USEC. IGNACIO: Magandang umaga Pilipinas. Puspusan po ang paghahanda ng mga munisipalidad para sa mangyayaring malawakang bakunahan; clinical trials ng COVID pill na Molnupiravir at sitwasyon ng bansa sa patuloy na laban sa COVID-19 ang ating aalamin ngayong huling Sabado ng Nobyembre.

Mula sa PCOO, ako po ang inyong lingkod Usec. Rocky Ignacio at ito ang Public Briefing #LagingHandaPH.

Sa ating unang balita: Muling iginiit ni presidential aspirant Senator Go na Diyos na ang bahala anuman ang maging kahihinatnan ng kaniyang kandidatura sa darating na halalan. Saan man aniya siya dalhin ng kapalaran ay ipagpapatuloy pa rin niya ang malasakit at pagpapaabot ng serbisyo sa bawat Pilipino. Narito po ang report:

[VTR]

USEC. IGNACIO: Sa iba pang balita: Papayagan na ang pagpasok ng mga fully vaccinated foreign nationals mula po sa non-visa required countries na nasa ilalim ng green list category simula sa December 1st hanggang December 15:

• Dapat po at least 6 months valid ang hawak nilang passport at may return o outbound ticket requirement din na nananatili ang pasahero sa green list countries na labing apat na araw bago ang biyahe.
• Kailangan magpakita rin ng vaccination card at sumailalim sa RT-PCR test sa loob ng 72 hours bago ang flight mula sa bansang pinanggalingan.
• Hindi iri-require ang facility-based quarantine sa mga dayuhang turista pero kailangan mag-self monitor sa loob ng labing apat na araw simula sa araw ng kanilang pagdating.

Samantala bilang pag-iingat sa natuklasang bagong variant ng COVID-19, sinuspinde ng IATF ang inbound international flights mula sa South Africa, Botswana, Zimbabwe na unang nakasama sa green list countries. Suspendido ang flights sa mga karatig-bansa nitong Namibia, Lesotho, Eswatini, Mozambique – at dahil sa pagkakatuklas ng B.1.1.529 variant – epektibo po iyan simula kagabi, November 26 hanggang December 15.

Ngayong umaga po kakaanunsiyo lang din ng National Task Force Against COVID-19 na may isa pang Bayanihan, Bakunahan na mangyayari sa December 15 to 17. Ibinaba rin ng National Vaccination Operations Center ang target na mabakunahan sa gagawing national vaccination days sa Lunes sa siyam na milyong katao na lamang po mula po sa dating 15 million.

Kabilang po ang Pilipinas sa mga bansa na lalahok sa global study ng experimental antiviral pill na Molnupiravir. Inaasahan pong magsisimula ang third phase ng clinical trials nito sa ilang piling ospital sa bansa kabilang na po ang Quirino Memorial Medical Center. Para po makibalita sa update sa gagawing trial, makakausap po natin si Dr. Joel Santiaguel, Clinical Investigator ng Quirino Memorial Medical Center. Good morning po, Doc.

DR. SANTIAGUEL: Maganda pong umaga sa inyo at sa lahat ng tagapakinig.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc, unahin ko na po itong tanong sa inyo ni Red Mendoza ng Manila Times: Lumabas na po ba ang initial [garbled] ng trials ng Molnupiravir dito sa Pilipinas? Katulad po ba ito or iba sa naging resulta sa ibang bansa?

DR. SANTIAGUEL: Okay. Iyon po kasing data o ‘yung mga pasyente na naisali natin, isinama ito sa datos mula sa buong mundo. So ang nagawa pa lang ng [garbled] analysis noong first 50% noong mga pasyenteng na-enroll.

So iyon ‘yung alam natin at base doon sa initial result o iyong sa interim analysis na tinatawag ay mabisa ito or at least 50% ang naitutulong or naidudulot na pagbaba ng risk ng hospitalization and progression to severe disease with the use of Molnupiravir. So iyon ‘yung mayroon tayo ngayon, early or interim result – wala pa iyong resulta noong lahat o iyong total na almost 1,500 na patients na na-enroll.

USEC. IGNACIO: Opo. Sunod pong tanong niya: Inanunsiyo na rin po ang trials para sa paggamit ng Molnupiravir bilang prophylaxis o pang-iwas sa COVID-19 at ang Quirino Memorial Medical Center ay isa po sa mga trial site na ito. Ito na po ba ‘yung third phase ng clinical trials dito sa bansa; at ano po iyong hinahanap ninyo sa isang potensiyal na clinical trial participant at may exclusion criteria din po ba ito?

DR. SANTIAGUEL: Okay. So itong ginagawa natin, actually kahit iyong naunang study sa mga out-patient, phase 3 na rin iyon. Pero itong gagawin natin, phase 3 rin pero iba naman iyong mga pasyente na isasali natin – ito ay mga pasyente na hindi pa confirmed na may COVID, wala pa silang sintomas ngunit sila ay exposed sa isang tao o kasama nila sa bahay ang isang tao na confirmed na na may COVID – so iyon ‘yung isasali natin.

Iyong mga hindi pa nagkakaroon ng COVID ngunit at risk or are close contacts ng mga pasyenteng may COVID na. So as post exposure prophylaxis or preventive treatment ang tina-target natin na indication dito sa study na ‘to. Ngayon katulad ng ibang clinical trials, medyo mahigpit ang requirement nito at kasama na nga ang hindi puwedeng magsali kung nabakunahan na ang isang pasyente. Bukod doon, kung ang pasyente ay positive na o kung masyadong marami sa bahay iyong positive para sa COVID, hindi puwede isali.

So medyo strict or very stringent sila sa requirements. Kailangan isa lang iyong index case o isa lang iyong taong may COVID at ito ay pumapayag na sumali. Bukod doon sa ibang kasama sa bahay na wala pang sintomas, wala pang COVID at gusto rin or willing sila sumali, sila iyong puwede natin pong i-enroll doon sa post exposure prophylaxis trial.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc, nitong mga nakaraang buwan naging balita po ‘yung kahirapan nang pagkuha ng mga pasyenteng isasalang sa clinical trials; pero ngayon po ba ay hindi na ito magiging problema?

DR. SANTIAGUEL: Kasi nga ang requirement is hindi pa vaccinated so iyon pa rin ‘yung magiging challenge na especially kung sa Metro Manila tayo kukuha o tinitingnan natin na sa Metro Manila potentially kumuha, doon pa lang sa requirement na hindi pa vaccinated iyong pasyente ay mahihirapan na tayo.

So kaya nga’t nagpapatulong tayo sa ibang ahensiya na kung sakaling mayroon silang ma-identify na mga pasyente na hindi pa nababakunahan at exposed sa isang tao na kasama nila sa bahay na positive, tayo ay nagpapatulong upang makakuha ng mga pasyente or ma-identify at least itong mga pasyente na ‘to para baka-sakaling maisali natin dito sa pagsusuri or clinical trial na ito.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc, ginagamit nga po iyong Molnupiravir ng ilang ospital dito sa bansa under the compassionate special permit. Ito po ba ay makakaapekto sa gagawin ninyong pag-aaral o isasama ninyo na rin po iyong obserbahan iyong lagay ng mga pasyente na reresetahan po ng mga ospital na binigay po ng CSP ng FDA?

DR. SANTIAGUEL: Hindi naman po makakaapekto iyong current na indication na iyong mga positive na, kasi ito ay ibibigay naman doon sa wala pang nararamdaman, hindi pa positive ngunit exposed.

So iba naman iyong mga pasyenteng ii-enroll natin at walang problema kung sakali man na ang kasama nila sa bahay ay bibigyan ng Molnupiravir basta sila, since hindi pa positive at wala pang symptoms ay hindi rin bibigyan ng Molnupiravir kasi hindi pa indicated. So sila, bibigyan o isasali sa study para baka sakali or para makita kung mapi-prevent ng study na ito na mag-develop sila ng active na COVID-19.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc, ilang buwan naman daw po tatagal ang nasabing pag-aaral? At kailan po inaasahang makapaglalabas ng preliminary result?

DR. SANTIAGUEL: Kasi ito ay worldwide na study na more than, I think, 1,300 patients ang ii-enroll nito sa buong mundo. So kapag nakumpleto na worldwide iyong target na population, iyong 1,300 at sa Pilipinas ang target na makapagsali rin tayo ng at least 30 patients mula sa QMMC and sa Asian Hospital, ito ay makakatulong upang ma-analyze at malaman kung magiging mabisa rin itong Molnupiravir as post-exposure or preventive treatment.

So katulad nang naunang study, malamang in three to four months, lalabas iyong at least interim results or early results nitong study na ito at malalaman natin kung magpu-progress or itutuloy pa iyong kabuuan ng study at kung ano iyong magiging plano ng drug developer sa indication na ito or sa planned na indication na ito.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero, Doc, base sa mga interim analysis sa COVID pill na ito, ano po ba iyong ipinapakitang epekto o tulong ng Molnupiravir sa mga tinamaan ng COVID? At paano raw po siya magiging game changer sa COVID response ng pamahalaan sakali pong mabigyan na ng EUA?

DR. SANTIAGUEL: Okay. So ito, iyong unang study, sa mga out-patient, mild pa lang within five days ng symptom onset nila ay na-confirm na positive sila at masimulan mo nang maaga o maibigay mo kaagad ang Molnupiravir, nakikita natin na mapi-prevent nito na mag-progress o lumala iyong COVID-19 at matuloy sa severe disease at matuloy sa hospitalization.

Sa mga pasyenteng older o sa mga pasyenteng may risk factor na maaaring magdala ng sakit sa mas severe na condition. So katulad nito, iyong may mga sakit sa puso, may obesity, may diabetes, iyong may mga sakit na nagdadala or nagdudulot ng higher risk ng more severe disease, ito ay napatunayan na based doon sa early results na napi-prevent niya iyong progression ng sakit. At iyon nga, iyong study na iyon, iyong out-patient treatment for mild and moderate disease, itinigil ito nang maaga. So early termination ng study dahil nga napakita na o napatunayan na mabisa ito at effective at hindi na nila tinapos iyong pag-i-enroll ng dagdag na pasyente kasi nakita na nila na mabisa ito at in-apply na ng drug developer para sa EUA sa US FDA. So iyon hinihintay natin at kung lumabas iyong US FDA na EUA, most likely iki-carry over o tatanggapin din iyon sa Pilipinas at magbibigay din ng kahalintulad na EUA sa Philippine FDA.

USEC. IGNACIO: Opo. So, Doc, ito nga po, hinihintay nga po ng FDA iyong resulta ng inyong clinical trials bago sila magbigay ng EUA sa mga aplikante para sa gamot na ito?

DR. SANTIAGUEL: Iyong result ng analysis hindi lang ng clinical study kung hindi pati na rin iyong approval or go signal ng US FDA. Kasi ‘di ba, alam naman natin kapag may US FDA approval, mas madali na rin o ginagamit na rin iyon ng ibang bansa katulad ng Pilipinas para sa approval locally. Pero kung titingnan natin ang ibang bansa, maaga pa or early on, in-approve na nila at nag-store na sila, nagtabi na sila ng Molnupiravir. Isa na rito ang United Kingdom, nag-order na sila, nagtabi, nag-stock sila. At marami ring ibang countries na nagtatabi na sila ng stores or stocks nila just in case magka-surge sa kanila, kasama diyan ang Singapore, ibang bansa.

So, sa Pilipinas alam ko, ang DOH ay may plano na rin na ganiyan. Pero locally, ibang ospital at ibang mga doktor, nag-standby na sila, nag-store na sila for personal use nitong Molnupiravir in case may kakilala o kasama sila na magkaroon ng COVID. Pero sa ngayon, CSP pa lang or Compassionate Special Permit ang paggamit ng Molnupiravir. So wala pa tayong sarili nating EUA.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc Joel, ano na lamang po ang inyong mensahe sa ating mga kababayan para po sa mga gustong makilahok sa clinical trials? Saan daw po sila puwedeng lumapit?

DR. SANTIAGUEL: So kung mayroon po kayong kakilala na hindi pa nabakunahan at kasama sa bahay ang isang taong may confirmed na COVID-19 na bago pa lang, within five days pa lang ng pagkakaroon ng COVID, ng index case, maaari ninyo po kaming kontakin o maaari ninyo akong i-message sa numero ko – 0917-841-3314. I-message po ako, sasagutin natin iyan at titingnan po natin kung puwede nating isali iyong kanilang kakilala o kanilang pasyente sa pagsusuri na ito para makatulong tayo sa pagdi-develop ng gamot na ito. So hindi lang iyong nauna nang indication na sa mga confirmed na kaso kung hindi ngayon naman, tinitingnan at pinag-aaralan natin kung ito rin ay magiging mabisa upang ma-prevent ang pagkakaroon ng COVID doon sa mga nagkaroon ng exposure or mga close contacts.

Marami pong salamat.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc, kami po ang nagpapasalamat sa inyong pagbibigay-impormasyon at siyempre sa inyong panahon ano po, Dr. Joel Santiaguel ng Quirino Memorial Medical Center. Stay safe po, Doc.

DR. SANTIAGUEL: Okay po. Ingat po.

USEC. IGNACIO: Mga mag-aaral sa Siniloan, Laguna ang hinatiran ng tulong ng tanggapan ni Senator Bong Go at ng DSWD para po maibsan ang kanila problema ngayong marami pa ang mga nasa blended o online classes. Narito po ang report:

[VTR]

USEC. IGNACIO: At para po makibalita sa paghahanda ng mga munisipalidad sa nalalapit po na malawakang bakunahan sa Lunes at inaasahang pagdating ng mga foreign travelers sa mga tourist spot sa bansa, makakasama po natin sa puntong ito ang National President ng League of Municipalities of the Philippines at Narvacan Ilocos Sur Mayor Luis Chavit Singson. Good morning po Mayor.

MAYOR CHAVIT SINGSON: Good morning, magandang umaga po sa inyong lahat.

USEC. IGNACIO: Mayor, unahin ko na pong kumustahin itong paghahanda ng mga munisipalidad sa malawakang bakunahan sa Lunes. Sapat po ba iyong supply ng bakuna na nai-deliver sa mga LGUs at marami-mari din po ba iyong nag-volunteer na?

MAYOR CHAVIT SINGSON: Yes, tuluy-tuloy ang pakikipag-ugnayan ko sa League of Municipalities at kako ginagaya ko sa Narvacan na kami nga lumalapit sa mga barangay, pinapasundo namin lahat ng tao doon. Iyong hindi mabakunahan sa barangay na iyon mas madali namin hanapin, pupuntahan namin bahay-bahay, kaya marami na po kaming nabakunahan. Iyon ang suggestion ko sa mga ibang municipalities.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero, diyan po sa Narvacan nasa ilang mga residente po ba ang ibinaba sa inyong target na mabakunahan sa loob po ng 3 araw at noong nakausap ninyo rin po iyong kapwa ninyo Mayor, makatarungan naman din po ba iyong ibinigay na target ng DILG at DOH o medyo nataasan po kayo? Kasi from 15 million, 9 million na po iyong target natin.

MAYOR CHAVIT SINGSON: Hindi naano naman, na reach namin iyong subject namin. In fact, isa na kami sa nangunguna ngayon. Kaya nga, lahat-lahat iyon tinitingnan din namin iyong expiration ng mga bakuna. Kaya iyon ang inaasahan namin na hindi pa maibibigay lahat, pinabigay na namin sa ibang bayan. Tulong na lang—

USEC. IGNACIO: Opo. Napakalaki po ng—napakahalaga po ng magiging role ng LGU dito sa malawakang bakunahan po ano. Tingin ninyo po ba kayang maabot iyong binagong target na 9 milyon sa loob ng 3 araw kasi nga nabanggit ninyo nga po kayo mismo ay talagang ginagawa ninyo na iyong pagbaba-bahay-bahay para mag-check po kung sino iyong mga dapat pang mabakunahan na ang sabi ninyo nga po ay naging epektibo?

MAYOR CHAVIT SINGSON: Ang ginagawa namin iyong mga nagtatago kung ayaw, sabi namin hindi na sila makakapunta sa bayan pa o hindi na sila makalabas sa kanilang barangay kung ayaw nilang magpabakuna. So, lahat iyon pang-counter namin sa mga ibang paniwala na ayaw magpabakuna. Pero, mayroon naman, nakukumbinsi naman sila lahat na magpabakuna.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero, binanggit ba sa inyo Mayor, bakit parang ayaw nila munang magpabakuna; dahil sila po ba ay natatakot o ano po ang sinasabi sa inyo Mayor?

MAYOR CHAVIT SINGSON: Iyong mga iba ay natatakot pero nakukumbinsi naman sila. Lalo nga kayong tatamaan pag hindi kayo vaccinated kako. So, pinasabi ko sa kanila. So, pumayag naman iyong mga iba, information ang importante diyan, information sa ating mga kababayan na mas magandang mabakunahan kasi kung tamaan sila grabe na, kung nabakunahan sila at tamaan sila mas makakaligtas sila.

USEC. IGNACIO: Opo. Mayor, hinikayat po ni Pangulong Duterte, ang mga Governors at Mayors na mag-provide po ng food packs at iba pang assistance para daw po mas marami ang mahikayat na magpabakuna. Saka na lang din daw po ibabalik ni Pangulo, iyong gastos ninyo. Ano po ang reaction ng mga LGU officials dito at kinakaya ba ang magiging gastos para dito Mayor?

MAYOR CHAVIT SINGSON: Oo, ginagawa naman namin ang lahat ng paraan, sumusunod sa lahat ng utos ng ating national government at kung ano iyong iutos nila iyong ang ginagawa namin. So, nagpapasalamat pa rin kami kay Pangulong Duterte, na sana nga ma-reimburse lahat ng gastos na gagastusin bawat munisipyo lalong lalo na iyong maliliit na munisipyo.

Okay lang sa amin na may mga pondo, pero ang worry namin iyong maliliit na bayan na walang pondo. Kaya ang pagtulong kasi huwag natin—pasalamat tayo sa national government pero gamitin din natin ang sarili natin local resources para makatulong sa ating bayan.

USEC. IGNACIO: Opo. Mayor, nito pong mga nakaraang linggo ano po iyong mga hakbang po na ginagawa ng mga munisipalidad para mas mapabilis daw po iyong bakunahan sa mga probinsiya at ano pong suporta ng League of Municipalities of the Philippines dito po sa mga LGUs para po makahabol sa bakunahan? Kasi po noong nakaraan, naging isyu rin iyong mababang turn out ng nababakunahan sa mga probinsiya Mayor.

MAYOR CHAVIT SINGSON: Kaya nga more active sila ngayon dahil iyong information ang importante diyan. So, unang-una sinasabi namin lahat iyong prevention, priority iyan at all costs kailangan mabakunahan lahat ang taumbayan. Kailangan gumalaw ang mga Mayors dahil ang mga Mayors ang frontline talaga eh dahil marami na kaming tinamaan at namatay na Mayor dahil diyan sa COVID.

So ganoon pa man, nakapronta pa rin kaming lahat at priority talaga iyong bakuna, sinusundan namin lahat ng utos ng national at tinutulungan din namin at kaniya-kaniya rin kaming tulong. So, continuous ang information namin at pakikipag-ugnayan sa iba-ibang mga bayan para kung ano man ang problema nila tinutulungan namin, kapag hindi namin kaya ipapasa namin sa national.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero Mayor, kumusta po iyong sitwasyon ng COVID cases diyan sa inyong lugar, ilan pa po ba iyong active cases at kumusta rin po ba iyong implementasyon ng alert system?

MAYOR CHAVIT SINGSON: Well, mababa na ngayon sa amin, buong probinsiya mababa na. Sa amin siguro wala pang 20 na sa aming bayan. So, lahat buong probinsiya mababang mababa na.

USEC. IGNACIO: Opo. Pagtungtong ng Disyembre Mayor, magbubukas sa mga banyagang turista ang Pilipinas. So, ano naman daw po ang hakbang na ginagawa ng LGUs para maihanda rin po itong tourist destinations natin dahil tiyak daw po marami pong inaasahang magbabakasyon lalo na Christmas season na Mayor?

MAYOR CHAVIT SINGSON: Iyan ang pinaghahandaan namin, iyong bakasyon. So lahat iyon pinagpaplanuhan na naming lahat at alam namin na babalik at babalik din ang ating mga kababayan. So, lahat ng klaseng ng paghahanda, iyon ang inaatupag namin ngayon at nagbabalitaan kaming mga ibang municipalities kung anong magandang gawin na paghahanda at huwag kalimutan kako iyong palagi pa rin na naka-mask iyong tao, kasi maski isa lang naka-mask pa rin iyong tao.

Saka iyong huwag maghugas ng kamay, huwag ng hawakan iyong mata, ilong, iyong sa bunganga. Iyong mga ganoong klase, lahat ng prevention ginagawa namin at sinasabi namin palagi na huwag pagtiwalaan ang COVID at kung kukonti na lang ingat pa rin lahat.

USEC. IGNACIO: Opo. Mayor, hikayatin na lang natin ang ating mga kababayan na makilahok sa national vaccination days.

MAYOR CHAVIT SINGSON: Yes, oo, aware kaming lahat doon, lahat ng pronouncement ng national.

USEC. IGNACIO: Okay. Mayor, kami po ay nagpapasalamat sa pagpapaunlak sa aming imbitasyon, Narvacan Ilocos Sur Mayor Luis Chavit Singson, mabuhay po kayo Mayor.

MAYOR CHAVIT SINGSON: Maraming salamat din po. Maraming salamat, thank you

USEC. IGNACIO: Samantala, narito naman po ang pinakahuling datos ng COVID-19 cases sa bansa, base po sa report ng DOH as of November 26, 2021:

• Nadagdagan ng 863 ang bilang nga mga bagong kaso kahapon kaya’t umabot na sa 2,830,387 ang total COVID-19 cases sa Pilipinas.
• Bahagyang mas mababa naman dito ang naitalang gumaling sa sakit, nasa 791 new recoveries lang po tayo kahapon para sa kabuuang bilang na 2,764,517.
• 142 naman po ang naitalang nasawi dahilan para umakyat sa 48,017 ang ating total death tally.
• Samantala, nagpapagaling pa rin po sa sakit ang 17,853 na individual.

Samantala, para pag-usapan po ang latest development sa gaganaping Bayanihan Bakunahan pati na rin po iyong pagbabantay sa bagong na-detect na variant sa South Africa, makakasama natin ngayong tanghali si Dr. Beverly Ho, ang Director ng Health Promotion Bureau at Disease Prevention and Control Bureau ng Department of Health. Welcome po Doc. Welcome come back po.

DR. BEVERLY HO: Hi, good morning USec. Rocky.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc. Bev, sa kabila po ng patuloy na pagbaba ng mga cases ayon sa DOH, hindi pa rin daw po maituturing na under control na ang COVID situation sa bansa. So, ano po ba iyong mga factors na kinu-consider natin bago masabi talagang kontrolado na itong pagkalat ng COVID-19?

DR. BEVERLY HO: Siguro ngayon mas mahirap talaga natin masabi na talagang in control [tayo], wala naman definition iyon. Pero ang mahalaga alam natin na araw-araw may mga bago po tayong nalalaman tungkol sa virus na ito, kagaya po noong variant na naririnig nga po natin ‘no. So sa buong mundo, wala pong makakasabi na controlled na siya ngayon kasi puwedeng bukas iba po iyong mangyari.

Pero sa atin po, masaya po tayo sa patuloy na pagbaba po ng trend ng mga kaso natin pati po ‘yung mga nauospital ‘no or iyong severe at critical cases ng COVID-19 natin. At iyong positivity rate natin, patuloy na nasa baba, below 5% ‘no. So these are good indications pero alam po natin na lahat ng ito puwedeng-puwede po ‘no within a few days or a few weeks mag-reverse po as long as hindi po tayo tutupad sa ating mga minimum public health standards.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc Bev, wala pa po bang tugon ang WHO sa classification natin pagdating po sa pag-manage ng COVID cases sa bansa?

DR. BEVERLY HO: Ngayon po patuloy po ang coordination natin sa kanila as advised po sa atin by Usec. Rosette po.

USEC. IGNACIO: Opo. Bagong variant na naman po ng COVID iyong umuusbong at nadi-detect mula sa South Africa, Doc, kung kailan nagluluwag tayo. Tanong po ni Weng Hidalgo ng ABS-CBN News: Is there any ongoing biosurveillance in our country and will this new variant have an impact on the efficacy ng ating COVID-19 vaccine?

DR. BEVERLY HO: So tuluy-tuloy naman po iyong ating biosurveillance activities being done by our Philippine Genome Center as well as our Research Institute for Tropical Medicine so, huwag po kayong mag-alala doon. Siyempre po iyong mga sequencing or iyong codes po na nakuha galing doon sa bagong variant ay pinag-aaralan din nila ngayon para ma-match iyong mga samples na nakukuha natin.

Pero po doon sa tanong ninyo kung alam na ba natin anong epekto nito sa mga bakuna ngayon, even WHO has said that it will take time para natin malaman ito kasi pag-aaralan pa po ito sa mga laboratoryo.

USEC. IGNACIO: Opo. Tanong pa rin po ni Weng Hidalgo ng ABS-CBN na kapareho rin po ng ipinadalang tanong ni Red Mendoza ng Manila Times: Ngayon na inanunsiyo na po ang pagiging variant of concern ng B.1.1.529 o ang Omicron variant, ano po ang mga pangunang hakbang na gagawin daw po ng DOH dito para hindi daw po maulit iyong nangyari sa Delta variant na nakapasok nang walang detection at nagdulot nang malawakang surge ng kaso?

DR. BEVERLY HO: Naku, kailangan natin maalala na iyong laging first response natin sa mga ganitong infectious disease ay border control ‘di ba. At kung makikita ninyo nga huli tayo sa mga bansa na nagkaroon nang pagtaas ng kaso bunga ng Delta variant and that was because maayos at strict iyong ating border control. At kaya naman kahapon, ‘di ba early morning narinig natin iyong development tungkol dito sa variant na ito gabi ‘no nag-announce na po si CabSec na nakapagdesisyon na iyong IATF na maghigpit ulit sa ating border control.

So alam natin though na sa mga infectious disease like this ‘no, imposible naman na forever tayong magsara ng mga borders natin – eventually, talagang makakapasok siya. As evidence sa Delta variant, buong mundo na po ‘no mayroong Delta variant. So it was not a matter of makakapasok ba siya but it’s really a matter of when ‘no – kung mas later ba at mas handa na iyong sistema natin.

So we’re hoping na we will be able to do such again for this variant at hopefully sa patuloy na pag-aaral na lumabas, we’re hoping na hindi po siya magiging kasing-bagsik ng Delta variant. At we’re also hoping na siyempre, our vaccine and minimum public health standards will really help protect us and make us much, much better and much more equipped kapag po nakarating na sa atin iyong variant na ito.

USEC. IGNACIO: Opo. Sunod pong tanong niya: Kung kailangan na po bang matakot ang ating taumbayan sa pagpasok ng bagong variant na ito at paano rin po makakasiguro na ang Pilipinas ay hindi mapapasukan nitong Omicron variant na ito at maakusahan na naman daw po iyong bansa na hindi na naman ‘di umano naghanda laban sa isang mas nakakahawang variant tulad ng nasabi ng ilang mga eksperto?

DR. BEVERLY HO: So lahat po tayo mayroon pong responsibilidad as a community, as a Filipino people sa pagsugpo sa mga ganito pong problema natin. Mayroon po tayo mga rules kagaya po noong mga pag-test bago po sumakay ng eroplano, pagdating dito at mga quarantine. At siyempre may dahilan po iyon at para po doon sa mga hindi po masyadong masaya na mayroon tayong mga ganoong rules, iyon po ay napu-put in place upang maprotektahan tayo.

And so what that means is kung ayaw natin na magulantang tayo dito is we have to follow these protocols at we also need to make people understand na ito ay mga mahahalaga. At the same time, sa atin ‘no, hindi po tayo dapat [maging kampante]. Kahit na medyo pagod na tayo mag-mask, maghugas ng kamay eh kailangang-kailangan pa rin natin iyan gawin lalo na po ‘no to make sure that when we meet other people, we are well vaccinated or fully vaccinated and we are in well-ventilated areas. Kung nagagawa natin iyon, lahat iyon nakakatulong sa kung anumang variant iyan na mag-spread amongst people, amongst family members, amongst workmates. Kaya paulit-ulit tayo kahit medyo pagod tayo – iyon pa rin ‘no, ‘yung sigurado tayong sandata natin laban sa COVID, any variant.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc Bev, tanong naman po mula kay Athena Imperial ng GMA News: May dalawang kaso na po ng Omicron variant na napaulat sa isang quarantine facility sa Hong Kong. Posible rin daw po ba na nakakahawa ang unang kaso dahil sa pagsusuot nito ng valve mask? Karamihan po ng OFW at balikbayan galing daw po sa Hong Kong. So, inirirekomenda na ba ng DOH at IATF ang travel ban sa Hong Kong?

DR. BEVERLY HO: May ongoing po na discussion ngayon at asahan ninyo po na magkakaroon ng mga developments within the day or by tomorrow tungkol sa expansion po, possible expansion po noong mga listahan. Pero siyempre nakabase pa rin ito sa makukuha nating datos sa iba’t ibang parte ng mundo na ngayon lumalabas po kung sila po ay mayroon ding mga na-detect. So sa atin po, antabayanan lang po natin. Rest assured na habang kayo ay nasa weekend, mayroon pong mga nagtatrabaho behind the scenes sa DOH at sa IATF para po pag-isipan ito at ipatupad iyong mga bago natin or updated natin na list.

USEC. IGNACIO: Opo. Sunod pong tanong ni Athena Imperial: Ano po ba ang nakikitang epekto ng DOH sa projection ng active cases dahil sa Omicron variant? Posible pa po ba daw ang masayang holiday season?

DR. BEVERLY HO: So bale kapag tinawag po siyang variant of concern, mayroon pong malaking tiyansa ‘di ba na sila ay mas nakaka-cause ng severe COVID or mas more transmissible. But in any case, alam natin for now mayroon tayong siguradong way ‘no to protect ourselves and our families – and that is the vaccine, good ventilation, mask, iwas, hugas ‘no. So as long as we’re able to do those things na sure tayo makaka-minimize po ng transmission, malaki po iyong tiyansa natin na happy pa rin iyong Christmas natin, huwag lang talaga tayong bibitaw.

USEC. IGNACIO: Pero, Doc Bev, ang ibig ninyong sabihin anytime soon maglalabas ng guidelines dito sa sinasabi nga po tungkol sa Hong Kong na nakitaan nitong bagong variant of concern?

DR. BEVERLY HO: Yes, po ‘no. Patuloy nag-aaral iyong team natin habang nag-a-unfold kasi oras-oras may lumalabas naman po na mga impormasyon. Kasi even amongst the countries ‘no, they’re sharing their data now so all these will inform us and our next steps, kasi hindi lang naman siguro isang bansa iyan ‘di ba but we have to balance everything out. So rest assured po na may nag-aaral po niyan at mayroon pong magiging desisyon na mga lalabas in the next few hours or the next few days.

USEC. IGNACIO: Okay po. Doc Bev, kakaanunsiyo lang na magkakaroon muli ng national vaccination days by December 15 to 17. Tama po ba ito at bakit po biglang nagkaroon daw ng second round?

DR. BEVERLY HO: Ito po ay bunga ng ating consultation this week with our local chief executives – lahat ng mga governors at mayors ng municipalities at cities at iyon ang napagka-agree-han na we wanted to increase access to the vaccines. At patuloy pa kasing mga may dadating na mga bakuna in the next few weeks, so ii-stagger.

So mayroon tayong first round nitong November 29, 30 at December 1 tapos magkakaroon din po tayo sa December 15 to 17; so dapat reding-ready po tayo for our happy Christmas. Wala nang dahilan na hindi tayo makahabol na hindi mabakunahan po.

USEC. IGNACIO: Opo. Tanong pa rin po ni Red Mendoza ng Manila Times: Bakit po ni-revise ang target sa national vaccination days na from 15 million ay 9 million na lang po ang babakunahan? Makakaapekto po ba ito sa utos ni Pangulong Duterte na mabakunahan ang 70% ng ating populasyon by the end of the year?

DR. BEVERLY HO: At sinabi nga po namin ‘no, patuloy iyong diskusyon natin with our local chief executives. All of these are based on preparations that are being done now with our regional and provincial and municipal and city local government units. So iyon po, ang desisyon is we want to expand more days at iyon po iyong dahilan kung bakit nagkaroon tayo ng two rounds po ‘no.

So kung mas marami po sa nine million iyong dumating, kung 15 million pa rin iyong dumating at nagpabakuna on the first three days, okay na okay po iyon sa atin. So we are just really being very aggressive about iyong mga kailangan nating gawin para bago mag-Christmas ay marami-rami po iyong nabakunahan.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero, Doc Bev, ano po iyong sinasabi ng LGU, kasi sabi nila kailangan nila pa ng mga paghahanda. Ano pa po iyong nakikita nilang dahilan kung bakit, iyon nga, nagkaroon pa tayo ng second round; ano po iyong mga sinasabi nilang nagiging dahilan, problema ba ito nang pagkakaantala o kailangan pa nila ng mga preparasyon?

DR. BEVERLY HO: So depende po iyan ‘no sa LGU. Mayroon pong mga LGUs na contiguous ‘no or malalapit iyong mga lugar nila so ang mga tao ay nasa mas concentrated na lugar ‘no. So in those cases, mas madali ‘no ang mga kailangan, mas maraming tao para mabakunahan agad. But in some of our LGUs na magkakalayo po ay island municipalities po, physically po ‘no ay mahirap makapunta nang dire-diretsong mga ilang isla iyong ating mga vaccination teams.

So mayroon pong mga contextual challenges na bawat LGU po ang nakakaranas lalo na iyong mga nasa geographically isolated and disadvantaged areas. So we are calibrating also their targets ‘di ba based on those unique challenges that they have.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero sa second round ng Bayanihan Bakunahan, ilan naman daw po ang target natin na populasyon na mabibigyan ng COVID-19 vaccine? Kasama na rin po ba doon iyong nine million?

DR. BEVERLY HO: Magkaiba po iyong target. At least now ‘no based sa ating press statement galing sa National Task Force at sa NVOC, iyong nine million is the target for the first three days. And the target for the next three days, on December 15 to 17, will be set po ‘no after natin matapos itong first round.

Siyempre kung malaking-malaki ang nakuha natin this first round, mas mababa po iyong kakailanganin nating target doon sa second round.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc, gaano rin daw po karami ang nag-volunteer na para sa National Vaccination Days? Totoo po ba na kulang pa nang halos kalahati ang tatao para sa tatlong araw na bakunahan? Paano kung hindi raw po mapunuan ito hanggang bukas, ano po ang magiging sistema sa mga vaccination hubs?

DR. BEVERLY HO: So lagi naman po tayo ‘no sa Pilipinas, best effort always lalo na iyong mga healthcare workers natin na nagwu-work na for a very, very long time; kaya inaanyayahan natin iyong mga sambayanang Pilipino to help out through your local government units or through your institutions.

At this point in time, we’re happy to note that we have around 30,000 who have already volunteered and are being matched to their local government units. Some will actually be coming from the NCR at magta-travel palabas ‘no. Pero siyempre, we will want to need more at marami po kasing nagtatanong kung kailangan medical background pa bago ka puwedeng mag-volunteer. So ang sagot po natin doon ay hindi ‘no kasi we actually need educators, iyong mga tumutulong po mag-register at tumutulong din po na mag-orient or mag-observe doon sa mga sites natin to help traffic, at encoders din po ‘no.

So please, kung gusto ninyo po ‘no na tumulong sa ating Bayanihan Bakunahan, everyone is welcome to help out po.

USEC. IGNACIO: Opo. Papaano raw po iyong mga gustong mag-volunteer, saan po sila pupunta, papaano po ang gagawin nila?

DR. BEVERLY HO: Sa ating DOH website po ‘no, may link po tayo at nag-release tayo sa ating Facebook page ng isang link kung saan puwedeng mag-register. At mayroon din pong phone number na maaari ninyo pong tawagan para po ma-verify kung saan po kayo maa-assign po. So iyon po ay sa DOH Health Emergency Management Bureau. Siguro, Usec. Rocky, we’ll just give the number para ma-flash po mamaya dito sa screen.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc Bev, ano na lamang po ang inyong mensahe dito sa ating mga kababayan lalo na po sa mga makikilahok sa National Vaccination Days? Hikayatin ninyo na po iyong taumbayan, iyon mga hindi pa nababakunahan. Go ahead, Doc Bev.

DR. BEVERLY HO: Thank you, Usec. Hello po! Sa mga kababayan natin, gustung-gusto na po natin na magkaroon nang mas normal na Christmas these coming holidays, at iyon po ay magiging posible lang kung tayo, lahat ng kasamahan natin sa komunidad natin, mga kapitbahay, pamilya at mga katrabaho, lahat ‘no, walang percent bakunado tayo – basta eligible ‘no, so 12 and above.

So with that, marami na po tayong bakuna. Libre lang po ito. Pumunta lang po kayo as LGU ninyo, sign up as much as possible. Pero kung hindi, puwedeng-puwede rin naman po kayong mag-walk-in. Please get yourselves vaccinated. Because we want you to have two doses, dapat magpabakuna na kayo ngayon para iyong second dose ninyo ay bago po mag-Pasko at bago iyon mag-Christmas party, magkonting reunion ‘di ba, reding-ready na po kayo.

So inaanyayahan namin kayo na please magpabakuna na kasama ang mga pamilya at katrabaho ninyo.

And doon naman po sa nakapagbakuna na, kailangan pa rin po natin iyong tulong ninyo para po makumbinsi iyong mga ibang kasamahan natin. And for those of you who are asking, yes, booster doses will also be provided for A1, A2 and A3 immunocompromised din po during the national vaccination days. So libre lang po ito lahat and you’ll get quality vaccines so wala na po kayong dapat na hinihintay pa.

Thank you, Usec. Rocky!

USEC. IGNACIO: Opo. Pero, Doc Bev, iyong sa booster shots kailangan naka-three months muna na nakuha iyong second dose—I mean, naka-six months.

DR. BEVERLY HO: Six months, opo. Kapag nag-J&J po kayo, then three months lang po ‘no you can already get it.

USEC. IGNACIO: Okay. Maraming salamat po sa inyong panahon at siyempre sa inyong impormasyon, Dr. Beverly Ho ng Department of Health. Stay safe po. Thank you, Doc Bev.

DR. BEVERLY HO: Thank you.

USEC. IGNACIO: Limampung bakunadong Pinoy naman po ang instant winners ng tig-limang libong piso sa Bakunado Panalo Raffle promo ng pamahalaan. Narito po ang masusuwerteng pangalan ng nagsipagwagi sa October monthly draw.

May monthly draw muli ngayong Nobyembre at grand draw sa December kung saan po mamimigay ng hanggang isang (1) milyong piso. Kung paano sumali panoorin po natin ito.

[VTR]

USEC. IGNACIO: Kasabay naman po ng pamamahagi ng tulong ng outreach team ni Sen. Bong Go sa mga residente ng Capiz, hinikayat sila ng mambabatas na makilahok at magpabakuna na sa gaganaping National Vaccination Days. Narito po ang report.

[VTR]

USEC. IGNACIO: Para sa pinakahuling pangyayari sa iba pang mga lalawigan sa bansa, puntahan natin si Aaron Bayato ng PBS-Radyo Pilipinas.

[NEWS REPORT]

USEC. IGNACIO: Maraming salamat sa iyo Aaron Bayato.

At iyan po ang mga balita at talakayan tampok namin sa araw na ito. Ang Public Briefing ay hatid sa inyo ng iba’t ibang sangay ng PCOO sa pakikipagtulungan ng Department of Health at kaisa ng Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP).

Mga kababayan, 28 days na lamang po at Pasko na. Ako po si Usec. Rocky Ignacio, magkita-kita po tayo ulit sa Lunes dito lamang sa Public Briefing #LagingHandaPH.

##

—
News and Information Bureau-Data Processing Center