USEC. IGNACIO: Magandang umaga, Pilipinas at sa lahat ng ating mga kababayan sa iba’t ibang panig ng mundo. Ngayon po ay February 17, 2021, araw ng Miyerkules, samahan ninyo ulit kaming maghatid nang tamang impormasyon po tungkol sa National Vaccination Program ng Bansa. Sa ngalan ni Secretary Martin Andanar, ako si Usec. Rocky Ignacio.

BENDIJO: Good morning, Usec. At pagtutuunan natin ng pansin ngayong araw ang pagdating ng bakuna sa bansa at ang sinasabing posibleng adverse effect nito sa tuturukang indibidwal; ako po si Aljo Bendijo.

USEC. IGNACIO: Mula po sa Presidential Communications Operations Office, People’s Television Network at Philippine Information Agency, ito po ang COVID-19 Vaccine Explained, a Public Briefing #LagingHandaPH Special Edition.

Una po sa ating mga balita: Sa ginanap na hearing ng Senate Committee on Public Order and Dangerous Drugs kamakailan ay isang batas ang isinusulong na magtatatag ng Drug Abuse Council sa bawat barangay na siya pong tututok sa rehabilitasyon ng mga indibidwal na nalulong sa masamang bisyo. Narito ang report:

[NEWS REPORT]

BENDIJO: Isa pang panukalang batas ang pinag-uusapan din ngayon sa Senado na layong pabilisin ang vaccine procurement ng pamahalaan. Panoorin natin ang detalye sa ulat na ito:

[NEWS REPORT]

USEC. IGNACIO: Kahit isang taon na ang lumipas nang magsimula ang pandemya sa bansa, dama pa rin po hanggang ngayon ng pedicab drivers, market vendors at mga tour guides sa lalawigan ng Cebu ang epekto nito sa kanilang kabuhayan. Kaya naman sila po ay hinatiran ng tulong sa pinakahuling outreach program ni Senator Bong Go kasama po ang ilang ahensiya ng pamahalaan. Panoorin po natin ito:

[NEWS REPORT]

USEC. IGNACIO: Aljo, bago natin puntahan ang talakayan tungkol sa bakuna ay alamin muna natin ang pinakahuling sitwasyon sa Taal Volcano matapos po iyong napapabalitang sunud-sunod na volcanic activity dito, makakausap po natin si PHIVOLCS Director, Usec. Renato Solidum, Jr. Magandang umaga, Usec.

USEC. SOLIDUM, JR.: Magandang umaga, Usec. Rocky.

USEC. IGNACIO: Opo. Kumusta na po ang Taal sa ngayon, Usec.? May naitala pa rin po bang volcanic activities up to this hour?

USEC. SOLIDUM, JR.: Sa nakalipas pong dalawampu’t apat na oras may naitala tayong 69 ‘no, animnapu’t siyam na tremor. Ito pong tremor ay mga mahahabang pagyanig at sa aming tantiya ang nangyayari po sa kasalukuyan ay hydrothermal activity, umakyat po iyong gas mula sa magma sa ilalim at ito iyong nagpapainit sa tubig sa ilalim ng Taal Volcano Island. At iyong tubig na iyan at iyong steam o gas ay kumikilos kaya maraming paglindol. Ito rin po ang nagdudulot ng pagpapainit sa Taal main crater lake at sa pagiging mas acidic nito.

So ito po iyong ating tinitingnan, tumataas po ang posibilidad na magkaroon ng phreatic eruption or explosion tulad po noong nangyari noong initial part ng January 12, 2020 activity ng Taal Volcano. Ito pong ganitong pangamba ay makakaapekto lamang sa kasalukuyan doon sa volcano island mismo kaya tayo nag-remind ‘no na wala dapat pinapahintulutang tao na pumapasok doon sa permanent danger zone na buong volcano island po o buong isla.

USEC. IGNACIO: Opo. Usec., posible po bang may kaugnayan iyong activity na ito sa naging pagsabog noong Taal nitong nakaraang taon po?

USEC. SOLIDUM, JR.: Ito pong nangyayaring activity sa kasalukuyan ay may kaugnayan doon sa nangyari noong January 2020 sa kadahilanang immediately after noong eruption, weeks and months after umakyat po iyong magma ‘no na nag-replace o nag-resupply sa ilalim ng Taal Volcano at nandoon between 4 to 5 kilometers. At iyon po ang posibleng nagri-release ng gas para maging mainit ang tubig sa ilalim ng Taal Volcano Island kaya tayo maraming mga paglindol na nasusukat at pag-acidic at pag-init ng main crater.

USEC. IGNACIO:  Usec., bakit may pangangailangan pong i-evacuate iyong ating mga residente sa Taal Island kahit na, puwede po bang masabi, na hindi pa nag-aalburuto ang bulkan, o ibig sabihin nito iyong posible po talagang mag-escalate pa iyong volcanic activity ng Taal?

USEC. SOLIDUM:  Unang-una, dapat walang tao doon kasi ipinagbawal na po na bumalik ang mga tao sa volcano-island; ito ay isang permanenteng danger zone.  Pangalawa at mas mahalaga, iyong phreatic eruption or explosion ay mabilisan po iyan o sudden. So kapag ang tao po ay natutulog doon at naninirahan, lalo na sa gabi, mahirap po silang magresponde ng tama. Tulad nga po ng naobserbahan natin noong January 12, mabilis po ang mga pangyayari na biglang nagbabago iyong kundisyon ng volcano. So, bilang pag-iingat at bilang tamang paghahanda sa mga panganib ay dapat wala talagang natutulog at naninirahan doon, puwede namang mangalaga ng mga palaisdaan sa Taal Lake pero hindi sila permanente doon sa isla. Puwede naman sila sa mainland.

BENDIJO:   Usec, this is Aljo Bendijo. Kumusta po iyong pakikipag-ugnayan natin sa mga local government units malapit sa bulkan?     

USEC. SOLIDUM:  Ito pong mga pakikipag-ugnayan natin ay sa tulong din ng provincial government at ng Office of Civil Defense, ito po talaga ay nakaplano na noon pa. Hindi naman nagbabago iyong plano, na kapag nasa alert level 1 talagang delikado at may restriction sa entry.

Noong una pong bago sumabog ng January 2020, ito pong sitwasyon noon ay mahirap mahikayat iyong mga taong umalis. Pero dahil po kakaiba na ngayon at may posibilidad na magkaroon po ng activity diyan sa Taal Volcano, alam naman ng local government, base sa aming pag-uusap, na kailangang walang tao doon. Gusto ko lang ding i-remind ang ating mga kababayan na ang iba nag-iisip na kapag sumabog ang bulkan ay mga taon na uli ang bibilangin bago ito sumabog uli. In fact, sa Taal Volcano noong sumabog siya ng malakas na huli noong 1955, after that from 1960 to 1970 taun-taon may aktibidad na pinapakita ang Taal Volcano. So kailangan po nating pag-ingatan ang Taal Volcano, puwede pong magkaroon ng phreatic eruption na delikado sa buhay ng mga tao. Parang hindi tumuloy, pero nandiyan parati iyong threat.

BENDIJO:  Ito pong napapanood natin na file video po iyan ng Taal Volcano, paalala na lang sa mga kababayan natin, Usec., lalo na ang mga naninirahan malapit sa area ng Bulkang Taal? 

USEC. SOLIDUM:  Opo, sa atin pong mga kababayan sa paligid ng Taal Volcano na nasa mainland, wala pong threat sa kasalukuyan ang Bulkang Taal sa inyo; ang bawal lang ay pumunta sa volcano island. Pero isa pa rin pong pakiusap na kapag mayroon kayong nababasa o nari-receive na mga messages sa social media na hindi naman galing sa kinauukulan – marami po kasing hindi tama – may nagpapakalat ng mga larawan na umuusok ang Taal Volcano na tanaw kahit sa labas ng isla. Ito po ay mga luma, mga file lang po iyan at dapat hindi po iyan pinapakalat o pinapaniwalaan kaagad. Sumunod po sa mga social media account ng DOST-PHIVOLCS at ng PCOO at ng local government upang magkaroon po tayo ng tamang reaksiyon.

BENDIJO:  Maraming salamat, Undersecretary Renato Solidum Jr., ng PHIVOLCS. Sir, balitaan po ninyo kami sa mga susunod pang mga activities ng Bulkang Taal. Ingat po!

USEC. SOLIDUM: Salamat din po sa inyo.

USEC. IGNACIO:  Samantala, para ipahayag ang timeline sa pagdating ng mga bakuna sa bansa laban sa COVID-19, makakasama natin sina Vaccine Czar at National Task Force Chief Implementer, Secretary Carlito Galvez Jr. Magandang umaga po sa inyo, Secretary Galvez, please go ahead po sa inyong update.

SEC. GALVEZ:  Magandang umaga. Usec. Rocky. Sa ngalan po ng National Task Force against COVID-19 at ang ating vaccine cluster. Magandang tanghali po sa lahat ng ating tagapanood at tagapakinig.

Para sa pinakabagong balita tungkol sa COVAX facility, ang una po nakapagpirma na po at naisumite na po natin ang mga requirement kasama po dito ang indemnification agreements para sa Pfizer at AstraZeneca, so napirmahan na po namin iyon. Ikalawa, ikinakatuwa natin na nabigyan na ng WHO ng Emergency Use Listing o EUL ang AstraZeneca, napakagandang balita po iyan. Iyong AstraZeneca po kasama po iyong ginagawa po ng Covishield sa SII at ang isa dito po ginagawa sa South Korea. Sa pamamagitan nito ay puwede na pong makapagpadala ng bakuna dito sa ating bansa ang AstraZeneca through COVAX facility.

Ikatlo, ang Pfizer at AstraZeneca naman po ay may EUA na galing na po sa FDA at ikaapat, handang-handa na po ang pamahalaan para sa pagdating ng 117,000 doses ng Pfizer at ngayon po ay nagkakaroon na ng mga final arrangements kung ano pa po ang mga requirements. At ikalima, ang FDA po natin ay nag-isyu na ng EUA para sa Pfizer sa ilalim ng COVAX donation. Ang AstraZeneca naman ongoing po ang pag-aapruba ng EUA para sa mga donasyon galing sa COVAX.

Sa nakaraang linggo, ang Code Team po ay bumisita sa 16 na lokal na pamahalaan sa Metro Manila upang magbahagi ng kaalaman at impormasyon tungkol sa ating immunization plan.  Kahapon binisita po natin ang Davao City at nandoon nga po si Mayor Sara at nakita po natin ang kanilang kahandaan sa pagbabakuna. We would like to congratulate iyong Davao City at saka po iyong Southern Philippines Medical Center, napakaganda po ng kanilang preparasyon kahit pa iyong mga disposal ng mga syringes ay talagang nakuha po nila sa kanilang mga simulation. Sa susunod na linggo ay pupunta kami sa Cebu City para tingnan naman ang kanilang preparasyon sa pagbabakuna.

Nais ko rin pong bigyan-diin na ang gobyerno ay may sapat na kakayahan at preparasyon upang isagawa ang pagbabakuna kagaya ng ginawa nating simulation exercises noong isang linggo at na-estimate po natin na 215 minutes po ang ating estimate po na gagamitin po natin mula sa NAIA hanggang doon po sa pagpunta sa kanilang storage, subalit naisagawa po natin ito in only 120 minutes and 20 seconds, kalahati po ng ating estimated time.  Tuluy-tuloy po ang ating pag-eensayo para siguruhin ang maayos na maihatid ang mga bakuna sa cold storage facilities at saka sa mga vaccination administration sites.

Mayroon po tayong sapat na bakuna sa Philippine pipeline para sa lahat ng 70 million Filipinos sa taong ito.  At nakita po natin na talagang iyong mga bakunang ito ay nai-prepare na po natin. Subalit ito ay nakadepende pa rin sa supply trend ng mga bakuna laban sa COVID-19 at hindi nakikita pa iyong tinatawag na production output, medyo hindi po malinaw ang production output, mga indicative date lang po, ang bakunang pinag-aagawan ng buong mundo. Sa laki ng bilang ng bakuna na kailangan i-produce ng mga kumpanya, nagkakaroon na ng mga delay sa maraming aspeto sa kanilang mga produksiyon at saka sa kanilang mga arrangement.

Napakahalaga po ng pagtutulungan ng mga national at lokal na pamahalaan, iyong mga LGUs po natin, mga Mayors, kasama ang pribadong sektor upang mas mapabilis at mapadali ang pagbili at pamamahagi ng bakuna sa ating bayan. Ang estimate po namin ay kailangan po ay magpabakuna tayo ng more or less 2 to 3 million a week.  Para po mabakunahan po natin ang more or less 50 to 70 million this year.

Noong Lunes ng gabi, sinuportahan ng ating mahal na Presidente Duterte at Senator Bong Go ang pagpaprayoridad o iyong tinatawag na urgent bill sa panukalang batas na magkaroon ng indemnity fund or iyong indemnity cost or agreement, para masiguro na may pondo ang pamahalaan kung sakaling may maranasan na malubhang epekto pagkatapos ng pagbabakuna. Ito po ay tinatawag nating indemnification law or iyong indemnification clause na at least magbibigay po ng some sort of immunity sa ating mga tauhan at saka po sa mga manufacturer at considering that we have only an EUA or Emergency Use Authorization.

Sa pagtatapos po, ulitin ko lang po ang sinabi ng ating Pangulo na we are not safe until everyone is safe, so iyong pagbabakuna it is our duty to have that vaccination. Kaya po dapat po ang iisipin po natin sa pagbabakuna, dapat lahat po tayo walang maiiwan at wala pong iiwanan.   Maraming salamat po. Back to you, Usec. Rocky.

USEC. IGNACIO:  Secretary Galvez, salamat po sa inyo, unahin muna natin po iyong tanong ng ating mga kasamahan sa media ano po. Ang tanong po mula kay Vivienne Gulla ng ABS-CBN News at may kapareho ding tanong mula kay Julia Ornedo ng GMA News Online: pagkatapos daw pong mapirmahan ng Philippines government ang proposed COVAX indemnification agreement, kailan na raw po iyong specific date ng arrival of the COVID vaccines. Kailangan pa raw ba nating magpasa ng COVID vaccine indemnification law bago daw po i-release ang bakuna sa atin?

SEC. GALVEZ:   Nakikita po natin mayroon tayong tinatawag na mga agam-agam iyong ating mga manufacturer kaya kailangan po talaga iyong sinasabi po namin sa ating mga mahal na senador at sa ating mahal na Pangulo na talagang kailangan po talaga na mayroon talagang indemnification law para at least iyon po mag-aano po ng tinatawag nating immunity or iyong tinatawag na ‘no fault law’ para magkaroon po ng proteksiyon ang ating DOH personnel at the same time iyong manufacturer from any possible law suit considering that iyong pagpunta po ng vaccine po dito ay under ng tinatawag nating clinical trial number three or tinatawag nating ‘Emergency Use Authorization only.’

So, iyon po ang hinihingi ng mga manufacturer kasi nakita po natin napakalaki ng takot ng mga manufacturers sa Dengvaxia na nakita na iyong Sanofi po hinabla po ng ano po natin dahil kasi po nagkaroon po tayo ng tinatawag na pagkakamali na hindi po natin nailagay iyong tinatawag na informed consent at saka po iyong tinatawag po nating wala po tayong law o agreement na nagbibigay ng proteksiyon sa mga manufacturers.

USEC. IGNACIO:   Opo. Ang second question po niya: May feedback na raw po ba ang COVAX Facility at Pfizer sa isinumiteng indemnification agreement ng Philippine Government? At ano daw po iyong likelihood that it will be approved by COVAX and Pfizer within the month?

SEC. GALVEZ:   Ongoing po iyong ating pag-uusap sa COVAX at the same time sa ating local country head dito sa Pfizer at ngayon po inaano po namin na magkaroon po ng tinatawag na meeting iyong sa global ng Pfizer para ma-assure na ginagawa po natin lahat na magkaroon ng tinatawag na mutual protection ang government at saka po iyong tinatawag nating manufacturer in this vaccination program.

At inaano po namin, binibigyan po namin sila ng tinatawag na guarantee na iyong gagawin po natin na immunization ay talagang prepared na prepared po ang Pilipinas, na kaya po nating i-handle pati po iyong tinatawag nating mga adverse effect tinitingnan po natin iyan.

So, lahat po ng pinupuntahan po namin na 17 na mayors including iyong Davao City. Well prepared po ang ating mga mayors at ang ating mga frontliners, health workers, kung paano po ia-address iyong tinatawag nating severe adverse effect. At iyon po, binibigyan po namin sila ng tinatawag nating guarantee na we are more than prepared to handle including iyong tinatawag na most critical na itong Pfizer at saka iyong ibang mga bakuna na darating po dito ngayon.

USEC. IGNACIO:   Opo. Secretary, makakasama din po natin ngayon si Deputy Chief Implementer at Testing Czar Secretary Vince Dizon. Magandang umaga po, Secretary.

SEC. DIZON:   Magandang umaga po, USec. Rocky! Magandang umaga, Sec. Charlie!

USEC. IGNACIO:   Secretary Vince, puwede po ba daw makuha ang proposed indemnification agreement submitted by the Philippines to the COVAX Facility? What are the salient points of the agreement and where will funding for the indemnification be sourced?

SEC. DIZON:   Unang-una po, iyong indemnification gaya ng sinabi ni Secretary Galvez ay napirmahan na po ng representatives of the Government of the Philippines at naipadala na po ito sa COVAX at sa mga vaccine manufacturers.

Simple lang naman po ang ibig sabihin ng indemnification agreement. Ang ibig lang po sabihin noon na hindi magiging liable ang mga vaccine manufacturers kung magkaroon man ng mga adverse na epekto iyong mga bakunang ibabahagi natin sa ating mga kababayan at ang magiging responsable po dito ay ang national government at ang pondo po ay manggagaling sa national government.

USEC. IGNACIO:   Opo. For Secretary Galvez, may tanong pa rin po mula sa kasamahan natin sa media: Has the Philippines daw po filed its request for additional 900,000 Pfizer vaccine sa ilalim po ng COVAX Facility at ano daw po ang naging response nila?

SEC. GALVEZ:   Kami po, hinihintay lang po natin ang response. Nagawa na po namin iyan last two weeks ago noong na-inform-an po kami na before February 14 kailangan mag-submit ng additional recommendation and intent. Naipasa na po namin iyon kasama po iyong intent namin na magkaroon pa ng additional 2.3 million na Pfizer.

At iyon nga po, ongoing rin po iyong ano natin even sa mga diplomatic relations natin na tayo ay po humingi po ng tinatawag nating tulong sa ating mga diplomatic partners na talagang magkaroon po ng immediate delivery this coming first quarter, second quarter through COVAX Facility and also through our negotiations sa ating procurement.

USEC. IGNACIO:   Secretary Vince, ito daw pong indemnity clause, is this standard for all vaccine brands or may unique clause specific to a brand and manufacturer o hindi lahat po nanghihingi nito?

SEC. DIZON:   Standard po iyan. Gaya ng sinabi ni Secretary Galvez, iyan po ay standard at lahat po ng vaccine manufacturers eh nangangailangan nito dahil nga po kagaya ng naipaliwanag kanina ni Secretary Galvez, ito po kasing mga bakunang ito ay hindi pa natatapos ang proseso ng product registration sa buong mundo. Sila po ay undergoing trials pa, most of them Phase 3 trials, pero kailangan na natin silang gamitin dahil emergency situation na ang COVID-19 sa buong mundo.

So, wala pong pagkakaiba ang mga indemnification agreements and clauses na ating pinapasok katulad ng mga iba’t-ibang mga indemnification agreements sa iba’t-ibang bansa.

USEC. IGNACIO:   Opo. May tanong po si Joseph Morong ng GMA para po kay Secretary Galvez. Ang tanong po niya: Kung nanganganib po ba daw o puwede ba nating masabi na nanganganib ang Pfizer deal or hindi naman?

SEC. GALVEZ:  Siguro ang ano natin siguro ang maganda lang ay magkaroon po ng additional na arrangement at dialogue para at least—ang nakita natin iyong Pfizer they just want the assurance because of the reason na nalaman nga nila iyong nagkaroon ng hablahan dito sa Dengvaxia.

So with this, actually kahapon nagkakaroon kami ng explanation na as much as possible hindi mangyayari iyon considering that iyong projected target natin are adults at mayroon tayong tinatawag na informed consent.

So iyon po ang ina-assure po namin sa kanila na talagang iyong sitwasyon po ngayon ay iba, considering also na ngayon po ay may pandemic at saka may emergency situation po tayo at ang gobyerno po ay nag-ga-guarantee na tayo po ang mag-aano ng tinatawag na responsibility just in case mayroon tayong tinatawag na severe adverse effect.

USEC. IGNACIO:   Opo. Pero may follow-up po siya: Ano daw po iyong worst thing that could happen to the Pfizer deal because of the indemnification clause or issue?

SEC. GALVEZ:   Wala akong ano sa Pfizer deal kasi wala naman tayong—ang ginagawa natin na bill is for all manufacturers. Kasi ang ano natin iyong manufacturers lahat iyan especially iyong western countries na manufacturers they really wanted iyong tinatawag nating guarantee from suit. So iyon ang nakikita natin na iyong lahat ng ginagawa nga natin kaya nga nagpapasalamat kami sa ating mga senador at saka mga congressman that they are working very hard.

And ngayong hapon iniimbitahan kami ni Secretary Duque to appear with the deliberations sa third reading para at least matapos na po iyong tinatawag nating itong indemnity deal at saka itong tinatawag nating LGU procurement ay maipalabas na po.

USEC. IGNACIO:   Opo. May follow-up po si Joseph Morong: Are we asking other countries for vaccine supplies and which one daw po?

SEC. GALVEZ:   Ang ano po natin, mayroon tayong kinakausap especially ngayon natutuwa po kami kasi nga iyong AstraZeneca may separate na EUL na lumabas from the different manufacturing sites, ito sa tinatawag nating Serum Institute of India at saka sa South Korea which is basically can be another source of vaccine.

Pangalawa, nagni-negotiate na rin po tayo sa ibang mga countries na puwedeng mag-deliver ngayong first/second quarter kasama na po diyan ang China at saka po iyong Gamaleya, so iyon po ang mga possible sources.

At the same time iyong Novavax, iyong Serum Institute of India, may possibility nga po na baka po kami ay magpunta sa India para at least makita po namin talaga at makapag-negotiate kami na mas maaga po ang delivery. Kasi alam po natin iyong India tatlo po ang vaccine na puwede pong gawin po diyan – AstraZeneca, iyong Covishield at saka po iyong Novavax or iyong Covavax and also another RPG [Enterprises] na puwede po nating tingnan.

So iyon po ang ginagawa natin, diplomatically kinakausap din natin ang British Government na at least just in case na maayos na po ang lahat ng mga documentation ay madagdagan po ang paghahatid ng COVAX at mapadali dito sa Pilipinas considering that the WHO have already approved iyong EUL ng AstraZeneca.

USEC. IGNACIO:   Opo. Tanong pa rin po ni Joseph: Secretary Galvez, can you give us daw po update on the delivery of AstraZeneca now that WHO has given its Emergency Use Listing?

SEC. GALVEZ: Iyon po ang pinag-uusapan po namin na kung kailangan pinakamaagang delivery ng AstraZeneca as promised by WHO is first and second quarter. Hindi na po ako makapag-ano po ng date kasi po sa ngayon, honestly, talagang wala pa pong definitive date na naibigay po sa amin.

USEC. IGNACIO: Opo. May tanong po si Sam Medenilla para kay Secretary Galvez: Ano po ang magiging epekto ng delay sa delivery ng COVID-19 vaccine from the COVAX Facility sa implementation ng vaccine roadmap ng NTF?

SEC. GALVEZ: Ang nakita natin na medyo mild lang naman ang effect noon dahil kasi ang delay, ini-expect naman natin na talagang ang ating vaccination will be initially 50,000 lang ang ating plano before coming from Sinovac, pero ngayon ay nagkaroon nga ng magandang balita. So sa plano natin, sa original plan, ang ano talaga natin, ang pinaka-major rollout natin talaga is second, third and fourth quarter.

USEC. IGNACIO: Opo. Dagdag na tanong po ni Sam para po kay Secretary Vince Dizon: Secretary, may supply arrangement po kaya na na-sign ng government with pharmaceutical companies for the purchase of COVID-19 vaccine? If yes daw po, what vaccines po kaya ito? At puwede na po kaya itong i-disclose sa public?

SEC. DIZON: Ang mga supply agreements po ay kinomit [committed] po na mapipirmahan within the month of February according to Secretary Galvez and the DOF. As of now po, kagaya ng sinabi po natin noong hearing sa Kongreso, habang hindi pa po napipirmahan ang mga supply agreement, hindi pa po natin puwedeng ilabas ang mga detalye nito. So hintayin na lang po natin, pero malapit na pong mapirmahan ngayong buwan na ito.

USEC. IGNACIO: Opo. For Secretary Galvez, tanong po ni Carolyn Bonquin ng CNN Philippines: Paki-clarify daw po kung iyong may indemnification din po ba ang bakuna na hindi part ng COVAX, like mga tripartite agreement, kasama na ba iyong 500 million allocation or for COVAX lang po daw ito?

SEC. GALVEZ: Sinabi na po natin kanina na iyong lahat po ng manufacturers, they are requiring iyong indemnity agreement. Sa lahat po ng kontrata na pinipirmahan po natin, kasama po iyon, kasama po iyong non-disclosure at saka iyong indemnification at saka iyong tinatawag na immunity from liability. So kasama po iyon. So lahat po ng mga vaccine, hindi lang po ang COVAX, required po talaga nila iyong tinatawag na indemnification clause. Kasi po nakita po natin na itong mga bakuna is only under trial at wala pa po talaga ito na tinatawag na full-blown na approval at under lang ng EUA o iyong tinatawag nating Emergency Utilization Authorization. So iyon po ang hinihingi po nila, dahil kasi po pandemic po ngayon.

So iyong kanina, Rocky, iyong supply agreement, ongoing po iyong negotiation natin sa supply agreement kasi ito po iyong nitty-gritty eh, iyong tinatawag nating definitive payments and delivery. So sa ngayon po, ongoing po ang ating pag-uusap sa Faberco at saka sa SII. So ngayong hapon nga po ay magkakaroon kami ng meeting with Johnson & Johnson at saka po iyong SII para po doon sa Novavax at saka Johnson & Johnson. At the same time, iyong mga agreement naman natin, iyong mga term sheet po nating iyong, they are binding at ang ano lang po, iyong supply agreement ay parang final terms po iyon for the purpose of payments and also iyong eksaktong delivery.

So meaning, iyong term sheet, talagang binding na po iyon. Ibig sabihin, na-lock in na po natin ang supply, ibig sabihin, kung wala tayong violation sa mga agreements natin ay talaga pong iyong definitive na delivery ng 148 doses ay darating po iyon.

USEC. IGNACIO: Opo. Secretary Galvez, may pahabol na tanong po si Maricel Halili ng TV 5: What will happen if Pfizer does not accept the indemnification agreement?

SEC. GALVEZ: Most likely po [garbled] maganda po iyong pag-uusap namin kahapon at nakikita po natin na iyong atin pong pag-uusap ay mayroon pong patutunguhan. Nakita po namin na maybe under iyong temporary delay, pero ang ano po natin ay talagang [garbled] natin.

And we agreed na talagang ano, iyong Pfizer naman po, iyong commitment nila na magkaroon po ng bilateral ano po, aayusin pa rin po namin. So sa nakikita ko, iyong Pfizer, most likely po matutuloy po iyong ano natin. Ang nakita lang natin, iyong tinatawag nating iyong delay because there are still contemplating kung ano po ang magiging final mutual agreement po sa indemnity agreement.

USEC. IGNACIO: Opo. May pahabol na tanong po si Vanz Fernandez para po kay Secretary Vince Dizon. Ang question po niya: With the arrival daw po of the vaccine, soon to come, how many trained vaccinators has the government trained to administer vaccines po?

SEC. DIZON: Sapat na po ang ating mga na-train na vaccinators, hindi lang ng national government kung hindi ng ating mga local government units. At tutulong din po sa atin ang mga iba’t ibang NGOs tulad ng Philippine Red Cross at pati ang private sector ay tutulong din po.

So tayo po ay kampante, kagaya ng sabi ni Secretary Galvez. Ready na po tayo pagdating po ng mga bakuna, unang-una, galing sa COVAX Facility ay magsisimula na po immediately ang ating vaccination program.

USEC. IGNACIO: Okay. Maraming salamat po sa inyong panahon, Secretary Carlito Galvez at Secretary Vince Dizon. Mabuhay po kayo.

SEC. GALVEZ: Maraming salamat, Usec. Rocky, at mabuhay din po kayo.

SEC. DIZON: Thank you, Usec. Rocky.

ALJO BENDIJO: At samantala, marami pa rin ang nag-aalangan na magpabakuna lalo pa’t may mga balita mula sa ibang bansa na nagkaroon ng adverse effect matapos mabakunahan ng COVID-19 vaccine. At para po magbigay-linaw kung bakit hindi ito dapat ikatakot ng ating mga kababayan, makakasama natin sa puntong ito si DOH Spokesperson Undersecretary Maria Rosario Vergeire. Magandang umaga po, Usec. Vergeire.

DOH USEC. VERGEIRE: Magandang umaga po, sir.

ALJO BENDIJO: Opo. Kasama din natin si Usec. Rocky, Usec. Iyong presentation, Usec., go ahead.

DOH USEC. VERGEIRE: Good morning kay Usec. Rocky. Ako po ay walang presentation, but I have a message to deliver, if I may be allowed.

ALJO BENDIJO: Opo. Para po maibsan ang pangamba ng ilan nating mga kababayan lalo na ang mga senior citizens, Usec., ano po ang ating paalala sa kanila na safe naman ang mga bakunang ituturok sa kanila kung saka-sakaling dumating na ang mga bakuna? Go ahead po.

DOH USEC. VERGEIRE: Yes, sir. Gusto lang ho natin ipagbigay-alam sa ating mga kababayan, unang-una, iyong konsepto na wala naman pong bakunang perpekto. Ang isa pong bakuna ay mayroon ho talagang tinatawag natin na mga adverse effects. There would be minor, there would be serious adverse events. Pero kapag tiningnan po natin ang mga statistics of these serious adverse events, makikita po natin ano, napakaliit lang ito across the millions of populations that had been inoculated.

Kapag tiningnan po natin iyong experience ng Israel sa ngayon, hanggang sa ngayon ay wala pa ho silang naitatalang namamatay na may confirmed na na may causality with these vaccines that they are now inoculating their citizens. As to the adverse events, maliit din lang po na porsiyento ang nakaranas ng mga minor adverse events doon sa kanilang bansa.

At ngayon po, sa bansa ng Israel ay patuloy nang bumababa ang mga nauospital, patuloy nang bumababa ang mga namamatay, patuloy nang bumababa po iyong nagkakaroon ng severe infection due to COVID-19.

Ang isa pa hong gusto nating ipagbigay-alam sa ating mga kababayan, na ang atin pong gobyerno ay hindi papayag na bibili tayo ng mga bakuna na hindi ligtas at hindi magiging epektibo para sa ating mga kababayan. Kaya nga po, ang ating Food and Drug Administration, together with their set of experts, ay sinisiguro ang evaluation ay masusi para kapag nagbigay sila ng Emergency Use Authority, atin pong magagarantiya sa ating mga kababayan na ligtas at epektibo ang mga bakuna.

So ang atin pong binibigay sa ating mga kababayan, as long as there is this Emergency Use Authority from our Food and Drug Administration, we can assure everybody that it is safe and it is going to be effective.

As to the adverse events, ito po ay isang bagay na nangyayari talaga kapag tayo ay binabakunahan, ngunit hindi naman po lahat ay nakararanas nito. Mayroon na ho tayong mga pamamaraan in place because we have been vaccinating for decades already kung paano natin ima-manage ang mga ganitong mga adverse events from immunization.

Over to you, sir.

ALJO BENDIJO: Usec., dahil malaking factor din ang proper handling, the administration ng mga bakuna para at least masiguro na wala itong magiging adverse effect. Paano po natin sinisiguro – sa panig po ng Health department – na ang mga vaccinators ay properly trained at mga kuwalipikado sa pagha-handle po ng mga bakuna?

DOH USEC. VERGEIRE: Yes, sir ‘no. So unang-una po, dito po sa ating bansa may mga batas po tayo na nagsasaklaw at nagsasabi kung sino lang ang puwedeng magbakuna among our healthcare professionals and this would be the doctors of course, the nurses, the midwives and the pharmacists. Ito po iyong may mga batas na nakapagsaad na lisensiyado at saka authorized sila for them to provide vaccines. Dito po makakasiguro na tayo na only healthcare professionals who are authorized by law ang magbibigay ng mga bakunang ‘to.

Pangalawa po, ito pong ating mga cadre na mga vaccinators ay nagdaan na po sa mga masusing pagti-train namin ano. We started off last December; we did a training of trainors. Ibig sabihin tinuruan po namin iyong mga puwedeng magpakalat nitong training na ito dito po sa ating mga local government, sa ating mga regional areas. Katulong po natin sa training dito ay ang WHO at saka ang UNICEF.

Hindi lang po doon sa vaccination itself tayo nagbigay ng training, end-to-end po ang training natin – mula po sa preparation, sa handling hanggang sa pagmu-monitor ng mga nabakunahan ay atin pong naibigay na impormasyon sa ating mga vaccinators.

BENDIJO: Opo. Usec., baka mayroon po kayong gustong ihatid na mensahe o sabihin po sa ating mga kababayang nanunood at nakikinig po ngayon. Go ahead, Usec.

DOH USEC. VERGEIRE: Yes, sir. Iyon pa rin po ang ating paalala sa ating mga kababayan ngayon pong parating na po iyong mga pinapangakong bakuna. Sana po ay tuluy-tuloy pa rin tayong maging compliant sa minimum public health standards.

Ang mga bakunang ito ay hindi po sila transmission-blocking, ibig sabihin kahit tayo ay nabakunahan ay maari pa rin po tayong magkaroon ng impeksiyon o maari pa rin tayong makapanghawa. So dapat tuluy-tuloy pa rin po ang minimum public health standards kahit po tayo ay nabakunahan na o kaya ay parating na ang bakuna.

Pangalawa po, with the detection of the variants, alam po natin na maaaring tumaas ang mga kaso because it has higher transmissibility. Kaya patuloy po nating i-comply ang mga standards for health para po hindi po tayo magkaroon ng sakit o ‘di kaya ay mahawa pa natin ang ating mga kapamilya.

Pangatlo, dito po sa mga adverse events na kinakatakutan ng ating mga kababayan, again may I reiterate:  Ito po ay kasama po dito po sa bakuna, may mga ilang porsiyento talaga na nakakaranas ng ganitong mga adverse events ngunit mga minor lang naman po ang most common. Kung sakali po, handa po ang gobyerno para i-manage natin ito at para po kayo ay mapagaling dito po sa mga magiging adverse events na ‘to.

USEC. IGNACIO: Opo. Magandang araw, Usec. Pasadahan lang po natin iyong tanong ng ating media partners ano po. Tanong ni Nica Hanopol ng Vera Files: Ano daw po ang ideal ratio of vaccinator/vaccine in LGUs at how many patients should one vaccinator handle per day and how many vaccinators do we need nationwide? So far, how many have undergone training and what is included in their training?

DOH USEC. VERGEIRE: Actually, ma’am, ‘pag sinabi nating vaccinator, it’s a team ‘no; it’s not just one person, [signal cut] registration and all. So this vaccination team, kung sinasabing isandaan sa isang araw, kailangan po iyong mga local governments it will depend on how much their eligible population are para malaman natin kung ilan ang vaccination teams na kailangan sa kanilang lugar.

Sa ngayon po, tinataya po natin based on the number of eligible individuals ‘no, based from each sector na tinitingnan natin, nakikita natin mangangailangan po tayo ng roughly around 50,000 vaccinators ‘no para po dito sa ating isasagawang deployment program for the priority population.

So iyon pong tinatanong about kung ilan po iyong dapat na vaccination per local government, it will depend on the number of eligible patients in that specific local government.

As to training, mayroon na po tayong na-train as I’ve said starting from December na mga mahigit apatnalibo na mga tao, they are the trainors and sila po ngayon ang nagbababa nitong mga training dito po sa iba’t ibang lugar sa ating bansa para magkaroon ng training ang ating mga vaccinators.

Tayo po ay nagkaroon ng end-to-end process doon sa training na iyon, as I’ve said hindi lang iyong pagbabakuna kung hindi iyong mga preparatory stages hanggang sa imu-monitor na po natin ang mga kababayan natin.

USEC. IGNACIO: Opo. Tanong naman ni Bonz Magsambol ng Rappler: Gusto po ng NEDA na mag-shift na ang buong bansa sa MGCQ ngayong March. Is this feasible given the pandemic situation in the country?

DOH USEC. VERGEIRE: Well, unang-una mayroon po tayong mga parameters na ginagawa ‘no o ginagamit para makapagsabi tayo if we can shift to a lower level of classification. Pero bukod dito po sa parameters na ‘to, kailangan din po nating makita ang kakayanan ng ating mga local governments and we call this the gatekeeping indicators kung saan kasama dito iyong mga surveillance nila… surveillance capacity, their isolation and quarantine capacity, their testing capacity, their capacity to manage cases.

Kailangan makita po natin iyong kakayanan ng mga local governments sa mga aspetong ito para masabi po natin na maaari na po nating buksan ‘no or babaan ang ating mga quarantine classification. Because in this type of setup, we will rely on local governments to do granular response like localized lockdowns. Sa pamamaraang iyan, makakapagbukas tayo ng ibang sektor, makakasiguro din po tayo na ang local government ay kaya na niya pong ma-prevent and ma-control ang mga transmissions sa kanilang lugar.

USEC. IGNACIO: Opo. May tanong po si Red Mendoza ng Manila Times: Nasabi ninyo po dati na kailangan daw po may gatekeeping measures na dapat ginagawa ang isang region ng Metro Manila as one condition for a possible lifting of restriction. Kumusta na po iyong mga gatekeeping measures na ito at kung nakikipag-coordinate po ba ang Metro Manila Council sa Department of Health regarding daw po sa mga sinasabing gatekeeping measure para nga po maka-shift na sila to MGCQ by March 1^st?

DOH USEC. VERGEIRE: Yes, Usec. Rocky ‘no. So mayroon po tayong talaan although hindi ho pa kumpleto sa ngayon dahil hindi pa nakapag-submit ang ibang local governments. But here in Metro Manila, we can see na ito pong ating mga cities and lone municipalities ay medyo may kakulangan pa po especially with contact tracing system and the surveillance system.

Ang atin pong national government through our regional office is in constant communication with the Metro Manila Development Authority and the Metro Manila mayors. So ito po ay tuluy-tuloy naman pong pakikipagtulungan with our local government so that we can be able to guide them so that the capacity will be there at eventually makakapagbukas po tayo sa mas mababang risk classification.

USEC. IGNACIO: Opo. Tanong naman ni Claudeth Mocon Ciriaco ng Business Mirror: Ano daw pong mga lugar pa sa labas ng Metro Manila ang nakita ninyo… wherein increase of COVID-19 cases? Gaano daw po karaming samples mula po sa mga OGC na ito ang naipadala na sa PGC for sequencing?

DOH USEC. VERGEIRE: Yes, Usec. Rocky ‘no. Nakakakita tayo at base naman ‘to sa mga nilalabas nating reports every day. We are seeing a continuous increase in Region VII, in Region XII. Nakakakita rin po tayo nang bahagyang pagtaas sa Caraga Region were, except Agusan Del Sur, nakakakita tayo nang tuluy-tuloy na pagtaas sa lugar na iyon. Aside from these regions, nakakakita rin ho tayo nang konting pagtaas sa Region X in this past two weeks.

So the number of samples po, tama po kayo, na nagkakaroon tayo ng purposive sampling kung saan po mayroong mas matataas na kaso, may mga nagka-cluster, doon po tayo nagkukolekta ng specimens para ma-sequence po for this coming week.

So sa ngayon po, mayroon ho tayong mga kinolektang samples sa Region VII, Region X, Caraga at doon po sa ibang mga parte ng ating bansa, ibang regions ay nakakuha rin po tayo pero mas marami po dito sa tatlong areas na ‘to.

USEC. IGNACIO: Tanong naman ni Kristine Sabillo ng ABS-CBN News: PGH daw po has mentioned that they’re having difficulty sourcing low dead space syringes to maximize the vaccines. Ano po ang ginagawa ng gobyerno para makapag-angkat ng mga special syringes na ito?

DOH USEC. VERGEIRE: Yes, Usec. Rocky ‘no, naghahanap po tayo ng supplier. Actually, there was this one supplier pero iyong ating nilagay na presyo ay sobrang taas naman po iyong sa supplier kaya hindi po aabot iyong budget natin for that.

Ito naman pong pagdating ng Pfizer vaccines na ito, tayo po ay nakakasigurado kasi it is packaged ‘no with this dead space syringe na may kasama po. So hindi po natin puproblemahin iyan sa ngayon at maari pong kailangan na lang ipag-prepare kung may dadating pa hong succeeding doses ng Pfizer vaccines.

So for COVAX Facility, kasama po ang hiringgilya na ibibigay nila sa atin. Pero tayo pa rin po ay patuloy na nagpu-procure at naghahanap ng suppliers who can provide us with this type of syringe.

USEC. IGNACIO: May update po ba daw sa clinical trial ng WHO at ng vaccine developers? Mukha bang mauuna pa ang pagbakuna sa mga health workers?

USEC. VERGEIRE: Sa ngayon po, Usec. Rocky, base sa mga impormasyong ibinigay sa atin ng Department of Science and Technology regarding these clinical trials, up to now the WHO has not allowed yet and does not given us their protocol. Maaaring sa mga susunod na araw dahil mayroon pa silang inaayos na terms doon po sa mga bakunang isasama sa clinical trials

 Iyong pong tatlong trialists natin ay iyong tatlong bakunang na ita-trial dito sa ating bansa, patuloy po ang koordinasyon for the assigned sites – kinakausap, ini-engage na po ang mga local government ng mga manufacturers na ito.

USEC. IGNACIO: Opo. Question naman po mula kay Aiko Miguel ng UNTV: Ano daw po ang comment ng Department of Health sa requirement ng ibang agencies for every media coverage na need pa mag-undergo ng RT-PCR COVID-19 testing ang media, 48 to 72 hours before the event, kasi need magpasa ng result to allow them to cover the event? Aside from that two hours before event, another antigen testing naman po. Wala po bang protocol na naba-violate dito?

USEC. VERGEIRE: Hindi siya protocol because the agency would have that authority to issue out this guidelines or protocols for their agencies when especially for this type of events. Pero kailangan lang ho natin tingnan iyong rationale nito at saka ‘yung purpose at saka kung paano nagwo-work ang mga test na ito.

Alam po natin na ang test is a one-time event. So, if you have yourself tested, 48 to 72 hours huwag kayong lalabas ng bahay to preserve that negative test na hindi na kayo ma-expose sa iba at maaaring may dala-dala pala kayong virus pagpasok ninyo ng event na iyon.

Pangalawa, iyon pong antigen test, katulad ng lagi nating sinasabi, ito po ay nagwo-work lang accurately for those individuals with symptoms or those individuals coming from outbreak areas. Pero kung ibibigay o gagamitin sa isang taong walang sintomas at wala naman pong naging exposure sa sakit na COVID-19, baka po magkaroon lang kayo ng mga false results for this.

USEC. IGNACIO: Opo. Hinihingi ni Lei Alviz ng GMA 7 at ni Sam Medinilla: Ano daw po ang update sa master listing? Ilan na po ang nakalistang health workers at seniors citizens?

USEC. VERGEIRE: Yes, ma’am, as of Feb. 16, coming from the data from the Department of Information and Communications Technology, iyong kanilang Vaccine Information Management System or VIMS, mayroon na pong 186,562 na mga health care workers na naipasok dito sa ating sistema and most of these health care workers would comprise those from the eligible hospitals na isasama natin sa pauna nating pagbabakuna with Pfizer vaccines. Sa senior citizens po, we have more than 1.4 million already, master list bed; for indigents, we have three million; and for the uniformed service, we have 164,000. So, ito lang po ang mga paunang mga datos.

USEC. IGNACIO: Opo, may pahabol na tanong po si Joseph Morong ng GMA News: Can we say at this point that COVID-19 is under control?

USEC. VERGEIRE:  Well, nothing is so certain, Joseph. With the coming vaccines, dito po sa mga variants na dumadating, dito po sa nakikita nating naitatala na mga areas in our country na may mga pagtaas ng kaso, wala pa hong certain sa ngayon. Pero ang masasabi ko sa inyo na sigurado tayo we were able to manage, we were able to improve on our healthcare system at ngayon po mas ready tayo kaysa noong nag-umpisa para labanan po itong pandemyang ito.

USEC. IGNACIO:  Ok, maraming salamat po sa inyong panahon Undersecretary Maria Rosario Vergeire, ang tagapagsalita ng Department of Health. Stay safe, Usec.

USEC. VERGEIRE:  Thank you very much, Usec. Rocky.

BENDIJO: At ngayon naman ay makakasama natin sa talakayan ang Senate Majority leader na si Senador Migz Zubiri upang pag-usapan ang Indemnity Fund Bill na kasalukuyan pang nakabinbin sa Senado. Sen. Zubiri, maayong udto!

SEN. ZUBIRI: Maayong udto, Aljo. Maayong udto sa tanan. Good noon po

BENDIJO: Kasama din natin si Usec. Rocky, Senador. Senator Migz, nirekomenda na ng Cabinet members kay Pangulong Duterte na i-certify as urgent itong pagpasa ng Indemnity Fund Bill para sa COVID-19 adverse effects. Nasaan na ba ito as far as Senate proceedings go, Senador?

SEN. ZUBIRI: Alam mo, Aljo, prinayoritize [prioritized] talaga namin ito. As a matter of fact, kinoncern namin siya kahapon. Ia-approve na sana namin kahapon pero wala po tayong resource persons kung sakaling may mga tanong ang ating mga mambabatas. So we rescheduled it first hour this afternoon. Matatapos po namin ito mamayang hapon, Aljo; we commit that.

Kung ma-certify po siya as urgent ng Malacañang, hindi po natin ma-second and third reading kaagad ngayong hapon. At ito po iyong Senate Bill No. 2057, this is an act expediting the purchase and administrations of vaccines for the protections against coronavirus disease 2019.

So, kumpleto na po ito, ito iyong mga bill, sama-sama na po ito. Consolidated bills po ito ng mga iba’t ibang mga senador katulad ng ibang authors like Senator Angara, Senator Marcos, Senator Poe, Senator Cayetano, Senator Binay, Senator Recto, and Senator Bong Go; at sinamasama na po namin ang mga bills into one consolidated version. So, baka mamaya, Aljo, matatapos na po ito at kung ma-certify, ma-third reading pa at baka bicam na po kami kaagad sa House of Representatives.

BENDIJO: May tanong po si Joseph Morong, Senador: Kailan ba talaga maipapasa ang bill na iyan?

SEN. ZUBIRI: Well, kung maipasa, mailabas po ng Malacañang ang certification mamayang hapon, ma-third reading po namin siya. Kung mayroon pong kaibahan ang Senate at House version, baka mag-bicam itong weekend na it0.

Hopefully, we can ratify this by Monday next week. Ibibigay po namin ito sa Malacañang for the signature of the President. Hopefully, before the end of the month, Aljo, maging batas na ito kung pipirmahan agad ni Presidente.

Maganda nito, Aljo, kasi sinasama natin dito iyong legal protection, ‘ika nga, for national and local government at iyong indemnification fund naisama na po namin dito. It is under Section 10, we have the COVID-19 vaccine indemnity fund. Sinama namin iyong P500-billion for the indemnity case na ilalagay po natin sa PhilHealth and isasama din po natin kung kailangan pa ng gobyerno ng pondo, puwede nilang kunin po sa contingency fund ng ating General Appropriation Act, which is about P13-billion worth.

So, isinama na natin siya at nagbibigay din po kami ng legal protection. For example, Aljo, nandiyan nakasalalay sa Republic Act 9184, iyon ‘yung Government Procurement Reform Act, bawal ang negotiated contact without lowest bidders – dapat kailangan lowest bidder. So, dito po sa ating panukala for the vaccines of COVID-19, hindi naman po natin puwedeng gawin lahat lowest bid lahat dahil alam naman po natin, iba-iba po ang presyo ng ating mga bakuna. This is supply-driven. So we will exempt the government from that – both national and local government. 

Tapos iyong isa pong napakahalaga under the Local Government Code which is under the Republic Act 7160, bawal po iyong advance payment. Alam naman po natin sa buong mundo or lahat ng bansa nagbibigay po ng advance payment at down payment, kaya i-exempt po natin ang government dito sa provision ng Local Government Code para makabayad na po tayo at ma-secure na po natin ang mga bakuna para sa ating mga kababayan.

BENDIJO: May follow-up po si Joseph Morong, Senador. Ang tanong niya: Does it include no-fault clause on the part of the vaccine manufactures?

SEN. ZUBIRI: Yes, we have Section 9, Joseph, which is basically immunity for liability. So, nakalagay po diyan dahil alam mo EUA ito, Emergency Use Authority. Sa mga bakuna mayroon kasing stage 4 na tinatawag na matagal iyon, taun-taon po iyan, ilan taon pong i-testing; kailangan malaman na ligtas talaga ang mga kukuha ng mga bakunang ito. But under this emergency pandemic situation, the World Health Organization agreed po na maging EUA, which is the Emergency Use Authority. Kaya inilagay na po namin iyong Section 9, immunity from liability. 

BENDIJO: Opo. Tama ho ba, ito po ay ia-administer ng PhilHealth sakaling maisabatas? Pero, ito pong nakaraang Senate Finance Committee hearing nagkaroon po ng pag-aalinlangan sa parte po ng Senado, lalo na kay Sen. Angara, na ibigay sa PhilHealth ang pondo, since sabi niya ay mabagal iyong proseso daw ng pagbabayad ng PhilHealth at marami pa itong pending payables. Ano po ang iyong thoughts of this Sen. Migz? 

SEN. ZUBIRI:  Actually, iyong Indemnification funds, diyan po natin ilalagay sa PhilHealth. Pero iyong implementation po nito, DOH at pa rin at iyong iba’t-ibang national government. Mayroon po silang malalapitan na ahensiya, which is PhilHealth para mabayaran po ang kanilang hospital fees, doctor’s fees at paggamot sa kaniya para [garbled]. So iyon ang ibig sabihin ng indemnity fund at inilalagay po natin sa PhilHealth. But the actual implementation of the program will be under the DOH supervision, Aljo.

BENDIJO:  Papaano po masisiguro naman Senador kung talagang dahil sa bakuna kaya lumabas iyong hindi inaasahang medical occurrence sa isang binakunahan na indibidwal at ano po ang magiging basehan para maging eligible for assistance ang isang indibidwal?

SEN. ZUBIRI:  Yes. Actually—eligible assistance kung nagkaroon ng problema, kung nagkaroon ng problema pagkatapos mabakunahan? Actually, under the protocol naman, DOH will be the one monitoring po ang pagbigay po ng bakuna.

Ang alam ko po, through the briefings of the DOH sa amin, na kapag nabakunahan na po iyong isang indibidwal, mino-monitor pa po iyan ng ating ahensiya, ng DOH, ng mga government and private health care practitioners. So kapag may nangyari na… which is a rare case, hindi naman common na nagkaroon ng allergic reaction, iyong mga health care personnel po diyan ay sisiguraduhin nila na ligtas po ang bibigyan po ng bakuna. I think that question would be probably directed to the DOH. kasi under the DOH protocols po iyon.

Ang amin lang, under dito sa aming panukala, mayroon tayong pondo na ibibigay sa PhilHealth na covered po ito. Hindi katulad dati na hindi nalagyan ng pondo itong indemnification fund, ang mangyayari po kapag nabakunahan, may nangyari, di own expense po ng [garbled] iyong pagpapagamot sa kaniya at pagpapaayos sa kanyang katawan. So ngayon mayroon na pong pondo, PhilHealth na po ang sasagot niyan. Kaya wala po silang kailangang katakutan dito sa ating vaccination program.

Hindi na po sila dapat matakot, dahil mayroon na po tayong pondo, mayroon na po tayong batas na pumuprotekta po sa kanila. That is the most important is the legal protection not only for the local government, national government pati na rin po sa mga recipients ng bakuna. Iyan din po ang hinahanap ng World Health Organization at ng mga vaccine manufacturers. Kaya kung maisabatas na po namin ito, Aljo hopefully by today, kung ma-third reading na po namin iyan at maging batas by next week, talagang wala na pong masasabi ang mga vaccine manufacturers at the World Health Organization. We have completed all the legal parameters needed para sa vaccine roll-out. Wala na po dapat hadlang para sa ating vaccine roll-out.

BENDIJO:  Senator, mayroon ding tax exemption clause sa ilalim po ng bill na ito. Senador, pakipaliwanag po itong clause na ito.

SEN. ZUBIRI:  Opo, mayroon po tayong Section 11 – exemption from import duties, taxes and other fees for the procurement and distribution and administration of COVID-19 vaccines.

So mayroon po tayong tax exemption kung papasok po kayo ng bakuna whether local government or national government.

Iyong donation, importation, procurement, storage, transport, distribution and administration of COVID-19 vaccines to the COVID vaccination program of government and its political subdivisions – meaning, iyong local government units – and other entities shall be exempt from Customs duties, value added tax, excise tax, donor’s tax and other fees. Para sa ganoon ay wala na pong gusot pagdating dito, hindi na po haharangan ng Bureau of Customs, tapos aayusin pa itong papel. Basta COVID-19 vaccines, dire-diretso na po, pag-landing sa airport, pagdating po nitong mga bakunang ito, diretso na po sila sa regional centers, health centers o iba’t ibang ospital na magbibigay po ng bakuna, wala na pong hadlang, hindi na po siya mapipigil pa.

So iyan ang mahalaga diyan at mabibili po natin ito ng mas mura dahil kung babayaran po natin itong lahat ng taxes na ito baka dumoble po ang presyo ng bakuna.

Kaya for the COVID-19 vaccines, tax exempt po siya from import duties taxes and other fees, under Section 11 sa ating panukala.

BENDIJO:  Okay. So mabilis po iyong procurement ika nga, Senador.

SEN. ZUBIRI:  Opo.

BENDIJO: All right. Maraming salamat sa paglilinaw, Senador Juan Miguel Zubiri, ang Majority Leader ng Senado. Mabuhay po kayo, mag-ingat po!

SEN. ZUBIRI: Daghang salamat, Aljo. And maraming salamat po sa ating mga kaigsunan. Thank you po!

BENDIJO:  Samantala, ipagpapatuloy po natin ang usapan tungkol sa COVID-19 vaccine sa pagbabalik ng Public Briefing #LagingHandaPH.

(COMMERCIAL BREAK)

USEC. IGNACIO:  Nagbabalik po ang Public Briefing #LagingHandaPH. Kaugnay pa rin ng usapin ng side effect ng bakuna ay makakausap po natin ang Pediatric Infectious Diseases Expert at DOH Technical Advisory Group member na si Dr. Anna Ong-Lim. Magandang araw po, Doc. Anna?

DR. LIM: Magandang araw, Usec.

USEC. IGNACIO:  Doc, tama po ba kapag sinabing AEFI o adverse effecting following immunization ay maaaring hindi naman ito direktang dulot ng bakunang itinurok sa isang individual?

DR. LIM: That is right, USec. Tandaan kasi natin ang pagbabakuna, ginagawa natin sa isang taong karaniwang walang sakit o karaniwang walang nararamdaman kasalukuyan. So, ang tendency natin siyempre iyong huli nating naalala bago tayo may naramdaman ay iyong pagkakaturok. Siyempre naisip natin ay malamang doon nanggaling iyon. Pero mayroon kasing ginagamit na terminology tungkol dito sa proseso ng pagbabakuna, hindi necessarily causal ang relationship, hindi dahil lang sumunod sa pagbabakuna ay galing na sa bakuna iyong naramdaman. So, importanteng matukoy natin kung iyong nangyari matapos magbakuna ay talagang nagmula doon sa pagbabakuna or nagkataon lang sumabay doon sa proseso.

USEC. IGNACIO:  Pero, Doc, anu-ano iyong puwedeng maging cause nitong sinasabing adverse effect sa isang taong binakunahan? May external factors ba na puwede ring maging dahilan bukod sa mismong bakuna?

DR. LIM:   I’m sure lahat tayo nakaranas na ng bakuna and marami sa atin matapos mabakunahan may mararamdaman doon sa lugar na kung saan naturukan – may kaunting pananakit, pamumula, pamamaga, may iba ‘no makakaramdam ng kaunting lagnat or pangangawit ng katawan. So, ito ay karaniwang nararamdaman ng kahit sinong nababakunahan ke bata or matanda.

Iyong iba, kung nagkataon na mayroon na silang exposure sa ibang mga taong nagkasakit at nagsisimula pa lamang iyong sakit, puwedeng may maramdaman sila after that, akala nila dahil sa bakuna, when in fact na-exposed pala sila sa ibang taong may nararamdaman and nahawaan sila ng sakit.

So iyon talaga iyong actually mahirap na paghiwalayin eh: Galing ba sa bakuna or dahil mayroon ka ng dinadalang ibang sakit na nagkataon doon pa lang sumusumpong.

Pero kung galing sa bakuna, karaniwan iyong mga local site reactions na tinatawag, iyong diniscribe ko.

USEC. IGNACIO:  Opo. Pero Doc, anong klaseng treatment or medication ang most likely daw po ay kailangang pagdaanan nitong nakaranas o makakaranas ng side effect at gaano kaimportante iyong talagang may sinasabing indemnification para po sa kanila?

DR. ONG-LIM: So, ang isang kailangan nating maintindihan kasi ngayon, iyon nga ‘no, iyong konsepto na hindi naman lahat na nangyayari after mabakunahan ay dala ng bakuna. Mayroon akong ginagamit na medyo kakaibang example, if you’ll allow me to explain it, Usec?

USEC. IGNACIO:   Yes, go ahead po. Go ahead.

DR. ONG-LIM: Let’s say na lang na nagkaroon ako ng pagkakataon na mag-stock ng ilang doses ng bakuna tapos sinabi ko, “Ay, may mga kilala akong mga matatanda parang mukhang makikinabang sila nang husto. Bakunahan ko kaya sila?” So, nandoon ako, nagpunta ako sa kanilang mga bahay, binakunahan ko sila.

Tapos, matapos silang mabakunahan napansin na lang natin na bigla silang… I don’t know, bilang nangitim iyong buhok. Very ridiculous example. So, sasabihin natin, “Ay, ano ‘yun? Saan nanggaling?” Pero hindi mo naman iisiping nanggaling sa bakuna kasi ang layo naman ‘di ba?

So, let’s say lima iyong binakunahan kong may mga edad, isa lang doon ang nagkaroon ng pagbabago doon sa kaniyang kulay ng buhok. Siyempre sasabihin mo, “Ay, kakaiba pero unlikely na nangyari galing sa bakuna.” Pero kung lahat ng binakunahan ko ganoon iyong nangyari sasabihin mo, “Siguro mayroon ngang relationship ‘no.”

So, iyon iyong tinatawag na adverse events following immunization monitoring. Kaya importante actually malaman: Ito ba ay nanggaling sa bakuna o nataon lang? Kung nataon lang ‘di siyempre paano naman natin sasabihin na ia-access natin ang pondo para sabihing kailangan silang ma-indemnify or mabigyan ng danyos.

Pero kung talagang dala ng bakuna at lalo na’t may kailangang ipagamot or mayroong kailangan na bawiin na paggastos sa pagpapagamot eh ‘di siyempre doon natin talagang dapat mapakinabangan iyong tinatawag na indemnification fund.

USEC. IGNACIO:   Doc, nitong mga nakaraan nakausap din namin na napakahalaga na after po mabakunahan ay kailangan pong ma-observe ng 30 minutes. Sapat po ba iyong oras, iyong 30 minutes na iyon para doon po makita lahat na talagang may lalabas kung nagkaroon man po ng adverse effect o side effects?

DR. ONG-LIM: Karaniwan kasi, Usec., iyong binabantayan natin ay iyong matitinding allergic reactions, tinatawag na anaphylaxis. Hindi ito tulad ng mga karaniwang napapansin nating allergy na kaunting kati-kati, kaunting pantal, kung hindi ang hinahabol talaga natin dito eh ma-detect iyong mga nahihirapang huminga. Iyon iyong pinakasenyales ng tinatawag na anaphylaxis.

Now, sa mga pag-aaral na ginawa na doon sa nagpabakuna, karaniwang lumilitaw actually siya within less than 15 minutes. So, iyong 30 minutes pasobra na iyon para makita natin kung nagkakaroon ng severe allergies.

USEC. IGNACIO:   Nasabi noon na dapat nga daw po i-exempt ang mga may severe allergies sa iba pang bakuna na bibigyan ng COVID-19 vaccines. Bukod po sa kanila mayroon po bang iba pang dapat i-exempt sa bakuna?

DR. ONG-LIM: Sa ngayon, iyong tinatawag na absolute contraindication or talagang bawal na bawal eh iyong mga nagkaroon ng severe allergy o iyong sinasabi ko ngang anaphylaxis o iyong hirap sa paghinga matapos doon sa unang doses ng bakuna.

Now, kung nagkaroon ka ng anaphylaxis in the past dahil sa ibang pinagmulan, puwede pa rin namang pag-usapan kung ikaw ay bibigyan ng bakuna lalo’t lalo na na kung mataas ang risk na ikaw ay mahawa at magkaroon ng matinding-matinding sakit galing sa COVID.

So, ang ginagawa or ang gagawin actually is to evaluate individually, titingnan kung ano ang kundisyon ng iyong katawan, gaano ba katindi ba iyang sinasabi mong allergy, iyan ba ay sulit na iwasan kumpara na lang doon sa risk na ikaw ay magkaroon pa ng COVID at maaaring ma-ospital or worse, talagang ikaw ay mamatay sa COVID.

So, iyon ang binabalanse natin – anaphylaxis from other sources ie-evaluate; Anaphylaxis from first dose of COVID vaccine, hindi na ulit ibibigay iyong ikalawa.

USEC. IGNACIO:   Sa pagbabakuna naman, Doc Anna, pinag-uusapan na rin naman sa ibang bansa iyong pag-aaral kung puwede daw pong isang dosage na lang na bakuna ang ibigay sa mga taong gumaling na from COVID-19 dahil mayroon na raw silang antibodies that could fight off the virus. Posible po kaya ito, Doc?

DR. ONG-LIM: Sa ngayon, wala pang sapat na pag-aaral para magamit natin iyong ganoong konsepto as a recommendation pero habang lumalaon at magkakaroon tayo ng mas maraming datos, maaaring maging isang rekomendasyon iyon kasi nga tama din naman. Mayroon na siyang antibodies, bakit pa niya kailangan ng maraming doses? So, conceptually, theoretically, tama iyong pag-iisip na iyon pero sa ngayon wala pang sapat na pag-aaral and kailangan pa iyang patunayan and masiguro para ligtas din itong mga kababayan nating nagkaroon na ng COVID.

USEC. IGNACIO:   Opo. Doc, kunin ko na lang po iyong advice ninyo sa ating mga manunood sa atin ngayon, partikular po sa mga magulang para sa kanilang mga anak naman po para maprotektahan nila.

DR. ONG-LIM: Well, alam natin, Usec., na ang bakunang para sa COVID ay ibibigay lamang sa mga 18 and above and pina-prioritize pa nga natin iyong mga seniors, iyong mga may edad kasi ang objective talaga ng ating programa ay maproteksyunan iyong mga pinakamatataas ang risk na sila ay magkasakit at maaaring mamatay galing sa COVID.

So, ang mga bata medyo matagal pa siguro bago sila marating ng bakuna kasi pinag-aaralan pa lang sa ngayon kung ito ba ay babagay sa kanila. So, therefore, ang importante para sa mga bata eh mabigyan pa rin sila ng hustong proteksiyon ng kanilang mga magulang. Iiwasan ang paglabas-labas nang hindi naman kailangan and kung kinakailangan talagang lumabas, iyon ding ating minimum public health standards o iyong ‘Apat Dapat’ ay susundin pa rin natin:

Unang-una, siguraduhin na iyong air circulation doon sa lugar na pupuntahan ay maayos;

Pangalawa, iyong physical distancing ay maoobserbahan. Kung puwedeng isang metro or higit pa;

Ikatlo, iyong paggamit ng face shield at face mask nang tama. And tatandaan din natin, ang face mask hindi natin ginagamit sa mga batang dalawang taong gulang pababa kasi baka hindi nila masabi sa atin na nahihirapan silang huminga; and

Finally, iyong time of interaction, sana hindi lalampas sa 15 or 30 minutes para mas maiwasan din iyong pagkakahawa.

USEC. IGNACIO:   Maraming salamat po, Doc Anna Ong-Lim! Mabuhay po kayo!

DR. ONG-LIM: Maraming salamat.

USEC. IGNACIO:   Maraming salamat pong muli sa pagtutok ninyo sa ‘Vaccines Explained’ na hatid sa inyo ng PCOO, PTV at PIA. Salamat po sa Filipino Sign Language Access Team for COVID-19 at sa Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas.

Ako po si Usec. Rocky Ignacio, mula sa PCOO.

BENDIJO:   Samahan ninyo kami uli bukas para sa mga karagdagang impormasyon tungkol sa pinakamainit na issue sa bansa. Ako naman po si Aljo Bendijo. Thank you, Usec.

USEC. IGNACIO:   Salamat, Aljo. At ito po ang Public Briefing #LagingHandaPH.

###

—

SOURCE: PCOO-NIB (News and Information Bureau-Data Processing Center)