USEC. IGNACIO: Magandang araw Luzon, Visayas at Mindanao. Isang araw na naman po na siksik sa balita’t impormasyon na dapat ninyong malaman ang muli naming ihahatid sa inyo ngayong araw ng Sabado.

BENDIJO: Kaisa pa rin ang mga opisyal ng pamahalaan, bibigyan po natin ng kasagutan ang mga katanungan ng ating mga kababayan patungkol sa ating kinakaharap na COVID-19 pandemic. Sa ngalan po ni Secretary Martin Andanar, ako po si ALJO Bendijo.

USEC. IGNACIO: Mula naman po sa PCOO, ako po si Undersecretary Rocky Ignacio at ito ang Public Briefing #LagingHandaPH.

At upang sumagot po sa mga tanong ng bayan, mamaya lamang makakasama natin sa programa sina National Security Adviser Secretary Hermogenes Esperon Jr.; Iloilo City Mayor Jerry Treñas; Philippine Medical Association Vice President Dr. Benito Atienza; and Department of Health Undersecretary Maria Rosario Vergeire.

BENDIJO: Makakasama rin natin sa paghahatid ng report ang PTV Davao correspondent at ang Philippine Broadcasting Service. Samantala para naman sa inyong mga katanungan, maari po kayong mag-comment sa live streaming ng ating programa sa PTV Facebook page.

USEC. IGNACIO: Kahapon po ay nailunsad ang ika-pitumpu’t dalawang Malasakit Center sa Baler, Aurora. Ayon kay Senator Bong Go, ang Malasakit Center po ay isang one-stop shop kung saan naroon ang PhilHealth, PCSO, DOH at DSWD na maaring tumulong sa mga bayarin sa ospital para minimum lang po ang babayaran. Kung sakaling may natira pang bayarin, kukunin mula sa assistance ng Office of the President.

Bukod pa riyan, ang center na ito ay naglalayong makapagbigay ng mas maayos na healthcare access sa mga Pilipino lalo na iyong lubos na nangangailangan nito. Dagdag pa niya, zero balance ang target ng Malasakit Center para sa mga Pilipino. Aniya, ibinabalik lamang ng pamahalaan sa taumbayan ang pera nila sa pamamagitan ng maayos na serbisyong medikal.

BENDIJO: Bibigyang-diin naman ni Senator Bong Go ang istriktong health protocols sa mga uuwing mga Locally Stranded Individuals sa mga probinsya upang masiguro na nasa tamang kondisyon ang mga darating sa kani-kanilang mga tahanan. Dapat din aniya na masiguro ang proper coordination sa mga LGUs na gusto or willing at handang tumanggap sa kanilang mga babalik o uuwing mga residente.

USEC. IGNACIO: Samantala, patuloy pa rin ang pagtugon ng pamahalaan sa pangangailangan ng ating mga kababayang OFW. Sa katunayan as of July 4, 2020, 1 A.M., umabot na po sa 73,323 ang napauwing OFW. Huwag po kayong mag-alala dahil hindi po titigil ang ating pamahalaan sa pagtugon sa pangangailangan ng ating mga OFW.

Aljo, kapansin-pansin ang mga sunud-sunod na kaganapan po sa ating bansa kaya naman po mahalaga talaga ang pagsiguro sa kaligtasan ng bawat isa. Kaugnay niyan, makakausap natin si National Security Adviser Secretary Hermogenes Esperon, Jr. Magandang araw po, Secretary.

SEC. ESPERON: Magandang umaga sa inyo Undersecretary Rocky and Aljo, sa ating—itong inyong—your colleague, Laging Handa.

USEC. IGNACIO: Okay. Secretary, bibigyang-daan ko po muna iyong katanungan ng ating kasamahan sa media. Mula po kay Pia Rañada, ito po Secretary iyong tanong niya: With the signing of the Anti-Terrorism Law, when will the Anti-Terrorism Council meet anew? What will be the priorities of the ATC given its new powers?

SEC. ESPERON: Well bagong pirma iyan, so magkakaroon kami ng kopya niyan most likely ngayon o bukas. Handa na kaming magpulong sa Anti-Terrorism Council with the Chairman, si Executive Secretary nag-usap kami noong isang araw, pinag-usapan namin na kung kami ay makakapagpulong na ay pag-uusapan namin iyong aming first and foremost review ng signed law para magkaintindihan kami lahat.

At pangalawa ay iyong crafting ng ating IRR, iyong implementing rules and guidelines kasi kailangan din ito ng Kongreso. Kailangan bago tayo makapag-action patungkol diyan sa mga isinasaad ng ating bagong batas, Anti-Terrorism Law ay kailangan gumawa muna tayo ng implementing rules and guidelines na kailangan ay isumite natin sa Kongreso dahil ang Senado at ang House of Representatives ay magbubuo rin iyan ng Joint Oversight Committee, mayroon silang oversight committee na nakasaad din iyan dito sa Anti-Terrorism Law.

USEC. IGNACIO: Opo. Secretary, talagang naging mainit po na usapin ang patungkol sa Anti-Terrorism Bill noong Hunyo pa. Pero ngayong pirmado na po ito ni Pangulong Rodrigo Duterte, ano po iyong magiging sakop ng batas na ito at ano po ang papel na gagampanan nito sa ating bansa?

SEC. ESPERON: Napakaliwanag naman, itong batas na ito ay talagang kailangan ng bansa. It’s a matter of necessity. Huwag nating kakalimutan iyong mga nakaraan na mga pangyayari na gawa ng mga terorista.

Unang-unang sa lahat ay makita ninyo naman ang ating Pangulo Rodrigo Roa Duterte ay talagang very firm iyong kaniyang resolve na masolba ito, itong terrorism. Dahil siya mismo bilang dating mayor ng Davao ay nakita naman niya na ang kaniyang mga constituents ay nabahala rin at naranasan ang karahasan ng terorismo. Huwag nating kalimutan iyong bombing of the Davao International Airport in 2003, binomba rin iyong Davao Cathedral, St. Peter’s; binomba rin iyong Sasa Wharf at kailan lang noong September 2016 ay ‘di ba’t binomba iyong night market ng Davao?

At bukod diyan sa Davao Region ay alam naman natin iyong mga nangyayaring terorismo diyan sa Basilan, Sulu, Tawi-Tawi. Ako mismo ay nakaranas niyan dahil noong ako’y Brigade Commander sa North Cotabato, sa Carmen ay bigla akong nailipat sa Basilan dahil doon napunta iyong mga in-abduct, iyong mga kinidnap doon sa Dos Palmas Resort sa Palawan, napunta sa Basilan at 6 months akong nag-operation doon.

At hindi rin natin makalimutan lalo na itong Marawi siege na nangyari nitong nakaraan lang, baka nakalimutan na natin iyon. Nandiyan din iyong Rano Massacre na June 25 pala iyong anniversary noon, 1995, iyong mga nagsisimba diyan sa Davao del Sur sa Sitio Rano, sa isang barangay diyan ay 39 iyong pinatay, iyong leader ay pinugutan ng ulo, nakakatakot. At nakalimutan na ba natin iyong Super Ferry bombing? Iyong mga tuluy-tuloy na pagbobomba ng mga construction equipment.

Kaya nakikita ng ating Pangulo na kailangan mawala ang lahat ng mga ito dahil kung magpapatuloy ito ay hindi magkakaroon ng kaunlaran/katahimikan sa ating mga malalayong lugar at mga siyudad. Lalo na sa Mindanao at dito rin naman sa Manila ay hindi rin tayo nakakaiwas sa mga bombings nila. Naalala ba ninyo iyong balak nila noon na sana ay i-assassinate, papatayin pa sana ang Santo Papa noong pumunta dito, si Pope John Paul at sila’y magpapabagsak sana ng mga commercial airlines.

Iyan ang terrorism, kaya nakalimutan na ba natin lahat ito? Kaya itong batas na ito ay talagang tutulong sa atin para mawala itong mga nanggugulo na mga ito lalo na at may mga tinatawag nang foreign terrorists na gustong magtatag ng tinatawag nilang wilayat o probinsya dito sa South East Asia. At ang kanilang napili ay Marawi nga, iyon nga lang ay very firm ang resolve ng ating Pangulo kaya hindi nila nakayang magpatuloy pa na magtatag ng kanilang wilayat or province dito sa atin sa Pilipinas.

Huwag nating kalilimutan ang mga ito, ito na ngayon ang pag-asa natin. Ito ang ating gagamitin against terrorism.

ALJO BENDIJO: Secretary, maayong buntag. This is ALJO Bendijo. Dapat bang mabahala ang ating mga kababayan sa pagsasabatas nito pong Anti-Terrorism Act of 2020 ngayon na nagpapahiwatig iyong ilang miyembro ng oposisyon diyan sa Senado na kukuwestiyunin nila sa Korte Suprema iyong constitutionality ng batas na ito?

SEC. ESPERON: Iyong sa pagkuwestiyon nila sa ating Anti-Terrorism Law sa Supreme Court ay karapatan nila; hindi natin pipigilan iyan at we’ll even encourage them. Ngunit kung mabasa lang sana nila—dahil mayroon akong palagay na hindi nila binabasa itong provisions ng Anti-Terrorism Law.

Itong Section 4 na lang, iyong definition dito ng terrorism ay sinasabi dito na “Terrorism covers those who engage in killing or endangering people; destruction of public and private properties; engages in the destruction of critical infrastructure and develops and deploys nuclear, biological, radiological and chemical weapons and deploys also bombs. Mayroong importanteng sa definition ng terrorism law – when the purpose of such act sabi nga… kung ang pakay nito by its nature and context is to intimidate the general public or a segment [thereof; create an atmosphere of or spread a message of fear; provoke or influenced by intimidation the government or any international organization; or seriously destabilize or destroy the fundamental political, economic and social structures of the country; or create a public emergency or seriously undermine public safety. Provided… sabi dito sa Section 4 mismo, nandito na kaagad, “Provided that terrorism as defined in this Section shall not include, ‘shall not include,’ hindi kasama ang advocacy, protest, dissent, stoppage of work, industrial or mass action and other similar exercises of civil and political rights.”

So ano ang kinakatakot nila? Itong ating law-abiding citizen ay walang dapat ikatakot dahil itong Anti-Terrorism Law ay para sa kapakanan at para sa seguridad ng mga law-abiding citizens.

Ito ay ginawa para labanan natin ang terorismo. Ngayon, kung sino ang nagsasabing ito ay para sa kanila at tahimik naman sila eh huwag silang mababahala.

Ako din naman ay naging aktibista. Ngunit kung ang pakay mo sa pagiging aktibista ay magsaad ng inyong mga hinaing, social injustices or request for better treatment or ideas, papayagan natin iyan. Sa totoo lang, bibigyan pa natin sila ng kaukulang proteksyon para makapaghayag sila sa matahimik na pamamaraan ng kanilang mga hinaing. Hindi sila covered ng Anti-Terrorism Law na ito.

Ang mga natatakot ngayon dito ay iyong mga sinasabing tahimik daw sila pero nagsusuporta naman sa terorista, nagsusuporta naman sa armed struggle. Iyon ang mga kinakabahan ngayon dito dahil hindi natin papayagan iyon.

ALJO BENDIJO: So samakatuwid po, Secretary, wala po, hindi totoo itong suppression ng freedom of expression ng mga kababayan.

SEC. ESPERON: Hindi, hindi mawawala iyan, Aljo. Hindi mawawala iyan. Andito nga sa Section 4, “Does not include advocacy, protest, dissent, stoppage of work, industrial or mass action and other similar exercises of civil and political rights.” Maliwanag na maliwanag iyan.

Ang ating tinutukoy dito ay ang mga terorista. At hindi ko nga maintindihan itong mga ibang mga personalities, mukhang hindi nila nabasa itong Anti-Terrorism Law na kanilang tinututulan. At iyon namang nakakarinig ng kanilang tutol ay sasabihin na kaagad na, “Uy, mawawalan na tayo ng ano, ng human rights. Mawawalan tayo ng karapatan. We can no longer assemble.” Hindi iyon. We will even guarantee that you will have that right and we will protect you to have that right provided you assemble peacefully and express your position peacefully. Wala tayong problema doon maski na magdamag kayo diyan, isang linggo kayo diyan na magprotesta basta tahimik lang, hindi kayo nanggugulo.

ALJO BENDIJO: Opo. Secretary, papaano po natin malalaman na terorista ang isang tao? Kasama ba ang social media sa puwedeng pagbasehan?

SEC. ESPERON: Maaari. Ganito kasi ang magiging sistema diyan, Aljo, unang-una, hindi kaagad ay manghuhuli tayo dahil mayroon ng Anti-Terrorism Law. Ang unang gagawin natin ay titingnan natin kung ano iyong mga nandoon na sa listahan ng United Nations Security Council. Tayo ay sumusunod sa mga natuklasan na ng United Nations Security Council at iyong bagong opisina ng United Nations Office for Counterterrorism. Kung may mga organisasyon doon at may mga pangalan na alam na nilang terorista ay ilalagay na natin sa ating listahan iyon. Iyon ang tinatawag na designation of terrorist in accordance with resolutions of the National Security Council, primarily Resolution # 1373.

Ang susunod doon ay tayo naman ay pupunta sa Court of Appeals sa pamamagitan ito ng Anti-Terrorism Council ngunit ang dudulog at pupunta sa Court of Appeals ay ang Secretary of Justice. Magbibigay doon ng petisyon upang sabihin natin iyong mga organisasyon, mga personalities na sa palagay natin ay nabibilang sa mga organisasyon at mga tao na maaaring mag-commit o maaaring magsagawa nitong mga tinatawag na offenses under terrorism.

Pero huwag nating kalimutan na iyong kanilang gagawin ay hindi ordinaryong pagpatay or pagsira ng mga properties kung hindi, ‘when the purpose of such act by its nature is to intimidate the general public or cause disorder,’ pupunta tayo sa Court of Appeals niyan.

Pagkatapos na mabigyan—pagsampa natin ng ating petition ay magkakaroon muna ng preliminary approval ang korte para sa proscription. At ipagpapatuloy, magkakaroon ng mga hearings at hindi lalagpas sa six months, anim na buwan, didesisyunan kung ito ngang organisasyon na ito, mga taong ito ay maituturing nating terorista.

Pagkatapos ng proscription ay magkakaroon naman ng surveillance. Surveillance ngunit hindi basta-basta, kung sinu-sino ang magsu-surveillance dahil may permiso rin ito ng Court of Appeals; mag-a-apply ka din doon na magsu-surveillance ka ng up to 60 days or extendable by 30 days. So magkaroon ng surveillance, pagkatapos noon, doon ka na manghuhuli. At sino ang mga manghuhuli? Kailangan ding bigyan mo ng written authority itong mga taong manghuhuli. Kailangan magkaroon sila ng training kasi hindi naman kung sinu-sino na lang ang puwedeng manghuli diyan.

Iba iyong sinasabi nating arrest, warrantless arrest, even civilians could do it; even ordinary soldiers and ordinary police can do it. Pero iba naman itong Anti-Terrorism – kailangan mayroon kang written designation to arrest terrorist because this is a very technical job; hindi basta-bastang kung sinu-sino na lang ang mag-aresto. At iyon, tuluy-tuloy na. Kapag mayroon kang nahuli, iri-report mo sa korte, iri-report mo sa Human Rights Commission. Pagkatapos noon ay tuluy-tuloy na ang trial. Ganoon, napaka-orderly. Nandito lahat sa provisions iyan ng Anti-Terrorism Act.

USEC. IGNACIO: Opo. Pero, Secretary, ano po iyong sanction na ipapataw doon sa mapapatunayang sangkot sa ganitong uri ng terorismo?

SEC. ESPERON: Nakasaad dito na ang parusa sa terrorism ay life imprisonment.

USEC. IGNACIO: Secretary, kunin na po namin ang inyong mensahe sa ating mga kababayan matapos nga po malagdaan ni Pangulong Duterte itong Anti-Terrorism Act?

SEC. ESPERON: Kami sa security sector ay talagang nagpapasalamat sa ating Pangulo dahil tinupad niya ang kaniyang pangako na bibigyan niya ng solusyon ang mga kaguluhan, hindi lang sa Mindanao kung hindi maaring sa buong Pilipinas na dulot ng terorismo. Pinag-aralan niyang mabuti iyong naibigay sa kaniya ng Kongreso na panukalang batas at kami ay nagpapasalamat na napirmahan na niya ito at ito ay ipapatupad namin ayon sa mga nakalagay, nakasaad na provisions ng Anti-Terrorism Act. Mag-iingat kami. Mayroong mga nakalagay diyan sa safeguards kasi kung hindi naman kami mag-iingat ay makukulong kami ng 10 to 12 years. Kaya mag-iingat tayo, kasi alam naman natin na hindi basta-basta na lang natin gagawin ay manghuli ng manghuli dahil mayroon tayong proseso na dadaanan dito.

Magpapasalamat na rin tayo sa ating mga mambabatas, lalo na ang Senate Presidente ang Speaker of the House at ang mga miyembro ng National Defense and Security Committees ng both houses as well as the Peace and Order Committees at ang mga senador na sumuporta. Ang alam ko dito ay dalawa lang ang hindi pumirma doon sa mga senador at kung akin pang maalala ay napakarami ng pumirma na congressman at 35 lang nag-object out of about 300.

Makakaasa kayo na gagamitin natin itong batas na ito para sa kaligtasan ng sambayanan at ako ay naniniwala na this Anti-Terrorism Act will bring about a culture of security that is based on legality, based on orderliness and based on due regard for human life and human rights.

USEC. IGNACIO: Okay, maraming salamat po sa inyong panahon, Secretary Hermogenes Esperon Jr.

SEC. ESPERON: Maraming salamat, Usec. Rocky and Aljo.

USEC. IGNACIO: Salamat po. Samantala, upang alamin ang mga kaganapan sa probinsya ng Iloilo makakausap po natin si Mayor Jerry Treñas. Magandang araw po, Mayor.

MAYOR TREÑAS: Good morning, Usec. Rocky and Aljo.

USEC. IGNACIO: Mayor, iyon pong probinsya ng Iloilo ay isa po sa mga lugar na nauna nang isinailalim sa Modified General Community Quarantine noong Hunyo, pero nakakalungkot pong malaman na isang baryo po sa Iloilo muling isinailalim sa Enhanced Community Quarantine dahil daw po sa pagtaas ng bilang ng mga tinamaan ng virus. Ano na po iyong nakikita ninyong dahilan nito?

MAYOR TREÑAS: You must be referring to one of the municipalities in the province of Iloilo, Alimodian.

I am the Mayor of Iloilo City which is a highly urbanized City in the province of Iloilo. In so far as Iloilo City is concerned we are still under MGCQ. But very recently the governor of Iloilo has signed an Executive Order for locking down the province. The province will not allow people from the other provinces of Antique, Capiz, Aklan and Negros Occidental to go to Iloilo because of the Executive Order.

But in so far as Iloilo City is concerned, we have not locked down Iloilo City. In so far as I am concerned, I believe the virus will stay with us for some time, there will always be times when people will be positive. We only live with it, perhaps with certain protocols. Otherwise, if we cannot proceed to start to revive our economy the effects will be very disastrous.

Iloilo City is one of the very few cities in the Philippines which relies 58% on local income. If we do not revive out economy, we see a very bleak future especially for next year. And that is why while we understand that from to time there will be people who will be turn positive, we just have to make sure that we follow certain protocols.

We had some issues on some of the LSIs and OFWs who were being sent to Iloilo province or City who turned positive. But as I have said we just have to go on. I am already meeting with the different sectors in Iloilo City telling them that while we have to follow certain protocols, we just have to move on. We cannot remain in this state forever. Otherwise, more people will be losing their job, more businesses will be closing and then when the time comes, it will be difficult to jumpstart our economy again.

BENDIJO: Alam po natin na ang Hatid Tulong ay isa sa mga programa ngayon ng ating pamahalaan na naglalayong mapauwi na ito pong mga Locally Stranded Individuals na ating mga kababayan lalo na dito sa NCR uuwi po diyan sa Iloilo. Gaano na po karami ang napauwi ng programang iyan at anu-ano po iyong mga tulong na inyong ipinaabot galing po sa inyong tanggapan sa mga LSI na mga Ilonggo?

MAYOR TREÑAS: Aljo, nagkaproblema kami sa ibang LSI. You know, I understand that they want to go back to their families after so long and we allowed home quarantine for a while. However, I received reports that they have violated their home quarantine and there are two LSIs who went home, we placed them under home quarantine they turned positive. But I was informed that one of them played basketball, had a manicure, went drinking, nagtagay pa. So ngayon, we placed all of them in our facility, we feed them three times a day. (garbled) have been turning positive in RT-PCR test.

They took a test in Metro Manila and that they are (garbled) unfortunately they come here (garbled) positive in RT-PCR test. So it is really a challenge for us, there are about 200 of them (garbled). We feed them every day (garbled). Also, our only laboratory at the moment which continues to receive specimens from (garbled) and Romblon and the whole Western Visayas comes out with results only after 8-10 days. It is very difficult if the results comes out only after 8-10 days.

There will be a private hospital that will be coming up with their own laboratory by the second week of July; but in so far as the government hospital, that is the only laboratory. I hope that the laboratories in Negros will start running also next week so that the number of samples that are being sent to our laboratory will also go down.

USEC. IGNACIO: Opo. Mayor, ang Iloilo Province po ay muling mag-i-impose ng border restriction kaugnay po sa pagdami ng kaso ng COVID-19. Kasama po ba ang Iloilo City dito na talagang mahigpit na magpapatupad ng ganitong restrictions and tatanggap po ba ang Iloilo City ng mga LSI pa rin?

MAYOR TREÑAS: I think ang nangyari dito, USec. Rocky, I think ‘no, I cannot speak for the province but I think the governor decided to go on lockdown because of the LSIs who were returning and found positive unfortunately. I do not know really what happened. The same thing happened with the province, the same thing happened (garbled)

But in so far as the city is concerned (garbled) to accept people from the different provinces, the city port which services Iloilo – Bacolod fast craft and RORO is still (garbled) and I still allow unhampered travel between the two.

You’re asking us whether we will be accepting more LSI? We will be ready to accept them. it is going to be very difficult because we will place them under our facilities when they comeback. As soon as we have negative results, they can be allowed to finish their 14-day quarantine in their houses. But in the meantime, while the results are not out, it is very difficult, USec. Rocky. I can—the figures are not here with me, I do not have data at the moment but very many LSIs turned positive when they came here.

USEC. IGNACIO: Ano na lang po ang mensahe ninyo sa inyong mga nasasakupan Mayor lalo na po iyong nangyari sa lalawigan ng Iloilo dulot pa rin ng COVID-19?

MAYOR TREÑAS: We are going to meet on Monday together with all the governors and Gov. Defensor. I do not know really how this lockdown will affect everyone but I really hope we can already start reviving our economy. Marami na ang businesses nag-closed down; marami ng mga tao walang trabaho.

I think really while there is really a problem with COVID-19 and we still do not have any medicine and vaccine for this, I think we really should start already moving our economy otherwise, it will be very difficult for us to revive the economy and more people will be out of jobs and the local governments will have difficulties not only this year but also for next year.

I am for opening up—starting to opening up the economy as long as we will follow certain protocols. As a matter of fact, next week on Wednesday I have scheduled a visit to several malls in Iloilo just to show that we can open as long as protocols are in place. We should already start to revive our economy otherwise, many of our constituents will be out of jobs.

Thank you!

USEC. IGNACIO: Mayor, maraming salamat po sa inyong panahon. Si Mayor Jerry Treñas po ng Iloilo City. stay safe po, Mayor.

MAYOR TREÑAS: Thank you.

USEC. IGNACIO: Samantala, isang online health service po ang handog ng Philippine Medical Association para sa ating mga kababayan na hindi makabisita sa kanilang mga doktor dahil sa umiiral na community quarantine.

Para sa iba pang detalye, panoorin natin ito.

[VTR]

BENDIJO: At kaugnay diyan ay makakausap po natin si Philippine Medical Association Vice President Dr. Benito Atienza.

Dr. Atienza, magandang umaga po. Magandang araw!

1. ATIENZA: Magandang umaga, Rocky at Aljo!

BENDIJO: Opo.

1. ATIENZA: Actually, nandito ako ngayon sa Philippine Medical Association Compound sa North EDSA Quezon City, tabi ng SM.

BENDIJO: Opo, malapit lang po iyan sa amin dito po sa PTV sa Visayas.

Anyway, Doc, ang Philippine Medical Association nga ay mayroon kayong programa, itong digital online consultation for our people’s healthcare o itong DOCPH. Libreng konsultasyon ang ino-offer ninyo. Ito ba ay para lamang sa mga nagnanais malaman kung sila ay mayroon pong COVID-19 or sakop din ba dito itong mga non-COVID-19 patients; at kayo ba ay nagbibigay din ng prescriptions?

1. ATIENZA: Actually, nag-start ang ating programa noong April kasi sinabi ng Department of Health na puwede na tayong mag tele-konsulta. Ang tele-konsulta ay ito ay sa pamamaraan na isang sistema na ang mga pasyente—bakit tayo may tele-konsulta? Para mabawasan ang mga pasyenteng pumupunta sa emergency room at hindi naman kailangang direct makita ng doktor at sila ay puwedeng humingi ng prescription. Ginagawa namin sila at puwedeng magkonsulta.

Sa tanong mo na puwedeng magkonsulta, nang hindi tungkol sa COVID, ang aming sistema ay ganito: Iki-click nila iyong DOCTH at kapag nag-register na sila mayroon silang mga questions, mga sasagutan na 12 questions tungkol doon sa nararamdaman nila; kung taga-saan sila. Then iyong tatlong tanong sa pahuli ay tungkol sa COVID – kung may sipon, may ubo, may lagnat;

At kung sila ay may mga sintomas na ito ay iniri-refer namin sila sa DOH o sa mga ibang ospital. Pero kung wala naman, ang kanilang sintomas ay hindi COVID, sila ay sasagutin ng ating mga doktor. Habang naghihintay sila ng doktor na sasagot sa kanila dito sa Facebook Messenger ay mayroon silang mapapanood na video tungkol sa COVID, may information. Tapos ‘pag napanood nila iyon, may mga doktor na sasagot at sila at bibigyan ng payo, mag-uusap sila either sa Messenger o kaya sasagutin sa Messenger.

Ito ay napakagandang programa kasi protektado dito ang Data Privacy Act, ibig sabihin, hindi malalaman ng pasyente ang telepono ng doktor at ang doktor naman, hindi malalaman ang number noong pasyente at iyong kanilang data ay mapoprotektahan. Ito ay importante, Data Privacy Act.

Sa tinanong mong prescription, nakapagbigay kami ng e-prescription o kaya pipicturan nila iyong kanilang prescription tapos ipadadala. Sa katunayan, nakakapag-prescribe nga ako ng—iyong mga dangerous drugs katulad noong phenobarbital para sa pasyente na kinokombulsiyon, na kailangan niya monthly may supply noon. Ang kailangan lang ay i-print nila ng tatlong beses at ipakikita sa botika. Dapat may S2 number, may license number, may tamang pangalan ang pasyente, diagnosis, iyon ang importante at binibigyan naman sila ng botika kasi ito ay in-allowed na rin ng Food and Drugs Administration o FDA.

USEC. IGNACIO: Opo. Dr. Atienza, gaano po kahalaga at kaepektibo itong online consultation na isinasagawa ng DOCPH?

1. ATIENZA: Napakahalaga nito kasi nababawasan ang mga pasyenteng pumupunta ng emergency room, nababawasan din ang mga agam-agam at ibang pangamba ng mga nanay kung ang anak nila ay may sakit, mismong may sakit na nabibigyan ng payo. Actually nari-refer pa nga namin ang ibang pasyente doon sa talagang ospital kasi kasama namin dito ang Philippine Hospital Association Incorporated kung saan namin niri-refer ang ibang pasyente.

At saka kung may sign ng COVID nari-refer kaagad sa DOH, sa mga ospital ng DOH. At sa gayon, nakakabawas ng pasyente sa emergency room kasi kung minsan ‘pag lahat ng pasyente pumunta sa emergency room, baka mahawa sila ng ibang sakit, hindi sinasabi nating COVID, at sa gayon naman ay nasasala natin ang pasyente na pang-OPD lang, out-patient o talagang kailangang dalhin na sa ospital.

Kasi sa tele-konsulta ang hindi na lang naman nagagawa namin dito ay napapakinig ang kanilang baga at nahihipo iyong—nasasalat namin iyong—kung mga may bukol. Kasi nakikita rin namin dito kung ano iyong—kung may rashes, nakikita namin, naipakita nila, napipicturan namin, napapag-aralan namin. At kung hindi ang doktor na sumagot ay hindi espesyalista para sa isang sakit na iyon, nari-refer namin sa kinauukulang espesyalista. Kung bata sa pediatrician, iyong mga buntis sa OB Gyne, kung nabalian sa ortho, mayroon kaming mga doktor para sa mga sakit na kinakailangan na magamot.

USEC. IGNACIO: Opo. Doc., bale iyan iyong protocol na dapat sundin sakali pong makita ninyo na kailangan ng agarang atensiyon?

1. ATIENZA: Oo, kami ang nag-i-screen, parang screening ano kami, ganiyan… Tapos sinasabihan namin na babalik kayo sa inyong doktor ‘pag wala na iyong—kung puwede na kayong pumunta at ina-advice namin sila ng proper na gagawin nila. At sabi ko nga kanina, kung kailangan nilang reseta, nareresetahan namin at nakatutuwa kasi may mga pasyente kami na talaga namang niri-refer pa kami doon sa ano, parang iyong doctor-patient relationship gumaganda, nagiging kaibigan na kami ng mga pasyente na kung minsan, “Kailangan ko ho, puwede ba hong makausap si Dr. Ganoon po ulit ang makausap namin kasi napagaling niyan iyong pasyente namin,” iyong ganoon.

USEC. IGNACIO: Opo. Magandang malaman iyan kasi Doc., kasi iyan iyong parang nagpapakita na malaki po ang kumpiyansa sa inyo ng ating mga kababayan sa ating mga doktor kaya ganiyan po sila talagang kapaniwala sa inyo. Kasi for sure Doc., marami rin po sa ating mga kababayan na nanonood ngayon na nagnanais magpakonsulta, ano po iyong website, ulitin natin iyong sinabi ninyo kanina na puwede nilang puntahan, anong oras lamang po sila puwedeng magpakonsulta at kung mayroon kayong emergency hotline at iba pang alternatibong paraan para po maka-access sa inyong website?

1. ATIENZA: Napakadali lang po, hanapin lang po sa Facebook page iyong docph.org o kaya DOCPH lang po lalabas na po iyon. Katulad po ng pinakita natin kanina doon sa video, iyon lang po, iki-click lang po nila iyong register. May button po doon ‘register’ then makaka-access na po kayo. Napakadali lang po ng proseso.

BENDIJO: Opo. Doc., alam natin na ang buhay po ng isang doktor ay ang pagseserbisyo para po sa bayan. Kumusta po ang mga doktor at iba pang mga staff sa PMA? Kaugnay sa COVID-19, papaano po natin binibigyan ng suporta ang ating mga staff physically and psychologically?

1. ATIENZA: Actually kasi kami ngayon, ang aming organisasyon ay binubuo ng labingpitong region at bawat region ay mayroong tinatawag tayong governor. Hindi na kami ngayon nag—kasi wala tayong airline, hindi makapunta kaya kami ngayon, ang serbisyo sa aming mga members ay nag-aano kami, Zoom meeting, puro virtual.

Actually magkakaroon kami ng Philippine Medical Association First National Virtual Convention, gagawin namin ito sa September 6 to 9. Ito ay bubuuing ng apat na araw at may mga certain—tatlong oras na mga lecture through virtual, makakaabot sa kanila. Then namigay na rin po kami ng mga kaunting tulong sa ating mga miyembro katulad po ng mga PPE, mask, face shield… binigyan na po namin ang ibang members natin, lahat ng region.

Then iyon po doon sa mga nagkasakit po ng COVID, naospital, mayroon po kaming tinatawag na mutual aid at doon po na sumakabilang buhay ay binigyan na po namin ng kaukulang death benefit. Umaasa po ang mga members ng Philippine Medical Association na ginagawa po ng organisasyon ang makakatulong po, pag-prevent na hindi sila mahahawa. Sa ngayon po, at least po nabawasan na po iyong mga doctors/nurses na nahahawa kasi nag-iingat na po ang mga doktor.

Sa ngayon po ang mga doktor ay nag-start na rin po ng clinic sa kani-kanilang mga ospital at para makakonsulta, ginagawa po ng mga ospital at mga doktor na may schedule po. Sila ay ini-schedule para konti lang po iyong pasyente doon sa clinic. Bawal na po ngayon iyong pila, iyon pong waiting area wala na po iyan at dapat 20% lang ang tinatanggap nilang walk-in kaya lahat po ay through tele-konsulta. Ang mga doktor po ay may kaniya-kaniyang mga number at kaniya-kaniyang mga tele-konsulta na ginagawa po para po iyong mga hindi naman kailangan, humihingi lang ng reseta o ano, mayroon pong mga private doctors po tayong gumagawa niyan, kaniya-kaniya pong ospital, kaniya-kaniyang organisasyon.

Then sa pagdating po nila sa clinic, makikita po ninyo na ang doktor doon, ang secretary ay naka-full PPE. Ibig sabihin po, naka[unclear] or gown, naka-face shield, may mask po para ma-prevent po na makahawa o mahawa po ang doktor at saka ang pasyente. Huwag po silang mag-expect na bukas ang aircon, sarado po iyong aircon nila kasi may purifier doon, kung minsan may Hepa filter para maprotektahan po ang pasyente at saka ang inaasahan po namin na ang mga pasyente po, isa lang ang kasama sa pagpasok sa clinic, lalo ang bata, isa lang po.

At saka may sina-sign-an po silang waiver na san po sila nanggaling, hindi sila nanggaling sa abroad o kaya kung saan nanggaling na area, kung mayroon silang ubo, sipon, may lagnat… iyan po ay idini-declare na po ng mga pasyente. Bakit po ginagawa ito? Para po sa contact tracing. Iyan po, maingat na po iyong mga doktor, maingat na rin iyong mga pasyente.

BENDIJO: Opo, maraming salamat.

1. ATIENZA: Kaya lahat po ng mga pasyente inasahan po nating pag pumunta po sa kanilang mga doctor naka-mask din po sila, iyong mga kasama naka-mask din. Then proper distancing po, dapat po ay two meters ang layo ng bawat isa; at unang-una po, hindi na po pinapayagan nga iyong waiting area sa labas ng clinic at mayroon pong certain area. Importante po iyong contact tracing, mag sa-sign po silang waiver at idedeklara nila ang kalusugan nila.

BENDIJO: Thank you po, marami pong salamat, Dr. Atienza. Mabuhay po kayo.

1. ATIENZA: Thank you rin.

USEC. IGNACIO: Samantala, dumako naman tayo sa update kaugnay sa COVID -19 cases sa buong bansa. Base sa tala ng Department of Health, as of July 3, 2020 umabot na sa 40,336 ang total number ng confirmed cases; 1,280 ang kabuuang bilang ng mga nasawi; pero patuloy naman po ang pagdami ng mga nakaka-recover na umakyat na po sa 11,073. Nitong mga nakalipas na araw napansin din ng sunud-sunod ng bilang ng pagtaas ng mga naitatalang kaso ng COVID-19 makikita sa inyong mga TV screens ngayon.

Samantala, kahapon naitala ang pinakamalaking bilang ng kaso ng COVID-19 sa isang araw. Tumaas ito ng halos 400 kung ikukumpara sa datos noong June 23 na sampung araw lamang ang nakalipas. Kaya naman po hindi kami magsasawang ipaalala na panatilihin ang physical distancing, tamang pagsuot ng facemask at palagiang paghuhugas ng kamay.

Tandaan ang pagsunod at pakikiisa sa ipinatutupad na guidelines ng pamahalaan at malaking gampanin na dapat sundin ng bawat isa, bahay muna, buhay muna.

Kaugnay niyan, makakausap natin si DOH Undersecretary Ma. Rosario Vergeire para alamin ang iba pang update tungkol po sa COVID-19. Usec. Vergeire, magandang araw po.

USEC. VERGEIRE: Magandang araw po Usec. Rocky.

USEC. IGNACIO: Usec., ang DOH po ay hindi pumapalya sa pag-update doon sa taumbayan tungkol doon sa kaso ng COVID-19 sa bansa. Tuluy-tuloy pa rin po ang inyong pagbigay impormasyon at nakikita na po ba ninyo talaga ang sitwasyon ng bansa sa nangyayaring patuloy na pagtaas ng bilang ng kaso ng virus sa Pilipinas. Hindi po ba dapat mabahala ang ating mga kababayan lalo na po ngayon na marami na ring mga lugar ang nailalagay sa mas mababang community quarantine?

USEC. VERGEIRE: Yes, Usec ‘no, ito po ang lagi nating pinapaalala sa ating mga kababayan bagama’t nakikita na po natin ang pagbukas ng iba’t ibang sektor sa ating bansa kailangan lang po natin talagang ipagpatuloy ang pagiging vigilant, ang pagsunod sa pamantayan na binibigay ng ating government about our non-pharmaceutical interventions katulad ng physical distancing, wearing of mask, laging paghuhugas ng kamay.

Gusto ko lang pong ipaliwanag Usec. Rocky kung puwede ninyo ako bigyan ng pagkakataon, na iyon pong ating numero kahapon 1,531 at sabi nga pinakamataas so far. Pero kailangang po nating balikan, the day previous to this, nagpaliwanag po kami na nagbago po kami ng oras para mag-extract ng data. Kaya po noong previous to yesterday, mayroon lang po tayong 294 na naitala, ito po ay sa kadahilanang umikli po iyong oras, kasi po inilipat namin from 5 pm namin dati ine-extract lahat ng data, ginawa po naming alas-dose ng tanghali. So, iyon pong previous day na nakakuha tayo ng 294, this was because shortened ang time to get data. So kaya kahapon po iyong ibang hindi natin nakuhang datos ay naipasok dito sa talaan natin kahapon kaya po talagang 1,531 ang nakuha natin.

USEC. IGNACIO: So, hindi po ibig sabihin ay talagang tumataas talaga ang kaso. So, naging malinaw naman po iyon, Usec. Vergeire?

USEC. VERGEIRE: Yes, Ma’am. Hindi naman po sa hindi natin sinasabi ‘no because we are really seeing na sa iba’t ibang parte po ng ating bansa, mayroon po talagang pagtaas ng kaso. So, iyan naman po ay talagang recognized fact din po.

BENDIJO: So, hindi na po tayo maglalabas ng mga late at fresh cases. Maglalabas na lang po tayo ng mga additional na mga kaso bawat araw nito, Usec. Vergeire?

USEC. VERGEIRE: Mayroon na po kaming binuo na bagong means of reporting kung saan hindi na po natin ipapakita ang late at fresh cases. Ang ipapakita na lang po natin iyong additional na mga kaso na pumapasok, pero magpapakita po kami ng graph na kung saan iyong epidemiologic graph na iyon, makikita po doon kung ano po iyong mga pumasok talaga within the past three days na mga kaso based on onset of illness. So, ilalabas po natin itong new way of reporting or case bulletin ito po sa susunod na linggo.

BENDIJO: Oo, para maiwasan po natin ang kalituhan ng ating mga kababayan, tama po ba?

USEC. VERGEIRE: Tama po iyon at para makita na lang ng ating mga kababayan kung ano talaga iyong mga pumapasok na mga bago at kung ano po talaga iyong true picture ng ating mga numero sa bawat araw.

BENDIJO: Opo. Usec., marami pong mga kababayan natin ang natulungan at tinulungan at patuloy na tinutulungan ng ating gobyerno na sila po ay mapauwi sa kani-kanilang mga probinsya katuwang po ang Department of Health, tama po ba. Paano po ninyo pinaiigting ang mga ipinatutupad na health protocols?

USEC. VERGEIRE: Yes, sir, sa simula’t sapul mayroon na po talaga tayong protocol for those travelling from one place to another. Unang-una po, mayroon po tayong protocol for testing, may protocol for quarantine and pagdating naman po nila doon sa kanilang mga home town or home provinces, mayroon pong sariling protocol ang ating local government units. Hindi po natin ino-oppose na magkaroon ng ganitong protocol ang local governments, they have that authority and it is still naman aligned of whatever protocols we have for the department.

BENDIJO: Bukod diyan may balita na po na tungkol sa mga isinasagawang pag-aaral sa pagtuklas ng bakuna para sa pandemya na kinakaharap ng buong mundo, Usec?

USEC. VERGEIRE: Yes, sir. Mayroon na po tayong mga bakuna na nasa markets na, nasa stages na po ng clinical trials sa iba’t ibang bansa at tayo naman po ay gustong makasali diyan. In fact, nakapagbigay na po tayo ng letter of intent to join sa WHO Solidarity Trial for Vaccine at ito po ay pinoproseso na.

Pangalawa po, mayroon na po tayong initial discussion dito po sa apat na manufacturing firms ng bakuna galing po sa iba’t ibang bansa para po nagsi-signify na rin po tayo na sumali dito po sa kanilang mga clinical trials.

USEC. IGNACIO: Usec, sa tingin po ninyo gaano pa magiging katagal bago mapababa po ang bilang ng kaso ng COVID-19 sa bansa?

USEC. VERGEIRE: Ito po ay depende sa ating lahat, Usec. Rocky ‘no. Lagi po namin pinapaulit-ulit iyan, ang pagkontrol natin dito po sa virus na ito ay responsibilidad ng bawat tao sa ating bansa. Kung tayo pong lahat ay makakasunod dito sa mga measures na sinasabi natin, magkakaroon po tayo nitong araw na darating na mako-control po natin siya, bagama’t sinasabi natin, hindi pa matatapos ang virus na ito, mukhang matagal pa natin siyang kasama. Pero sana darating tayo doon sa panahon na talagang mapapababa natin ang mga kaso at wala ng masyadong naapektuhan dahil ginagawa po natin iyong mga measures na sinasabi natin na dapat nating ginagawa.

USEC. IGNACIO: Usec. Vergeire, may mensahe po ba kayo sa ating mga manonood?

USEC. VERGEIRE: Yes, Usec. Rocky. Iyon pa rin ang aming paalala, gusto lang naming ipahatid sa lahat na tayo po ang solusyon, bawat isang tao sa ating bansa is the solution. Kailangan mayroon po tayong responsibility para alagaan po ang ating sarili. At paano po natin gagawin iyan, kapag ginawa po natin iyong pagsusuot ng mask lagi pag lumalabas, pagpi-physical distancing, paghugas lagi ng kamay at pagpapanatili na malusog tayo, napoprotektahan po natin ang sarili natin, mapoprotektahan din natin ang ating pamilya at sa gayon mapoprotektahan din ang komunidad. Kung lahat po tayo gagawin ito, mas makakatulong po tayo sa gobyerno para po makakuha na tayo ng panahon na makarating tayo sa panahon na bababa talaga ang kaso at wala na po masyadong nagkakasakit dito sa ating bansa.

USEC. IGNACIO: Maraming salamat po sa inyong panahon, Usec. Vergeire ng Department of Health.

USEC. VERGEIRE: Thank you very much po.

USEC. IGNACIO: Samantala, upang bigyan-daan ang Hatid Tulong Program na layong mapauwi ang mga na-stranded sa Maynila dahil sa umiiral na community quarantine ay pansamantala munang ipinagpaliban ang Balik Probinsiya, Bagong Pag-asa Program. Para sa iba pang detalye, panoorin po natin ito.

[VTR]

ALJO BENDIJO: Sa puntong ito, dumako tayo sa pinakahuling mga balita mula sa iba’t ibang lalawigan sa buong kapuluan. Makakasama natin si Aaron Bayato mula sa Philippine Broadcasting Service.

[NEWS REPORTING]

ALJO BENDIJO: Thank you, Aaron Bayato ng Philippine Broadcasting Service (PBS)

[VTR]

ALJO BENDIJO: Mula naman sa PTV Davao, may report si Clodet Loreto. Clodet?

[NEWS REPORTING]

ALJO BENDIJO: Daghang salamat, Clodet Loreto.

USEC. IGNACIO: Samantala, sa kabila ng patuloy na tugon ng pamahalaan sa gitna ng pandemya, ang kooperasyon at pakikiisa ng lahat ay mahalaga upang malampasan natin nang sama-sama ang hamon ng COVID-19.

[VTR]

USEC. IGNACIO: At iyan nga po ang mga balitang nakalap ngayong araw. Maraming salamat po sa mga naglaan ng kani-kanilang oras sa pagbibigay-linaw sa mga impormasyon na mahalagang malaman ng ating mga kababayan.

ALJO BENDIJO: Ang Public Briefing ay hatid sa inyo ng iba’t ibang sangay ng Presidential Communications Operations Office sa pakikipagtulungan ng Department of Health at kaisa ng Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP)

USEC. IGNACIO: Asahan ninyo ang aming patuloy na pagbibigay impormasyon kaugnay sa mga updates sa ating paglaban sa COVID-19 pandemic.

Maraming salamat din sa Filipino Sign Language Access Team for COVID-19.

ALJO BENDIJO: At sa ngalan po ni Secretary Martin Andanar, ako po si ALJO Bendijo. Usec., thank you.

USEC. IGNACIO: Salamat din sa iyo, Aljo. At mula po sa Presidential Communications Operations Office, ako po si Usec. Rocky Ignacio. Magkita-kita po tayong muli sa Lunes dito lang sa Public Briefing #LagingHandaPH.

##

Source: PCOO-NIB (News and Information Bureau-Data Processing Center)