USEC. IGNACIO: Magandang umaga, Pilipinas at sa lahat ng ating mga kababayan saan mang panig ng mundo, ako po ang inyong lingkod si Usec. Rocky Ignacio mula sa PCOO.
Ngayong araw po ng Miyerkules, muli tayong makikibalita tungkol po sa iniwang pinsala ng Typhoon Odette sa Eastern Samar at ang idinadaing ngayon na kawalan ng malinis na tubig sa mga lalawigang tinamaan ng bagyo. Iyan at iba pang balitang ating tatalakayin ngayong umaga dito sa Public Briefing #LagingHandaPH.
Pinirmahan po ni Pangulong Rodrigo Duterte ang isang proklamasyon na magdideklara ng state of calamity sa anim na rehiyon sa bansa na malubhang sinalanta ng Bagyong Odette. Ito ay kasunod ng pangako ng Pangulo na dagdag na pondo para sa rehabilitasyon ng mga nasabing rehiyon. Narito ang report:
[VTR]
USEC. IGNACIO: Sa puntong ito ay kumustahin naman po natin ang Borongan City sa Eastern Samar ilang araw matapos din pong tamaan ang lungsod ng hagupit ni Bagyong Odette, makakausap natin ngayon si Borongan City Mayor Jose Ivan Dayan Agda. Good morning po, Mayor.
BORONGAN CITY MAYOR AGDA: Magandang umaga din po, Usec. at sa inyong mga tagapakinig.
In relation po sa Typhoon Odette, sa awa ng Diyos, ang aming siyudad ng Borongan ay hindi po nasalanta. Of course, naapektuhan kami ng malakas na hangin pero yet, hindi nagkapagbigay ng destruction sa aming community. So what we did, iyong aming sobrang prepositioned food, ibinigay namin sa iba naming LGU katulad ng Maasin City. Nakapagpadala po ang siyudad namin kaagad doon sa Maasin.
And just last night, umalis na rin po ang barko na papunta ng Siargao, sa General Luna. So nakapagpadala rin po kami doon ng dalawanlibong corrugated na yero and then 200 sacks of rice, 79 jugs of water, 25 boxes of umbrella nails and 2,000 loaves of sliced bread, and then 25 na rolls ng sakoline (laminated sack).
So ang problema ko ngayon, hindi na namin ma-monitor iyong team namin kasi siguro sa walang signal sa laot. Pero kaninang umaga, around 5 o’ clock in the morning, nasa vicinity na sila ng Guiuan, Eastern Samar. So hindi magtatagal iyon, babaybayin na nila ang …from Homonhon Island going to Siargao.
USEC. IGNACIO: Opo. Mayor, sabi ninyo kayo ay hindi gaanong naapektuhan, ano. Pero kayo po ba ay nagkaroon din ng kakulangan ng supply ng malinis na tubig? Kumusta rin po iyong supply ng kuryente at iyon pong linya ng telekomunikasyon diyan, Mayor?
BORONGAN CITY MAYOR AGDA: Yes po, Usec., nagkaroon kami ng problema ng kuryente two weeks after the typhoon. Pero as of two days ago, naibalik na rin ang kuryente and then ang signal ng telekomunikasyon. Iyon nga lang, may pagka…nagkakaproblema rin paminsan-minsan, mahina ang signal, iyong ganoon. Pero so far, normal naman po kami at wala rin kaming naging problema sa tubig po. Sa awa ng Diyos, ang sabi ko nga po, we are safe dito sa Borongan that’s why we were able to send assistance to other LGUs that are in need.
USEC. IGNACIO: Opo. Iyon pong clearing operation ninyo, wala naman po bang mga dapat gawin diyan o nagkaroon ng mga blockage dahil po sa bagyo?
BORONGAN CITY MAYOR AGDA: So far, wala po, wala po, sa awa ng Diyos.
USEC. IGNACIO: Kumusta naman po iyong ating ano, mayroong mga nagsilikas po ba sa kani-kanilang mga tahanan? Kung mayroon po, sila po ba ay nakabalik sa kanilang mga bahay mula sa evacuation centers kung mayroon man po?
BORONGAN CITY MAYOR AGDA: Four thousand plus ang in-evacuate namin during the typhoon, the day before the typhoon. Pero noong mag-landfall na sa Surigao City, bandang alas singko na ng gabi, iyong iba, we advised them na mag-uwian na at hinatid namin sa kanilang kaniya-kaniyang bahay. Mga more than 4,000 individuals ang inilikas namin from dangerous area lalung-lalo na po iyong nasa coastal area namin na mga barangay.
USEC. IGNACIO: Opo. Pero, Mayor, iyon pong binalikang tahanan, okay naman po ba? Wala po bang ari-arian ang nasira, kung mayroon man po, mga ilan po ito? At ano raw pong tulong ang gagawin ng LGU para naman po matulungan itong mga nawalan po ng tirahan dahil sa Bagyong Odette lalo na ngayon magpa-Pasko pa, Mayor?
BORONGAN CITY MAYOR AGDA: So far, wala rin pong naging pinsala po sa kanilang mga tahanan. Iyong paglikas po nila was just a precautionary measure sa amin kasi hindi namin ma-predict iyong tatahakin ng bagyo. So minabuti po namin na ang iba ay lumikas muna at doon muna magpalipas ng araw sa aming mga evacuation. But so far, iyong mga houses naman po ay wala. Mayroon kaming mga konting damage sa aming mga imprastruktura lalo na iyong mga dike, but we can handle naman po on our own pagdating dito. Mas kailangan po itong—nakikita ko po sa kanina sa video ninyo, mas kailangang kailangan po nila iyong mga ganiyang tulong.
USEC. IGNACIO: Opo. Mayor, kumustahin ko na rin po iyong pag-resume po ‘no, ng pagpapatuloy ng bakunahan diyan sa Borongan City. Kumusta po so far ang mass vaccination diyan at ilan po iyong bilang ng mga bakunadong residente? Sabi ninyo nga po, hindi naman gaanong naapektuhan, nagpapasalamat po kami at kayo po ay hindi masyadong naapektuhan ng bagyo. Pero magpapatuloy na po ba iyong vaccination ninyo diyan, Mayor? Kailan po ito?
BORONGAN CITY MAYOR AGDA: Nagpapatuloy po ang aming pagbabakuna, Usec. As a matter of fact, 97% na po kami sa aming targeted populations, 17 years old and above. Mayroon na lang po kaming hinahanap pa na mahigit 1,400.
However, nagdududa kami kasi this is the number that was given to us by DOH. Nahihirapan na kaming hanapin ang mga ito, kasi magkaiba ho ang datos ng DOH at ang datos namin sa CBMS (Community-Based Monitoring System), malaki po ang discrepancy. Mas mataas po ang datos ng DOH sa aming population, but in our CBMS, mas maliit po.
Kaya po niri-review na po namin at kanina nga lang po ka-meeting ko lahat ng mga punong barangay, pinag-usapan namin kung mag-issue na sila ng certification kung mayroon pa bang natitira doon sa mga constituents nila na hindi pa bakunado most especially na walang medical related na magiging reaksiyon sa bakuna.
But as of now, based on the data that was submitted to me two days ago, 97% na po ang aming nababakunahan ng second dose.
USEC. IGNACIO: Opo. Pero, Mayor, ano iyong nakita ninyong dahilan bakit po nagkaroon ng pagkakaiba ang datos ng LGU dito po sa DOH doon po sa data ng mga nabakunahan na sa inyo?
BORONGAN CITY MAYOR AGDA: I think, ang iniisip ko—actually I wrote already a letter, official letter to our Regional Director telling them na i-rectify iyong number of data ng populasyon ng [Borongan]. Kasi sa PSA, sa NSO, sa census, 71,000 plus lang ang populasyon ng aming siyudad pero sa data ng DOH, 75,000 ang kanilang data. So, malayo ho.
So, very important pa naman ito dahil sa pagbabakuna kasi iyon nga po, nahihirapan ho kami. So, siguro, Usec., ang makakapag-answer po nito ang mga taga-DOH kasi sila po ang naglagay ng numero na iyan at ako rin ay nagtataka [kung] saan nila kinuha iyong ganoong karaming tao na babakunahan namin.
I believe manggagaling po sa amin iyong data na kung ilan po ang aming population. At ang pinaka-credible po naming data, ang aming CBMS po kasi kami po ang gumawa at binahay-bahay po namin ito.
USEC. IGNACIO: Opo. Mayor, baka may gusto na lang po kayong ipanawagan o sabihin sa ating pamahalaan at sa mga kababayan ninyo diyan sa Eastern Samar?
BORONGAN CITY MAYOR AGDA: Salamat po. Unang-una po, ako ay nananawagan na sana magtulungan po ang lahat, lalung-lalo na iyong mga kapwa ko na LGU na hindi nasalanta ng Bagyong Odette. Kung mayroon pa kayong natitira diyan na pondo, kung maaari i-ambag po nating lahat dito sa mga probinsiya, mga munisipyo, na higit na nangangailangan –
kung may sobra lang.
And then to the citizens, mga pribadong citizen, nananawagan din po ako na kung mayroon din kayong maii-spare, walang pilitan lang. Kung ano lang ang bukal sa kalooban ninyo, sana magbigay din tayo dito ng pamasko dito sa ating mga kababayan most especially itong mga hardly hit areas na nakikita naman po natin ang kanilang kalagayan.
Salamat po. Sana po makiisa po tayong lahat kasi hindi po kaya ng ating pamahalaan, ng national government, na ibigay na lang po natin ang lahat sa kanila. Mayroon naman tayo, iyong mga local government unit puwede naman nating pagtulungan. Tumulong din tayo sa ating national government.
USEC. IGNACIO: Opo. Mayor, kami po ay nagpapasalamat sa inyong pagsama sa amin ngayong araw, ano po. At kami rin po ay bumabati na rin ng Maligayang Pasko po sa inyo at sa inyong mga kababayan.
Si Borongan City Mayor Jose Ivan Dayan Agda. Maraming salamat po, Mayor.
BORONGAN CITY MAYOR AGDA: Salamat po.
USEC. IGNACIO: Samantala, muli nating alamin ang running tally ng mga nabakunahan na sa bansa laban po sa COVID-19 sa ilalim ng ‘Bayanihan Bakunahan 2’ Program ng pamahalaan. Makakasama natin mula po sa National Vaccination Operation Center, si Dr. Kezia Lorraine Rosario.
Good morning po, Doc!
NVOC DR. ROSARIO: Good morning, Usec., at saka sa inyong mga listeners today! Maraming salamat po.
USEC. IGNACIO: Opo. Doc Kezia, welcome po sa Laging Handa.
Ilan daw po ang total ng nabakunahan as of yesterday at kumusta ito kung ikukumpara po dito sa mga naunang araw, Doc Kezia?
NVOC DR. ROSARIO: Iyong total, Usec., may na-administer na tayo na around 103 million doses since we started our campaign and then yesterday which is part pa rin ng Bayanihan Bakunahan Part 2 natin, we vaccinated 1,034,843 doses yesterday.
If we compare it po sa previous days ‘no, kahapon nag-ramp up na tayo even though affected iyong several areas natin, tumutok tayo doon sa mga areas na puwede namang i-push iyong pagbabakuna. Somehow relatively okay din iyong pagbabakuna natin yesterday, last Monday. And then with the previous, makikita natin na last Thursday and Friday, greatly effected talaga iyong pagbabakuna. With the results ng yesterday at saka Monday, we are somehow comfortable na kaya pa nating i-push iyong pagbabakuna with more than one million doses.
USEC. IGNACIO: Opo. Doc Kezia, sa inyong obserbasyon, mas marami din po bang nagpabakuna na ng second dose? So far, ilan na po iyong fully vaccinated dito sa Pilipinas?
NVOC DR. ROSARIO: Yes. Iyon ‘yung pinakamagandang news natin ‘no.
Today, mayroon na tayong 45.2 million fully vaccinated. Tapos yesterday nakita natin na 62% ng ating vaccination na nagawa natin was really for the administration ng ating second doses.
Ang talagang messaging natin ngayon sa mga local government units, sa mga vaccination sites natin is kasi available na iyong Janssen vaccines natin ‘no, puwede nating i-push na magbakuna talaga sila for the Janssen which will immediately tagged vaccine recipients na fully vaccinated plus kung sino na iyong due ng second doses, talagang balikan natin iyong ating mga vaccination sites even though holiday na ngayon, puwede nating i-push talaga na mabakunahan pa rin tayo with our second doses.
USEC. IGNACIO: Opo. Doc Kezia, itong mga lugar na masyadong tinamaan po ng Bagyong Odette dito sa Visayas at Mindanao, kailan po, nag-resume na po ba sila ng pagbabakuna? If not, kailan po kaya sila makakapagpatuloy?
NVOC DR. ROSARIO: May mga areas tayo na nag-resume. Ang medyo nahihirapan din kami to get the overall information kasi nga talagang down iyong mga communication lines natin.
Like in Palawan, in the southern part, nag-resume na sila ng pagbabakuna. This is one of our main concern areas. Also, in Region VIII, all areas are already vaccinating; in Southern Leyte, kaunting-kaunting LGUs na lang iyong hindi pa nagbabakuna, they’re starting to do vaccinations again; in Region V, Masbate is doing na the vaccinations. We heard that some LGUs are doing it.
Region VII, we really take time with them because ang messaging natin with Region VII is really they focus on their response and with that, hindi natin masyado silang pinu-push na talagang to deliver the vaccination. But then, opportunities like for example sa evacuation centers, kung puwede nating ma-supplement iyong mga services natin with vaccination, it is well good ‘no. However, kung lack naman ng manpower, we still prefer that all the efforts will be towards the response and recovery po ng areas ng Region VII.
With Caraga po, we already have communications that only Surigao del Norte, Siargao, and Dinagat Islands are the areas na hindi pa nagri-resume ng vaccination. Some areas of Surigao del Norte are already resuming, some ‘no, hindi pa na-complete. But in the same way, Siargao, we really take time doon sa pagru-rollout nila. We prefer pa rin na they do the response and the recovery po sa areas ng Siargao and Dinagat Islands.
So, iyon po iyong mga concerned areas natin, Usec., when it comes to the vaccination.
USEC. IGNACIO: Opo. Pero Doc Kezia, optimistic ba tayo na dadami pa po iyong magpapabakuna by December 27 – 30, kasi talaga pong maigting iyong kampanya ng government natin lalo may Omicron po ngayon?
NVOC DR. ROSARIO: Yes. Tama po kayo, Usec. We cannot somehow—before two weeks ago, even one week ago, ang perception natin is our health care workers can somehow take some rest on the holidays ‘no. We even plan na do some alternate scheduling sa ating pagbabakuna just to give time for our health workers to rest.
But sa ngayon, with the information na we had the Omicron variant and then with what we see in other countries, how fast ito nag-i-evolve and iyong number of cases ‘no, how doubling time ng ating variant is really fast ‘no.
So ang messaging talaga natin ngayon is really to push for the vaccination. We already provided our local government units ‘no with new targets until the end of the year to ensure that we can provide full vaccination to all our constituents by the end of the year ‘no – at least we set some targets at the end of the year.
So even though papunta tayo ng holiday season, we still request our health care workers – ang messaging – even si Usec. Myrna sasabihin niya—ang sasabihin talaga natin is that alam natin pagod na tayo but we cannot have our guards ‘no. This is the time to vaccine to vaccinate especially pa na hindi pa full blown iyong Omicron dito sa bansa natin.
So we take the opportunity of this small time window in which we can still have some interventions implemented ‘no rather than having our constituents have to do with admitting their loved ones ‘no, taking care of their loved ones, isolating them, quarantining them when we will have a possible surge of COVID-19 cases. So sa ngayon wala pa, let’s have ourselves vaccinated. This is the best gift na puwede nating mabigay sa ating mga kababayan during the Christmas season.
USEC. IGNACIO: Opo. Doc Kezia, may tanong ang ating kasamahan sa media ano. Tanong po ni Lei Alviz ng GMA News: What convinced the government to shorten the vaccination interval for booster shots to 3 months? Ano ho ang naging dahilan kung bakit ito inaprubahan, sapat po ba iyong bakuna natin?
NVOC DR. ROSARIO: Before pa dumating iyong Omicron variant ‘no, pinagplanuhan din naman ng FDA and ng mga experts natin to look at the data available ‘no – if we can shorten the length of the interval from the second dose or the last dose or the complete dose ng—o series to that of the booster dose or additional dose. Pinag-aaralan nila but when Omicron variant really became a center stage sa mundo, hindi lang sa Pilipinas, the urgency really ‘no to determine if puwede nating i-shorten was the plan of action. So with that po, FDA decided po to shorten and also this is at par with the mitigation strategies na ginagawa ng other countries po.
USEC. IGNACIO: Opo. Dagdag pong tanong ni Lei Alviz: Maaabot po ba ang 54 million fully vaccinated target sa pagtatapos ng taon?
NVOC DR. ROSARIO: Optimistic kami dito, Usec., ‘no na maabot natin. We are around 45 million so we have around 8-something million na kailangang habulin. But with that ‘no, we really would emphasize na kailangan kasi natin to ensure iyong full vaccination ng ating mga kababayan with the threat of Omicron variant. So optimistic ‘no, optimistic kami na puwede nating abutin. So we are really working with the local government units, we’re communicating daily ‘no like—example the Janssen were really driving the logistics down as fast as we can to the local government units para ma-deliver sa kanila iyong bakuna agad-agad at saka para mabigay nila agad-agad.
And also on the other end ‘no, iyong operations sa baba alam natin pagod na and then somehow our health care workers would want to spend some time on the holiday season ‘no, so spend with their families. So somehow parang nag-strategic planning din kami kung kailan—itong days na ito, let’s have a vacation with our families ‘no, for this time period. Lubusin natin with this then go back to the vaccination sites on the 27, 28, 29, 30 po if kakayanin ‘no.
Some LGUs, we even communicated if gusto ninyong magbakuna on the 26th, go. But let’s leave 24, 25 to your families as well as iyong 31 and 1 po. So iyon ‘yung mga messaging na ginagawa natin with the hope that we can really reach the 54 million.
USEC. IGNACIO: Opo. Doc Kezia, ito nga po ay magsisimula ngayong araw ano po. Tanong naman po ni Mark Fetalco ng PTV News: Paano daw po pinaghandaan ng LGUs ito nga pong posibleng pagdagsa ng ating mga kababayan sa vaccination centers?
NVOC DR. ROSARIO: Yes. With the booster dose, we had also a very short timeline to communicate all of these to the local government units. Last night we received the EUA ng FDA on the revisions or the amendment on the EUA. Also at the night we made the guidelines as well as the advisories ‘no so this morning, we released all these policies and guidelines.
So somehow we communicated, early this morning 8 A.M. we had a meeting with the LGU and we communicated that this will be rolled out to you and you can start today. But we somehow are preparing them na baka hindi naman gaano kadami ngayon because we just released some news ‘no.
Tomorrow ito talaga iyong pag-prepare natin so we had—with the shortened time period or the interval, we expect a lot will be due already for booster doses. So estimated as of now based on our data is around 19 million individuals are already due for booster/additional doses. So this has a very big impact on the operations on the ground.
USEC. IGNACIO:Opo. Kasama po ako diyan sa 19 million na ‘yan na kailangan na ring magpa-booster. Sunod pong tanong ni Mark Fetalco: Papayagan pa rin po ba na pumili ng brand ng bakuna ang mga magpapabakuna ng booster at sapat din po ba ang supply ng bakuna para po sa booster shots?
NVOC DR. ROSARIO: Yes, Usec. ‘no. We calculated it already with the available vaccines that we have now ‘no. We have around 192 million doses of vaccines or enough now for us to drive the vaccination of booster doses. Ang tinitingnan lang natin is while we say na we still allow na pumili sila ng kanilang preferred brand as a booster dose pero iyong request namin, kung ano talaga iyong available sa vaccination site kunin na nila at huwag na tayong pipili pa kung anu-ano ‘no; minsan kasi umuuwi pa sila kasi wala iyong Pfizer – iyon ‘yung pinaka-favorite kasi nila.
So ang sabi naman natin, even the combination with AstraZeneca has a better turnout ‘no based on studies and also a Moderna is also good. So kung ano iyong available sa ating mga vaccination sites, avail of it as soon as possible ‘no kasi puwede naman—iyong mga other brands puwede naman iyon ibigay as booster/additional doses.
USEC. IGNACIO: Opo. Panghuli po mula kay Mark Fetalco: Kailan po target simulan iyong pagbabakuna ng booster shots sa 12 to 17 years old naman?
NVOC DR. ROSARIO: Ah, yes. Usec., ito pa iyong tinitingnan natin ‘no na when kaya tayo puwedeng magbigay ‘no. So our FDA we’ll wait pa rin ang FDA for any EUA revision or amendment for the 12 to 17 but we hope to receive it as soon as possible as we have all of these threats ‘no nakikita natin – that’s the next steps that we are planning po.
USEC. IGNACIO: Opo. May definite date ba o month kung kailan po sisimulan na iyong pagbabakuna sa mga 5 years old and above?
NVOC DR. ROSARIO: Usec., sa ngayon wala pa tayong definite date ‘no and the same way with the booster ng ating 12 to 17. Our FDA is looking into it as well as our experts so most likely as soon as possible din po ito lalabas.
USEC. IGNACIO: Opo. Doc Kezia, kami po ay nagpapasalamat sa inyong agarang pagbibigay ng updates sa ating programa. Nakausap po natin si Doc Kezia Lorraine Rosario mula sa National Vaccination Operations Center. Mabuhay po kayo, Doc Kezia!
NVOC DR. ROSARIO: Thank you po, Usec. Thank you. Good morning.
USEC. IGNACIO: Samantala, base po sa report ng Department of Health kahapon:
· 168 lamang ang nadagdag sa bilang ng mga nagka COVID-19 sa Pilipinas;
· [Garbled] percent na lang po ang positivity rate natin mula sa bilang ng mga tinest. Dahil dito, umakyat sa 2,837,719 ang total cases na naitala sa kasalukuyan.
· Higit doble naman po ang nadagdag sa mga gumaling – 372 new recoveries po ‘yan kaya umabot na sa 2,777,541 ang total recoveries sa bansa.
· Habang 50,794 naman ang lahat ng nasawi dahil po sa sakit na kahapon ay nadagdagan ng sampu.
· 0.3% ng total cases sa bansa ang nananatili pa ring aktibo sa ngayon, katumbas ng 9,384 na mga individual.
Sa Bohol po, patuloy na nanawagan ang pamahalaang panlalawigan na maibalik kaagad ang serbisyo ng mga public utilities para po makatulong sa pagbangon ng probinsiya. Nakiusap din si Governor Arthur Yap sa Pangulo na kung maaari dagdagan ang puwersa ng pulis at militar, dahil sa napapabalitang umano ay kaguluhan. Si Allan Francisco para sa detalye:
[NEWS REPORT]
USEC. IGNACIO: Tubig. Iyan po ang pangunahing idinadaing ngayon ng mga sinalanta ng Typhoon Odette. Ang ilang lugar kasi wala pa ring maayos na supply ng tubig kahit ilang araw na matapos makalabas po ang bagyo sa bansa. Kumustahin po natin ang aksiyon na ginagawa ng pamahalaan sa pamamagitan po ng Local Water Utilities Administration. Kasama po natin si Sir Abner Malabanan, ang Corporate Board Secretary at chair ng Task Force Odette ng LWUA, magandang umaga po.
LWUA CBS MALABANAN: Magandang umaga po, Usec.
USEC. IGNACIO: Opo. Sir, hingi lang po kami ng situational report na nakarating sa inyo tungkol po sa mga lugar na dinaanan ng Bagyong Odette. Gaano po kalawak ang naging damage nito sa water system sa mga lalawigan sa Visayas at Mindanao at ilan daw pong households or LGUs po ang nawalan ng supply ng tubig?
LWUA CBS MALABANAN: Sa ngayon po ay hindi pa kumpleto nag datos dahil po for lack of communication. Dahil marami po ang wala pang kuryente at ang mga communications line is sarado. But ang LWUA po, through the administrator ay nag-create po tayo ng Task Force Odette at ngayon po ay nagpi-prepare na po kami ng pagpunta roon.
Mayroon pong anim na teams dahil ang dineklara po under calamity ay anim na rehiyon, MIMAROPA [at iba pa]. At lahat ng rehiyon niya ay may papuntang team para magdala ng tulong at i-assess iyong damage lalo an sa patubig.
Ngayon, initially, iyon pong aming truck, iyong truck ng LWUA na nandoon iyong mobile treatment facility ay dadalhin sa Butuan. Para immediately, magkakaroon ng dagdag na supply ng tubig. Doon po manggagaling naman ang tubig na dadalhin naman sa iba’t ibang malalapit na lugar na puwedeng pagdalhan. Kung maayos po lahat ang kanilang documentation as well as iyong air ticket nila, but may nakahanda na rin pong fall back na magdala ng kaniya-kaniyang sasakyan at by land sila pupunta going there. Kasi alam natin na challenging ang pumunta roon, dahil mahirap ang accommodation.
Iyon ngang isang team namin na nandoon ngayon, eh accordingly, apat na araw na daw silang hindi naliligo. Ito iyong situation doon. Kaya talagang pinaghahanda muna natin sila na talagang naka-ready. Nakita naman natin iyong dedikasyon ng mga kasamahan natin, dahil alam natin na Christmas time, but they will spend their Christmas doon sa affected areas.
USEC. IGNACIO: Opo. Sir Abner, sa initial po ninyong nakita, ano po iyong dahilan ng pagtigil ng supply ng tubig?
LWUA CBS MALABANAN: Number one po ay kuryente. Dahil wala pong magpapadaloy ng mga instrumento roon. Ngayon, mayroon pong mga water districts na mayroon namang generator set. Ang problema naman iyong mga may generator set, iyong isa kagaya noong Binalbagan, we were informed na malapit ng maubos ang supply ng fuel doon sa kanilang lugar. Kasi ang mahirap po doon iyong paged-deliver ng mga gagamitin. Dahil sa ngayon daw po, halos times five ang presyo ng mga bilihin. At mahirap pang makakuha.
Iyon po namang mga nasa baryo ay nandoon na rin sa bayan at nag-i-stay sa mga hotel kung saan mayroong generator. So, ganiyan po ang situation ngayon doon, kaya talaga pong sa tingin ko ay very challenging. Kaya dapat ang pamahalaan ay talagang [umaksiyon dito] – iyong fuel, genset, iyon ang kailangan nila. And then likewise rehabilitation ng mga nasirang pipelines.
Mayroon naman kasing immediately 100% operational, mayroong 50%, mayroong 20%. So iyon po ang layunin ng ating team na pupunta roon, bukod sa maipaabot ang tulong na makakayanan ng LWUA ay nandoon din sila para mag-assess ng initial assessment ng damages sa water lines.
USEC. IGNACIO: Opo. Ito po iyong tanong ng marami sa ating mga nabiktima ng bagyo ano. Kailan daw po mari-restore naman o kung may na-restore ba namang water supply as of now at kailan daw po ito?
LWUA CBS MALABANAN: Iyon na nga po ang purpose noon, para personally ma-assess po nila, dahil iyong communication po ay kung minsan mayroon, kung minsan ay wala kaya napakahalaga po iyong personal assessment na manggagaling sa mga water district. But as of now, doon sa nakita kong report ay majority no communication. So iyong ibang may communication, mayroong 20%, 50%; iyong iba naman ay puwedeng mag-operate, ang problema naman ay fuel; iyong iba naman ay walang kakayanan sa genset. Kaya para mapakinabangan iyong dadalhin natin, ang dala na namin ay iyong truck kung saan nandoon iyong mobile na treatment facility. Para iyong tubig na puwedeng gamitin ay mainom naman nila.
USEC. IGNACIO: Opo. Ito po iyong pangunahin ninyong aksiyon na gagawin para po matulungan iyong ating mga kababayan nating nawalan ng supply ng tubig, kasi po para sa kanila [life and death ito].
LWUA CBS MALABANAN: Opo.
USEC. IGNACIO: It’s a matter of life and death para sa kanila, dahil ang tubig po ay isa sa pinakamahalagang bahagi ng ating buhay, Sir.
LWUA CBS MALABANAN: Tama po kayo. At bukod po doon, ang ating administrator ay nanawagan sa lahat ng taga-LWUA iyong voluntary na tulong. kaya po kami magki-create ng chat group sa Viber, together with iyong aming partners, iyong Philippine Association of Water Districts at saka iyong Philippine Association of Water Works. Para iyong mga may kakayanan, itong mag-o-open kami ng account, kung saan nila puwedeng i-deposit iyong puwedeng tulong, kasi sa tingin ko, hindi po ito maiksing gawain, maaaring magtuluy-tuloy ito at talagang kailangan ang pagtutulungan ng lahat.
USEC. IGNACIO: Opo. Sir Abner, itong water treatment na sinasabi ninyo, mabilis lang po ito para po kaagad makakuha ng maiinom na malinis na inuming tubig, itong ating mga kababayan sa mga apektadong lugar?
LWUA CBS MALABANAN: Ito po ay equipment na mobile na may dala-dala tayo na papunta doon sa Butuan para kung mayroong water source halimbawa, puwera lang dagat, pero kung sa ilog o saan man, puwedeng linisin niya doon at mag-potable. Iyon po ang pagkakapaliwanag doon sa technical services natin.
USEC. IGNACIO: Opo. At kumusta naman daw po ang koordinasyon ninyo sa mga local water district tungkol dito, sir?
LWUA CBS MALABANAN: Tuluy-tuloy po, ina-assess nga po iyung—kasi kaya inaalalayan din namin kaya mas maganda iyong personal na nandoon kasi makakaabala pa kami, mas maganda kung nandoon kami personally para matulungan sila.
Kaya nga po ang gagawin namin bukod sa may susunod na sasakyan para iyon ang gagamitin noong mga taga-LWUA para sa pag-ikot at pag-assess ng situation and then magpa-drive kami ng [garbled] para siya naman ang mag-assess kung papaano ang tulong ng bawat water districts.
USEC. IGNACIO: Opo. Kunin ko na lamang iyong panawagan ninyo para sa ating mga kababayan na naghihintay pa rin po ng tugon mula sa ating pamahalaan para po sa malinis na supply ng tubig. Go ahead po, sir.
LWUA CBS MALABANAN: Opo. Tayo po ay—lahat po ng ahensiya ng pamahalaan kasama po ang LWUA ay talagang kumikilos. At ito nga po alam nating Kapaskuhan, iyon pong buong team namin na pupunta diyan will spend their Christmas diyan po sa lugar ninyo at ang layunin nga po ay maipaabot kung anong puwedeng maitulong at maipaabot naman sa national government kung anong makita nating assessment, ano ang kailangan na immediate attention at para makabawi nang mabilis ang inyong lugar.
USEC. IGNACIO: Opo. Sir Abner, kami po ay nagpapasalamat sa inyong oras. Kasama po natin si Sir Abner Malabanan, ang Corporate Board Secretary at siya rin po ang Chair ng Task Force Odette ng LWUA. Salamat po, sir!
LWUA CBS MALABANAN: Maraming salamat po. In behalf of our administrator si Secretary Gene Mamodiong, kami po ay nagpapasalamat sa pagpapaunlak na magkaroon ng panayam para maipahatid kung ano iyong gawain na itutulong ng LWUA sa nangyaring trahedya. Maraming salamat po at magandang umaga po!
USEC. IGNACIO: Salamat din po.
Samantala, ang pinakahuling sitwasyon sa Rehiyon XI, karagdagang 7 COVID-19 cluster clinic sa Davao City na ipapatayo ng lokal na pamahalaan. Ang buong detalye sa report ni Hannah Salcedo ng PTV Davao.
[NEWS REPORT]
USEC. IGNACIO: Samantala, ang atin pong panawagan sa mga nakakatanda huwag na pong makipagsapalaran sa labas kung hindi gaano kaimportante ang pakay. Buti na lamang po at ang GSIS suportado ang online transactions sa kanilang mga pensioners. Para alamin po ang detalyeng iyan, makakausap po natin si Miss Lanie Calida, ang Manager ng NCR Department I mula po sa GSIS NCR Operations Group. Good morning po, Miss Lanie!
GSIS NCR OPNS GRP MGR CALIDA: Magandang araw po sa lahat po ng nanunood sa programang ito.
USEC. IGNACIO: Opo. Miss Lanie, ano po ang panawagan ng GSIS dito po sa mga pensiyonado ngayong kasalukuyang panahon?
GSIS NCR OPNS GRP MGR CALIDA: Dahil po sa kasalukuyang panahon, nananawagan po ang GSIS na sa lahat ng mga pensiyonado… sa lahat ng pensiyonado na gawing online ang kanilang transactions katulad po noong APIR na tinatawag – iyong Annual Pensioners Information Revalidation – pati na rin po iyong application ng commencement o pagsisimula ng pension. Kasama din po sa panawagan namin para sa online transactions iyong mga pag-a-apply ng mga available loans na inaalok po namin sa lahat ng kuwalipikadong pensioners.
USEC. IGNACIO: Opo. Miss Lanie, bakit mahalaga po na gawing online ang mga pensioner transactions?
GSIS NCR OPNS GRP MGR CALIDA: Okay. Bakit kailangan natin gawin iyong mga online transactions? Kasi po, sa halip na mag-transact sila sa mga GSIS Wireless Automatic Processing System o Kiosk namin—na tinatawag na Kiosk o kaya naman mag-file sila over the counter sa mga sa mga handling branch, hinihikayat po ng GSIS ang mga pensiyonado na tugunan at bigyang-halaga ang pagta-transact online upang maging ligtas sa banta ng kalusugan at para makaiwas na rin po tayo sa COVID-19 ngayong mga panahon na ito.
Ang senior citizens, alam naman po natin na ang senior citizens ang pinakamadaling kapitan ng sakit dahil sa edad natin. Kaya naman sinisiguro ng GSIS na bigyan sila ng alternatibong paraan sa tulong ng teknolohiya para makapag-transact ang mga pensioners na hindi na kailangan pang lumabas ng kanilang tahanan.
So, may guidelines po ang GSIS tungkol sa mga contactless at online transaction bago pa man ang kautusan ng Inter-Agency Task Force for Management for Emerging Infectious Diseases, ang IATF po natin, na lumikha ng panuntunan para sa alternatibong pamamaraan na validation of proof of life at iba pang transactions requiring personal appearance sa mga senior citizen pensioners simula pa po noong March 1 ng kasalukuyang taon.
So, ito pong mga online methods puwedeng gawin ang mga transaction ng APIR, iyong Annual Pensioners Information Revalidation, pati na rin po iyong pag-avail ng loan kahit na anong oras at sa anumang araw na may kaginhawaan. Gaya nga po ng sinabi ng aming President and General Manager Rolando Ledesma Macasaet – kaligtasan, kalusugan at kaginhawaan ng mga pensioners ang priority ng GSIS lalo na po ngayong may pandemya.
USEC. IGNACIO: Opo. Miss Lanie, paano daw po gawin ang online APIR?
GSIS NCR OPNS GRP MGR CALIDA: Okay. Uulitin ko po iyong APIR ay Annual Pensioner Information Revalidation – ito po in short is APIR. Ito po ay kailangan gawin kada, isang beses lamang po kada taon sa buwan po ng inyong kapanganakan o sa buwan ng kapanganakan ng mga pensioners natin upang masiguro po ang tuluy-tuloy na pagtanggap ng monthly pension.
So, ang lahat po ng aming old age pensioners, disability pensioners, including po iyong mga survivorship pensioners ay kailangan mag-APIR. So, mahalaga din po kasi mag-APIR tayo kada taon sa birth month natin kasi kung may mga benefits po tayong ibinibigay tulad ng milestone benefit kailangan po nakapag-APIR na tayo. Kung gusto po nating mag-avail ng Enhanced Pension Loan, kailangan po nakapag-APIR na tayo on your birth month.
Sa pamamagitan ng APIR, ang mga kuwalipikadong pensioners lamang ang babayaran ng buwanang pension at maaari pang bigyan ng ibang benepisyo katulad po ng aking nabanggit. So aside doon sa nabanggit ko, mayroon tayong cash gift or pension increases. So, mahalaga po ang APIR na gawin ng bawat pensioners.
USEC. IGNACIO: Opo. Miss Lanie, ito naman po iyong tanong: Paano daw po mag-apply ng commencement of pension?
GSIS NCR OPNS GRP MGR CALIDA: Okay. Paano mag-apply ng commencement of pensions? So, lahat po ng aming retirees under RA 8291, PD 1146, RA 7699 or Portability Law at mga surviving legal at dependent spouse or guardian na magsisimula na ang kanilang pension ay maaring magpadala ng application for commencement of pension form. Downloadable po iyon sa GSIS websites natin. Kasama po doon sa application iyong kanilang UMID Card o dalawang valid government issued ID’s.
So ipapadala po iyong mga requirements na iyon isang buwan bago magsimula ang pension sa naka-assign na email address ng pinakamalapit na branch office o handling branch doon sa kanilang tahanan. Makikita po naman ang list ng email addresses ng home office, branch at extension offices namin sa websites ng GSIS.
USEC. IGNACIO: Opo. Pero ano iyong mga loans po na puwede daw pong i-avail online ng ating mga pensioners, Miss Lanie?
GSIS NCR OPNS GRP MGR CALIDA: Okay. Para sa mga pensioners natin, ang maari po nilang i-avail online ay iyong Enhanced Pension Loan at Pensioners Emergency loan. Kaya lang po itong pensioners emergency loan katulad nga po ng sinabi emergency loan, ina-avail po natin ito during iyong mga mayroon calamity like ngayon mayroon tayong calamity, state of calamity na dineclare ang Cebu ang ibang area ng region natin sa Visayas.
So, kapag nag-declare po ng availment ang GSIS ng emergency loan puwede po iyong mga pensioners din natin. Iyon pong nabanggit na loan programs natin ay para lamang po doon sa old age pensioners, hindi po kasali dito iyong mga disability pensioners natin at survivorship pensioners.
USEC. IGNACIO: Opo at paano daw po mag-apply ng loan via online channels?
GSIS NCR OPNS GRP MGR CALIDA: Okay. Paano mag-apply? So, madali lang po. Ang lahat po ng old age pensioners emergency loan, iyon nga katulad ng nabanggit ko kung apektado kayo ng sakuna o kalamidad. Iyon naman pong pension loan ay iyong ordinary kung talagang active pensioner ka.
Nabanggit ko nga po kanina kailangan mag-APIR kayo kasi kung hindi ka po active pensioner hindi ka po maku-qualify dito sa Enhanced Pension Loan. So, paano siya ipa-file? Mayroon po tayong 2 paraan: Una, via electronic GSIS Members Online o eGSISMO. Makikita po iyon sa websites para sa eGSISMO – magla-log-in ka lang sa account, i-click ang loans applications sa menu, piliin ang pension loan sa drop down list ng loan products then mag-attach ka ng supporting documents at sundin ang iba pang instructions na makikita po doon sa screen. Puwede pong i-access ang eGSISMO through http://egsismo.gsis.gov.ph/.
Number 2, iyong via emails sa handling branch office. So, para naman po sa mga email application magpapadala lamang kayo ng properly accomplished application form at isang larawan na hawak po iyong inyong E-Card o Unified Multi-Purpose Identification Card, kung wala naman po, any 2 government issued ID’s na may larawan at pirma and then kasama po iyong application na iyon plus iyong ID or diyaryo or newspaper na may petsa katulad noong date noong application noong application form ninyo.
Kung walang diyaryo, maaari din naman po ng larawan na kuha na katabi ang TV ninyo kung saan makikita ang date on news item na naka-flash sa TV screen. Ang loan process po ng mga loan na ito ay iki-credit na po sa pensioners E-Card or UMID Card. So, hindi na ho kailangan pumunta sa GSIS.
USEC. IGNACIO: Miss Lanie, kami po ay nagpapasalamat sa inyong panahon at siyempre sa inyong mga impormasyon. Miss Lanie Calida, mula po sa GSIS NCR Operations Group. Merry Christmas po.
GSIS NCR OPNS GRP MGR CALIDA: Merry Christmas. Thank you.
USEC. IGNACIO: Samantala, maagang pamasko ang handog ng tanggapan ni Senator Bong Go at ng ilang ahensiya ng pamahalaan sa mga TODA members sa Makati City. Dito po nagpa-alala rin ang Senador na panatilihin pa rin ang pagsunod sa health protocols kahit bakunado na ang nakararami. Narito ang report:
[NEWS REPORT]
USEC. IGNACIO: Puntahan naman po natin ang mga balitang nakalap ng Philippine Broadcasting Service sa iba’t ibang lalawigan sa bansa. Ihahatid iyan ni John Mogol. John…
[NEWS REPORT]
USEC. IGNACIO: Maraming salamat sa iyo John Mogol ng PBS Radyo Pilipinas. At dito po nagtatapos ang ating programa sa araw na ito. Mga kababayan, tatlong araw na lamang at Pasko na.
Magkita-kita tayong muli bukas. Ako po ang inyong lingkod, USec. Rocky Ignacio at ito ang Public Briefing Laging Handa PH.
###
—
SOURCE: PCOO-NIB (News and Information Bureau-Data Processing Center)
