to the end of the year and by the first quarter mabakunahan natin lahat. But given that we will be having a total of 195 million doses na na-negotiate na, we will have enough to cover a 70 million population. Pero, tama iyong iniisip niya kasi sa ngayon we have reach about 20 million pa lang na nabakunahan ng complete doses.

So, kahit nandiyan na iyong bakuna ang importante maiturok iyong bakuna. So, kailangan pong pagtulungan sa adbokasiya na papayag silang magbakuna at sa pagtuturok ng bakuna ng ating mga local government unit kasama na po iyong ating mga private sector para mapabilis at maabot itong 800,000 to 1,000,000 doses ng bakuna and hopefully by end of December, at least NCR and ang ating mga major cities ay makakabakuna na ng kanilang 70% of their population or more.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec., hanggang ngayong po ba may issue pa rin iyong sinasabing vaccine hesitancy?

USEC. CABOTAJE: May mangilan-ngilan. Ang vaccine hesitancy ay iyong ina-attribute natin sa namimili ng bakuna. So, may mga preference sa ating western brand, may mga preference sa one dose vaccine. Nakita naman natin noong dumating iyong Janssen – J and J, ang dami pong nagpabakuna kasi one shots lang.

Ang ating feedback galing sa ating mga implementers, iyong ating senior citizen, hindi sila ang namimili ng bakuna, iyong mga anak, iyong mga kasama nila ang namimili ng mga bakuna.

So, hesitancy mayroon ding kaunti na hindi naniniwalang the benefits outweigh the risk ng ating pagbabakuna. But overall nakita natin malaki ang demand, ang kulang lang po ay iyong ating supply. Lalung-lalo na ngayon may mga Delta variants, dumadami po ang nagka-clamor na mabigyan sila ng mga bakuna.

USEC. IGNACIO: Opo. Ngayong mahigit kalahati na rin po, Usec., ang population dito sa Metro Manila ang nabakunahan, sa palagay ninyo ay dapat na po bang i-divert din sa ibang probinsiya iyong ilan sa bakuna na natatanggap dito kagaya po ng panawagan ng mga provincial LGU?

USEC. CABOTAJE: Ang roadmap ng ating vaccine clusters sa pangunguna ng ating vaccine czar, Secretary Carlito Galvez, ay may equitable distribution starting October, November, December. Iku-compute po natin kung ilan pong first porsiyento ang hindi nabakunahan sa mga areas at iyon po ang itatapat ng mga bakuna.

Hindi po tayo magda-divert ng bakuna, we will still continue to give NCR to give sino pa iyong mga hindi nabakunahan sa NCR. Kasi may mga mangilan-ngilang areas na kailangan pa rin na mabakunahan. We know that NCR is a surge area.

Ang pangatlong titingnan natin ay readiness and preparedness ng mga area. Sinabi na natin nang mas maaga na karamihan sa darating na bakuna natin for the last quarter ay [technical problem] hindi po [technical problem] hindi pa na-practice mabuti iyong pag-a-administer kasi may kaunting technique ng pag-a-administer ng Moderna. Hindi kagaya ng Sinovac, plus 2 to plus 8 iyan, karaniwan na natin ibinibigay sa mga regular na mga bakuna na ibinibigay sa bata. Plus 8, ilagay mo lang sa refrigerator – ilabas -tapos ibakuna na. Dito sa Pfizer, kailangan pagdating may ultra-low freezer ka.

Ang ating pina-pilot iyong tinatawag nating ‘hub-and-spokes’, so, kung saang probinsiya may ultra-low freezer siya doon mo puwedeng [ipadala ang]] Pfizer vaccine tapos ibibigay lang sa mga RHU niya ay iyong good for one week. Ilalagay nila sa regular na refrigerator pero dapat maubos iyan within one week.

So, ganoon ang nagiging kalakaran natin. We prioritize our [technical problem] populated areas, iyong areas with high surge, at we will also take into consideration the readiness of the facility tapos iyong mga magbabakuna sa mga bakuna na dadating.

USEC. IGNACIO: Okay. Maraming salamat po sa impormasyon [at oras], Undersecretary Myrna Cabotaje mula po sa Department of Health.

DOH USEC. CABOTAJE: Maraming salamat. Good morning!

USEC. IGNACIO: Inaprubahan ng parehong Kongreso at Senado ang panukalang batas na mag-e-extend ng 30 days para sa voter’s registration sa eleksiyon 2022. Ngayong araw nga asahang maglalabas ng resolusyon ang COMELEC en banc tungkol diyan.

Kaugnay po niyan ay makakausap natin si Director Elaiza David mula po sa Education and Information Department ng Commission on Elections.

Good morning po, Director.

Director, good morning po.

Okay, babalikan po natin si Director Elaiza.

Dumako naman po tayo sa Cordillera Region. May balitang hatid si Alah Sungduan ng PTV-Cordillera.

[NEWS REPORT]

USEC. IGNACIO: Huwag po kayong bibitiw, magbabalik pa ang Public Briefing #LagingHandaPH.

[AD]

USEC. IGNACIO: Sa puntong ito, makakasama na po natin si Director Elaiza David ng COMELEC. Director, good morning po!

Inaprubahan na po ng parehong Kongreso at Senado ang panukalang batas na mag-e-extend ng 30 days para sa voter’s registration sa election 2022 kaya po ngayong araw inaasahan pong maglalabas ng resolusyon. Nakapagdesisyon na po ba ang COMELEC en banc kung ie-extend nga ang voter’s registration for another 30 days kagaya po ng nasa resolusyong ipinasa ng parehong Kongreso at Senado? Tanong din po iyan ni Evelyn Quiroz ng Pilipino Mirror at Naomi Tiburcio ng PTV, Director Elaiza.

COMELEC DIR. DAVID: Good morning po!

Para sagutin po ang inyong katanungan, kaka-approved ng COMELEC en banc na palawigin ang voter’s registration hanggang October 31 po iyon. Pero magsisimula siya – dahil alam po natin na mayroon tayong filing of certificate of candidacy ng October 1 to 8 – magsisimula po iyon nang Lunes, October 11 hanggang October 30. Ayan po.

USEC. IGNACIO: So, Director, ulitin lang, kailan po kaya mairi-release ang resolution ng en banc tungkol dito?

COMELEC DIR. DAVID: Kung kailan po iyong aktuwal. Kasi ang pag-release po ng resolution eh medyo may katagalan po iyan dahil iikot pa ho iyan for signatures ng commissioners pero ang importante po diyan ay in-approve na po nila sa en banc meeting po na nagaganap pa rin ngayon. So, mayroon na pong approval iyong extension na hinihingi rin po ng mga tao at ng mga mambabatas po.

USEC. IGNACIO: Opo. Tanong pa rin po ni Naomi Tiburcio ng PTV: Ano po ang gagawing adjustment ng COMELEC dito at ilan po ang target na mairehistro o ma-reactivate sa karagdagang isang buwan na ito?

COMELEC DIR. DAVID: Ang adjustment, marami po dahil noon pa man sinasabi na ng COMELEC na kaya nga hindi sang-ayon dati ang COMELEC sa pag-extend dahil nga tatamaan po nito ang aming preparasyon, tatamaan iyong tinatawag naming calendar of activities.

So, iyong mga pre-election preparation po namin kagaya ng paglabas po ng listahan ng mga registered voters natin after pong matapos ang registration na dadaan din po iyan ng [unclear] hearing, plus iyon pong [unclear] of precincts po na para iyon ay malaman kung ilan iyong magiging mga presinto base na rin iyon sa dami ng registered voters.

So, lahat po iyon maaapektuhan at kasama na rin doon iyong pag-imprenta ng balota kasi hindi po kagaya iyan ng manual na isang klase lang po ang balota. Kung naaalala po natin ang balota natin eh bawat lugar iba-iba po iyan, hindi po ba.

So, malaki po ang magiging impact po talaga noon sa preparations. Kaya kung noon po hindi sang-ayon nga iyong COMELEC dahil nagbibigay po kami ng parang panahon just in case may mangyaring kaunting aberya eh mayroon pa pong panahon para mai-correct ito at para magkaroon tayo ng maayos din po na halalan.

Iyon pong pangalawa ninyong tanong, wala pa po kami sigurong—

USEC. IGNACIO: Opo. Director, base po sa latest count, ilan na po ang nakapagparehistro para sa eleksyon 2022 at ilan pa po iyong inaasahang eligible voters na hindi pa nakakapagparehistro?

COMELEC DIR. DAVID: As of September 18, 2021, mayroon na tayong close to 62 million na registered voters kasi nasa 61,000,099 na tayo. And then sa mga bago nating registrants, lumampas na po tayo doon sa tinatawag nating target na four million lang, [dahil] as of September 18, nasa 5.4 million na po ang mga nagparehistrong bagong registrant po natin.

Iyon pong ano siguro, wala pa ako sa ngayong hawak na datos kasi mahirap din pong alamin kung ilan po iyong magpapa-reactivate, kung mayroon pa nga ba na gustong magparehistro dahil siguro kasi talagang sila ay desididong magparehistro eh noon pa nagawa na iyon. So, iyon po, hindi pa rin namin makita kung ilan.

USEC. IGNACIO: Opo. Paglilinaw ulit, Director, pasensiya na. Hanggang kailan po ang extension ng [voter’s registration]?

COMELEC DIR. DAVID: Okay. Ang extension po ay hanggang October 30. Magsisimula po iyong extension na iyon ng October 11. Ang schedule po natin, hindi ko yata nabanggit kanina is Monday to Friday lang, wala pong Sabado except for October 30 ‘no, the last day which falls on a Saturday. Ang oras po nang pagpaparehistro is 8 to 5 P.M. po.

USEC. IGNACIO: Okay. Director, nitong nakaraang araw dahil hinahabol nga po ang last day of registration, lumutang po ang ilang reklamo ng ating mga kababayan sa hirap at tagal po ng proseso. So, puwede po bang pakiklaro ulit kung ano po ang magiging proseso na dapat nilang pagdaanan? Kailangan ba ay registered na online o puwedeng mag-walk-in?

COMELEC DIR. DAVID: Iyon nga po, kaya po medyo mahirap at marami ang proseso dahil kagaya po nang nangyayari in every registration ‘no – every end of registration, doon po talaga dagsa iyong mga tao kaya’t sobrang marami po at medyo ang waiting time po nila is talagang matagal.

Ngayon ang proseso ay kagaya po ng dati at wala po tayong online registration, wala pa tayo niyan. Ang online component lang ng registration natin is iyong pag-download ng form, iyong makakakuha tayo ng form sa online; puwedeng i-fill up iyon at i-print ‘no [garbled] pag-fill out po ng form sa tanggapan nakakatagal iyon.

Mayroon tayong online din pagdating sa reactivation po ng ating mga registration record para doon sa mga na-deactivate na – iyan eh kung kumpleto po iyong kanilang biometrics at wala pong kulang sa kanilang biometrics. Iyon lang po iyong online natin sa ngayon.

Mayroon din po pala para sa mga senior citizen, persons deprived of liberty, PDL at saka sa mga PWD, maaari din po silang magpa-reactivate online. Kailangan sila pumunta sa office ng election officer para sa ibang admin [unclear], mga kailangan pong isumite ang mga form, puwede pong mangyari iyon through their authorized representative. At iyong mismong proseso po ng reactivation nila is mangyayari na lang po doon online – tatawagan ho sila ng election officers natin.

USEC. IGNACIO: Opo. Director, pero sa kabila po nitong online registration, bakit may mga reklamo pa rin po na inaabutan daw po sila ng cutoff? Bakit po ba may cutoff kung required naman silang mag-register online?

COMELEC DIR. DAVID: Hindi. Wala pong registration online po. Ang nabanggit ko kanina, you could download forms online and reactivation po if complete ang biometrics, that could be done online.

Ngayon kung bakit po tayo may cutoff, kasi iyong mga machines po ng Comelec sa mga tanggapan, may ano rin po iyon, hindi po nila kayang makapagproseso rin nang sobrang dami. So hanggang doon lang din sa kakayanin din po noong makina na ginagamit nila o iyong voter registration machine.

Kaya po tayo nagkakaroon ng cutoff dahil po din doon na limited po iyong machine natin, hindi po ganoon karami – kung marami man, kaya nagdi-depend po iyong cutoff sa kung ilan iyong bilang ng machine nila at iyong kapasidad din po noong machine to process iyong registration.

USEC. IGNACIO: Opo. Director Elaiza, para naman po doon sa magpapa-reactive lang, ano po bang dapat nilang gawin? Kailangan pa rin po ba daw nilang pumila sa mga opisina ng Comelec?

COMELEC DIR. DAVID: Okay. Para po maiwasan iyong pagpila, puwede naman po silang gawin ito online. Pero kagaya po ng nabanggit ko kanina, kailangan may biometrics na sila with the Comelec. So puwede silang mag-email lang sa tanggapan ng Comelec and then doon na po sila rin bibigyan ng instruction at magpi-fill out din sila ng form. And then sabi ko nga kung kumpleto naman iyong kanilang biometrics ay puwede na po silang makapag-reactivate online.

In fact puwede rin po kung may kahalong transfer or correction sa mga lumipat na ng residence, puwede po ang reactivation with transfer if ano lang iyon ha, if within the municipality or city lang ‘no, barangay to barangay. Pero kung outside na siya, kailangan pa rin talagang pumunta doon sa office ng Comelec.

Puwede rin po iyong mga may correction po ng entries, say for example iyong mga nagpakasal. Sa ating mga kababaihan na nais magpakasal ay iyon nga, may correction – puwede po ito online. Pero kung mayroong papalitan sa kanilang biometrics, kailangan pa rin po nilang pumunta sa tanggapan ng Comelec para makuhanan nang panibago. Kagaya nga po noong isang nagpakasal na at nais niyang gamitin ang apelyido ng kaniyang asawa dahil mag-iiba po siya ng signature, then kailangan siyang pumunta sa office na ng Comelec. It cannot be purely done online.

USEC. IGNACIO: Opo. Director, all systems go na po ba sa unang araw ng filing of candidacy sa Biyernes?

COMELEC DIR. DAVID: Opo. Ready na po ang Comelec, mga field offices natin nagri-ready na pong lahat iyan and I can say it’s all systems go. Ganoon din dito sa national level ng filing na gaganapin po sa Sofitel.

USEC. IGNACIO: Opo. Director, kami po ay makikibalita ulit sa inyo para sa updates tungkol po sa election 2022 sa mga susunod na araw. Kami po ay nagpapasalamat sa inyong panahon at impormasyon, Director Elaiza David mula po sa Comelec.

COMELEC DIR. DAVID: Thank you rin po.

USEC. IGNACIO: Maraming salamat din po sa ating mga partner-agency para sa kanilang suporta sa ating programa at maging ang Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP).

At dito na po nagtatapos ang balita’t talakayan hatid namin sa inyo ngayong araw. Mga kababayan, 87 days na lamang po at Pasko na.

Sa ngalan po ni Secretary Martin Andanar, ako po ang inyong lingkod, Usec. Rocky Ignacio. Hanggang bukas pong muli dito sa Public Briefing #LagingHandaPH.

###

—
News and Information Bureau-Data Processing Center