USEC. IGNACIO: Magandang umaga Pilipinas at sa lahat ng ating mga kababayan saan mang panig ng mundo. Ngayon po ay November 24, araw ng Miyerkules – makibalita tayo sa nagpapatuloy na bakunahan sa bansa kabilang na po ang posibleng pagbabakuna sa mga batang edad lima pataas; kilalanin rin po natin ang bagong pinuno ng Philippine Coast Guard at ating pag-uusapan ang matensiyong issue ng West Philippine Sea at mamaya ang programang GSIS Touch.
Ako po si Usec. Rocky Ignacio, simulan na natin ang talakayan dito sa Public Briefing #LagingHandaPH.
Matapos po ang naging matensiyong engkuwentro sa pagitan ng mga barko ng China at bangka ng Pilipinas kahapon ay naging matagumpay ang resupply mission sa BRP Sierra Madre gamit po ang dalawang civilian boats. Ang detalye sa report na ito:
[VTR]
USEC. IGNACIO: Kaugnay po sa patuloy na usapin ng agawan ng teritoryo sa West Philippine Sea, makakausap po natin si National Security Adviser Secretary Hermogenes Esperon, Jr. Good morning po, Secretary.
NSA SEC. ESPERON, JR.: Magandang umaga, Rocky; ‘andito tayo ngayon, magandang umaga sa tagasubaybay ng PTV-4 lalo na dito sa programang Laging Handa.
USEC. IGNACIO: Opo. Secretary, sa ngayon po ay kumusta na kaya iyong ating mga tropa na naka-deploy sa detachment po natin sa West Philippine Sea? Kailan po makakabalik itong dalawang civilian boats after this resupply mission po?
NSA SEC. ESPERON, JR.: Sa ngayon ay natapos na ang ating resupply sa isang detachment o station natin – ito ‘yung Ayungin na kung nasaan nandoon iyong ating barkong BRP Sierra Madre. Natapos iyan kahapon ng alas onse—nakarating na ng alas onse iyong ating supply boat na [garbled] 3 na siya ring naging—siya ring hinarang ng Chinese Coast Guard noong gabi ng November 16. Binomba ito ng tubig at nag-abort [garbled] kaya’t nagkaroon tayo n g mga diplomatic protest diyan at kaukulang mga press releases lalo na noong sinasabi ng China na tayo daw ay trespassing.
Paano magiging trespassing ‘yan, nasa loob ng Exclusive Economic Zone natin ‘yan at nasa loob ng ating Kalayaan Island Group, Municipality ng Palawan. [Garbled] na mayroon tayong mapa sana na maipakita dahil mayroon naman tayong mga—kung pupuwede lang iyong mapa natin ng buong South China Sea ipakita natin – iyong una at saka pangalawa para makita ng mga tagapakinig at nanunood kung ano ang relative positions ng ating mga isla diyan kumpara [garbled] Palawan at Hainan kung gaano sila kalayo.
Itong [garbled] rin ang ating positions diyan – diyan sa bandang gitna mayroong Julian Felipe diyan binibigyan at Ayungin ang nakalagay. Ang Ayungin na ‘yan ay 120 nautical miles sa [garbled] samantalang ang Ayungin ay mahigit na 640 nautical miles from Hainan. [Garbled] rin diyan ang nakalagay na boundary ng EEZed, Exclusive Economic Zone – makita mo na napakalayo talaga ng mga isla ng Ayungin at Mischief Reef [garbled]. Mahigit na 600 nautical miles ‘yan samantalang 120 [garbled] iyong ating Ayungin – 120 dahil mas malayo ang Mischief so paanong naging trespassing tayo diyan?
In other words, tulad ng [garbled] Secretary Locsin sa kaniyang [garbled] ay walang karapatan ang China dahil iyan ay teritoryo natin. They have [garbled] over that area because it is within our EEZed at iyong mapang pinapakita ko kanina maliwanag naman na talagang nasa loob ng ating economic zone.
Pakiulit lang na ipakita iyong unang map. ‘Ayan, makikita natin na sa loob ng Kalayaan Island Group na prinoklama noong 1978 ng Presidente [garbled]. Iyan ang ating Kalayaan Municipality at nandiyan sa loob ang ating mga station – Parola, Pag-asa, Kota, ‘yung mga blue [garbled] at may katabing mga Philippine flag. ‘Ayan, makikita diyan ang Municipality of Kalayaan [garbled] mga dash line ay iyan ang ating EEZed, Exclusive Economic Zone. Malayung-malayo sa China so paano sasabihin ng China na trespassing tayo diyan?
Sila nga ang trespassing. They are in fact might as the rule. Samantalang dapat ang namamayani diyan ay ang international order na tulad ng United Nations Convention on the Law of Sea which came into—ratified in 1984 and came into effect in 1994. Signatory diyan ang China, ang ASEAN at mga iba pang mga iba pa, kaya dapat na sumunod ang China sa mga international law na ito, mga conventions. Matagal na pinag-usapan ito sa United Nations kaya dapat sumunod ang China.
USEC. IGNACIO: Opo. Secretary, pero kahit po naging successful itong resupply mission, may nakabantay pa ring Chinese Coast Guards sa gilid po na kumuha pa ng litrato. Ano po kayang ibig sabihin noon, Secretary?
NSA SEC. ESPERON, JR.: We consider that as a form of harassment. Although sinabi ng kanilang Ambassador ay dinu-document lang nila. [Garbled] silang karapatan na pumunta diyan sa loob ng Ayungin [garbled] diyan. Sila ang trespassing at kung anuman ang kanilang binabalak ay dapat [garbled] nila. Ang international community ay sabi na nga because the international community supports us in terms of the [garbled] of the laws or the United Nations Convention on the Law at iyon ding arbitral ruling 2016 sinabi na walang basehan ang mga [garbled] diyan.
USEC. IGNACIO: Opo. Secretary, prior nga po dito sa resupply mission ay nangako po ang Chinese envoy na hindi na mag-i-intimidate po ang Chinese Coast Guards, pero ito pa rin po iyong nangyari. So ano na po iyong susunod na hakbang natin para po ultimately matigil na ito? Mayroon po ba tayong puwedeng gawin actively para po ma-push back ito pong mga barko nila sa teritoryo natin sa West Philippine Sea?
NSA SEC. ESPERON: Nakita mo naman, Usec. Rocky, ibalik lang natin doon sa mapa na pinapakita ko iyong posisyon ng mga bansa diyan na kung saan may 22 positions, may isang isla na magkatabi [garbled]. Ang Pilipinas ay may siyam na stations [garbled] ang Taiwan – kaniya iyong pinakamalaki dati. Ngunit ngayon, iyong Mischief Reef sa Ayungin diyan sa gitna, iyan na ngayon ang pinakamalaki diyan. It was converted into 586 hectares na mayroong 3-kilometer airstrip [garbled] sa kaliwa at Subi doon sa bandang kanan. Iyan ang mga reclamations ng China diyan. At nakikita ninyo naman iyong Vietnam ay nasa loob sila ng ating—iyan, pinapakita ninyo iyong Mischief Reef, mga istraktura na ginawa diyan. Kaya matagalan ito na talagang kailangan [garbled]. Talagang nakaposisyon na ang China, pinilit nilang mag-construct despite the declaration of Code of Conduct na dapat walang structures diyan.
Ngayon ay pinag-uusapan ng China at ng ASEAN ang [pagkakaroon ng] Code of Conduct dahil nga nandiyan ang mga kanya-kaniyang claims. And napakalakas ng China, hindi naman natin puwedeng [garbled] kaya’t tayo ay [garbled], kasama natin ang ating mga kaibigang [garbled] upang sila ay i-confront natin. [Kailangan] kasi ang South China Sea ay maging isang mapayapang [karagatan] para sa kalakal o negosyo. Hindi [iyong] maraming militarization, mayroon pambu-bully, ang daming Chinese maritime militia. Kung makikita mo ngayon ang Julian Felipe sa gitna, diyan natin makikita iyong 100 Chinese maritime militia noong Marso at pakalat-kalat sila diyan.
USEC. IGNACIO: Opo. Secretary, sapat na mga po kaya iyong international support na nakukuha natin para po matigil ang China dito sa umano’y pambu-bully na ginagawa sa maritime troops natin?
NSA SEC. ESPERON: Hindi natin puwedeng sabihing sapat, nguni’t nakakatulong din iyon. Ngayon, on the part of the United States, sinabi nila na iyong Mutual Defense Treaty ay maaaring [garbled] alam mo naman ang Mutual Defense Treaty provides that [garbled] either one side is into war or is forced into war, then the other [garbled] support and aid. Kaya kapag tayo ay ginugulo diyan ay maaaring ma-trigger ang [hindi] inaasahang giyera [garbled] kaya papasok iyang Mutual Defense Treaty dahil kapag [garbled] public vessels and aircrafts and vessel in our territory, then the Mutual [Defense Treaty] will come into force.
Ang sa [dako] lang naman ng [Estados Unidos] ay kailangan magpaalam muna sila sa kanilang Kongreso. Hindi tulad ng provisions nila ng Taiwan na may automatic retaliation na clause. Hindi tulad sa atin na kailangan pa ang [Kongreso]. Kaya kailangan pa rin nating magpalakas upang mayroong kakayahan upang ipagtanggol ang ating [garbled]. Kaya naman nagpapasalamat tayo sa ating Pangulong Rodrigo Roa Duterte at sa kaniyang termino ay talagang sinuportahan niya ang AFP modernization ng Program, sinuportahan niya ang modernization ng Philippine Coast Guard.
USEC. IGNACIO: Secretary, wala po bang official statement ang Chinese government tungkol dito lalo na po na matapos magpahayag po ng pagkondena si Pangulong Duterte sa ASEAN Summit na kasama po mismo si Chinese President Xi Jinping?
NSA SEC. ESPERON: Magkakaibang okasyon iyan. [Garbled] iyong kanilang blockade [garbled] pagharang sa ating supply [garbled]. Ito namang [garbled] November 22 ay [garbled] anniversary ng dialogue relations ng China na kung saan ang [garbled] President Xi Jinping sinasabi niyang we do not bully other nations. At ang kaniyang sinasabi ay [garbled] development [garbled] in the South China Sea – kakaiba sa nangyayari sa baba. At sa katunayan, ang ating Pangulo ay kaniya namang sinabi sa kaniyang statement doon sa ASEAN-China Special Summit na kaniyang kinukondena ang ginawa [garbled] doon sa ating resupply at [garbled]. If I may quote, Usec. Rocky, ang sinabi ng Pangulo, “We abhor the recent event in the Ayungin Shoal and view with grave concern other similar developments. This does not speak well of the relations between our nations and our partnership.” And he further said that UNCLOS and the Philippine arbitral award provide [garbled] pointing to us and [garbled] solution to our disputes. We must [utilized these] legal tools to ensure that South] China Sea remains a sea of peace, stability and [garbled].
And so, in that, the President likewise told China to remain committed to the [garbled] of an effective Code of Conduct in the South China Sea. And he finished his statement in closing statement by saying [garbled], there is simply no other way out of this colossal [problem] but the rule of law. Iyan ang panapos na pangungusap ng ating Pangulo and that was addressed to China leader and to the ASEAN leaders.
USEC. IGNACIO: Secretary, mayroon lang pong tanong ang ating kasamahan sa media. Si Celerina Monte po ng NHK Manila. Ang sabi po niya: The BRP Sierra Madre is deteriorating. Is there a plan for the Philippine government to replace it or any plan to build a structure there? Why and why not?
NSA SEC. ESPERON: Well, we have several options there. The BRP Sierra Madre is still a commissioned [garbled] so one option is to preserve it so that it remains as our or it will become the permanent detachment. [Garbled] that it can remain as our permanent detachment in [garbled]. Ngayon, kung titingnan [garbled] … Iyong sa isla na iyan, iyong shoal na iyan ay maaari din tayong maglagay ng istraktura diyan tulad ng lighthouse o iba pang tirahan ng ating mga tropa diyan o mga mangingisda, kagaya ng shelter. Ngunit [unclear] kung anong gusto nating gawin diyan ay magagawa natin dahil nasa sa ating Exclusive Economic Zone iyan at nasa loob ng [unclear].
USEC. IGNACIO: Opo. Secretary, panghuli na lamang po ano po. Kung sang-ayon po ba kayo na mag-launch ng congressional investigation tungkol dito gaya po ng mungkahi ng ilang mambabatas?
NSA SEC. ESPERON: Kung iyan ang panukala ng ating mga butihing mambabatas ay puwede rin silang maglunsad ng imbestigasyon para makita talaga natin. But you know, dealing with China as well as our [unclear], need not be put into [unclear] and some things that need not [divulged] because there are security matters that are to be considered.
Hindi puwedeng hayagan na [sabihin natin] lahat dahil malalaman din ng kabila kung ano iyong pinag-uusapan natin. Probably an executive session will [garbled].
But we want to reassure our esteemed lawmakers that this Administration led by the President is doing its best and as the chairman of the National Task Force for the West Philippine Sea, I can say na his involvement in protecting our sovereignty in the area are very well prepared.
We are working on that and in enhancing our stations there. That means we are also protecting [unclear] and what could probably be under, [be it oil and other resources of the earth] na papakinabangan.
USEC. IGNACIO: Opo. Secretary, kami po ay nagpapasalamat muli sa inyong pagsama sa amin. Hihingi po kami ng updates tungkol diyan. Mabuhay po kayo National Security Adviser Hermogenes Esperon Jr. Secretary, thank you.
NSA SEC. ESPERON: Maraming salamat! Maraming salamat sa inyong mga tagasubaybay.
USEC. IGNACIO: Sa puntong ito, alamin naman po natin ang masasabi diyan ng bagong liderato ng Philippine Coast Guard. Makakausap po natin si PCG Admiral Leopoldo Laroya. Magandang umaga po, Sir at congratulations po sa inyo!
PCG ADMIRAL LAROYA: Magandang umaga po and maraming salamat po sa pagbati.
USEC. IGNACIO: Opo. Admiral, tanungin ko po muna kung ano po ba iyong mga dapat aasahan sa Philippine Coast Guard sa ilalim ng pamumuno po ninyo?
PCG ADMIRAL LAROYA: Una po sa lahat, Usec., gusto kong batiin ang inyong mga tagapakinig.
Gusto ko pong sabihin na nagpapasalamat po ako sa ating Presidente nang i-promote niya ako to four-star Admiral. And nagpapasalamat din tayo kay Secretary Tugade who endorsed my promotion to Admiral and as a commandant of the Philippine Coast Guard.
Ngayon po, sa ilalim po ng aking pamumuno being, the commandant of the Philippine Coast Guard ay minabuti natin na bigyan ng priority ang modernization ng ating Philippine Coast Guard. Halimbawa po niyan, alam ninyo po na during the time of this Administration since 2016 ay nakatanggap ng maraming proyekto ang Philippine Coast Guard sa tulong na rin ng ating Presidente, ang ating mahal na Pangulo Mayor Duterte at ang ating Secretary of Transportation, Secretary Arthur Tugade.
Ang mga obligasyon na ibinigay sa atin, ang proyekto na ibinigay sa atin ay hindi lang mga gamit na pandagat, we have been recipients of modern vessels. Our largest today is our [] vessels from France. Iyon po ang capital ship at marami pa po tayong mga maliliit na barko na dumating and asahan ninyo po na next, ang pinakamalaking vessels natin are arriving from Japan. These are the 97-meter vessels na magagamit natin sa pagpatrolya ng ating dagat including our Exclusive Economic Zones.
Ngayon po, hindi lang po sa modernization ng mga barko, tayo rin po ay nakatanggap ng modernization of aircrafts. Alam ninyo po last year ay nakatanggap tayo ng dalawang brand new choppers from Germany. Kamakailan lang ang ating Pangulo ay in-inaugurate niya ang aming brand new Cessna Caravan aircraft.
Bukod po doon ay we have an additional projects in the pipeline of additional aircraft, mga tatlo po na dagdag na aircraft. Ito po ay ating magagamit sa ating maritime domain awareness and surveillance lalo na sa West Philippine Sea. Bukod doon ay magagamit din po natin for search and rescue, maritime safety and environmental protection.
Bukod po doon, alam ninyo po, hindi lang po modernization ng barko at ng mga aircraft but in line with this kailangan din po natin na i-modernize ang ating mga tao. So, alam ninyo po noong nagsimula ang Administration, nasa 6,400 lang po ang Coast Guard personnel, ngayon po, nasa 21,000 personnel na po tayo at ibig pong sabihin noon nag-triple ang number of personnel ng Philippine Coast Guard. From 6,400 to now to an estimate of more or less 21,000 personnel. Hindi lang po tayo tumitigil doon, bago po matapos ang taon ay we are expecting to reach 23,000 at next year ay we are expecting na umabot kami ng 30,000 personnel.
Bukod po sa personnel ay ang ating infrastructure, mga buildings ay minu-modernize din sa tulong ng ating present Administration.
USEC. IGNACIO: Opo. Admiral Laroya, sa paanong paraan po paiigtingin pa ng Philippine Coast Guard ang pagbabantay sa West Philippine Sea lalo na’t may mga maritime standoff po na nangyayari dito?
PCG ADMIRAL LAROYA: Opo. Alam ninyo po, ang Philippine Coast Guard ay bahagi ng National Task Force on West Philippine Sea sa pamumuno po ng ating National Security Adviser na inyong guest kanina, si National Security Adviser, Sir Esperon. And we are one of those agencies that are part of the National Task Force.
Sa madaling salita po, isa po kami sa mga ahensiya na tumutulong para sa ating mga actions on the West Philippine Sea. Tulad po ng sinabi ko, ang ating modernization, ang ating additional aircraft, ang ating mga additional vessels ay tumutulong po sa pagpatrolya in the West Philippine Sea.
In as much as gusto namin, we have to maintain a 24-hour, seven days a week patrolling in the West Philippine Sea. Hindi lang naman po tayo sa Coast Guard ang nagpa-patrol, nandiyan din po katuwang din po natin ang Bureau of Fisheries and Aquatic Resources. Iyong kanilang mga vessels are also used para matulungan natin at maprotektahan natin ang mga mangingisda natin habang sila ay nangingisda sa mga parte ng ating Exclusive Economic Zone.
So, using our assets ay tinutulungan natin ang ating mga mangingisda at lahat ng mga tao natin, lahat ng mga Pilipino na gumagamit ng ating dagat. So as part of the Task Force on West Philippine Sea, kami rin po ay gumawa ng aming sariling task Force, Task Force Pagsasanay, in support of the National Task Force West Philippine Sea; so kami po ay continuously patrolling the area and helping out as one of whole of natin approach ng lahat ng ahensiya ng Pilipinas.
USEC. IGNACIO: Opo. Admiral, sa kabila po ng paulit-ulit na tension na nangyayari po sa pagitan ng Pilipinas at ng China ano po, marami pa rin pong mga bansa ang nagpahayag ng suporta sa atin, so ano po ang masasabi dito ng Philippine Coast Guard?
PCG ADMIRAL LAROYA: Nagpapasalamat po kami at mayroon na tayong natatanggap na suporta galing sa iba’t ibang mga bansa. Kailangan natin ito para palakasin lalo ang ating claim sa West Philippine Sea. With their support, we hope that we can pressure those that are bullying us in the form of coming up with our diplomatic means in resolving the crisis.
USEC. IGNACIO: Opo. Admiral Laroya, kumusta naman po iyong partnership ng Philippine Coast Guard sa iba pang international coast guard, ongoing pa rin po ba iyong maritime exercises with them? Tama po ba ito?
PCG ADMIRAL LAROYA: Tama po, USec. Just recently, we held an exercise with our counterparts po. For example with the United States including the United States Coast Guard. Nagkaroon po kami ng exercise (garbled)
USEC. IGNACIO: Opo. Admiral Laroya, babalikan po namin kayo ano, medyo hindi po naging maganda iyong ating linya ng komunikasyon, babalikan po namin kayo.
Samantala, kahapon po ay naitala ng Department of Health ang:
- Dagdag na 1,153 na katao sa mga nahawaan ng COVID-19 sa bansa. Sa kabuuan umabot na iyan sa 2,827,820 total cases.
- 0.7% naman ang active cases o katumbas ng 18,721 ng mga nagpapagaling pa mula sa sakit.
- Samantala pumalo naman po sa 2,761,617 ang total recoveries matapos madagdagan kahapon ng 2,182.
- Halos 200 naman ang mga dagdag nasawi, 195 new deaths po iyan, kaya 47,482 na ang total deaths na naitala.
Bago po matapos ang taon posibleng aprubahan na rin ang pagbabakuna sa mga batang edad 5 hanggang 11, ayon po iyan kay FDA Director General Eric Domingo kahapon. Alamin natin ang palagay diyan ni National Task Force Against COVID-19 Medical Adviser Dr. Ted Herbosa. Good morning po, Doc.
DR. HERBOSA: Good morning, USec. Rocky at good morning sa mga sumusubaybay sa Laging Handa.
USEC. IGNACIO: Doc, Masasabi bang advisable at beneficial talaga para sa mga batang edad lima pataas ang mabakunahan laban po sa COVID-19?
DR. HERBOSA: Well isa pa lang pong bansa ang nagbibigay ng bakuna sa below 12 years old, iyan po ay inaprubahan ng Centers for Disease Control at FDA sa Amerika. At nag-umpisa silang magbakuna ng mga edad lima hanggang 11 sa paggamit noong bakunang Pfizer. I think kalahati noong dose o mas maliit na dose ang binibigay sa mga bata.
Pero hindi pa nag-apply ang Pfizer under… hinihintay yata at nagpahiwatig na ang Pfizer sa Philippine FDA at iyan ang sinabi ng ating Director General ng FDA Eric Domingo na mukhang mag-a-apply ang Pfizer para doon sa kategoryang ng mga batang iyan. At iyan ay hopefully mabilis mag-approve ang FDA, within three weeks once nag-apply sila ng mga studies nila at pruweba na epektibo at beneficial ang bakunang ito, bibigyan iyan ng EUA, idadagdag iyan doon sa EUA na existing na sa Pfizer.
Pagkatapos noon, USec. Rocky magdadagdag pa tayo ng mga polisiya, so kailangan ding tutukan ng ating IATF at ng kaniyang mga adviser kung talagang beneficial ba talaga ibigay ito sa mga Pilipinong bata. So, dalawang steps pa tayo.
USEC. IGNACIO: Opo. Iyon nga po ang tanong natin, kung ano nga daw po iyong mga pag-aaral na napatunayan na sa ibang bansa kaugnay sa benepisyo nito sa mga bata, Doc Ted?
DR. HERBOSA: Ang mga bata kasi very mild ang kanilang sintomas ng COVID. Ang ibig sabihin very mild, mga isa o dalawang araw lang, parang ubo at sipon, pero may mga bata na nagsa-suffer din ng mga multi-organs syndrome naa-ICU din at may mga namamatay din lalo na kung may comorbidity iyong mga bata. Ang pangatlo na rason ay iyong mga bata na tinatamaan na tinatawag na long term sequelaeor long COVID. Iyong long COVID kasi, humihina iyong puso nila, humihina iyong baga nila at hindi nila nagagawa iyong mga normal activity. Para itong nangyari sa polio for example, iyong mga may polio iyong binti. Napi-prevent iyon ng bakuna.
So ito ang isang rason, kung bakit ina-advocate ng karamihang expert din ang magbigay ng bakuna sa below 11, kahit ito po ay experimental pa lang, kasi ang benepisyo nito ay parang mas maganda kaysa sa mga long term side effect na makukuha sa COVID.
USEC. IGNACIO: Opo. Pero Doc, iyong tanong ng mga iba kasi, kung two dose vaccine po kaya ito o katulad pa rin ng same doses na itinuturok po sa atin o may possible daw pong pagkakaiba?
DR. HERBOSA: Two dose pa rin, pero ang dose ay mas mababa. Iyon ang nabasa ko sa mga lathalang medical literature nila, ibinaba iyong dose pagdating sa below 11. So, ibang preparation iyan, iyang preparation ang gagamitin dahil iyong concentration ng mga MRNA nano particles doon sa Pfizer vaccine ay kakaunti lang compared sa bata. Kasi ano iyan eh, per kilogram dose iyan ang tinatawag namin diyan sa medisina. So, kung mas maliit iyong bata, 11, 5 years old, mas kaunti iyong kailangan nila compared to mga adults and teenagers.
USEC. IGNACIO: Opo. Pero Doc, habang hinihintay pa rin natin nag development diyan. Sa palagay po ba ninyo ay nararapat na limitahan muna po iyong movement ng mga bata sa labas. Ano daw po iyong mairirekomenda ninyo sa IATF meeting – bukas po ba ito – lalo na iyong pagpasok po ng mga menor de edad sa malls?
DR. HERBOSA: Iyong IATF yata ay ipinasa iyan sa ating Metro Manila Council para gumawa ng common na polisiya sa lahat ng siyudad dito sa Metro Manila at ang importante dito ay public safety pa rin ano. Alam natin na, marami ng vaccinated sa Metro Manila, 92% na sa huling tala; 92% of target population sa Metro Manila ay fully vaccinated at nag-umpisa na tayo ng booster doses sa ating mga health care workers, seniors at mga immunocompromised at nagbabakuna na rin tayo ng mga teenagers.
So, ang importante dito, ang sabi nila, ang next epidemic o next outbreak kagaya ng nangyari sa Europa ay sa mga unvaccinated o hindi pa nababakunahan. So, siyempre iyong ating mga kabataan below 12, dahil hindi pa natin nababakunahan, malamang sa kanila maglipat-lipat iyong virus at baka mahawa pati iyong ating mga vaccinated at iyong mga unvaccinated na adults natin. So, very important na ma-protect natin sila.
Ako, payag ako, kung ako ang Tatanungin, payag akong i-restrict i-regulate ang pagpasok ng mga maliliit na bata below 11—11 and below sa ating mga mall for leisure, unless may talagang kailangan at kung gagawin ay dapat siguro kung puwedeng mag-face mask, mag-face mask at kung puwede ay sandali lang doon sa mall at huwag magtagal at maglagi, sapagkat puwede pa rin mahawa iyan.
Remember kahit vaccinated, puwede kang maging carrier, wala kang sintomas pero may dala kang virus doon sa iyong place. so, puwede talagang mahawa iyong mga bata theoretically na lumalabas sa mga mall. So sa bata ang recommendation ko ilabas sa mga park, iyong open door na, you know, hindi gusali o kaya magbisita ng mga kamag-anak na vaccinated din, mga pinsan, mga tiyuhin at tiyahin at sapagkat mas kaunti ang taong makakahalubilo ng ating mga kabataan na hindi vaccinated. Iyon ang advice namin at advice ng Philippine Pediatric Society.
USEC. IGNACIO: Opo. Kumustahin na rin ho namin Doc. Ted, iyong pagbibigay natin ng booster shots. Sa ngayon ilan na po ba iyong nabigyan ng booster so far at ilan po iyong target na mabigyan nito by year end?
DR. HERBOSA: Well, ang ating booster shot ay nag-umpisa na, nag-umpisa tayo sa health care workers last week ano. Nakuha ko na ang aking booster shot being a health worker last Friday at mga kasamahan ko sa PGH at ibang hospital ay binabakunahan na rin. Ang total na health care workers sa buong Pilipinas ay 1.9 milyon lang. So, madali lang natin matapos iyan as soon as they are vaccinated in the hospitals noong nagtatrabaho sila.
Ang susunod na kategorya ay iyong senior citizens, ang inumpisahan natin sa senior citizens ay iyong may mga immunocompromised DIN ano, 60 years old and above and iyong immunocompromised, iyong may HIV, may cancer at nag-undergo ng transplant operations. So, sila lang muna ‘no, iyong mga may comorbidities sa susunod pa lang. Ang estimate na nakikita ko is about 9 million iyong mga taong senior citizens above 60 na needs booster at iyong may immunocompromised condition.
So, ihahabol natin iyan at in 5 days USec. Rocky, mag-uumpisa na tayo ng National Vaccination Days at ang target natin diyan mabakunahan natin iyong mga hindi pa nababakunahan then of course maibigay iyong second dose noong mga naghihintay ng second dose and of course itong mga booster na kailangang ibigay din sa mga naghihintay ng booster dose.
USEC. IGNACIO: Opo. Doc. Ted, bago po iyong tanong ni Jason, sinabi ninyo na nabigyan na kayo ng booster shot. Ano po iyong dating itinurok sa inyo? Sinovac po kayo, pero ano po iyong booster shots na naibigay sa inyo.
DR. HERBOSA: Oo. Sinovac, ang natanggap ko noong March 1 and 29, pero gusto ko sana noong [garbled], sinabi ko pinili kong bakuna ay homologous or Sinovac pa rin. Pero, noong ako ay dumating sa vaccination site sabi nila, I will have to return, babalikan pa ako kasi walang supply ng sa Sinovac ng PGH at that time. Sabi ko nga, ano ba ang supply? MRNA Pfizer. So, tinanggap ko na rin kung ano iyong available.
So, ngayon naging akong heterologous iyong dalawang Sinovac and one Pfizer and luckily noong nakita ko iyong review and articles parang mataas iyong pag-boost ng immune system ng ganoong combination. So ang polisiya USec. Rocky, puwede kang mamimili ng homologous, like noong Monday nagseremonya kami sa East Avenue, iyong aming head ng vaccine experts panel dinecide niya na homologous siya. So, ang third dose niya Sinovac din. Kasi nga may mga comorbidity siya mas safe siya doon sa pagbigay ng Sinovac.
Pero, iyong aming Executive Director ng PCHRB, pinili niya ang Pfizer. So, Sinovac, Sinovac at Pfizer din siya. So, pag ikaw ay nabakunahan ng Sinovac, health care worker ka, puwede kang pumili sa Sinovac muli as third dose puwede rin Pfizer, puwede ring Moderna or AstraZeneca.
USEC. IGNACIO: Okay po. Doc., may tanong po si Jayson Rubrico ng MSNI News. Basahin ko lang po ano: Suportado ba ninyo ang posibleng hindi pagpapasok ng ilang restaurant sa ilang mga hindi pa bakunado kontra COVID-19? Ayon kay Pangulong Duterte, ito po ay para din naman sa ikabubuti ng mas nakakarami lalo na’t kumakalat ang virus sa pamamagitan ng hangin.
DR. HERBOSA: Iyan ay parang protection natin sa mga kliyente ng isang establishment ‘no, I’m sure iyang mga restaurant na iyan nag-o-offer ng al frescoor open air for the unvaccinated; so, kung ang kanilang lugar ay enclosed lang, I think it is safe policy na i-allow lang ang mga vaccinated para may protection iyong mga kliyente nila.
Kasi kung ako’y kakain sa isang public restaurant, siyempre ang gusto ko ang mga kasama ko ay fully vaccinated. Bakit? Kasi, tinatanggal ko iyong mask ko pag ako’y kakain sa isang public place. So, that means nag-uusap kayo, kumakain kayo at kung hindi vaccinated iyong iba may chance na magkaroon ka ng infection.
So, maganda naman iyong policy na iyan, may mga kontra lang diyan. Kasi, nga sinasabi noong iba dapat papasukin din iyong may natural immunity – iyong nagka-COVID na. Baka dapat accept din nila iyong may pruweba na nag-positive na at hindi pa vaccinated. Kasi, may natural immunity iyon, kung ikaw ay nagka-COVID na, na ICU kahit hindi ka vaccinated may anti-bodies ka. So, safe din ako doon kasama iyong mga ganoon and the third ang isa pang etse-puwera diyan ay iyong mga hindi nabakunahan because may allergy sila. So, puwedeng nabigyan lang sila ng one dose pero o hindi sila fully vaccinated dahil nag-reaction sila doon sa injection na iyon, dine-fall na ng mga Doctor iyong pagbigay ng second injection. Kasi, baka mamamatay pa siya doon sa reaction niya doon.
So, dapat i-allow din siguro iyong those that cannot be vaccinated. So, idadagdag ko iyon, fully vaccinated, natural immunity sa dating infection at those that cannot be vaccinated because in some medical condition.
Pero, iyong ayaw magpabakuna ay payag ako na doon muna sila sa labas kumain para hindi rin sila makahawa.
USEC. IGNACIO: Opo. Tanong naman po ni Jena Balaoro mula po sa GMA News Desk: Secretary Duque said that his hoping that for two weeks we have a positivity rate lower than 5% so that we can ask the guidance of the WHO if we can already declare that COVID pandemic in the Philippine has been controlled or contained. Ano po ba ang basis para masabi na controlled or contained na ang COVID pandemic?
DR. HERBOSA: Tama iyan. Hindi iyong pandemic, iyong epidemic sa Pilipinas. Because ang pandemic is sa buong mundo no, ang basis niyan is ang incubation period or iyong life cycle ng virus ay two weeks no. So, pag ikaw ay nag-zero cases for two weeks, nadi-declare ka na COVID-free or kung ano man iyong epidemic; cholera-free, kung cholera iyong epidemic.
Kasi, may incubation period na sinusunod at ang walang new cases in that period ibig sabihin noon na-contain muna. Right now, our test positivity rate ay below 5% at iyon ang tinala ng World Health Organization na pag 5% or higher ka continued ang transmission mo.
Right now, our current positivity rate, test positivity rate ay 2.8%, naku napakababa po, less than half what WHO recommends. So, tama rin iyong basis na iyan. I think medyo magdadalawang linggo na yata tayong below 5%. So, I think we can be labeled as controlled kasi, walang masyadong new cases sa COVID. Pero, that doesn’t mean eliminated ang COVID. Dapat—puwede pa rin siyang mag-resurgence dahil nandoon pa rin sa test positivity rate na above zero.
Pag nag-zero iyan, iyan ang eliminated. So, iyon ang paliwanag, scientific explanation ng request ng Department of Health na makategorya tayo as controlled, controlled ang ating epidemic sa Philippines.
USEC. IGNACIO: Okay. Kami po ay nagpapasalamat sa inyong panahon Doc. Ted Herbosa, keep safe po.
DR. HERBOSA: Keep safe USec. Rocky, and good morning everyone!
USEC. IGNACIO: Samantala, ngayong araw ay formal ng sisimulan ang fuel subsidy program, para sa mga kababayan nating tsuper na apektado ng sunod-sunod na taas presyo ng krudo kamakailan. Alamin natin ang detalye ng programa mula kay Karen Villanda:
[NEWS REPORT]
USEC. IGNACIO: Okay. Maraming salamat sa iyong report, Karen Villanda.
Balikan na po natin si Admiral Leopoldo Laroya ng Philippine Coast Guard. Admiral…
PCG ADMIRAL LAROYA: Good morning po once again. Thank you.
USEC. IGNACIO: Opo. Ulitin ko ‘yung kaninang tanong ko na kayo po ay medyo nag-choppy po ano. Ang tanong na bukod doon sa maritime exercises sa iba pang mga bansa, pinalakas ninyo po ‘yung partisipasyon ng mga tao sa coastal communities through the PCG Auxiliaries. So far, kumusta na po ang programang ito at ilan rin po iyong kabilang sa programang ito?
PCG ADMIRAL LAROYA: Tama po kayo, ma’am. Noong nag-start po ang project na ito ay during our anniversary of the Philippine Coast Guard last October, nagkaroon po tayo ng announcement na together with our Secretary Transport, Secretary Tugade na we will start recruiting coastal auxiliaries sa mga barangay sa mga coastal areas; ang layunin po nito ay para palakasin lalo ang ating volunteer organization.
Alam ninyo po hindi lang tayo ang Coast Guard ‘no, we have volunteers – ang tawag sa ating mga volunteers ay Philippine Coast Guard Auxiliary. Sila po ay mga mapagkawang-gawang mga citizens ‘no joining the Philippine Coast Guard – these are non-government organization, these are volunteers helping out the Coast Guard ‘no for maritime safety and environmental protection – maritime safety including disaster response.
So ngayon ang ating ginagawa ay nagri-recruit tayo ng mga volunteer auxiliaries sa mga coastal barangays para naman mayroon din tayong mga mata at makapagresponde, makapag-respond tayo immediately sa kahit anong klase ng sakuna – whether it’s a search and rescue mission or whether it’s an environmental protection mission.
Ngayon po every time po na mayroong activities sa mga probinsya, ini-include na rin po natin ang pag-oath taking ng mga auxiliaries. Ngayon po, tulad po the other day when we were in GenSan inaugurating—when the President inspected our Philippine ports in GenSan and airport ay kasabay noon ay nag-oath taking tayo ng some 250 to 300 auxiliaries volunteers ‘no. So continuous process po ‘yan, dinadagdagan natin but you know sila po ay katuwang ng Philippine Coast Guard. They may be volunteers but they are a very important part of the Philippine Coast Guard in helping the Coast Guard do its mission on maritime safety and public service.
USEC. IGNACIO: Opo. Admiral, sa susunod na linggo po ay nakatakdang ilunsad ito pong Bayanihan Bakunahan para makahikayat po nang mas maraming Pilipino na magpabakuna laban sa COVID-19. Paano po makakatulong ang Philippine Coast Guard dito po sa malawakang programang ito?
PCG ADMIRAL LAROYA: Alam ninyo po, we received a letter from our Vaccine Czar, General Galvez informing us of whatever assistance the Coast Guard can provide para po sa Bayanihan Bakunahan which will happen on November 29 up to December 1.
Nakahanda po ang inyong Coast Guard na tumulong. In fact we have been doing it since last year when the pandemic started. Ang ating mga barko, ang ating mga eroplano at chopper ay naka-standby po, kung kinakailangan mag-transport ng ating mga vaccines sa labing apat na region ng Pilipinas and sa [garbled] vaccination sites.
So tayo po ay nakahanda diyan to offer our assistance in transporting our vaccines, hindi lang po iyon ‘no, nakahanda rin po ang aming—we have 200 nurses – sila po ay naka-standby para dito sa ating Bayanihan Bakunahan para rin po tumulong sa pagbakuna sa mga population natin. At hinihikayat po natin lahat ng tao na magpabakuna during these dates – again, on November 29 to December 1.
USEC. IGNACIO: Opo. Maraming salamat po sa inyong panahon at congratulations po ulit, Admiral Leopoldo Laroya ng Philippine Coast Guard.
PCG ADMIRAL LAROYA: Maraming salamat po, ma’am.
USEC. IGNACIO: Samantala, aprubado na ni Pangulong Rodrigo Duterte ang proklamasyon na gawing special working holidays ang November 29 at December 1st na bahagi ng itinakdang tatlong araw na national vaccination ng pamahalaan. Narito ang report:
[VTR]
USEC. IGNACIO: Ang mga programa at serbisyo ng GSIS puwede na ring ma-access sa inyong mobile phones. Alamin natin kung paano kasama po si Atty. Dionisio Ebdane, Jr., ang Executive Vice President ng GSIS Support Services Sector. Magandang umaga po and welcome back po, Sir, Jun!
GSIS EVP ATTY. EBDANE, JR.: Magandang umaga Usec. Rocky at ako’y nagbabalik dito sa inyong napaka-informative na programa. At magandang tanghali sa ating mga GSIS members and pensioners na nakikinig at nanunood sa inyong programa.
USEC. IGNACIO: Opo. Attorney, ano po itong GSIS Touch?
GSIS EVP ATTY. EBDANE, JR.: Itong GSIS Touch po ay ang mobile application ng GSIS kung saan gamit-gamit po ang isang mobile or smart phone na may internet ay kaya na po tingnan ng ating mga miyembro at pensiyonado ang kanilang records sa GSIS at anumang impormasyon tungkol sa mga produkto at serbisyo po na inu-offer po ng GSIS.
USEC. IGNACIO: Opo. Pero, anu-ano pong impormasyon at serbisyo ang makikita dito sa GSIS Touch?
GSIS EVP ATTY. EBDANE, JR.: Usec. Rocky, unang-una na po kung tayo ay nagtatrabaho sa gobyerno, gusto natin malaman kung ano po ang nakatalang records natin sa GSIS at ito po ay maaaring makita/matingnan natin sa pamamagitan po ng ating mobile phone – ito po ay ang member’s record ano, service member’s data, kung ilan po ang naihulog nating premiums at kung anong klase po ng insurance policy ang naka-cover sa atin.
Doon naman po sa mga loans, ang karamihan po sa ating mga miyembro ay nag-a-avail ng loan sa GSIS at kaya po nating masilip kung ano po ang recordnatin na loan, status ng loan application at maaari na pong ma-avail ang option para po mag-submit ng loan application gamit-gamit po itong ating mobilephone lang – hindi na kailangan pumunta sa GSIS o sa kiosk.
At higit sa lahat po itong claims records – marami sa ating mga miyembro na pumupunta lang para alamin kung ano na ba ang mga benepisyo sa kanila na claim at ito po ay makikita na sa pamamagitan po dito sa atin GSIS Touch – pension records. Iyong mga pensiyonado po hindi na kailangan pumunta tumawag kung mayroon po silang—nakarehistro po sila sa GSIS Touch para makita po iyong personal data at beneficiaries po ng kanilang pension at buwanang pensiyon.Puwede na rin po mag-set dito ng schedule for our Annual Pensioners Information Revalidation – ito po ang tinatawag naming APIR kung saan ang ating mga pensiyonado ay niri-require po natin na dumalaw o magpakita sa atin personally sa GSIS o kaya sa kiosk ano ho, mayroon po silang ini-execute sa kiosk narevalidation process. Hindi na po kailangang pumunta; dito na lang po sa telepono, pupuwede na po natin ma-validate ang kanilang proof of life na tinatawagnatin and then tuluy-tuloy po tayong magbabayad ng kanilang pension.Mayroon din pong tinatawag tayo na GSIS Motor Vehicle Claims Processing System, baka po hindi alam ng karamihan na ang GSIS po ay nag-o-offer ng insurance sa mga motor vehicles ng ating miyembro at ng gobyerno. Puwede po natin dito ma-download po ang gabay kung papaano po natin i-claim iyong ating mga … kung saka-sakali may claim tayo sa motor vehicle insurance na kinuha natin.Sinama rin po natin dito, Usec. Rocky, iyong tinatawag naming Guide to Transactions and Processes o GTAP kung saan lahat ng proses ng serbisyo na inu-offer ng GSIS ay nakasaad dito kung ano ang step by step process at kung ilang minuto ang pagproseso nito. Ito po ay ating tugon sa tinatawag natin na Citizen’s Charter.Sinama rin natin dito iyong GSIS Branch Directory, lahat ng contact details ng GSIS branch offices nationwide, at ang pinaka-importante, lahat po ng nangyayaring programa o balita sa GSIS ay matutunghayan nila or makikita nila sa pamamagitan ng GSIS Touch.
USEC. IGNACIO: Opo. Attorney, ito po bang GSIS Touch ay pareho sa eGSISMO?GSIS EVP ATTY. EBDANE, JR: Itong GSIS Touch ay kumbaga in-enhanced a version ng ating eGSISMO or GSIS Members Online, kasi itong eGSISMO or GSIS Members Online is web-based po ito; nauna po natin itong ginawa, mga three years ago.
Ang ating mga miyembro ay nakaka-avail na po nitong pasilidad na puwedeng silipin ang kanilang record sa GSIS sa pamamagitan po ng eGSISMO or Members Online kaya lang po ito po ay web-based; kailangan po nilang sa computer po sila mag-transact.
But ito po na GSIS Touch, talaga sa mobile phone po ito. So version po ito ng eGSISMO na inilipat natin sa ating mga mobile phone para po mas madali—
USEC. IGNACIO: Opo. Pero, Attorney, ano raw po ang gagawin ng isang tao o gagawin ko kung hindi ko po mabuksan o hindi ako makapag-log in sa GSIS Touch?
GSIS EVP ATTY. EBDANE, JR: Okay. So mayroon po tayo, Usec. Rocky, contact center at ito naman po ay available 24/7 – maliban lang po …napakamatumal lang naman tayo mag-schedule ng maintenance dito at lahat ng member natin ay puwede pong tumawag dito. Para po sa Metro Manila: 02-8847-4747, libre po ito.
Tatawag lang po sila dito sa ating contact center kung ano po ang problema nila para po doon sa GSIS Touch natin. Maaaring may problema sa pagrehistro or habang nagta-transact sila ay may nangyaring glitches doon sa system, pupuwede po tayong tumawag sa contact center. Iyon po ang sa Metro Manila: 02-8847-4747. Para po sa Globe subscribers, dadagdagan lang po natin iyong sinabi kong number kanina ng 1800-8847-4747; at para naman po sa Smart subscribers 1810-847-4747; at para naman po sa labas ng bansa, 632, ito po ang ating code ng Pilipinas, 8847-4747. Constant po iyong 8847-4747.
At kung hindi po nila nakuha iyong number, pupuwede naman nating i-check sa GSIS website, nandoon po, ready 24/7 ang ating mga contact center agents para po tugunan ang kanilang kakaharaping problema kung saka-sakali pong may glitches iyong GSIS Touch. Puwede rin po silang mag-access sa e-mail, mayroon po tayong e-mail address na [email protected].
USEC. IGNACIO: Okay. Attorney, kami po ay nagpapasalamat sa inyong pagbabahagi ng impormasyong ito – Executive Vice President Attorney Jun Ebdane, Jr. mula po sa GSIS Support Services Sector. Maraming salamat po, Attorney!
GSIS EVP ATTY. EBDANE, JR: Maraming salamat sa muling pagbibigay sa amin ng pagkakataong ito para ipaalam sa ating GSIS members and pensioners itong bagong programa natin GSIS Touch. Full implementation nito, Usec., is January, ngayon po ay naka-pilot implementation tayo. But starting January, buong Pilipinas ay puwede na po itong ma-avail.
USEC. IGNACIO: Salamat po.
Samantala, puntahan naman natin ang mga balitang nakalap ng Philippine Broadcasting Service. Ihahatid iyan ni John Mogol mula sa PBS Radyo Pilipinas.
[NEWS REPORT]
USEC. IGNACIO: Maraming salamat sa’yo, John Mogol mula sa PBS Radyo Pilipinas.
Sa unti-unti namang pagbubukas ng turismo sa Tuba, Benguet, naghanda na rin ang mga sikat na pasyalan sa lalawigan. Iba’t ibang mga bagong tourist attractions ang handog nila para sa mga bibisita sa lugar. Narito po ang report ni Alah Sungduan:
[NEWS REPORT]
USEC. IGNACIO: Maraming salamat po sa ating mga partner agency para sa kanilang suporta sa ating programa at maging ang Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas o KBP.
At marami rin po sa inyong walang sawang pagsuporta sa aming programa. Magsama-sama po muli tayo bukas hanggang sa Kapaskuhan lalo na’t 31 days na lamang po ay Pasko na.
Ako po ang inyong lingkod, Usec. Rocky Ignacio, at ito ang Public Briefing #LagingHandaPH.
###
—
SOURCE: PCOO-NIB (News and Information Bureau-Data Processing Center)
