USEC. IGNACIO: Magandang umaga, Pilipinas. Paghahanda sa bakuna at paparating na kalamidad ang sentro ng ating talakayan ngayong araw ng Sabado. Magandang umaga sa’yo, Aljo.
BENDIJO: Good morning Usec. at magandang umaga po mga kababayan. Makakasama rin natin ang mga opisyal ng pamahalaan upang bigyan ng linaw ang mga katanungan ng ating mga kababayan. Ako po si Aljo Bendijo.
USEC. IGNACIO: At sa ngalan po ni Secretary Martin Andanar, mula sa PCOO, ako naman po ang inyong lingkod, Usec. Rocky Ignacio at ito ang Public Briefing #LagingHandaPH.
Maya-maya lamang po makakasama natin sa programa sina NDRRMC Spokesperson Mark Timbal; DOST Undersecretary Rowena Cristina Guevara; at DOH Undersecretary Maria Rosario Vergeire.
BENDIJO: Kung may nais po kayong iparating sa amin ay mag-comment lamang sa live streaming ng ating programa sa PTV Facebook at YouTube account.
USEC. IGNACIO: At sa ating unang balita, talaga pong ramdam na ramdam na ng marami nating kababayan ang malaking epekto ng pagbaba ng ating ekonomiya dulot ng pandemya kaya naman po si Senator Bong Go nanawagan sa mga ahensiya ng pamahalaan na gawin ang lahat ng makakaya upang tulungang maibsan ang hirap na pinagdadaanan ng mga Pilipino. Para sa iba pang detalye, panoorin po natin ito:
[NEWS REPORT]
BENDIJO: Patuloy ang paglapit sa kalupaan ng kauna-unahang bagyo ng taon na si Auring; bagama’t bahagyang humina si Tropical Storm Auring, nakataas naman ang Signal No. 1 sa malaking bahagi ng Visayas at ng Mindanao. Inaasahan na ang unang landfall nito sa Caraga Region bukas.
USEC. IGNACIO: Alamin natin ang paghahanda ng pamahalaan sa Tropical Storm Auring at maging sa pag-aalburoto ng Bulkang Taal. Kasama po natin sa programa si NDRRMC Spokesperson Mark Timbal. Magandang araw po.
NDRRMC SPOX TIMBAL: Usec. Rocky, Sir Aljo magandang umaga po. Sa lahat po ng mga kababayan natin na nanunood, magandang umaga po sa lahat.
USEC. IGNACIO: Opo. Ito si Auring naman po iyong ating binabantayan ano po. So gaano po ba kalaking pinsala iyong maaaring idulot nitong Bagyong Auring?
NDRRMC SPOX TIMBAL: Opo. Alam ninyo naman po, Usec. Rocky, na panahon pa rin tayo ng La Niña at nitong nakalipas na taon ay patuloy po ang mga naganap na malakas na pag-ulan doon sa area na iyon. So inaasahan po natin na dahil may heavy to at times intense rainfall na magaganap doon sa mga lugar na dadaanan ng bagyo, tumataas po iyon tiyansa ng pagbaha at landslides. Medyo malakas din po iyong hangin kaya mayroon po tayong mga nabalitaan na na nabuwal na puno, mga ibang mga nasirang mga puno o poste sa daan at ito po iyong mga patikim pa lang ba nitong bagyo pong parating.
USEC. IGNACIO: Opo. So, ano po daw ang ginagawang prepositioning na ng pamahalaan dito po sa paghahanda para sa epekto ng Bagyong Auring sa mga lugar na maaaring tamaan? Sa kasalukuyan, ano po ba iyong mga lugar na ito, sir?
NDRRMC SPOX TIMBAL: Opo. Noong Wednesday po nagsimula na po tayo ng pagpupulong para sa kahandaan sa pagdating nitong si Bagyong Auring at kahapon nga po ay kinumpirma na ng mga local governments at saka ng mga Regional Disaster Councils iyong mga isinagawang kahandaan in terms of iyong pagsasaayos ng ating mga evacuation center para dagliang matuluyan ng mga kababayan natin in case of evacuation, iyong pagsasagawa po ng preemptive evacuation din ay iniulat kahapon, pati na rin iyong imbentaryo ng mga relief items at rescue personnel, equipment and vehicles na gagamitin in case of emergency.
Ngayon nga po, Usec. Rocky, nakatanggap po tayo ng balita mula diyan sa Regional Disaster Council for Caraga na nag-preemptive evacuation na po ang isanlibo, dalawandaan apatnapu’t isang (1,241) mga pamilya at kasalukuyan po sila ngayong nananatili sa 36 na evacuation centers at pinangangalagaan ng mga local governments na nakakasakop po sa kanila.
Kasalukuyan din pong pinatigil po muna iyong pagbiyahe sa dagat ng mga mangingisda at iyong mga mining operations po doon sa kabundukan kasi alam ninyo naman po diyan ay mabundok iyong lugar at dahil po sa lakas ng ulan ay posible pong maganap iyong landslide, iniiwas po natin sa disgrasya ito pong mga kababayan natin.
USEC. IGNACIO: Opo. Sir, kasi alam po natin aside from Mindanao, mukhang tatamaan din ang bahagi rin ng Visayas. So, may instruction na rin po ba ng evacuations sa mga lugar na ito?
NDRRMC SPOX TIMBAL: Opo. Ang atin pong pinalabas na paalala sa mga local governments po natin ay tutukan po nila iyong mga communities na flood-prone, landslide-prone at saka storm surge-prone. Kapag nakita po nila talaga na kakailanganing mag-preemptive evacuation na dahil sa parating po na bagyo, isagawa na po nila ito upang walang kababayan natin ang maabutan ng disgrasya. Iyong mga evacuation centers naman din po ay iniulat nilang handa na para kanlungin itong mga kababayan po natin na magsisi-evacuate.
USEC. IGNACIO: Opo. Pero sir ano po ah, dapat malinaw din sa ating mga kababayan iyong—kasi nandito pa rin iyong COVID sa bahagi ng Visayas—
NDRRMC SPOX TIMBAL: Totoo po iyan.
USEC. IGNACIO: —may sinasabing bagong variant.
NDRRMC SPOX TIMBAL: Bagong strain, opo.
USEC. IGNACIO: Opo. Ano po ang inyo pong paalala sa ating mga kababayan?
NDRRMC SPOX TIMBAL: Opo. Dito po sa NDRRMC last year pa, Usec. Rocky, nagkaroon po tayo ng pagpapalabas ng Memorandum 54 kung saan po in-adjust po natin lahat ng mga response activities natin para masigurado na iyong minimum health standards against COVID-19 ay maisagawa ng mga rescuers pati mismo ng mga niri-rescue or ini-evacuate nating mga kababayan.
Kaalinsabay po niyan, tuluy-tuloy din po iyong pagbibigay ng NDRRMC at saka ng mga Regional Disaster Councils ng mga supplies for PPEs, face masks etcetera. At ito rin po ay pinapaalala sa mga local governments natin para masigurado po sa implementation ng evacuation activities, iyong pangangalaga sa evacuation centers na pinalalagian ng mga kababayan natin at iyong pagpapanatili ng social distancing ay maisagawa.
Pinapanawagan po natin sa mga kababayan po natin na siguraduhin po nila na bago po sila umalis ng bahay, kung pinatawag na po ang evacuation, suutin po nila iyong face masks nila and ensure physical distancing din hanggang sa evacuation center para po masigurado tayong makakaiwas sa sakit.
USEC. IGNACIO: Opo. Last year sir ano, ang Taal Volcano ay nag-alburoto; ngayon ay nararamdaman na naman natin iyong mukhang pag-aalburoto ng Bulkang Taal ano po. Nabanggit po ng NDRRMC sa mga LGU sa paligid ng bulkan na ‘brace for the worst’. Ano po iyong assessment ninyo nitong mga nakaraang araw?
NDRRMC SPOX TIMBAL: Opo. Kahapon nga Usec. Rocky, nagsagawa ho tayo ng NDRRMC full council meeting at napag-usapan po diyan sa pagpapaliwanag ng ating Usec. Renato Solidum ng PHIVOLCS na hindi lang Taal ang nagpapakita ng aktibidad ngayon po kundi si Mayon Volcano at saka si Kanlaon Volcano. At dahil po mga active volcanoes po ito, kahit nasa Alert Level 1, dapat po tuluy-tuloy pa rin sa pagtutok at pagiging listo ang ating mga local governments.
Diyan po sa parte ng Taal, sinigurado na po natin na wala pong permanent residents na nandoon mismo sa isla kaya po nagsawaga po ng preemptive evacuation nitong nakalipas noong nagkaroon ng activity si Taal. At iyong evacuation procedures din po ay ni-remind na din iyong mga local governments natin para in case magkaroon nga ng escalation, dagliang pong maiaalis iyong mga kababayan natin doon sa surrounding communities dito sa mainland.
Kasama din po diyan iyong paglilipat ng mga kababayan natin na nasa quarantine facilities para masigurado na protected iyong general population, protected din sila at makakarating doon sa alternate na quarantine facilities. Kasama din po sa paghahanda iyong ating mga relief items, mga assets and equipment in case po magkaroon ng escalation.
USEC. IGNACIO: Opo, wala pa nga pong isang taon halos, nagbabadya na naman po iyong kalamidad ano po, sa Timog Katagalugan. Ibinahagi po ba sa inyo ng ating lokal na pamahalaan doon ang second impact nitong Taal Volcano at paano po sila tutulungan ng national; government sakaling – naku, huwag naman po sana ano – magkaroon muli ng krisis.
NDRRMC SPOKESPERSON TIMBAL: Opo, mayroon po tayong tinatawag na contingency plan for the Taal Volcano Emergency. At ito po iyong ating patuloy na pinauunlad, sa pakikipagtulungan ng ating mga local governments. So alam naman po ninyo na nasa batas natin, RA 1121, ang local governments ang frontliners kapag may emergency. Ang Regional Disaster Council po at ang National Disaster Council ay laging naka-support at nakaantabay. Kaya po ang ating mga usual support, kagaya po noong logistics support, paglilipat ng mga evacuees to safer places, iyong additional relief items, iyong pagpu-provide din po ng medical support, lalo na in this case na may pandemic po tayong kinakaharap, lahat po iyan ay nakakasa na from the national to the regional level. Lahat po ng mga line agencies ng pamahalaan natin ay naghahanda in case po na magkaroon ng escalation.
USEC. IGNACIO: Opo, update lang po, nagsasagawa pa rin po ba ng forced evacuation sa ilang mga residente doon at ano po ang nais ninyong sabihin sa ating mga kababayan.
NDRRMC SPOKESPERSON TIMBAL: Ang nangyaring evacuation kasi, Usec. Rocky ay mismo doon lang sa isla. Iyon po kasi iyong protected area at danger zone at ipinagbawal po talaga iyong pagkakaroon ng residents doon. So, as far as we have heard nitong nakalipas, natapos na po iyong pag-aalis nitong mga kababayan nating nagsibalikan at nanirahan muli doon sa isla na iyon, pinapayagan din naman po iyong mga mangingisda o iyong mga workers doon sa mga fish pens na panandaliang mamahinga doon sa isla, pero hindi pupuwedeng mag-stay talaga na parang titira na doon.
Ang atin pong payo sa ating mga kababayan ay sundin po nila palagi iyong mga reglamento patungkol diyan sa protected area po na iyan. Dahil volcano island po iyan, ang immediate threat po talaga kapag nagkaroon ng activity sa Taal Volcano ay doon mismo sa isla. So, ang atin pong sinisigurado ay wala pong madidisgrasya na nandoon sa isla anytime kapag nagkaroon po ng escalation, kaya po sundin po natin ang mga abiso po na ito at iyong mga pagbabawal. Iyong mga mangingisda naman po pinapayagan po kayong mag-stay doon nang panandalian, pero not to live there at dapat po iyong ating Coast Guard at saka iyong BFP at PNP teams na nandoon po sa isla para bantayan ito lagi po kayong magpapaalam sa kanila kung kayo po ay pupunta doon at kung aalis na rin.
USEC. IGNACIO: Opo, ito po isa pa ring malaking hamon ito sa pamahalaan sa panahon ng kalamidad – paano po pananatilihin ng NDRRMC ang implementasyon ng health protocols para po hindi magkaroon ng transmission ng COVID-19 sa mga apektadong lugar?
NDRRMC SPOKESPERSON TIMBAL: Totoo po iyan Usec. Rocky, kasi talagang challenge po ito lalo na kapag emergency, kapag ang ating mga kababayan talaga ay naabutan ng pagmamadali, minsan nalilimutan po itong mga health protocols na ito. Kaya po on the part of the NDRRMC, mas pinapahalagahan po natin at ini-emphasize natin sa LGUs iyong evacuation planning and preemptive evacuation para maaga pa lang, hindi nagmamadali iyong mga tao, maialis sila doon sa danger zone, para maobserbahan or masundan pa rin iyong minimum health standards hanggang sa evacuation center. At doon po sa evacuation center naman din ay bilang naman ang mga tao, ang atin pong guidance sa ating mga LGUs ay panatilihin na hindi po magsisiksikan at organisado dapat ang distribution ng mga relief items at ng mga health items din kagaya ng mga PPE.
Tuluy-tuloy din po iyong ating pagbibigay ng mga supplies of the PPEs and medical equipment sa mga LGUs at mga facilities na nangangailangan ng tulong. So ito pong mga bagay na ito, hindi nagkukulang po ang ating NDRRMC, ang national government sa pagpapaalala at pagsuporta dito po sa mga communities na ito. Ang bagay lang po, Usec., is that kahit anong preparasyon ang gawin natin sa pamahalaan kung hindi po makikiisa iyong mga kababayan natin ay wala pong saysay iyon. Kaya po ang atin pong patuloy na panawagan ay maging listo po, maging maingat at patuloy na sumunod, makiisa iyong mga kababayan po natin sa lahat po ng paghahanda sa kahit ano pong posibilidad ng sakuna o kalamidad para masigurado po ang ating kaligtasan.
USEC. IGNACIO: Opo, sir maraming salamat po. Alam po namin na kayo ay talagang magmu-monitor at tututok dito sa ating inaasahang posibleng epekto nga ng Bagyong Auring, ang People’s television Network ay bukas po sa NDRRMC kung kailangan po ninyo kami. Maraming salamat po, Spokesperson Mark Timbal ng NDRRMC.
NDRRMC SPOKESPERSON TIMBAL: Thank you po, Usec. Rocky.
BENDIJO: Samantala, walang patid ang pagpapaabot ng tulong ng iba’t ibang ahensiya ng pamahalaan at ng tanggapan po ni Senador Christopher Bong Go sa mga kababayan natin saan man sa bansa. Kamakailan ay nagtungo naman sila sa bayan ng Silang, Tanza, Dasmariñas at iba pang bayan sa Cavite para mamahagi ng ayuda. Panoorin natin ito.
(NEWS REPORTING)
BENDIJO: Huwag po kayong aalis, magbabalik pa ang Public Briefing #LagingHandaPH
(COMMERCIAL BREAK)
BENDIJO: Nagbabalik po ang Public Briefing #LagingHandaPH.
Samantala, estado ng clinical trials at update sa mga COVID-19 vaccine manufacturers ang atin pong aalamin mula kay DOST Undersecretary Rowena Guevarra. Magandang araw po, Usec.
DOST USEC. GUEVARRA: Magandang umaga po.
BENDIJO: This is Aljo Bendijo, Usec., with Usec. Rocky Ignacio. Nagsimula na nga po itong Janssen ng clinical trial sa bansa ayon po sa mga reports. Ano po ang magiging proseso ng pag-aaral na ito at gaano ba kalaki at saan-saan ang kanilang sample population, Usec.?
DOST USEC. GUEVARA: Okay. Itong Janssen nagsimula last week ang kanilang trial, ito iyong isa sa tatlong independent clinical trials na sinasagawa sa Philippines – iyong dalawa ay iyong Sinovac at saka iyong Clover.
Itong Janssen ang paggagawa ng clinical trials nito ay sa NCR, sa Region IV-A at saka sa Region VI.
Sa kasalukuyan, nagri-recruit na sila at saka nag-i-screen ng mga participants kasi iyong proseso po natin ay una muna mag-recruit tapos i-screen kasi may tinatawag po tayong inclusion at saka exclusion. Inclusion, sino iyong puwedeng sumali; exclusion, sino iyong hindi puwedeng sumali. Kunyari sa exclusion, hindi puwede po ang buntis.
Pagkatapos po niyan ay i-enroll na po sila, ‘pag pumasa sila sa screening at saka po matuturukan na po ng bakuna. Pagkatapos maturukan po, mayroon pong follow up visits para makita kung kamusta naman iyong naging pagkakaroon niya ng antibodies doon sa COVID-19.
BENDIJO: Uhum. May mga side effects po bang naiulat sa naging, so far, clinical trials ng kumpanyang Janssen sa ibang bansa, Usec.?
DOST USEC. GUEVARA: Sa ibang bansa may mga nari-report pero kasi ang proseso natin ng ganiyan, ‘pag may ni-report, iimbestigahan muna kung talagang ang sanhi ay iyong pagbabakuna or may ibang sanhi. Sa ngayon, wala pa namang mga adverse events na nari-report sa Janssen.
BENDIJO: Opo. How about po iyong pagmu-monitor ninyo, ng pamahalaan, iyong mga isinasagawang independent clinical trials dito po sa Pilipinas lalo na iyong sinasabing adverse effects sa mga lalahok po?
DOST USEC. GUEVARA: Ang ating mga clinical trials, nag-submit ho iyan ng tinatawag nating protocol kung ano iyong mangyayari kapag nagkaroon ng adverse event. Ang una sa pangyayari diyan ay iri-report nila iyan sa Food and Drug Administration ng Philippines at ngayon ia-analyze kung ano nga iyong naging sanhi noong adverse event at iri-report iyan. Tapos dito sa Philippines kapag may nangyaring ganiyan, iyong paghu-hospitalize, kung sakali mang ma-hospital iyong ating volunteer ay sagot iyan noong kumpanya na nagku-conduct ng clinical trial.
BENDIJO: Okay. So babakunahan ba sa ilalim naman ng vaccination program ng pamahalaan ang mga sumailalim na sa mga clinical trials, iyong mga volunteer?
DOST USEC. GUEVARA: Ganito po: Ang ating clinical trials, iyong unang posibilidad po ng protocol niyan ay kalahati noong mga volunteers ay plasibo o hindi bakuna iyong ilalagay; iyong kalahati ang i-inject sa kanila ay iyong vaccine. ‘Pag natapos na lahat noong clinical trials study, mga 6 months to 1 and a half years, saka natin malalaman sino iyong binigyan ng plasibo at sino iyong binigyan ng vaccine. Kapag ganoon, saka pa lang puwedeng bakunahan iyong mga plasibo ang naibigay.
Ngayon tungkol sa pagsali sa pagbabakuna ng gobyerno, dahil mayroon po tayong priority kung sino iyong mga babakunahan – una po iyong healthcare workers ay hindi na po natin sila pinapasali dito sa ating clinical trials kasi babakunahan naman po talaga sila ng gobyerno.
BENDIJO: Uhum. Hindi daw po ba puwedeng tapusin muna natin iyong clinical trials, Usec., bago natin simulan iyong rollout ng bakuna? Papaano po maaring makakaapekto ang clinical trials sa ating vaccine rollout?
DOST USEC. GUEVARA: Itong ating vaccine rollout, pinili po natin kung saang sites iyan ano. Tapos ito naman pong clinical trial, pinili rin po natin kung saan ang site. Ang kaibahan po, iyong ating vaccine rollout, ang pinipilit natin ay iyong sinong babakunahan based sa priority ng gobyerno. Sa clinical trial po, ang pinipilit natin ay iyong mga barangay na mataas ang numero ng mga may COVID-19. ‘Pag nag-rollout po tayo at saka ‘pag nag-clinical trial, puwede naman pong magkasabay iyan, hindi naman po pinagbabawal na magkasabay iyan. Ang importante lang po ay ‘pag nag-register at nag-volunteer kayo sa clinical trial eh susundin po natin iyong protocol ng clinical trial at hindi po tayo magpapabakuna ng iba. Iyon lang po.
BENDIJO: Opo. Kamusta naman po iyong iba pang bakuna for clinical trials katulad po sa Solidarity Trial ng WHO Clover Biopharmaceuticals at itong Sinovac? Ano ba ang estado nila, Usec., at ano po ang nagpapatagal sa kanilang pagsisimula?
DOST USEC. GUEVARA: Iyon pong Sinovac at saka iyon pong Clover, tinatawag po nating independent clinical trial iyan. Nasa last stage na po sila ng preparation ng kanilang—sa trial sites at malapit na rin pong magsimula iyong dalawang iyan.
Kaiba naman po iyong WHO Solidarity Vaccine Trial. Ito pong solidarity vaccine trial ay in-approve po iyan ng ating IATF na sumali ang Pilipinas. Kailangan po kasi nating tumulong sa world effort ng paghahanap ng mga bakuna. Kasi kahit na mayroon tayong mga bakuna na may Emergency Use Authorization, hindi pa po iyan iyong tinatawag nating Certificate of Product Registration na puwede mo nang bilhin iyong bakuna.
Sa kasalukuyan, lagpas isandaan po na mga vaccine ang dini-develop pa. Iyong pagsali ng Philippines sa WHO Solidarity Vaccine Trial ay, una, gusto nating tumulong na makahanap nang mabilis ng paghahanap ng bakuna para sa COVID-19. Dahil lagpas isandaan na bansa ang magpa-participate dito, mapaghahati-hatian po iyong numero na kailangan para sa clinical trial phase 3.
Kunwari po usually 30,000 to 45,000 iyang vaccine trial phase 3, ang mangyayari konti lang po iyong kailangang gawin sa bawat bansa dahil maraming magpa-participate. Reding-ready na po iyong ating solidarity vaccine trial team na pinangungunahan po ni Dr. Jodor Lim ng PGH. Nag-conduct na po sila ng training ng ating mga sasali po doon sa team ng ating solidarity vaccine trial. Na-identify na rin natin kung saan iyong mga sites na pagsasagawaan nitong WHO Solidarity Vaccine Trial.
Sa kasalukuyan, hinihintay natin ang WHO na ibigay na sa atin iyong final operating procedures at saka kung ano iyong pangalan ng bakuna para mai-apply din po natin ng clearance sa FDA natin.
BENDIJO: [Off mic] tanong na ito bago po ang tanong ng ating kasamahan sa media with Usec. Rocky. Usec. sa datos po ninyo, ilan po ang mga numero ng mga partisipante diyan po sa clinical trial na iyan ng Janssen?
DOST USEC. GUEVARA: Iyon pong impormasyon na iyan ay ang puwede lang pong magsabi ay ang Janssen. Although binigay sa amin ang impormasyon noong nag-apply sila, mayroon po tayong confidentiality data agreement. Iyong spokesperson po nila ang puwede lang pong sumagot ng tanong na iyan.
USEC. IGNACIO: Opo. Magandang umaga, Usec. ano po. May tanong si Red Mendoza ng Manila Times: May indemnification din po bang mangyayari, vaccine clinical trial at sino po ang dapat sumagot? At kung ang gobyerno po ang sasagot, saan po tayo kukuha ng pondo?
DOST USEC. GUEVARA: Magandang tanong iyan, Sir Red. Dito sa independent clinical trials, ang sasagot po ay iyong vaccine developer na company. Dito po sa WHO, sagot po ng WHO. Mayroon po silang global insurance na bibilhin para doon sa mga volunteers at pati rin po doon sa mga trialists natin. So hindi po gobyerno ang magbabayad niyan.
USEC. IGNACIO: Opo. May tanong po si Michael Delizo dito ng ABS-CBN News. I think puwede ninyo po itong—siguro maaari ninyo itong sagutin, Usec. ano. Natanong na niya kung kumusta iyong clinical trial ng Janssen pero ang tanong niya: When will FDA grant clinical trial approval for Clover and Sinovac?
DOST USEC. GUEVARA: Ang Clover at Sinovac ay nabigyan na iyan ng approval to conduct clinical trial noon pang… kung hindi ako nagkakamali, December or January. So approved na po iyan.
USEC. IGNACIO: So magsasagawa rin po sila sa ating bansa, Usec.?
DOST USEC. GUEVARA: Iyong Sinovac at saka iyong Clover ay nagsasagawa na. Nagpa-finalize na sila noong preparation ng kanilang trial sites.
USEC. IGNACIO: Okay. Kunin ko na lamang po ang inyong mensahe sa ating mga kababayan, Usec.
DOST USEC. GUEVARA: Amin pong ini-encourage ang ating mga kababayan na ‘pag ang barangay ninyo po ay napili isa sa isang mga site ng mga clinical trial, sana po ay sumali po tayo dito sa ating clinical trials kasi kailangan po nating makahanap ng mga bakuna na epektibo at safe at efficacious po. At gusto ko rin po sana na himukin ang ating mga kababayan na labanan natin ang pandemic at labanan din po natin ang infodemic. Humanap lang po ng mga tama at totoong mga impormasyon, lalo na po ito pong galing sa DOH. Ang tawag namin diyan ay DOH certified information. Maraming salamat po.
USEC. IGNACIO: Maraming salamat po sa inyong panahon, DOST Undersecretary Rowena Guevara.
May mga bagong mutations ng COVID-19 na natuklasan sa Lungsod ng Cebu, hatid ni John Aroa ang detalye ng balita, John?
(NEWS REPORTING)
USEC. IGNACIO: Gaano nga ba kalaki ang banta ng dalawang COVID-19 mutations na ito na nadiskubre kahapon? Kaugnay diyan makakausap po natin si Department of Health Undersecretary Ma. Rosario Vergeire. Usec., welcome back po.
USEC. VERGEIRE: Good morning po, Usec. Rocky.
USEC. IGNACIO: Opo, kinumpirma na nga po ng DOH iyong COVID-19 mutations sa Cebu City. Ano po ba iyong nakita ninyo sa mga samples na inaral ng Philippine Genome Center? Katulad ba ito ng UK, Brazil o South African variants na mas nakakahawa, Usec?
USEC. VERGEIRE: Actually, Ma’am, ito pong nakita natin in the Cebu samples that were processed. Nagkaroon po ng 31 out of the 50 that were assigned lineages mayroon po tayong dalawang mutations na nakita. Ito pong mutations na ito, this is E484K and N501Y. These are mutations na binabantayan po natin. Dahil nakikita rin po itong mga ganitong mutation doon sa mga variants na mayroon na ngayon sa ibang bansa katulad ng UK variant, katulad ng South African variant at Brazilian variant. Pero hindi po dapat ikabahala ng ating mga kababayan ito sa ngayon. Kasi po pinag-aaralan pa natin ito, tinitingnan pa rin po natin kung ito po talaga ay maka-classify as variant. Kailangan maintindihan ng mga kababayan natin, ang virus po normally nagmu-mutate sila and for us to have a specific variant, kailangan ng mga lima hanggang pito na variants out of those na mutations na nakikita doon sa sequence para masabi na mayroon na talagang variant tayo na sinasabi na specific.
Sa ngayon iyan pa lang po ang nakikita natin. Ang gagawin natin, isa-submit po natin ito sa WHO for them to classify at mabigyan nila tayo ng direksiyon kung talagang itong mga mutations na ito ay maitutukoy na natin doon sa mga variants na existing na ngayon globally.
USEC. IGNACIO: Pero, If ever po, paano po iyong reporting nito sa international medical community at ano po ba iyong posibilidad, na huwag naman po sana, na ito ay talaga ay tawagan ng new variant?
USEC. VERGEIRE: Yes, Ma’am, as I have said, Usec. Rocky ito po ay sinusumite natin. Mayroon pong mga international systems where we upload ito pong mga findings na ito. Ang una pong sistema ay iyong [unclear] kung saan lahat po ng mga nagagawang sequencing ng iba’t ibang bansa ay ina-upload po natin diyan. Another system is the WHO system also where we submit it to them and WHO provides us direction by doing further study on the sequence specimen or processed na resulta, para masabi nila sa atin kung itong mga mutations na na-identify natin would really be of public health importance already.
USEC. IGNACIO: Pero Usec., sa ngayon po kumusta na iyong monitoring ng Department of Health at ng lokal na pamahalaan ng Cebu para po malaman kung kumakalat na rin ba sa iba pang indibidwal itong mutation at ito rin po ba ang dahilan kung bakit may spike ng kaso sa Cebu?
USEC. VERGEIRE: Sa ngayon po we are doing the Region 7, ka-meeting natin sila noong isang araw and they are doing this intensive contact tracing, they are doing this intensive surveillance para makita po natin iyong extent po nitong pagkalat o pag-spread kung saka-sakali. We are collecting samples para po mai-process natin sa Philippine Genome Center so that we can be able to evaluate further. Ito pong ginagawa ng Region 7 ay nag-intensify din po sila ng kanilang mga response katulad po noong pag-a-isolate ng lahat ng tao na na-identify natin with this variant. Also iyong kanilang screening of their borders ay ini-strengthen nila ngayon.
After one week, we are going to do another assessment so that we can be able to determine kung talagang nakukontrol po natin kung sakali ang pagkalat. At to the increase in the number of cases in Cebu, most probably, it’s a factor, ito pong pag-detect natin ng variant because we know that this variant, have sinasabi na tumataas ang rate ng pagkakahawa-hawa or higher transmissibility. Pero mayroon pa rin pong ibang factors tayong dapat na tingnan hindi lang iyon, dahil alam po natin na nagluwag po ang Cebu. They have eased their restrictions, naging MGCQ sila, so that might be a factor as well.
USEC. IGNACIO: USec., may pahabol na tanong dito si Bella Cariaso ng Daily Tribune. Iyon daw pong Pasay City, nagdu-double in just one week at possible ba na variant ito at kung magiging basis ba ito to recommend na huwag na muna ituloy ang MGCQ status sa Metro Manila?
USEC. VERGEIRE: Well, Ma’am katulad nga ng sabi ko, the probability is always there kung saka-sakaling tumataas ang mga kaso sa mga iba’t ibang lugar, probabilidad na kung may na-detect na individual with the variant, it might be a factor. Pero katulad ng sabi ko, mayroon pa rin po tayong ibang factors na tinitingnan katulad pa rin po ng mga compliance natin dito sa mga health protocols and of course iyong mga paglabas nga po natin because we are easing restrictions.
But one thing that I can say would be, no matter what risk classification or community quarantine level na ibibigay sa atin kung tayo po, itong local government, should have that capability to do localize response. So kahit na mag-MGCQ basta sigurado tayo na ang local governments natin would act fast. They would have a better surveillance system and they would be responding locally na nagkakaroon sila ng localize lockdown if ever may mga dumadaming kaso sa isang lugar.
USEC. IGNACIO: Usec., nakarating na po ba sa DOH, may report po kasi na mahigit 30 barangay at isang business establishment ang sumailalim sa lockdown sa Pasay City simula pa kahapon, dahil daw po sa pagtaas ng kaso ng COVID-19 sa lugar?
USEC. VERGEIRE: Yes, Ma’am. Pero ang sabi nga natin, ang local government have been given that authority by the IATF that they can do these localize lockdowns as long as they were able to determine na tumataas iyong kaso at sa tingin nila iyan iyong makaka-solve o makaka-address noong pagtaas ng kaso. We support this kind of response from the local government, kasi mas alam naman po nila they are the ones on the ground. We will be guiding them, we are supporting them in this kind of response para lang po makontrol natin ang patuloy na pagtaas ng mga numero ng kaso.
USEC. IGNACIO: Usec., puntahan natin iyong tanong ng ating mga kasamahan sa media. Taong ni Red Mendoza ng Manila Times: Nagpaumanhin po si Secretary Carlito Galvez sa pagka-delay po ng pagdating ng mga bakuna dahil sa isyu ng indemnification. Tayo lang po ba ang bansa na kailangang pumirma ng indemnification sa mga manufacturer ng bakuna dahil sa naging isyu sa Dengvaxia?
DOH USEC. VERGEIRE: Usec. Rocky, gusto ko pong linawin ano kasi baka iniisip ng tao because of this issue in the Dengvaxia, that’s the reason why hindi po tayo makapagtuluy-tuloy ng ating negosasyon.
Ang main reason po talaga, all manufacturers all over the world are requiring this indemnification kasi nga po iyong kanilang produkto ay underdevelopment pa rin pero gagamitin na po natin. They would want that wala pong liability against them because alam po natin, we are informed ‘no na underdevelopment pa ang kanilang produkto.
Ang atin pong sitwasyon ngayon, ang ibang bansa they have this law for indemnification which are existing already in these countries; pero dito sa ating bansa po kasi, wala po tayong ganiyang batas. Kaya mas mahirap po nating gawin iyong negotiation because we do not have a law to support this indemnification agreement, kaya nga po isinusulong ngayon sa ating Congress and Senate na magkaroon tayo nitong batas na ‘to para mas bumilis po ang ating negotiation.
So hanggang inaantay po natin iyang law na ipapasa, tayo po ay nagkakaroon ng negotiations with the manufacturers na magkakaroon tayo ng specific document like for example iyong informed consent na puwede nating ilagay diyan iyong liability waiver statement para po sigurado pa rin ang manufacturers and we are ensuring them that no liability will be charged against them in case there would be adverse events.
USEC. IGNACIO: Opo. Clarification lang po, mula pa rin kay Red Mendoza. So, nakakaapekto po ba daw ang usapan sa mga manufacturer ang issue sa Dengvaxia kaya po nangangailangan sila ng indemnification mula sa gobyerno?
DOH USEC. VERGEIRE: Sa tingin ko Usec. Rocky ‘no, it’s beside the point ‘no. Kung sakali man, talagang ang hinihiling lang talaga is the indemnification agreement and the law kung mayroon man tayo, mas bumilis na sana ‘no. Kaya nga po atin pong minamadali na magkaroon tayo ng batas na ganito.
So ang talagang issue dito ay iyong indemnification and nothing else.
USEC. IGNACIO: Opo. Tanong pa rin mula kay Red Mendoza: Masisiguro po ba na ang mga bakuna ay darating na ngayong Marso pagkatapos ng pagpirma ng mga reglamentos sa indemnification?
DOH USEC. VERGEIRE: Well accordingly ‘no, sinasabi naman ng ating mga—nina Secretary Galvez, ang ating Vaccine Czar, ang ating kulang na lang po kasi doon sa COVAX Facility is this approval or the agreement for indemnification. So once they approved of this submitted requirements by the government of the Philippines, and then wala na po tayong iba pang tinitingnan na magiging balakid para mai-ship na iyong ating agreement or commitment ng COVAX Facility sa atin and that would be the Pfizer vaccines at saka po iyong tinitingnan natin na AstraZeneca vaccine.
Also mayroon din tayong tinitingnan na mga iba pang mga bakuna na parating na rin po ano this coming March or maybe second quarter of this year. So magkaroon lang po tayo ng approval for this agreement for indemnification and I think the vaccines will be shipped here already.
USEC. IGNACIO: Opo. Tanong naman mula kay Raya Capulong ng ABS-CBN News: Knowing na may new variant ng COVID-19, dapat na ba talagang luwagan at ilagay sa MGCQ ang Metro Manila at ibang lugar na nasa GCQ ngayon?
DOH USEC. VERGEIRE: Alam ninyo po Usec. Rocky ‘no, it’s the direction of government. Nakaisang taon na po tayo na very strict lockdown and we have to look at the other side of the fence also – and that is our economy. Nakikita naman po natin and there are also health consequences for a poor economy kaya po binabalanse natin iyan.
Ang atin pong safeguard, dahil kung sakaling nandiyan na nga tayo sa punto na we will shift into this lower level of community quarantine measures, ang safeguard po diyan ay ang ating mga local governments ay magkakaroon ng kanilang sari-sariling response where they will be able to have better surveillance, iyong gatekeeping indicators po nila ay dapat nandoon so that they can appropriately manage if ever and we can control the number of cases.
So ito pong ating direkto na ito ay ito po ay isang bagay ‘no na kailangan po nating ipatupad kung sakaling darating na iyang point na iyan and we are asking local governments to step up so that para po masiguro pa rin natin kahit magluwag tayo sa iba’t ibang sektor ay mapapangalagaan pa rin natin na hindi tumaas ang mga kaso.
USEC. IGNACIO: Opo. Tanong pa rin ni Raya Capulong: Sakaling ilagay na sa MGCQ ang Metro Manila at ibang lugar na nasa GCQ ngayon, ano po daw ang nakalatag na plano ng Department of Health sakaling tumaas na naman ang kaso ng COVID-19?
DOH USEC. VERGEIRE: Well, ganoon pa rin naman po ang gagawin natin Usec. Rocky ‘no, the parameters of the IATF to determine the community quarantine level is still the same. So ‘pag nakita natin na tumataas po ang mga kaso, nakikita natin na ang kanilang healthcare utilization ay medyo nagkakaroon ng risk, atin po tayong makikipag-usap muli sa IATF para makapagrekomenda na sakaling ibalik uli sa higher level of community quarantine classification. So ganoon lang po talaga iyon, kailangan lang natin talaga to monitor properly.
USEC. IGNACIO: Opo. At sa ilalim daw po ng MGCQ, ano ang dapat na tandaan at gawin natin? Baka kasi daw po magpakakampante ang lahat.
DOH USEC. VERGEIRE: Naku tama po iyan, Usec. Rocky ‘no.
So ang atin pong paalala, bagama’t nagluluwag na po tayo sa iba’t ibang sektor, kailangan po natin alalahanin na para po tayo ay makapamuhay nang almost near normal dito po sa mga ganitong sitwasyon natin sa ngayon, continue to practice the minimum public health standards.
As long as you do wear your face mask, your face shield, you do physical distance, hindi ho kayo pumupunta sa mga matataong lugar, hindi po kayo nakikisalamuha sa mga tao in an enclosed space, masisigurado po natin na kayo ay protektado dito po sa virus na ito. And sa padating nga na bakuna, sana mas magkaroon tayo ng kumpiyansa to shift into this new normal that everybody is hoping for.
USEC. IGNACIO: Opo. Tanong naman mula kay Crissy Dimatulac ng CNN Philippines: Ano po ang puwedeng gawin para daw po ma-fast track ang procurement ng vaccines? Kasi as per Secretary Galvez, nag-dry run na sila ng arrival ng vaccines for this month pero hindi pa naman po dumating.
DOH USEC. VERGEIRE: Katulad ho ng inuulit-ulit nating sinasabi, ang main concern natin ngayon and challenge would be the indemnification agreement. Actually kapag nakalagpas po tayo diyan sa mga agreements for indemnification lalung-lalo na kung maipasa ang batas na mayroon na tayong indemnification fund, mas mapapabilis po ang ating mga negotiations with the different manufacturers as well as with COVAX Facility. And that will facilitate ito pong mga pagdating ng bakuna dito sa ating bansa.
USEC. IGNACIO: Opo. Tanong naman ni Michael Delizo ng ABS-CBN News: Kumusta po ang trend ng COVID-19 cases; saang lugar ang tumataas at saan ang bumababa? May nakikita na ba kayong lugar na COVID-19 free?
DOH USEC. VERGEIRE: Sa ngayon po ang COVID-19 free kailangan natin i-define ‘yan ‘no. So when we say it’s COVID-19 free, we are able to detect or to see and monitor na ang isang lugar, 28 days na na walang kaso ng COVID-19 – meaning, dalawang incubation period po iyan ng virus.
And we are seeing na mayroon po tayong isang lugar lang sa Pilipinas na may ganiyang estado sa ngayon and the rest na nakikita natin ay minimal risk ‘no.
Mayroon ho tayong minimal risk kumpara naman doon sa low risk areas. So marami na rin po tayong may minimal risk pero mayroon ho rin tayong nakikitaan na mga pagtaas ng kaso and that would be Region VII. Katulad ng sabi natin, nakakakita rin tayo nang konting pagtaas dito po sa Davao area, dito po sa CAR – although dito po sa CAR nakita natin medyo nag-i-stabilize na po ang mga numero ng kaso. And we are seeing also in Caraga na medyo may pagtaas din ng mga kaso.
USEC. IGNACIO: Uhum. Tanong pa rin po kay Michael Delizo: DOH, PGH, NIH have been reporting additional cases of COVID variants for the past two consecutive weekends. Ano daw po ang latest this week?
DOH USEC. VERGEIRE: Wala pa hong lumalabas na resulta for this run na ginawa natin ngayong linggo na ito. So tingnan natin kung lalabas mamaya o bukas para makapagbigay tayo ng impormasyon.
USEC. IGNACIO: Opo. Ang sunod niyang tanong: When will FDA grant clinical trial approval for Clover and Sinovac?
DOH USEC. VERGEIRE: Aprubado na po ang Clover at Sinovac, matagal na. I think that was December noong nabigyan na po ng approval ang Clover at Sinovac at sa ngayon nga po ay nagkakaroon na sila ng assignment of sites, nakikipag-usap na rin sa mga local governments para po maisaayos na itong clinical trial and they can already start.
USEC. IGNACIO: Opo. Kumusta daw po ang indemnification agreement sa Pfizer at iba pang vaccine manufacturers?
DOH USEC. VERGEIRE: Well as I’ve said Usec. Rocky kanina ‘no, itong indemnification agreement with Pfizer through COVAX Facility, naisumite na natin sa COVAX Facility and we’re just waiting for their response para ma-facilitate na natin ang pag-ship ng bakuna dito.
As to the other manufacturers, tuluy-tuloy po ang pakikipag-usap and as we always say ‘no, mayroon ho tayong non-disclosure agreement with that pero alam naman po nating lahat na ito po ay kasama sa mga prosesong ina-undertake ng gobyerno ngayon so that we can have the vaccines already.
USEC. IGNACIO: Opo. Huling tanong ni Michael Delizo: Update daw po sa supply agreements with Sinovac, Novavax, Johnson and Johnson at Moderna.
USEC. VERGEIRE: Iyan po ay hindi ko maibibigay sa inyo, ang ating vaccine czar always provide this kind of information. Although, ang masasabi ko lang po kahapon po ay nag-meeting kami, tuluy-tuloy po ang negosasyon. Mayroon na pong mga assigned number of dosage doon sa mga pinag-uusapan with the different manufacturers.
USEC. IGNACIO: Opo, last question po mula kay Rida Reyes ng GMA News. Ni-recommend ng DOT sa IATF na magkaroon ng family day sa Intramuros, gusto nilang buksan ng isang araw for all ages sa mga parks. Ano po ang masasabi ng DOH dito?
USEC. VERGEIRE: Aantayin natin ang magiging desisyon ng Inter Agency Task Force as well as the Office of the President, because IATF is recommendatory to the Office of the President. Kung saka-sakali pong mapapayagan yan, ito naman po ay pinag-uusapan sa IATF na laging mayroon tayong mga minimum health protocol that has to be practiced and implemented para po magkaroon lang tayo ng assurance na walang magkakaroon ng pagkakahawa-hawa kung sakali-sakaling mangyayari iyang event na iyan.
USEC. IGNACIO: Ok, maraming salamat po sa inyong pagpapaunlak sa aming programa, Department of Health Usec. Maria Rosario Vergeire.
USEC. VERGEIRE: Thank you very much po.
ALJO BENDIJO: Narito naman ang pinakahuling datos ng COVID-19 sa buong bansa. Base sa report ng Department of Health kahapon, disinuwebe (19) sa buwan ng Pebrero 2021, umabot na sa 557,058 ang total number of confirmed cases matapos makapagtala ng 1,901 na mga bagong kaso; 157 katao naman ang bagong mga nasawi kaya umabot na sa 11,829 ang ating COVID-19 death tally . Marami pa rin ang mga kababayan nating nakaka-recover sa sakit na ngayon ay nasa 512,789 matapos makapagtala ng 537 new recoveries kahapon. Ang total active cases ay 32,440.
USEC. IGNACIO: Samantala, bukod sa information drive ng pamahalaan kontra COVID-19, puspusan na rin po ang malawakang kampanya ng Department of Health kontra tigdas, rubella at polio sa piling rehiyon sa bansa. Ano ba ang importansiya ng bakunang ito sa mga bata? Panoorin po natin ito.
[NEWS REPORT]
ALJO BENDIJO: Puntahan natin ang ulat sa iba pang panig ng bansa. Makakasama natin si Aaron Bayato mula sa Philippine Broadcasting Service.
[NEWS REPORT]
ALJO BENDIJO: Maraming salamat Aaron Bayato, Mula sa Philippine Broadcasting Service. At upang bigyan tayo ng update sa lagay ng panahon sa Mindanao, mag-uulat din ang ating Philippine Davao correspondent Clodet Loreto. Clodet maayong udto.
[NEWS REPORT]
ALJO BENDIJO: Daghang salamat Clodet Loreto, at pag-amping mo diha sa Davao.
USEC. IGNACIO: Sa iba pang balita, mahigit tatlong daang mangingisda sa Samal Province, binigyan ng tulong ng iba’t-ibang ahensiya ng pamahalaan at tanggapan ni Sen. Bong Go. Para sa detalye panoorin po natin ito:
[NEWS REPORT]
USEC. IGNACIO: At iyan nga po ang mga balitang nakalap ngayong araw. Ang Public Briefing po ay hatid sa inyo ng iba’t-ibang sangay ng PCOO sa pakikipagtulungan ng Department of Health at kaisa ng Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas o KBP.
ALJO BENDIJO: Maraming salamat din sa Pilipino Sign Language Access Team for COVID-19. Asahan po ninyo ang aming patuloy na paghahatid ng impormasyon na mahalagang malaman ng bawat Pilipino. Ako po si Aljo Bendijo. Thank you Usec.
USEC. IGNACIO: Thank you, Aljo. Sa ngalan po ni Secretary Martin Andanar, ako naman ang inyong lingkod Usec. Rocky Ignacio. Magkita-kita po tayong muli sa Lunes dito lamang sa Public Briefing #LagingHandaPH.
###
—
News and Information Bureau-Data Processing Center
